پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به پرمخاطب‌ترین کانال‌های شخصی اقتصاددانان
یک کانال ساده در شبکه‌های مجازی مانند تلگرام. کانالی که راه‌اندازی آن هیچ هزینه‌ای ندارد و تنها به ذوق، دغدغه و احساس تکلیف نیاز دارد. در کنار هزاران کانالی که در شبکه‌های مجازی از میان سلایق و علاقه‌مندی مردم مخاطب پیدا کرده‌اند، کانال‌های اقتصادی هم همپای مهم شدن مباحث اقتصادی، برای مردم مخاطبان خاص خود را پیدا کرده‌اند.
به گزارش روزنامه ایران، پشت این کانال‌ها که ده‌ها هزار عضو دارند، تنها یک اقتصاددان یا کارشناس وجود دارد که براساس دغدغه‌های خود به پرسش‌های فراوان مردم پاسخ می‌دهند. برخی مباحث خود را به سمت اقتصاد توسعه هدایت کرده‌اند، برخی اقتصاد را از دریچه سیاست تحلیل می‌کنند و بعضی دیگر سعی می‌کنند با زبان ساده به آنچه برای مردم به سوال تبدیل‌شده پاسخ دهند.
این روزها مباحث اقتصادی بیش از هر زمان دیگری برای مردم و مسوولان اهمیت پیدا کرده است. همانند همیشه هرگاه اقتصاد در شرایط ویژه‌ای قرار می‌گیرد سمت‌وسوی نگاه‌ها هم اقتصادی می‌شود. درواقع این روزها اغلب مباحث از زاویه اقتصاد تحلیل و بررسی می‌شود و اقتصاد به دغدغه اصلی حاکمیت و مردم تبدیل شده است.
در این شرایط اجرای برنامه‌های اقتصادی به یک گفتمان با مردم که ضلع دیگر مثلث یک برنامه اقتصادی هستند، نیاز دارد. گفتمانی که تجربه ثابت کرده است نهاد دولت چندان در آن موفق نبوده است. برای مثال وقتی دولت می‌خواهد تغییری در سیاست‌های ارزی خود ایجاد کند نیازمند آن است که درباره چرایی و اهداف آن برای مردم توضیح دهد، چراکه اگر این اتفاق نیفتد شایعات و اخباری در شبکه‌های مجازی تولید و دست‌به‌دست می‌شود که درنهایت راه را برای اجرای این سیاست سد یا حداقل باریک می‌کند.
زمانی که دولت با هدف یکسان‌سازی نرخ ارز قیمت دلار را 4200 تومان تعیین کرد و رفته‌رفته نرخ‌ها در بازار به 20 هزار تومان نزدیک شد، برخی این تصور را در جامعه القا کردند که دولت باهدف درآمدزایی به‌صورت تعمدی نرخ ارز را در بازار آزاد بالا برده است.
این در حالی است که تکذیب این موضوع از سوی دولتمردان کمک زیادی به تغییر نگاه کسانی که آن را باور کرده یا به آن مشکوک شده‌اند نکرد. رخدادی که به‌خوبی خلأ یک گفتمان را میان سیاست‌گذار و مردم برای یک‌بار دیگر به رخ کشید.
علم اقتصاد با هزاران مفهوم همانند هر علم دیگری سازوکار خاص خود را دارد و این سازوکارها و مفاهیم باید در هر فرصتی برای مردم یا سیاست پذیران توضیح داده شود تا همراه آن شوند. هرچند از ابتدای دهه 90 شمسی با بحث‌هایی که پیرامون مساله تورم ایجاد شد، این واژه اقتصادی برای قاطبه مردم آشنا به نظر می‌رسد اما همچنان میان درک عمومی و تعریف علمی آن فاصله زیادی وجود دارد که همین فاصله‌ها باعث می‌شود تا آمارهای رسمی که از شاخص‌های مختلف اعلام می‌شود گاه موردتردید قرار گیرد. باوجوداین همچنان بخش عمده‌ای از مردم تورم را با گرانی یکسان می‌بینند و تورم احساسی را همپای شاخص تورم می‌سنجند.
خلأیی که خودجوش پر می‌شود
در شرایطی که سیاست‌گذاران و برنامه ریزان در اقناع مردم و توجیه سیاست‌هایی که تدوین می‌کنند موفق نبوده‌اند، طی سال‌های اخیر برخی از اقتصاددانان و کارشناسان با راه‌اندازی کانال‌های ساده در شبکه‌های مجازی در حال پر کردن این خلأ هستند.
ازآنجاکه راه‌اندازان این کانال‌ها سمت دولتی نداشته و تنها در زمره کارشناسان جای می‌گیرند مخاطبان نیز با اعتماد بیشتری تحلیل‌های بی‌طرفانه آنها را می‌پذیرند. کانال‌های اقتصادی که طی ماه‌های اخیر تعداد آنها در حال افزایش است، توانسته‌اند مخاطبان پرشماری بیابند. این درحالی است که بسیاری از مطالب این کانال‌ها با بازنشر در سایر کانال‌ها مخاطبانی بیشتر نیز پیدا می‌کنند.
این دسته از اقتصاددانان در کانال‌های خود سعی می‌کنند با واکنش به مسایل و اخباری که برای مردم اهمیت یافته است، واقعیتی که به آن توجه نمی‌شود را عیان کنند. در کنار کانال‌هایی که برخی اقتصاددانان به‌صورت انفرادی راه‌اندازی کرده‌اند، تشکل‌های اقتصادی نیز در کانال‌های خود همین کار را می‌کنند.
برای مثال پویا ناظران در کانالی که با عنوان وقایع اقتصادیه ایجاد کرده درخصوص این موضوع که «افزایش نرخ دلار کار خودشان است و می‌خواستند بدهی دولت را کم کنند» پاسخ ساده‌ای داده است. به گفته این اقتصاددان برای اینکه کار خودشان باشد دولت باید عرضه ارز را بشدت کاهش می‌داد درحالی که این اتفاق رخ نداد و این تقاضا بود که بالا رفت «خود شما نسبت به سال گذشته پس‌انداز دلاری یا سکه‌تان را افزایش ندادید؟» همین تقاضاهای جدید قیمت را تغییر می‌دهد. واقعیت این است که از نیمه فروردین تا نیمه تیرماه امسال دولت هرچه ارز نقد قابل‌فروش داشت را به قیمت 4200 تومان داد و رفت. امروز هم بدهی دولت کاهش که نیافته هیچ در پنج ماهه اول سال بدهی دولت به نظام بانکی 9.5 درصد بیشتر شده است. بر اساس نوشته‌های ناظران گزاره‌هایی که با کار خودشان است شروع می‌شود تئوری توطئه هستند. تئوری توطئه می‌آید تا جای علم را بگیرد. واقعیت این است که ارز جهش کرد به‌دلیل اینکه رابطه بین رشد نقدینگی و ارزش پول ملی یکی از قوانین علم اقتصاد است.
محمد طبیبیان، علی دینی ترکمانی و علی سعدوندی هم اقتصاددانان دیگری هستند که درکانال‌های شخصی خود جایگاه علم اقتصاد را روشن می‌کنند. از یک‌سو به مسئولان و سیاست‌گذاران قوانین محتوم علم اقتصاد را هشدار می‌دهند و از سوی دیگر برای کسانی که نسبت به مباحث اقتصادی علاقه نشان می‌دهند، توضیح می‌دهند که دلایل اقتصادی رخ دادن یک اتفاق چه بوده است.
در کنار این کانال‌ها، انجمن اقتصاددانان ایران، مؤسسه مطالعات دین و اقتصاد، بورژوا و مجمع فعالان اقتصادی نیزار منظر این تشکل‌ها رویدادهای اقتصادی را تحلیل می‌کنند.
جذابیت کانال‌ها برای مردم
از میان کانال‌های تلگرامی در حوزه اقتصاد که توسط برخی از تشکل‌ها یا افراد راه‌اندازی شده است، برخی توانسته‌اند در جذب مخاطب موفق‌تر عمل کنند. وقتی به تعداد اعضای این کانال‌ها نگاه می‌کنیم، بالاترین تعداد آن به کانال محسن رنانی استاد دانشگاه اصفهان با 45 هزار و 900 نفر تعلق دارد. پس‌ازآن محمد فاضلی جامعه‌شناس نیز با 25 هزار عضو در صدر جذب مخاطب قرار دارد.
همچنین کانال محمود سریع‌القلم نیز با 20 هزار و 100 عضو جزو کانال‌های پرمخاطب قرار دارد. با فاصله زیادی در ادامه این جدول وقایع اقتصادیه متعلق به پویا ناظران است که 14 هزار و 200 عضو دارد. پس‌ازآن کانال انجمن اقتصاددانان ایران قرار دارد که به‌عنوان یک تشکل غیردولتی توانسته است 14 هزار و 100 عضو جذب کند. این در حالی است که کانال مؤسسه دین و اقتصاد 2 هزار و 800 عضو دارد.
در میان کانال‌های شخصی نیز عباس آخوندی وزیر سابق راه و شهرسازی با 8 هزار و 700 نفر دنبال‌کننده قابل‌توجهی دارد. پس‌ازآن کانال مسعود نیلی با 4 هزار و 400 نفر و ولی‌الله سیف با 3 هزار و 300 نفر قرار گرفته‌اند.
محمد طبیبیان اقتصاددان نیز 2 هزار و 400 عضو در کانال شخصی خود دارد. علی دینی اقتصاددان دیگری است که توانسته است 2 هزار مخاطب را جذب کند. مسعود کرباسیان وزیر سابق اقتصاد نیز با همین تعداد عضو کانال فعال دیگری در این حوزه است. علاوه بر این، علی سعدوندی با هزار و 900 عضو و اسحاق جهانگیری معاون اول رییس‌جمهوری با هزار و 700 عضو قرار دارند.