راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

آمارهایی از 3366 شرکت دانش‌بنیان / تا پایان سال 96، دانش‌بنیان‌ها 248 میلیون دلار صادرات داشته‌اند

تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی که در سال‌های گذشته همکاری‌هایی را با شرکت‌های خارجی شروع کرده‌اند، با انتقال تکنولوژی به شرکت خارجی در عمل به دنبال کوچ از ایران هستند.

به گزارش روابط عمومی اتاق بازرگانی تهران، مرکز مطالعات و بررسی‌های بازرگانی کشور در گزارشی با هشدار نسبت به این موضوع و بررسی تعدادی از شرکت‌های دانش‌بنیان دراین‌باره نوشته است: «بررسی عملکرد 5 شرکت دانش‌بنیان ایرانی (در دو حوزه زیست‌فناوری و نانو فناوری) که از این شیوه استفاده کرده‌اند نشان می‌دهد که آنان درنهایت، در حال انتقال دانش فنی تولید محصول خود به شرکای خارجی هستند. فراگیر شدن این موضوع در بلندمدت، می‌تواند سرمایه اصلی شرکت‌های دانش‌بنیان یعنی دانش فنی (که عموماً به‌سختی از طریق مهندسی معکوس و با حمایت دولت به‌دست‌آمده است) را به‌آسانی در اختیار شرکت‌های خارجی قرار داده و پس از مدتی، هم بازار آن کشور (و دیگر کشورها) را از دست خارج نموده و هم شایستگی محوری شرکت ایرانی را به شریک خارجی بسپارد.»

حمایت از شرکت‌های دانش‌بنیان یکی از اهداف اساسی در دهه اخیر بوده و منابع مناسبی هم به این امر اختصاص‌یافته است.

اعطاء مجوز به 3366 شرکت، ارائه معافیت‌های مالیاتی و کمک‌های مالی به این شرکت‌ها و حمایت بیش از 1200 میلیارد تومانی صندوق نوآوری و شکوفایی، منجر به درآمد 17 هزار میلیارد تومانی و ایجاد اشتغال 86 هزارنفری و صادرات 248 میلیون دلاری از سوی شرکت‌های دانش‌بنیان تا پایان سال 1396 شده است؛ اما باوجود همه این تلاش‌های صورت گرفته این شرکت‌ها در صادرات موفقیت چندانی به دست نیاورده‌اند.

به اعتقاد کارشناسان به دلایل مختلف ازجمله عوامل سیاسی و همچنین نبود مشوق‌های لازم برای ایجاد انگیزه شرکت‌های دانش‌بنیان در صادرات به موفقیت‌های ویژه‌ای دست پیدا نکرده‌اند و همین موضوع باعث شده تا به دنبال شرکای خارجی برای انتقال دانش و همکاری مشترک و یا راه‌اندازی شرکت جدیدی دریکی از کشورهای خارجی به‌خصوص در کشورهای همسایه بیفتند.

موضوعی که معمولاً با حمایت‌های بسیار زیاد کشورهای دیگر هم روبه‌رو می‌شود زیرا درنهایت این اتفاق خیلی راحت و بدون هیچ تلاشی به انتقال تکنولوژی به کشور مبدأ منجر می‌شود.

اما در شرایطی این اتفاق رخ می‌دهد که تجربیات همکاری‌های مشترک شرکت‌های خارجی با ایران نشان می‌دهد که حتی باوجود امضا قراردادهایی در حوزه انتقال تکنولوژی بازهم در عمل چنین نمی‌شود.

برای مثال تجربه سال‌ها همکاری شرکت‌های خودروسازی ایران با شرکت‌های فرانسوی همچون رنو و پژو سیتروئن به‌خوبی مشخص می‌کند که حتی باوجود راه‌اندازی شرکت‌های مشترک هم باز اتفاقی در انتقال کامل تکنولوژی به ایران رخ نداده است و در زمینه‌هایی مانند قابلیت‌های طراحی، نوآوری و تولید محصول جدید و ارائه فرمولاسیون‌های جدید تحولی صورت نگرفته و عمدتاً این موضوعات وابسته به تحقیق و توسعه شرکت مادر است.

حتی در مواردی که این شرکت‌ها واحد R&D در ایران راه‌اندازی می‌کنند نیز واحد بیشتر نقش هماهنگ‌کننده، انتقال داده و آزمایشگاهی دارند و دانش فنی چندانی به‌طرف ایرانی منتقل نشده است و عملاً وابستگی شرکت‌های ایرانی به آن‌ها باوجود سال‌ها همکاری مشترک از بین نرفته است.

هم‌اکنون در شرایطی شاهد انتقال دانش فنی و کوچ شرکت‌های دانش‌بنیان ایرانی به خارج از کشور و همکاری‌های مشترک با شرکت‌های خارجی هستیم که در بسیاری از کشورها محدودیت‌هایی در این زمینه‌ها وجود دارد.

برای مثال در آمریکا مصوبه‌ای با عنوان «قانون اجرایی صادرات» وجود دارد که بر صادرات نظارت دارد و محدودیت‌هایی را در فهرستی مشخص کرده است که شامل اطلاعات و داده‌های فنی هم می‌شود.

همچنین در مقررات اجرایی صادرات مصوب شورای عالی صنعت و امنیت این کشور هم به دریافت مجوز صادرات برای کالاها یا فناوری‌هایی که دیگر کشورها در تولید یا توسعه آن‌ها توانمندی‌های قابل‌مقایسه‌ای با ایالات‌متحده ندارند، تأکید شده است. با توجه به شرایط کنونی به اعتقاد کارشناسان دولت باید با حمایت بیشتر از شرکت‌های دانش‌بنیان آن‌ها را تشویق به صادرات محصولات و فن‌آوری‌های خود کنند و در مقابل با وضع قوانینی جلوی خروج تکنولوژی را از کشور بگیرند.

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.