پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
سندباکس یک شیوه قانون‌گذاری است که در آن یک فضای مشخص با سطح قوانین بازتر و با نظارت بیشتر برای شرکت‌های فناور ایجاد می شود تا به شکوفایی نوآوری در این شرکت‌ها کمک کند و در عین حال قوانین متناسب با آنها استخراج و اعمال شود. در این گزارش درمورد ورود سندباکس به حوزه‌های فین‌تک و رمزارزها اشاره می‌شود و کشورهایی که از این فناوری استقبال و استفاده کرده‌اند را مرور خواهیم کرد.
سندباکس چیست؟
سندباکس (sandbox) اصطلاحی است که از محل بازی و زمین شنی کودکان گرفته شده و در موضوعات مختلف از آن استفاده می‌شود. این واژه در دهه گذشته در دنیای مالی و تکنولوژی بسیار رایج شده است. اما سندباکس چیست؟ سندباکس محیطی ایمن و بسته است که افراد می‌توانند پروژه‌های نرم‌افزاری و تحت وب خود را در آن تست و اجرا کنند. درواقع سندباکس برای کاربران خود یک محیط کاربردی ایجاد می‌کند که متخصصین بتوانند برنامه خود را بدون آنکه از دیگر برنامه‌های درحال اجرا تأثیر پذیرد، پیاده‌سازی کنند.
علاوه بر آن، سندباکس در بحث امنیت اطلاعات نیز استفاده می‌شود. نرم‌افزارها و کدهای مشکوک به بدافزار را قبل از عرضه عمومی، بررسی و درصورت وجود هرگونه ایرادی، از آسیب به سیستم جلوگیری می‌کنند. بسته به نیاز، استفاده‌های مختلفی از مفهوم سندباکس می‌شود. درکنار بحث امنیت، این اصطلاح را می‌توان در دنیای فناوری مالی (فین‌تک) نیز مشاهده کرد و با به‌کارگیری از آن، می‌توان مدل‌های جدید کسب‌وکار را بررسی کرد.
کاربرد سندباکس در فین‌تک
سندباکس به کسب‌وکارها اجازه می‌دهد تا محصولات، خدمات و مدل‌های تجاری خود را در بازار واقعی و با مشتریان واقعی تست کنند. این موضوع در زمان و هزینه شرکت‌ها و به‌خصوص شرکت‌های فین‌تکی و مالی بسیار مفید خواهد بود و در هزینه‌های آنها صرفه‌جویی می‌کند. فناوری‌های مالی هر روزه در حال پیشرفت هستند و اقتصاد دنیا به قوانین مشخصی برای این فناوری‌های مالی نیاز دارد. سندباکس به دنبال آن است که قوانین و مقررات سخت مالی را با کسب‌وکارهای نوین و خلاق مالی انطباق دهد و کاری کند که این قوانین، مانعی برای این کسب‌وکارها ایجاد نکنند.
صنعت فین‌تک زوایای ناشناخته بسیاری دارد و کشورهای مختلف در تلاش هستند تا سیاست‌ها و قوانین و مقررات مشخصی برای این صنعت و فناوری مالی ایجاد کنند. با این‌حال به دلیل مبهم بودن بازار، دولت‌های مختلف ترجیح می‌دهند فعلاً دست نگاه دارند تا در آینده فضا کمی مشخص‌تر شود.
در این بین برخی کشورها منتظر نمانده و دست‌به‌کار شده‌اند. از این کشورها می‌توان انگلستان را نام برد که در این زمینه بسیار پیشرو بوده است. اداره مسئولیت‌های مالی انگلستان (FCA) یک نهاد سیاست‌گذاری مالی در انگلستان است و از دو سال پیش تاکنون به‌طور جدی در زمینه قانون‌گذاری برای فناوری‌های مالی فعالیت می‌کند و به کاربرد سندباکس در فین‌تک اشاره کرده است.
FCA در سال 2016 پروژه‌ای راه‌اندازی کرد که شرکت‌های فین‌تکی از سراسر دنیا در آن شرکت کردند و مدل کسب‌وکار خود را برای انطباق با چارچوب قوانین و مقررات مالی ارائه دادند. هدف اصلی FCA در این پروژه این بود که با ایجاد رقابت میان شرکت‌کنندگان، انگیزه ایجاد کند و با گزینه‌های بیشتر و بهتری برای امور مدیریت منابع مالی آشنا شود.
فاز اول این پروژه در سال 2017 آغاز شد و استارت‌آپ‌های مختلفی که در حوزه فین‌تک فعالیت داشتند، در این پروژه شروع به کار کردند. آنها با استفاده از API بانک‌های بزرگ انگلیس، توانستند نرم‌افزارهای خود را تست و ارزیابی کنند. این بانک‌ها همچنان در حال پذیرش استارت‌آپ‌های دیگر برای فاز دوم و سوم پروژه خود هستند.
مشخص است که چنین پروژه‌هایی باعث توسعه و پیشرفت در صنعت بانکی و فناری‌های مالی می‌شوند و از طرفی به شکل‌گیری قوانین مرتبط با این حوزه کمک می‌کنند.
کاربرد سندباکس در رمزارزها
فناوری زنجیره‌بلوکی و رمزارزها هر روزه محبوبیت بیشتری به دست می‌آورند و در نتیجه موضوع امنیت دارایی‌های دیجیتالی نیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اخبارهای مختلفی از تلاش برای هک رمزارزها، یا دزدی و کلاه‌برداری می‌شنویم. با توجه به این اتفاقات، مفهوم سندباکس راه خود را به دنیای رمزارزها نیز باز کرده است و در این فناوری، کسب‌وکارها می‌توانند محصولات بر پایه زنجیره بلوکی خود را تست کنند. برای نمونه در سال 2018، FCA به 11 شرکت بلاکچین محور، اجازه دسترسی به سندباکس خود را داد. در ایالت متحده، اداره حمایت از مصرف‌کننده مالی (CFPB) در سال 2018 از راه‌اندازی یک سندباکس صحبت کرد و شرکت‌های بر پایه فناوری زنجیره بلوکی و رمزارزها را به استفاده از آن تشویق کرد.
در خاورمیانه بحرین، کویت و امارات جزو اولین کشورهایی هستند که از این ایده استفاده می‌کنند. بانک مرکزی بحرین در سال جاری به 28 شرکت فعال در حوزه مالی و زنجیره بلوکی اجازه استفاده از سندباکس را داد. براساس این اطلاعیه شرکت‌هایی که در زمینه ارزهای دیجیتال و بیت کوین فعال هستند، می‌توانند در یک محیط آزمایشی به مدت 9 ماه فعالیت کنند.
در اواخر سال 2018، هنگ‌کنک نیز دست به عمل مشابهی زد. هدف از این کار ساخت محیطی آزمایشی برای رمزارزها بود تا سرمایه‌گذاران بتوانند درمورد مسائلی چون امنیت تحقیق بیشتری داشته باشند.
با مطالعه این کشورها و گام‌هایی که در راستای وضع قوانین و حمایت از صنعت رمزارزها برداشته‌اند، با اطمینان می‌توان گفت که هدف اصلی همه آنها دسترسی آسان‌تر به بازاری بزرگتر است.
پیشنهادات صاحب‌نظران ایرانی برای اجرای سندباکس
موضوع سندباکس در ایران نیز مطرح شده است و صاحب‌نظران در بخش‌های مختلف درمورد لزوم استفاده از این فناوری سخن گفته‌اند.
رئیس اداره نهادهای نوین مالی فرابورس ایران، حسین نظام‌دوست در رویداد سندباکس و صنعت بورس درمورد سندباکس و کاربرد آن در کسب‌وکارهای کوچک گفت. او معتقد بود که هر ایده نو و جدید با یک سری چالش و ریسک روبه‌رو است و این موضوع بنیان‌گذاران استارت‌آپ‌ها و کسب‌وکارهای جدید را با مشکل مواجه می‌کند. او به دو مسأله مجوزها و تأمین مالی کسب‌وکارها اشاره کرد و گفت:
فضای سندباکس قرار است دارای دو بعد باشد؛ یک بعد آن به کسب و کار فین‌تکی بازمی‌گردد که ممکن است ایده آنها وابسته به زیرساخت‌های بازار سرمایه از جمله داده‌ها یا پلتفرم‌های معاملاتی باشد. دسترسی به این زیرساخت‌ها، محدودیت‌هایی دارد و فقط نهادهای مالی که دارای مجوز سازمان بورس هستند می‌توانند به آنها دسترسی داشته باشند. برای یک کسب‌وکار نوپا که در مراحل نخستین رشد خود قرار دارد، کسب چنین مجوزی سخت خواهد بود و سندباکس قرار است این محدودیت‌ها را برای مدت محدود که احتمالاً بازه زمانی شش ماه تا یک سال است، برای آنها بردارد.
نظام‌دوست درمورد بخش تأمین مالی کسب‌وکارها نیز صحبت کرد و اینکه می‌توان از فناوری سندباکس برای کمک و صرفه‌جویی در هزینه‌های این کسب‌وکارها استفاده کرد.
اخیرا نیز امیر هامونی، مدیرعامل فرابورس ایران ضمن اشاره به سندباکس و کمک به استفاده از زنجیره بلوکی، گفت:
برای آنکه بتوانیم از ابعاد مختلف تکنولوژی بلاکچین مانند ATO در بازار سرمایه استفاده کنیم می‌توانیم پیش از راه‌اندازی آن، این ابزار جدید را در آزمایشگاه جعبه‌شنی یا همان سندباکس در یک دوره ۶ ماهه مورد آزمایش قرار دهیم و در این دوره زمانی فرصت لازم برای تدوین مقررات آن را نیز داشته باشیم.
او پیشنهاد داد:
در گام نخست باید یک شورای فرعی یعنی کمیته فقهی در سندباکس شکل بگیرد تا در مدت کوتاهی موارد فقهی آن را مورد بررسی قرار دهد و در ادامه آن ابزار وارد فاز فنی شود؛ سپس در فاز فنی، یک بازار خصوصی و حرفه‌ای با حضور هلدینگ‌ها، تأمین سرمایه‌ها و مشاوران سرمایه‌گذاری راه‌اندازی شود تا در کوتاه‌ترین زمان دادوستد روی ATO صورت گیرد؛ در صورتی که این ابزار در مرحله پایلوت معاملات موفقیت‌آمیزی داشت، آنگاه فرایند راه‌اندازی آن دنبال می‌شود.
مدیر عامل صرافی آرمانی نیز در مصاحبه با راه پرداخت در خصوص لزوم اجرای سندباکس برای فضای رمزارزی کشور گفت:
بزرگ‌ترین مشکل برای توسعه کسب‌وکارهای این حوزه در حال حاضر قانون‌گذاری است. قوانین و مقررات کشور در حال حاضر بسیاری از موارد را پوشش نمی‌دهد و بسیاری از ملزومات رمزارزها در مغایرت با برخی از قوانین موجود است. مشکل بزرگتر، عدم آشنایی کسب‌وکارها و قانون‌گذاران با نیازها و ملزومات قانونی این حوزه است. بانک مرکزی می‌تواند با ارائه یک Sandbox قانونی فضای لازم را برای فعالیت‌های نوآورانه فراهم آورد و به صورت هم‌زمان با کمک کسب‌وکارها اقدام به شناسایی آسیب‌ها و ملزومات کند.
