پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بهاءالدین حسینی، کارشناس بانکی، روزنامه سازندگی / مهم‌ترین سؤال درباره طرح تحقیق و تفحص مجلس از بانک مرکزی این است که آیا نتیجه این طرح، فایده‌ای برای اقتصاد ایران دارد یا خیر؟ متاسفانه تجربه نشان داده معمولاً بحث تحقیق و تفحص بعد از بروز یک سوء مدیریت و وارد شدن خسارت بر اقتصاد به میان می‌آید درحالی‌که پیش از آن برنامه‌ای برای جلوگیری از بحران اندیشیده نشده بود. محورهای در نظر گرفته شده از سوی نماینده‌های مجلس همگی جزو سؤالات مهم درباره سیستم بانکی کشور است.
بانک مرکزی مجری سیاست‌ها نه تصمیم گیرنده
موضوعاتی همچون تخلفات مؤسسات مالی و اعتباری غیرمجاز، نحوه تخصیص ارز، مدیریت نامناسب بانکی، عملکرد نامشخص بانک مرکزی بر مساله بانکداری بدون ربا و پول‌شویی و… بسیار مهم است اما نباید فراموش کنیم بانک مرکزی مجری سیاست‌هاست و تصمیم‌گیری توسط مسئولان مختلف در شورای پول و اعتبار انجام می‌شود.
سؤال این است که چرا همان زمان که با تصمیماتی از قبیل تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی یا نحوه محاسبه سود بانکی مخالفت شد، اقدام مناسبی صورت نگرفت و حالا که نتایج زیان‌بار آن تصمیمات بروز کرده است، به دنبال تحقیق و تفحص هستیم؟ کارشناسان بارها اعلام کردند تخصیص ارز ۴۲۰۰ تومانی به همه واردکننده‌ها باعث ایجاد رانت می‌شود و فسادهای گسترده‌ای ایجاد می‌کند اما توجهی به این مساله نشد تا اینکه همین اتفاق رخ داد و بانک مرکزی مجبور شد بعد از چند ماه، تخصیص ارز ترجیحی را فقط برای کالاهای اساسی در نظر بگیرد و بحث پرداخت مابه‌التفاوت را مطرح کند که آن هم چالش دیگری ایجاد کرد.
بسیاری از فسادها و رانت‌ها به دلیل همین چند نرخی بودن ارز رخ داده است
در مورد پیش‌فروش سکه هم کارشناسان هشدار دادند این کار به ضرر اقتصاد ایران تمام می‌شود و هیچ‌کس پشتوانه درآمد ملی‌اش را به حراج نمی‌گذارد اما باز هم این تصمیم اجرایی نشد. سیاست تک‌نرخی کردن ارز هم بارها مورد تاکید قرار گرفته اما مسئولان در مسیر آن حرکت نکردند درحالی‌که بسیاری از فسادها و رانت‌ها به دلیل همین چند نرخی بودن ارز رخ داده است.
همین روند در خصوصی‌سازی هم طی شد. در همان ماه‌های ابتدایی خصوصی‌سازی بارها اعتراض‌هایی مبنی بر نادرست بودن شیوه آن مطرح شد اما اتفاق خاصی رخ نداد و سرانجام شرکت‌های خصولتی شکل گرفت و بخش‌های مختلف اقتصادی که از پتانسیل‌های بالایی برخوردار بودند و به مدیریت بادانش و آگاه نیاز داشتند، در اختیار افراد فاقد تخصص قرار گرفتند که نتیجه‌اش، ورشکستی بسیاری از آنها و بدهی‌های سنگین و تعطیلی بود.
بنابراین طرح تحقیق و تفحص فایده چندانی برای اقتصاد ایران ندارد و باعث تزریق حس ناامیدی در جامعه و گرفتن شهامت و جسارت مسئولان می‌شود. همین مجلس بارها به سیاست‌های گذشته بانک مرکزی اعتراض داشت و متوجه شده بود که برخی روندها اشتباه است اما اقدام خاصی برای جلوگیری از بروز خسارت انجام نشد. تحقیق و تفحص یک ابزار باارزش و مفید است اما متاسفانه در ایران همیشه بی‌موقع مورد استفاده قرار می‌گیرد.
تحقیق و تفحص در ایران به موقع انجام نمی‌شود
اگر سیاست و تصمیمی اشتباه است باید بلافاصله جلویش گرفته شود نه اینکه همان روند ادامه پیدا کند و وقتی خسارت وارد شد، تحقیق آغاز شود. باید به اصلاح روش‌ها روی آورد و مجاری خسارت را بست نه اینکه بر معلول تمرکز کرد. در گذشته هم مشخص بود چه مدیرانی ضعیف هستند اما انتخاب شدند. یا موارد دیگری ازجمله نادرست بودن نحوه نظارت بر تعدادی از مؤسسات مالی غیرمجاز که برخی‌هایشان پشتوانه‌های قوی و میلیون‌ها مشتری دارند.
در مجموع تحقیق و تفحص ارزشمند است اما در ایران به موقع انجام نمی‌شود. راه خروج از بحران‌ها این است که روش‌های نادرست گذشته در تصمیم‌گیری‌ها اصلاح شود. شاید با طرح اخیر، تعدادی از تخلفات هم فاش شود اما فایده‌ای به سود اقتصاد ایران ندارد چون به اصلاح روش‌ها منجر نمی‌شود.