پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در همایش «آینده کار و کارآفرینی در ایران» مشکلات کارآفرینان بررسی شد / سورنا ستاری: در پژوهش، اشتباه هزینه می‌کنیم
در همایش کارآفرینی از مشکلاتی که پیش‌روی کارآفرینان است صحبت شد. از جمله مشکلاتی که مطرح شد نبود بازار جهانی برای آنها، نبود آموزش‌های قوی و به‌روزشده، ضعف در بحث‌های حقوقی و مالکیت معنوی و غیره بود.
همایش آینده کار و کارآفرینی در ایران به‌مناسبت هفته ملی کارآفرینی شنبه، پنجم مردادماه با حضور فعالان اکوسیستم کارآفرینی و جمعی از مسئولان کشور در محل اتاق بازرگانی ایران برگزار شد.
.
دولت اجازه دهد بخش خصوصی پررنگ‌تر شود
در ابتدا سید حسن افتخاریان، دبیر همایش با بیان اینکه آینده کار اکنون به مقوله کارآفرینی اهمیت زیادی می‌دهد، گفت: «تحقیقات و بررسی‌ها نشان می‌دهد که 50 تا 60 درصد مشاغل و بنگاه‌ها به‌دلیل پیشرفت تکنولوژی در حال تغییر هستند. اگر قرار باشد با این تغییر تعدادی از بنگاه‌ها بیکار شود، تبدیل به مساله مهمی می‌شود.»
او توضیح داد: «بحث کارآفرینی به‌عنوان پارادایم مطرح می‌شود و باید بر پایدارسازی و رقابت‌پذیری بنگاه‌ها تاکید کرد.»
افتخاریان در ادامه گفت: «جهانی شدن اقتصاد فراتر از توسعه تکنولوژی است. حتی اگر پلتفرم تکنولوژی در کشوری وجود داشته باشد، ولی به بازار دسترسی نداشته باشد، نمی‌تواند کاری از پیش ببرد. بنابراین دولت‌ها باید در این زمینه مسئولیت‌پذیرتر شوند و اجازه دهند بخش خصوصی پر رنگ‌تر شود.»
.
ایران در شاخص ارتباط آموزش با اشتغال رتبه آخر را دارد
در ادامه این همایش پنلی با حضور فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، سید حسن افتخاریان، دبیر همایش، افشین کلاهی، رئیس مجمع تشکل‌های دانش‌بنیان، ژوبین علاقبند، مدیرعامل اسنپ، آیت حسینی، مشاور بازآفرینی و تدوین کسب‌وکار، علی محمدی تات، کارآفرین، محمدمهدی فنایی، رئیس هیات‌مدیره گروه صنعتی کویر، رضا الفت‌نسب، عضو هیات‌مدیره اتحادیه کشوری کسب‌وکارهای مجازی و نسیم توکل، کارآفرین نمونه زن سال 97 برگزار شد.
افشین کلاهی با بیان اینکه باید در بخش کارآفرینی بسترسازی شود، گفت: «ایران در اکوسیستم کارآفرینی در حوزه آموزش قوی است، اما استفاده‌ای که باید را از آن نمی‌کنیم. آموزش‌ها به‌روز نیستند و با هدف خلاقیت و نوآوری طراحی نشده‌اند. ایران در شاخص ارتباط آموزش با اشتغال از بین 130 کشور، رتبه آخر را کسب کرده است.»
او در ادامه گفت: «در زمینه‌های دیگر مانند تأمین سرمایه و مدیریت نیز کارهایی انجام دادیم، اما بوروکراسی و فساد اداری، عدم حضور شرکت‌های بین‌المللی در ایران که ارتباط فناوری با دنیا را برقرار می‌کنند، ضعف داریم.»
به گفته کلاهی در بحث حقوقی و مالکیت معنوی نیز ضعف‌هایی داریم. از جمله اینکه ایران قوانین کپی‌رایت بین‌المللی را هنوز نپذیرفته و به‌همین دلیل تولید نرم‌افزار را در ایران نابود کرده‌ایم، چراکه مزیت رقابتی ندارد.
او در ادامه اشاره کرد که ما در شاخص سهولت کسب‌وکار در بین 190 کشور رتبه 128 را داریم. به گفته او ایران در فرهنگ ارزش تولید ثروت نیز شاخص قابل توجهی ندارد. او توضیح داد: «بیشترین حمایت در این سال‌ها از خودروسازها بوده که در این مساله آنها 20 هزار میلیارد تومان بدهی به بانک‌ها دارند.»
آنطور که کلاهی توضیح داد حوزه موفق در کسب‌وکارها، حوزه کسب‌وکارهای نوین، دانش‌بنیان و صنایع غذایی است.
.
کسب‌وکار چه مشکلی را قرار است رفع کند؟
ژوبین علاقبند در این پنل از چگونگی ایجاد ایده تا پایداری کسب‌وکار صحبت کرد. او اشاره کرد: «تاکسی‌های آنلاین به سیستمی نظم دادند که شهرداری‌ها نتوانستند آن را انجام دهند. استارت‌آپ‌ها باید به‌دنبال مشکلی در جامعه باشند که بتوانند با ایده خود آن را حل کنند.»
او در ادامه توضیح داد که شاید جذب سرمایه و تأمین مالی کسب‌وکارها مساله مهمی باشد، اما مهم‌تر از آن این است که بدانیم ما در ایجاد کسب‌وکار می‌خواهیم چه مشکلی را حل کنیم و با چه کسی این ایده راقرار است انجام دهیم.
.
استارت‌آپ‌ها منتظر قوانین رگولاتوری نمی‌مانند
آیت حسینی در ادامه با بیان اینکه یکی از راه‌حل‌های سازمانی برای تحول، استفاده از استارت‌آپ‌ها است، گفت: «کسب‌وکاری مانند فورچون، 20 سال طول کشید تا به ارزش یک میلیارد دلار برسد، درحالی‌که کسب‌وکارهایی مانند اوبر و شیامی در کمتر از چهار سال به این ارزش رسیدند. استارت‌آپ‌ها فقط به سرمایه‌گذاری احتیاج ندارند بلکه به توسعه بازار هم نیاز دارند.»
به گفته او استارت‌آپ‌ها به‌دلیل ماهیت کسب‌وکاری که دارند منتظر قوانین روگلاتوری نمی‌مانند. آنها عامل پیشران در بیشتر اکوسیستم اقتصادی هستند. به‌طور مثال با اینکه هنوز قوانین رگولاتوری در حوزه فین‌تک ایجاد نشده، بسیاری از بانک‌ها کسب‌وکارهای این حوزه را راه‌اندازی کرده‌اند، چراکه استارت‌آپ‌ها پیشرونده هستند.
او تاکید کرد که اگر بخواهیم در سازمان‌ها از استارت‌آپ استفاده کنیم، ایجاد فرهنگ نوآوری الزامی است.
.
بخش مولد ما بازدهی ندارد
در ادامه موسوی گفت: «ما فقط در بخش تولید قانون نوشتیم، درحالی‌که بخش غیرمولد ما هر روز رشد کرد. در نتیجه فردی که در این بخش سرمایه‌گذاری کرده دوبرابر سرمایه خود بازدهی دارد، درحالی‌که بخش مولد ما این بازدهی را ندارد.»
به‌گفته او بسیاری بحث اشتغال و تولید را با هم خلط می‌کنند و به هر قیمتی منابع را با هر هزینه‌ای تأمین می‌کنند، بر اساس آن آماری هم داده می‌شود که اشتغال هم ایجاد شده، اما این مساله مسکنی بیش نیست و تمام این پروژه‌ها به شکست می‌انجامد.»
او توضیح داد که اگر حمایت از بخش مولد در دستور کار قرار گیرد، رشد اقتصاد و سرمایه‌گذاری شکل خواهد گرفت. همچنین برای تقویت پول ملی باید تقویت تولید ملی صورت گیرد.»
.
عدم خودباوری در کارآفرینان زن
توکلی به عنوان کارآفرین نمونه زن به معضلاتی که کارآفرینان زن در کشور دارند، اشاره کرد. به‌گفته او انتخاب درستی برای کارآفرینی زنان نداریم. از سوی دیگر گزارش‌ها و آمارهایی پراکنده و تکراری در این زمینه وجود دارد.
او در ادامه به چالش‌های پیش‌رو برای کارآفرینان زن اشاره کرد و گفت: «یکی از چالش‌های پیش روی کارآفرینان زن نبود خودباوری آنهاست. عدم حضور آنها در جوامع نیز به این مساله دامن زده است.»
توکلی اضافه کرد: «فرهنگ و عرف نیز از دیگر عواملی است که باعث می‌شود کارآفرینان زن رشد کمی داشته باشند. تعادل بین کسب‌وکار و زندگی از مشکلاتی است که زنان با آن مواجه هستند.»
به‌گفته او یکی از کارهایی که به خودباوری زنان کمک می‌کند، پیداکردن زنان کارآفرین موفقی است که رشد کرده‌اند.
.
با تکنولوژی نمی‌توان جنگید
محمدی تات در ادامه این پنل از چالشی که در کسب‌وکارهای نوین وجود دارد گفت. او توضیح داد: «زمانی‌که اسنپ راه‌اندازی شد، کسب‌وکارهای سنتی در برابر آن مقاومت کردند. اما زمان نشان داد که نمی‌توان جنگید و تکنولوژی به نیازهای مردم پاسخ می‌دهد.»
او به دور بودن ایده‌های سرمایه‌گذاری با استارت‌آپ‌ها اشاره کرد و گفت: «اتاق بازرگانی باید سازوکاری ایجاد کند و ایده‌ها در آن پالایش شوند.»
.
دولت راه‌حلی برای کسب‌وکارهای آنلاین ندارد
الفت‌نسب در ادامه درباره اتفاقاتی که در کسب‌وکارها در حوزه قانونگذاری می‌افتد، صحبت کرد. او گفت: «اکنون 16 نهاد مستقیم در حال آئین‌نویسی برای ما هستند. با این وجود قانون تجارت الکترونیکی ما هنوز به سال 1382 بر می‌گردد. یادم نمی‌آید که آن زمان کسب‌وکاری آنلاین داشتیم یا نه.»
او ادامه داد: «حدود سه ماه است که قیمت‌گذاری خودرو بر پلتفرم‌ها متوقف شده و دولت هنوز نتوانسته راه‌حلی ایجاد کند. از سوی دیگر مسئولان می‌گویند که ما حامی کسب‌وکار هستیم.»
به‌گفته او ما هرقدر در حوزه آنلاین شفاف کار کنیم، ضرر کرده‌ایم، چراکه دولت جلوی کار ما را گرفته است.
.
برای کسب‌وکارهای نوین نمی‌توان محدودیت ایجاد کرد
فنایی در این پنل توضیح داد که نوآوری و پشتکار، تیم‌محوری و شبکه‌سازی و تکیه به تکنولوژی از مزایای کسب‌وکارهای نوین هستند. دولت‌ها می‌دانند که برای کسب‌وکارهای نوین نمی‌توان محدودیت ایجاد کرد. بنابراین باید برای حضور در بازارهای جهانی تلاش کرد.
او با بیان اینکه اکنون تولید ما بیش از مصرف شده، گفت: «امروز نیاز داریم که بتوانیم برای تولید خود تبلیغ کنیم. از طرفی کسب‌وکاری موفق است که بتواند مشتری‌های خود را راضی نگه دارد.»
.
بنگاه‌های کوچک نیمی از ارزش افزوده کشور را تأمین می‌کنند
پس از پنل محمد عطاردیان، رئیس هیات‌مدیره کانون عالی انجمن‌های صنفی کارآفرینی در رابطه با جایگاه کارآفرینی توضیح داد. او گفت: «اغلب کارآفرین را با کارفرما اشتباه می‌گیرند، درحالی‌که کارآفرین می‌تواند کارفرما باشد یا نباشد.»
او ادامه داد: «طبق نتایج مطالعات ILO و IOE بیشتر مدارس نتوانستند نیازهای نوین مردم را در دنیای جدید رفع کنند. بنابراین لازم است ابتکار وایجاد نواوری را در این موضوع یاد بگیریم.»
به‌گفته او بسیاری از بنگاه‌های کوچک وجود دارند که فعالیتشان در تمام دنیا گسترده است و از طریق متخصصان بین‌المللی کارشان را ارائه می‌دهند. طبق آمارها یک‌سوم تا نیمی از ارزش افزوده کشور از طریق همین بنگاه‌های کوچک تأمین می‌شود. بنابراین بخش خصوصی می‌تواند در کشور توسعه ایجاد کند.
عطاردیان به معایب تکنولوژی نیز اشاره کرد. از نظر او اگر در بخش خصوصی هوش مصوعی توسعه یابد، بدون حدومرز به حذف انسان‌ها و تصمیم‌گیری در بخش‌های مهمی از مسائل اجتماعی منجر می‌شود. رفاه بالا نیز در طولانی‌مدت می‌تواند به انزوای انسان بینجامد.
.
اتاق بازرگانی در کنار استارت‌آپ‌ها خواهد بود
حسین سلاح‌ورزی، نایب‌رئیس اتاق بازرگانی و رئیس سازمان ملی کارآفرینی سخنران دیگر این مراسم بود که به فرصت‌ها و تهدیدهایی که کسب‌وکارهای نوین با آن مواجه هستند اشاره کرد. او توضیح داد: «کسب‌وکارهای نوین اکنون با دنیایی از ریسک‌ها مانند قوانین و مقررات و دفاع از برندها مواجه هستند. ما به همان میزان که در شاخص نوآوری رتبه بالایی داریم، در شاخص سهولت کسب‌وکار تنزل پیدا کرده‌ایم. این موارد ناامیدکننده است که باید با استراتژی تسهیل فضا را بهبود دهیم.»
به‌گفته او اتاق بازرگانی به‌عنوان نماینده بخش خصوصی در آینده هم در کنار تشکل‌های کارآفرینی و استارت‌آپ‌ها خواهد بود و این قول را هم گرفته‌ایم که قوانین دست‌وپاگیر را برای آنها تسهیل کنیم.
.
در زمینه پژوهش، اشتباه هزینه می‌کنیم
همچنین سورنا ستاری، معاون علمی و فناوری رئیس جمهور در این همایش گفت: «ما در حوزه آموزش عالی رتبه دو و سه دنیا را داریم، چراکه در بحث کارآفرینی، خروجی خلاقانه و محیط کسب‌وکاری مورد توجه قرار گرفته است. این شاخص‌ها نشان می‌دهد که سیستم آموزشی ما با اقتصاد همخوانی ندارد. ما در پژوهش هزینه زیادی می‌کنیم، اما اشتباه هزینه می‌کنیم. از دانشگاه نمی‌توانیم انتظار داشته باشیم که محصولی بیرون بیاید.»
او با بیان اینکه اقتصادهای نفتی اقتصادهایی هستند که بورکراسی زیادی دارند، گفت: «وقتی اشتغال مساوی با استخدام می‌شود دولت مجبور است تعدادی را استخدام کند. اگر بخواهیم اقتصاد را به سمت کارآفرینی ببریم یک مبارزه جلو خود داریم. در مقابل کارآفرین هم جلوی اقتصاد سنتی می‌ایستد.»
ستاری ادامه داد: «ماسعی کردیم در این سه چهار سال گذشته اقتصاد سنتی بر کارآفرینان سرمایه گذاری کنند. آن زمان است که این چرخه می‌چرخد. مانند اتفاقی که در فین‌تک‌ها افتاده و بانک‌های سنتی ما با بانکداری دیجیتال در تعامل هستند.»
او در ادامه گفت: «باید فرهنگ سرمایه‌گذاری خطرپذیر به‌وجود آید. دولت زیرساخت آن را درست می‌کند، ولی این مساله باید در بخش خصوصی رشد پیدا کند.»
.
برای رشد کارآفرینی، باید دولت استارت‌آپی شکل بگیرد
محمد شریعتمداری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی در این مراسم گفت: «در فعالیت‌های مهم و کار ارزشمند ضرورت وجود اکوسیستم مشاهده می‌شود. در دولت هم اگر بخواهیم همگام با این حرکت رشدی ببینیم باید دولت استارت‌آپی شکل بگیرد.»
او ادامه داد: «شیوه‌های جدید تأمین مالی که در کشور باید به وجود آید از مسائل مهم است. در همین راستا صندوق مالی خرد تضمین شده را در صندوق نوآوری و شکوفایی برای توسعه فضای استارتاپی فراهم کرده‌ایم.»
.
در محیط خارجی کسب‌وکارها مسئول هستیم
عبدالرضا مصری، نایب رئیس مجلس شورای اسلامی در این مراسم بیان کرد که ما در اجرای مبانی تئوری ضعف داریم. به‌گفته او دو محیط درونی و بیرونی بر کارآفرینی حاکم است. محیط داخلی به خود فرد بر می‌گردد، اما ما مسئول محیط خارجی هستیم. این محیط‌ها امروز در فضای کسب‌وکار اثر بیشتری بر محیط داخلی دارد. به‌طور مثال محیط قاچاق، واردات در اختیار کارآفرین نیست. لذا او ممکن است با یک مجوز غیرقانونی یا قاچاق مطالعاتش از بین برود.
او در ادامه گفت: «نگاه مدیر اداری به کارآفرین خیلی مهم است. در محیط اداری هم‌ترازی‌هایی وجود دارد، که کارافرین در این هم‌ترازی تعریفی برای جایگاه او وجود ندارد.»
.
برای کسب‌وکارها سنگ‌اندازی نکنیم
غلامحسین شافعی، رئیس اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی نیز با شاره به اینکه امروز حرکت در مسیر رشد توسعه کشورها انتخاب نیست بلکه الزام است، توضیح داد: «کشورها با برنامه‌ریزی و انتخاب مسیر متناسب بر اساس مقتضیات خود قدم در راه توسعه گذاشتند. متاسفانه این مساله در کشور ما غایب است. عدم حرکت در این مسیر نیز به معنای جاماندن از رقباست و باعث می‌شود با فرار مغزها، بیکاری، کمبود متخصص و کاهش سرمایه گذاری مواجه شویم.»
او ادامه داد: «در چنین وضعیتی آموزش و پرورش کارآفرینان مخصوصاً در کسب‌وکارهای نوین از همیت بالایی برخوردار است، چراکه در بنگاه‌ها این صاحبان ایده هستند که سرمایه‌های اصلی توسعه محسوب می‌شوند. اقتصاد ایران که متکی به منابع طبیعی است و با اقتصاد کارایی محور فاصله دارد وجود این شرایط را اساسی می‌داند.»
به‌گفته او کشور ما از سه جنبه نوآوری محصول، فرآیند و بین‌المللی‌سازی دچار مشکلات زیادی است که باعث می‌شود ما را از استعدادهای کشور محروم کند.
شافعی با اشاره به اینکه مسیر حرکت برای جوانان هنوز در کشور مهیا نیست و فضای کسب‌وتاریکی برای آنها وجود دارد، گفت: «صحبت از کارآفرینی زمانی ما را امیدوار می‌کند که محیط مناسب برای رشد آنها در کشور فراهم باشد.»
او اضافه کرد: «سرمایه‌گذار ما فرش قرمز نمی‌خواهد. از سوی دیگر برای افرادی که می‌خواهند کسب‌وکاری را شروع کنند سنگ‌اندازی نکنیم. ما اگر به آینده فکر می‌کنیم باید مسیر را برای افراد هموار کنیم.»
در پایان این مراسم نیز تفاهم‌نامه مشترک سازمان ملی کارآفرینی ایران و سازمان آموزش فنی و حرفه‌ای کشور به‌منظور همکاری و تعامل در هم‌افزایی فضای کسب‌وکاری امضا شد.
