راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

درس‌هایی از شکست پاکستان / استدلال غلط مخالفان پیوستن ایران به FATF

مهرداد سپه‌وند؛ مدیر گروه پژوهشی بانکداری پژوهشکده پولی و بانکی / درزمانی که تصویب لوایح لازم برای جرم‌انگاری پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم در حال تبدیل‌شدن به قانون است برخی مخالفان پیوستن ایران به FATF با یک استدلال غلط، مسئولان را به انفعال در این زمینه دعوت می‌کنند. استدلال مخالفان این است که حتی بدون تصویب این لوایح و پیروی از اکشن پلن، وضعیت ایران در همین وضعیت موجود که تعلیق از اقدام متقابل است، باقی خواهد ماند.

در اینجا مروری داریم بر تجربه پاکستان که به دلیل عدم اقدام کافی در مقابله با ریسک تأمین مالی تروریسم، به لیست کشورهای تحت پایش برگردانده شد. این تجربه می‌تواند بسیار آموزنده باشد؛ چراکه سازوکار تصمیم‌گیری در FATF را در موضوع حساس مبارزه با تروریسم نشان می‌دهد.

با مروری بر این تجربه می‌توان دریافت که این برداشت مخالفان که تنها وجود یک رأی مخالف کافی است تا طرح برداشتن تعلیق از اقدام متقابل ناکام بماند تا چه حد بی‌پایه و غیر کارشناسی است.تقابل بین هند و پاکستان بر سر کشمیر یک داستان کهنه است.

این تقابل در مقاطعی حتی تا حد یک جنگ تمام‌عیار پیش رفته است و نهایتاً منجر به تقسیم کشمیر به دو منطقه تحت کنترل هند و پاکستان شده است. در منطقه تحت کنترل پاکستان گروهی به نام جیش‌المحمد وجود دارد که یکی از چهره‌های شاخص آن مسعوداظهر است که در منطقه کشمیر تحت کنترل پاکستان سکونت دارد.

او خیلی آشکار به کشورهای مختلف سفر می‌کند و برای این گروه به جذب نیرو و تأمین مالی می‌پردازد. مسعود اظهر در سال ۱۹۹۴ به جرم فعالیت تروریستی در هند دستگیر شد. یک سال بعد در مبادله با چند توریست ربوده‌شده آزاد شد.

مسعود اظهر متهم است که در حمله به مجلس هند در سال ۲۰۰۱، بمب‌گذاری در بمبئی که منجر به کشته شدن ۱۶۶ نفر شد و همچنین حمله تروریستی به یک پایگاه هوایی هند در سال ۲۰۱۶ دست داشته است. زمانی که هند تلاش کرد تا مسعود اظهر را در شورای امنیت در لیست تحریم جای دهد، چین با استفاده از حق وتوی خود این تلاش‌ها را ناکام گذاشت.

هند سپس تلاش خود را بر تحت‌فشار گذاشتن پاکستان در FATF متمرکز کرد. از آن‌سو، پاکستان که از سال ۲۰۱۲ در لیست کشورهای تحت پایش بود، توانست در سال ۲۰۱۵ به‌واسطه پیشرفت‌هایی که در اکشن پلن خود داشت از این لیست خارج شود.

پاکستان تا حدی از این بابت آسوده‌خاطر بود که گروه منطقه‌ای اقیانوس آرام APG که از مجموعه نهادهای وابسته به FATF است، اعلام کرده بود تا سال ۲۰۱۹، یعنی تا زمان ارزیابی مجدد پاکستان، می‌توان این کشور را به حال خود گذاشت؛ اما هند در نشست عمومی FATF در بوئنس آیرس، با نشان دادن شواهدی از آزادی مسعود اظهر و فعالیت‌های او، به‌رغم ادعای پاکستان مبنی بر بازداشت خانگی او، از پاکستان شکایت کرد و تقاضا کرد تا وضعیت پاکستان ازنظر مبارزه با پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم بازبینی شود و این کشور ملزم شود تا گزارش خود را ظرف ۳ ماه به ICRG (گروه بررسی همکاری بین‌المللی مسئولیت ارزیابی کشورها ازنظر ریسک پول‌شویی و تأمین مالی تروریسم و پیشنهاد اقدامات مؤثر برای کاهش ریسک مزبور را بر عهده دارد) ارائه کند.

این درخواست در آن نشست به‌رغم مخالفت جدی چین به تصویب رسید. در فوریه امسال پیش از برگزاری نشست پاریس، خواجه آصف، وزیر خارجه پاکستان پیروزمندانه اعلام کرد که در مذاکرات مقدماتی اجماعی بر برگرداندن پاکستان به لیست کشورهای تحت پایش صورت نگرفته است و مقررشده تا یک فرصت سه‌ماهه دیگر به پاکستان داده شود.

ظاهراً این بار پاکستان توانسته بود علاوه برچین، ترکیه و عربستان را نیز با خود همراه کند. بلافاصله هند و آمریکا به این اظهارات عکس‌العمل نشان دادند. آن‌ها نه‌فقط پاکستان را به دلیل افشای پیش از موعد مذاکرات به‌تندی به باد انتقاد گرفتند بلکه فشار بر مخالفان را افزایش دادند؛ به‌طوری‌که نهایتاً ترکیه و عربستان عقب نشستند.

با عقب‌نشینی ترکیه و عربستان و تنها ماندن چین، این کشور چون می‌دانست که درهرصورت به دلیل عدم اجماع مؤثر و به‌تنهایی شانسی در این آورد ندارد، نهایتاً از حمایت پاکستان دست کشید و همین سبب شد تا پاکستان به لیست کشورهای تحت پایش برگردانده شود.

بررسی این تجربه، دو درس روشن دارد. نخست آنکه افزودن یک کشور یا فردی به لیست تحریم در شورای امنیت سازمان ملل، به بهانه مبارزه با تروریسم به آن سادگی که مخالفان فکر می‌کنند، نیست.

چراکه تصمیم‌گیری در سازمان ملل بر اساس unanimous consent (منظور توافقی است که همگی نظر واحدی داشته باشند) است. پس تنها مخالفت یک کشور کافی است تا چنین امری صورت نگیرد.

دوم آنکه خطر برگرداندن تعلیق اقدام متقابل countermeasure در FATF، برای کشور ما که موضوعش به‌زودی در نشست عمومی مطرح خواهد شد، جدی است و به‌صرف امکان وجود مخالفت یک کشور نمی‌توان به باقی ماندن ایران در وضعیت تعلیق دل‌خوش بود؛ بنابراین لازم است مسئولان در فرصت اندک باقی‌مانده برای این خطر چاره‌اندیشی و از فاجعه به انزوا کشاندن اقتصاد ایران پرهیز کنند.

منبع: دنیای اقتصاد

2 دیدگاه
  1. ناشناس می‌گوید

    به این میگن نعل وارونه زدن
    حالا که ما کلی ایرانی تو لیست تحریمی داریم چه امیدی داشته باشیم که ایران از لیست سیاه خارج بشه.
    شاید اقدام بعدی تحویل و یا زندانی کردن آنها است.

  2. دانیال می‌گوید

    “بنابراین لازم است مسئولان در فرصت اندک باقی‌مانده برای این خطر چاره‌اندیشی و از فاجعه به انزوا کشاندن اقتصاد ایران پرهیز کنند.”
    پس آقای وزیر امور خارجه در مجلس که فرمودن تضمینی نیست که چیزی بهتر بشه، کاملا اشتباه گفتن و ایشون و آقای رئیس جمهور از مراودات اقتصادی بین الملی کمتر از نویسنده خبر دارن؛ نمی دونم این بندگان خدا(آقایان ظریف و روحانی) چه جوری باید بگه همه چی گردن خودتون فردا مثل برجام نیندازید گردن ما.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.