پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
تقابل مجدد فین‌تک‌ها و PSPها در پنل پرداخت همایش وب و موبایل
پنل پرداخت الکترونیکی در اختتامیه یازدهمین جشنواره وب و موبایل ایران، 25 بهمن‌ماه 97 در سالن فردوسی پژوهشگاه نیرو برگزار شد. رضا قربانی رییس هیات مدیره راه پرداخت، امیرحسین داوودیان معاون توسعه کسب‌وکار پرداخت الکترونیک سداد، نازنین دانشور مدیرعامل تخفیفان، مصطفی امیری مدیرعامل زرین‌پال و هادی علوی مدیرعامل تومن در این پنل حضور داشتند.
رضا قربانی گفت در ابتدای این پنل گفت: «قصد داریم ببینیم که استارت‌آپ‌های حوزه نوآوری و فناوری چه نگاهی به پرداخت الکترونیکی دارند. اساسا موضوع پرداخت چطور می‌تواند مورد استفاده آنها قرار بگیرد و چه نیازهایی دارند که نظام فعلی صنعت پرداخت جوابگوی نیازهای آنها نیست.»
قربانی ادامه داد: «هم‌اکنون در ایران دو روش پرداخت الکترونیکی داریم. یکی به وسیله کارتخوان و دیگری درگاه‌های آنلاین. آقای داوودیان شما در همایش بانکداری الکترونیکی پیش‌بینی‌ای در مورد 4 روند پرداخت در سال 98 مطرح کردید. برای شروع در مورد آن 4 روند توضیحاتی بدهید. به عنوان کسی که در این فضا مشغول به کار است، تصور می‌کنید چقدر از نیازهای استارت‌آپ‌ها در زمینه پرداخت را پوشش داده‌اید؟»
امیرحسین داوودیان با بیان اینکه بخش قابل توجهی از حجم کار استارت‌آپ‌ها در حوزه پرداخت است، گفت: «موضوعی که در همایش بانکداری در مورد آن صحبت کردم، بسیار مفصل بود. اینجا اگر بخواهم خلاصه بگویم، پیش‌بینی ما این است که در سال آتی ۴ مدل استارت‌آپ حجم‌جو، تجربه‌آوران، راه‌حل‌سازان و قفل‌کنندگان مشغول به کار شوند.»
داوودیان در مورد این 4 مدل توضیح داد: «حجم‌جوها کسب‌وکارهایی هستند که لزوما پرداختی نیستند ولی وارد این عرصه می‌شوند. تجربه‌آوران تمرکزی بر مقیاس ندارند و بر تجربه‌ای که در این زمینه برای مشتری نهایی خلق می‌کنند، تمرکز خواهند کرد. راه‌حل‌سازان کسب‌وکارهایی هستند که راه‌حل‌های متنوع در یک بستر برای مشتری فراهم می‌کنند. قفل‌کنندگان هم آن دسته از کسب‌وکارها هستند که با بعضی از کسب‌وکارهای دیگر در بازار ادغام می‌شوند و سعی می‌کنند که مشتری را در آن حلقه قفل کنند؛ یعنی شما به عنوان کاربر نهایی متوجه نمی‌شوید که با چه کسی طرف هستید.»
به گفته داودیان، ترند جدی در سال آینده بر روی کیف پول خواهد بود. او در این مورد گفت: «در سال 98 یکی دو کیف پول مهم خواهیم داشت و در حال حاضر کیف پول مهمی که مانند نمونه‌های جهانی به شهرتی رسیده باشد، وجود ندارد.»
مسابقه درگاه
در ادامه، قربانی به سایت booking.com اشاره کرد و گفت: «اگر کسی در این سایت جایی را رزرو کند، بدون اینکه لازم باشد پولی از حساب او خارج شود، با کارت اعتباری می‌تواند این کار را انجام دهد. بعدا وقتی رفت داخل هتل می‌تواند پول نقد پرداخت کند. ما چنین فضایی را در کشور نداریم و شبیه‌سازی شده آن را زرین‌پال به یک نوعی انجام داده است اما آنجا هم پول دارد از مبدا خارج می‌شود. می‌توانیم به بانکداری باز اشاره کنیم که سیستم بانکی جدیدا متوجه آن شده است. خانم دانشور شما به عنوان کسی که در فضای استارت‌آپی مشغول به کار هستید، چه نیازهایی دارید که سیستم بانکی و پرداخت این نیاز را برآورده نکرده است؟»
نازنین دانشور با اشاره به اینکه بانک‌ها در حال حاضر مسابقه درگاه دارند، بیان کرد: «هفته‌ای نیست که یکی از دوستان بانکی تماس نگیرد و تمام صحبت او هم این است که چرا از درگاه ما استفاده نمی‌کنید. تمام خلاقیت آنها هم این است که می‌گویند کارمزد تراکنش را به تو می‌دهیم. میزان خلاقیت در سرویس‌های ارائه شده کم است بحث بانکداری باز که به آن اشاره کردید، بحث خوبی است که در ایران هم ضعیف با آن برخورد شده است.»
دانشور با بیان اینکه در تخفیفان با حجم عظیمی از شرکای تجاری خود تسویه می‌فرستیم، ادامه داد: «ما دردسرهای زیادی در این مسیر داریم که سیستم داخلی خودمان را با یک سیستم بانکی ادغام کنیم و این موضوع چالش‌هایی جدی برای ما ایجاد کرده است. تا چند وقت پیش راهکاری ارائه نشده بود و به صورت اتفاقی از یکی از بانک‌ها سیستم فینوتک را گرفتیم و مشغول استفاده از آن هستیم. مثالی که زدم نمونه ساده‌ای بود. مواردی مانند احراز هویت، گرفتن کارت‌ها و اطلاعات، پرداخت کارت به کارتی و موارد پرتعداد دیگری برای ما چالش به حساب می‌آیند.»
دانشور با اشاره به موضوع پرداخت گفت: «سال‌هاست که هیچ بانکی راه‌حلی در حوزه پرداخت ارائه نداده است. اگر شما یک سرویسی مانند دیگر کشورها بخواهید ارائه دهید و آبونمان کم بکنید، باید دنبال مشتری بدوید. اینجا درگیر مسائل ساده‌ای هستیم. مدل انحصارگرایی که در سیستم بانکی وجود دارد باعث شده تا بسیاری از بانک‌ها بگویند برای همکاری در فلان حوزه در صورتی همکاری می‌کنیم که کارتخوان ما را استفاده کنید. در نهایت ما هم مجبور می‌شویم راه حل دیگری را انتخاب کنیم و از مسیری غیر از مسیر کمک از بانک‌ها استفاده برویم.»
انحصار PSPها
قربانی خطاب به مدیرعامل زرین‌پال توضیح داد: «آقای امیری بحث پرداخت‌هایی که پول از حساب خارج نشود را باز کنید. شاید وجه تمایز شما نسبت به درگاه‌های پرداخت معمولی این بود که پول می‌تواند از حساب مبدا خارج شود و به حساب مقصد واریز نشود و در حساب واسط بماند و بعد از اینکه کالا یا سرویس تکمیل شد، پول به حساب مقصد واریز شود. چقدر از این سرویس استقبال شد و چقدر واقعا کار مردم را راه انداخت؟»
مصطفی امیری صحبت‌هایی جنجالی به زبان آورد: «فکر می‌کنم از صدای من معلوم است که یک ماه فشار بی‌حدوحصر بر روی ما بوده است. تهدیدها و خصومت‌های متفاوت مجموعه زرین‌پال را درگیر کرده است و نتوانسته‌ایم سرویس‌های جدیدی ارائه دهیم. سال 89 بود که سرویسی که شما گفتید را عرضه کردیم. در آن زمان نه پلیس فتا وجود داشت و نه دادسرای جرایم اینترنتی. قضات هم خیلی با این مباحث آشنا نبودند. احساس می‌کردیم مردم برای خرید اینترنتی به اعتماد نیاز دارند.»
امیری با بیان اینکه با نماد دادن و برچسب نمی‌توان اعتماد ایجاد کرد، گفت: «باید واقعا تضمین بکنیم که اگر خریدی انجام شد، محصول یا خدمت به فرد برسد. باید نقش بیمه‌ای و بانکی تعریف بکنیم و از این محل کارمزد بگیریم. وقتی کسی می‌خواهد خریدی انجام دهد، ما به عنوان کسب‌وکار باید بدانیم که او پولی در حساب خود دارد یا نه. ما به اطلاعات پایه‌ای هویتی نیاز داریم. اگر چنین اطلاعاتی داشتخه باشیم، می‌توانیم اعتمدا کنیم و بدون اینکه پولی از او دریافت کنیم، خدماتی را عرضه کنیم و وجه را بعد از ان دریافت کنیم.»
مدیرعامل زرین‌پال در ادامه تصریح کرد: «بانک مرکزی برای PSPها یک انحصار درست کرده است. همه اینها بسیار بزرگ شده‌اند و به بورس رفته‌اند.ندلل PSPها نیازی به نوآوری ندارند. ما به عنوان استارت‌آپ اینقدر مورد بی‌مهری قرار گرفته‌ایم که نسبت به این حوزه خسته‌ایم. وقتی از نزدیک‌ترین شرکای تجاری خود ضربه می‌خورید، دیگر انرژی‌ای برای نوآوری نمی‌ماند.»
رگولاتور انرژی‌گیر
قربانی با اشاره به این موضوع که بیش از 90 درصد تراکنش‌های کشور زیر 200 هزار تومان است، بیان کرد: «تراکنش زیر 550 هزار تومان سودی برای بانک‌ها ندارد. این تصور عامیانه که بانک‌ها از رسوب پول سود می‌کنند، اشتباه است. آقای علوی شما در حوزه پرداخت‌های خرد چه کار می‌خواهید بکنید؟ آیا شما هم می‌خواهید بخشی از همین مسیر باشید یا فکر دیگری در سر دارید؟»
هادی علوی با بیان اینکه ۶۷ درصد تراکنش‌های شاپرک به نظر تعدادی زیر ۲۵ هزار تومان است، ادامه داد: «راهی که در مجموعه تومن می‌رویم این بوده که بتوانم با ایجاد یک کیف پول، تراکنش‌های پرتعداد خرد مانند تراکنش‌های هزار تومانی را کاهش دهیم و شبیه به سیستم آفلاین کار کنیم. البته به دلیل هزینه سخت‌افزار نمی‌توانیم به سمت سیستم آفلاین برویم.»
علوی ادامه داد: «خانم دانشور گفتند که بانک دوست دارد در سیستم تخفیف وارد شود. در پرداخت خرد از نظر رگولاتوری ما باید با همه بانک‌ها و همه PSPها کار کنیم. از طرف دیگر همه مدعی هستند و می‌خواهند وارد سیستم پرداخت شوند. سال‌هاست که کارتخوان به صورت افراطی بسیار گسترش پیدا کرده است اما این ابزار برای پرداخت‌های خرد کارایی لازم را نداشته است. در این فضا باید ابزار دیگری استفاده شود.»
به گفته علوی، رگولاتوری در ایران کار را بسیار سخت کرده است. او عنوان کرد: «در یک کسب‌وکار معمولی شما می‌بینید که جامعه چه نیازی دارد و به سراغ طراح محصولی می‌روید. در کنار طراحی محصول و عرضه به بازار، حساسیت‌های رگولاتوری را هم در نظر می‌گیرید؛ اما ما در ایران بیشتر وقت خود را به این اختصاص می‌دهیم که رگولاتور چه کار می‌خواهد بکند. باید پیش‌بینی کنیم که در سال 98 رگولاتور به جه سمتی می‌هواهد برود. تعامل با رگولاتور انرژی زیادی از کسب‌وکارها می‌گیرد.»
تقابل فین‌تک و PSP
داوودیان در صحبت‌های پایانی خود گفت: «موضوع پنل این نبود و من اگر وقت لازم را داشتم، برای حرف‌هایی که مطرح شد، جواب دارم. اینکه کدام شرکت نوآوری دارد و کدام کسب‌وکار نوآوری ندارد، موضوع قابل بحثی است. استارت‌آپ‌های این حوزه از فروش تراکنش‌های خود پول درمی‌آورند. استارت‌آپ‌ها با نیازی شروع به فعالیت می‌کنند و پول درمی‌آورند. وقتی می‌خواهند بزرگ شوند، با مدل قبلی نمی‌توانند موفق باشند.»
امیری در پاسخ به این صحبت‌های داوودیان گفت: «ما از روز اول تراکنش‌های خود را می‌فروختیم اما به مشتری. کارمزد ما 2.5 درصد بود و کارمزد بانک‌ها یک درصد. همان زمان PSPهایی بودند که دو درصد کارمزد می‌گرفتند. ما از روز اول اکوسیستمان بر اساس گرفتن کارمزد از پذیرنده بوده است. بانک‌ها می‌دانند که ما چقدر تراکنش داریم و کارمزد دارد توسط PSPها پرداخت می‌شود. من به عنوان یک کسب‌وکار باید یک منبع درآمدی پیدا کنم تا رشد خود را ادامه دهم.»
