دولتی‌های بیگانه با استارت‌آپ‌ها / مسیر پرپیچ‌وخم فعالان استارت‌آپ استان فارس

ماهنامه عصرتراکنش/ به زعم بسیاری از صاحب‌نظران اصلی‌ترین دلایل شکست استارت‌آپ‌ها؛ کمبود صبر و انتظار بیش از حد از همان ابتدای راه است. ممکن است پنج سال طول بکشد تا بازار محصول خود را بسازد و کاربران فعالی که خرید می‌کنند بازار شما را پیدا کنند

بر اساس آمارها نزدیک به 23 هزار استارت‌آپ در ایران فعالیت دارند، در حالی که در چهار سال گذشته تنها چهار هزار استارت‌آپ در کشور وجود داشت. در استان فارس و شهر شیراز شور و شوق استارت‌آپی فراوانی وجود دارد که از مهم‌ترین دلایل آن می‌توان به تعدد جوانان تحصیل‌کرده، فضای دانشگاهی فراگیر و گسترده، توسعه زیرساخت‌های فناورانه و الکترونیکی و سطح اشتغال پایین دولتی و حتی خصوصی اشاره کرد. آن‌طور که «مهرداد سهرابی»، مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس می‌گوید، حدود 10 الی 20 درصد استارت‌آپ‌ها در استان به مرحله سودآوری می‌رسند. او معتقد است که بعضی از افراد به‌صورت تیم و در قالب یک گروه اقدام به راه‌اندازی استارت‌آپ می‌کنند. این افراد نوآوری و ایده‌های خود را با تکنولوژی ادغام می‌کنند و باعث ایجاد ثروت ارزش‌افزوده می‌شوند. در نگاه او نوآوری از مهم‌ترین ویژگی‌های استارت‌آپ‌ها محسوب می‌شود و این در حالی است که تعدد و افزایش فعالیت رقبا در این روند، سبب حذف بسیاری از استارت‌آپ‌ها در استان می‌شود. سهرابی با اشاره به اینکه حذف واسطه از عوامل مهمی است که استارت‌آپ‌ها می‌توانند به تبع آن سبب کاهش هزینه‌ها شوند، می‌افزاید استارت‌آپ‌هایی که ویژگی‌هایی مانند نوآوری و ایده‌های منحصربه‌فرد دارند، می‌توانند موفق شوند، همچنین انحصاری بودن خلاقیت و نوآوری در استارت‌آپ‌ها سبب درآمدزایی و موفقیت استارت‌آپ‌ها در استان می‌شود.

.

شکست 80 الی 90 درصد استارت‌آپ‌ها در استان فارس

طبق آماری که مدیرکل ارتباطات و فناوری اطلاعات استان فارس می‌دهد، بیش از 80 الی 90 درصد استارت‌آپ‌های استان به دلایل متفاوت در مسیر فعالیت خود با شکست مواجه می‌شوند و عدم سودآوری استارت‌آپ‌ها در یک بازه زمانی باعث حذف آنها می‌شود. این در حالی است که استارت‌آپ‌ها در جهت موفقیت بیشتر و بزرگ‌تر شدن باید به مراکز قدرت متصل شوند تا بتوانند برای توسعه بازار سرمایه‌گذار جذب کنند.

[mks_pullquote align=”left” width=”740″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]پارک فناوری شیراز
یکی از بزرگ‌ترین پارک‌های علم و فناوری ایران در استان فارس و شهر شیراز واقع شده است. این پارک به عنوان زیر مجموعه وزارت علوم، تحقیقات و فناوری و تحت نظارت عالیه هیات امنا و با پشتیبانی مالی دولتی اداره می‌شود و هدفی که پارک دنبال می‌کند افزایش ثروت در جامعه از طریق تشویق و ارتقای فرهنگ نوآوری و افزایش توان رقابتی شرکت‌ها و مؤسساتی است که متکی بر علم و دانش در محیط پارک فعالیت می‌کنند. این افزایش ثروت توسط تسهیل ایجاد و رشد شرکت‌های متکی بر نوآوری از طریق مراکز رشد و ارائه خدماتی با ارزش‌افزوده بالا و فضاهای کاری و تأسیساتی مناسب و کیفی به شرکت‌های مستقر در پارک انجام می‌شود.[/mks_pullquote]
بیشتراستارت‌آپ‌های استان فارس در بخش خدمات فعالیت می‌کنند و آنها در مرحله نخست و در جهت به دست آوردن بازار و اعتمادسازی و جذب مشتری باید هزینه‌هایی را بپردازند و عمده آنها از پس این هزینه‌ها برنمی‌آیند و برای آن برنامه‌ای ندارند. در واقع استارت‌آپ‌های بعد از کسب سهمیه و جا افتادن در بازار، در جهت توسعه کار خود نیازمند سرمایه‌گذار هستند که در این مرحله جهت ورود به بازار و افزایش سهم خود در بازار، با صندوق‌های ریسک‌پذیر همکاری می‌کنند. استارت‌آپ‌ها باید بتوانند با مزایا و مشارکتی که ایجاد می‌کنند، از رقبای خود سبقت بگیرند. آمار مشخص و دقیقی از استارت‌آپ‌های فعال در استان فارس وجود ندارد و سهرابی آماری بین 100 الی 200 را بیان می‌کند! او با بیان اینکه دولتی‌ها و سازمان‌های دولتی و دستگاه‌های اجرایی به دلایلی مانند نپذیرفتن استارت‌آپ‌ها در استان با آنها همکاری نمی‌کنند، معتقد است، دولتی‌ها در بعضی از موارد با اقداماتی مانند عدم ارائه اجازه فعالیت و ایجاد مشکل بر سر راه استارت‌آپ‌ها سبب می‌شوند که آنها در آینده به مرحله کسب ثروت نرسند و در یک بازه زمانی شکست بخورند.

.

مدیران و سرمایه‌گذاران استان با استارت‌آپ‌ها بیگانه و غریب هستند

موضوع تمرکز و بومی‌سازی از مسائل مهمی است که باعث شده عمده فعالیت شرکت‌های استارت‌آپی در تهران انجام شود و استارت‌آپ‌هایی که در شیراز فعالیت می‌کنند، جهت جذب سرمایه‌گذار فعالیت خود را به سمت پایتخت و تهران سوق دهند. ورود افرادی که از توانایی کافی برخوردار نیستند، باعث شده چرخه استارت‌آپ استان به‌صورت ناقص طی شود و این در حالی است که موضوعاتی مانند آموزش، فرهنگ‌سازی و… در استارت‌آپ‌های ‌استان کامل نیست. جواد سلیمی، یک فعال حوزه استارت‌آپ، معتقد است که استارت‌آپ‌ها در شهرهایی مانند شیراز از وضع مناسب و مطلوبی برخوردار نیستند؛ در بعضی از کلان‌شهرها مانند تهران به دلیل تراکم جمعیتی و آگاهی مردم، کار کردن در فضای آن آسان و راحت است؛ اما در شهرهایی مانند شیراز می‌بینیم که تنها یک استارتآپ توانسته موفق عمل کند و هیچ تناسبی میان ورودی و خروجی در این بخش در شیراز وجود ندارد. وی معتقد است که مدیران بخش دولتی از یک‌سو و سرمایه‌گذاران بومی از دیگر سو، با استارت‌آپ‌ها بیگانه و غریب هستند.

ورود استارت‌آپ‌ها به بازار نیازمند ویژگی‌های و آیتم‌هایی مانند نیرو و تبلیغات است تا به‌واسطه آن بتوانند در بازار رقابت کنند. عمده ورود کنندگان به این حوزه در استان فارس و مشخصاً در شهر شیراز با هدف بهره بردن درصدی از این بازارها در یک مدت خاص به این بخش ورود می‌کنند که در نهایت به دلیل کافی نبودن نیروی انسانی و مالی نمی‌توانند به هدف اصلی و غایی خود برسند. سلیمی می‌گوید یکی از علل عمده شکست استارت‌آپ‌ها در استان این است که برخی افراد بدون آشنایی با فرایند فعالیت استارت‌آپ استان، قصد دارند با سرمایه اندک (در حدود 5 الی 10 میلیون تومان) به این بخش ورود کنند که این موضوع در واقعیت طنزی بیش نیست؛ چراکه زمانی که استارت‌آپ‌ها برنامه‌هایشان را ارائه می‌دهند، در گام نخست تلاش می‌کنند که به یک بازار مانند خدمات ورود کنند که سرمایه در گردش 1400 میلیارد تومانی در سال دارند.

همچنین یکی از مشکلات عمده فعالان عرصه استارت‌آپ در استان این است که متولی این امر به‌طور واضح برای آنها مشخص نیست. مشخص شدن متولی اصلی در بخش استارت‌آپ‌ها به فعالان این عرصه کمک می‌کند تا زمینه پیشرفت و رسیدن به اهداف استارت‌آپ‌ها تسریع شود؛ متولیان و مبادی تخصصی فناوری ارتباطات باید به‌طور واضح مشخص شوند و در ادامه با تشکیل کارگروه‌های تخصصی و تدوین سندهای راهبردی، اقداماتی را انجام دهند تا استارت‌آپ‌ها مسیر فعالیت خودشان را آغاز کنند.

.

نبود آموزش مناسب در استان سبب مهاجرت افراد به تهران شده است

علیرضا برزگر، مشاور کسب‌وکارهای اینترنتی معتقد است که نرم‌افزارهای بومی جایگاهی در شیراز ندارند و این در حالی است که نرم‌افزارهایی مانند اسنپ، تپسی و… توانستند نسبت به نرم‌افزارهای بومی شیراز جایگاه مناسبی داشته باشند، به‌طوری‌که بیشتر مردم از این نرم‌افزارها استفاده می‌کنند. همچنین به باور او وضع اقتصادی کشور سبب شده که بسیاری از نرم‌افزارها با مشکلاتی مواجه شوند و احیای این مهم نیازمند عواملی مانند اخذ مجوزهای کسب‌وکار در استان است. پرواضح است که سرمایه از نکاتی است که در فعالیت استارت‌آپ‌ها نقش مهمی دارد؛ این در حالی است که سرمایه‌گذاری که بخواهد از صفر تا صد یک استارت‌آپ را حمایت کند، در استان وجود ندارد. نبود آموزش مناسب در استان باعث شده افراد بسیاری به تهران عزیمت کنند و از دیگر سو حمایت‌های مالی که استارت‌آپ‌های تهرانی از آن برخوردارند، باعث شده که آنها قدرت را در شیراز به دست بگیرند.

در حقیقت در بعضی مواقع سازمان‌های دولتی با سنگ‌اندازی در مسیر نرم‌افزارها اجازه فعالیت به استارت‌آپ‌ها را نمی‌دهند. برزگر می‌گوید که در حال حاضر 80 درصد استارت‌آپ‌های فعال در شیراز غیربومی هستند و نباید فراموش کرد که اکثر استارت‌آپ‌هایی که خواستار قدرت گرفتن هستند، به تهران سفر می‌کنند که بعد از رفتن آنها دیگر از حالت بومی بودن درمی‌آیند.