پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
رضا قربانی؛ هفته‌نامه شنبه / هرچند وقت یک بار باید این سؤال را از خودمان بپرسیم که بدانیم دقیقاً درباره چه چیزی صحبت می‌کنیم.
ساده‌ترین تعریف از فین‌تک این است: کاربرد نوآوری‌های فناورانه در ارائه خدمات مالی! این تعریف با این که خیلی کوتاه و خلاصه است دامنه به‌شدت وسیعی را هم پوشش می‌دهد.
چند نکته بسیار ساده در این تعریف وجود دارد که آن‌ها را مرور می‌کنیم:
۱. فین‌تک لزوماً استارت‌آپ نیست. فین‌تک‌ها طیف وسیعی از شرکت‌ها و کسب‌وکارها را در برمی‌گیرند که ممکن است مرحله استارت‌آپی را رد کرده باشند.
استارت‌آپ کسب‌وکاری کوچک و نوپایی است که احتمالاً کمتر از دو سال عمر دارد و احتمال رشد سریع دارد و مقیاس‌پذیر است. بین کسب‌وکارهای کوچک و استارت‌آپ‌ها هم تفاوت وجود دارد.
یک کسب‌وکار کوچک احتمال رشد سریع ندارد و مقیاس‌پذیر هم نیست. مقیاس‌پذیر هم یعنی این که یک کسب‌وکار این توان را دارد با اندکی افزایش منابع، به تعداد بیشتری مشتری خدمت ارائه کند.
بسیاری از ایده‌هایی که زمانی استارت‌آپ بودند با رشد سریع از مرحله استارت‌آپی بیرون می‌آیند و به کسب‌وکار واقعی تبدیل می‌شوند. پس هر استارت‌آپی به‌طور عام و هر استارت‌آپ فین‌تکی به‌طور خاص باید بتواند بعد از دو سال به یک کسب‌وکار واقعی سودده تبدیل شود.
این قاعده آیه قرآن نیست و ممکن است کسب‌وکاری تا سال‌ها سود ندهد مثل آمازون اما کمتر کسی آمازون را یک استارت‌آپ می‌داند.
در ایران شرکت‌هایی در بخش خصوصی وجود دارند که زمانی استارت‌آپ‌هایی بودند که تلاش کردند و با برنامه‌های مناسب امروز در فهرست ۵۰۰ شرکت برتر ایران قرار گرفته‌اند.
۲. فین‌تک لزوماً یک کسب‌وکار فناوری اطلاعات نیست. به دلایلی در ایران فناوری معادل فناوری اطلاعات شده است.
چون ترجمه کردن از وب‌سایت‌های انگلیسی‌زبان راحت است و دردسر ندارد، بسیاری با اندک دانش و معلومات شروع کردند به ترجمه گاهی نادرست متن‌های انگلیسی. به‌مرور جریانی از ترجمه در ایران راه افتاده است که نام آن را گذاشته‌اند تولید محتوا.
چون روزنامه‌نگاری فناوری در ایران، ریشه‌دار نیست و روزنامه‌نگارها هم ترجیح می‌دهند در حوزه‌های سیاسی و اجتماعی فعالیت کنند و حوزه‌های مانند فناوری به دست کسانی افتاده است که هم خودشان گمراه هستند و هم دیگران را گمراه می‌کنند.
به همین دلیل تمرکز اندک رسانه‌های فناوری در ایران بر فناوری اطلاعات است و به‌اشتباه استارت‌آپ را معادل فناوری اطلاعات گرفته‌ایم. درحالی‌که بسیاری از استارت‌آپ‌های موفق دنیا در زمینه‌هایی به غیر از فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند.
در مورد فین‌تک هم همین است. بانک‌ها مثل رسانه‌ها قابلیت خوبی برای دیجیتالی شدن دارند؛ اما این به معنای این نیست که همه فین‌تک‌ها لزوماً در زمینه فناوری اطلاعات فعالیت می‌کنند. مثلاً تولید اسکناس پلیمری که قابلیت شست‌وشو دارد یک فعالیت فین‌تک است.
۳. فین‌تک بیشتر از هر چیز با نوآوری گره خورده است.
فین‌تک‌ها کاربرد نوآورانه فناوری در حوزه‌های مالی هستند. وگرنه استفاده از فناوری به‌طور عام و فناوری اطلاعات به‌طور خاص به معنای فین‌تک نیست.
وقتی صحبت از فین‌تک می‌کنیم یعنی داریم نوآورانه از فناوری برای ارائه خدمات مالی استفاده می‌کنیم. نوآوری هم واژه بسیار مبهمی است و نمی‌توان تعریف دقیقی از آن ارائه داد.
ولی آن چیزی که مشخص است این است که نوآوری دیگر به‌تنهایی و درون سازمان‌ها اتفاق نمی‌افتد. بلکه ده‌پانزده سالی هست که سازمان‌ها به این نتیجه رسیده‌اند برای این که نوآور باشند چاره‌ای ندارند جز این که مرزهای سازمانشان را به روی آن‌هایی که بیرون هستند باز کنند.
به همین دلیل نوآوری باز در ۱۷ سال گذشته در دنیا موردتوجه جدی سازمان‌های نوآور قرار گرفته است. در ایران هم شرکت‌های بزرگ فین‌تک چند سالی هست که ارزش نوآوری باز را درک کرده‌اند و درهایشان را به روی استارت‌آپ‌ها باز کرده‌اند.
وقتی به فین‌تک از این زاویه نگاه می‌کنیم همه چیز خوب و عالی است. این بار نیمه پر لیوان را دیدم!