مقدمه: رایانش ابری چیست؟

 نویسنده: خدایار دوستار

 رایانش ابری به اصطلاح به ارائه و تخصیص خدمات پویای رایانه‌ای متشکل از مخلوطی از نرم افزارها، سکوها (Platforms)، و یا ظرفیت‌های سخت افزاری به کاربران در شبکه‌ای از سامانه‌های پخش شده در مکان‌های مختلف گفته می‌شود. خدمات غالباً از طریق مرکزداده های بزرگ و پراکنده در مکان‌های مختلف و برپایه توافقنامه‌های سطح خدمات (SLA) کاملا تعریف شده‌ای ارائه می‌شود. [1]

    یکی از اجزای مرکزی و تعیین کننده رایانش ابری در مقایسه با روش سنتی فن‌آوری اطلاعات اقتصادی بودن آن است. در روش سنتی منابع به صورت اختصاصی در اختیار هر واحد تجاری قرار می‌گرفتند، در حالی که در رایانش ابری منابع بسته به نیاز هر واحد بین واحدها توزیع می‌شود. همچنین در رایانش ابری با تخصیص اشتراکی منابع تبدیل هزینه سرمایه‌ای (CapEx) به هزینه راهبری (OpEx) راحت‌تر می‌شود چرا که منابع به جای اینکه خریداری شوند اجاره می‌شوند. بنابراین می‌توان هزینه‌های صنفی در بخش فن‌آوری اطلاعات را کاهش داد. [1]

   رایانش ابری به عنوان فن آوری ای که قرار است در سال‌های پیش رو بیشترین و سریع‌ترین پیشرفت و تسخیر بازار را داشته باشد معرفی می‌شود. (گارتنر این فن‌آوری را به عنوان دومین فن‌آوری برتر استراتژیک سال 2009 اعلام کرده است) نرم افزارهای کاربردی مربوط به تجارت بزرگ‌ترین بازار استفاده از خدمات رایانش ابری خواهد بود که با حرکتی تدریجی از خدمات درون شرکتی (on-premise) به سمت خدمات بر پایه ابر پیش خواهد رفت، به خصوص برای نرم افزارهای کاربردی عمومی‌ای مثل مدیریت ارتباط با مشتری (CRM) و برنامه ریزی منابع سازمان (ERP). [2]

   رایانش ابری را می‌توان بسته به طبیعت سرویسی که ارائه کنندگان سرویس رایانش ابری (Cloud Service Providers : CCP) در مورد صنعت و خدمات بانکداری ارائه می‌دهند، به سه دسته تقسیم بندی کرد:

1. زیرساخت به عنوان یک سرویس (IaaS):

در این سرویس امکان تقسیم منابع زیرساخت مانند منابع شبکه، برق، تهویه، فضای فیزیکی، ذخیره سازی و غیره بین کاربرهای مختلف تقسیم می‌شود. راه حل‌های موجود در این بازار امکان اختصاص دادن منابع پردازشی و ذخیره سازی به نرم افزارها و سرویس‌ها را براساس نیاز آن‌ها فراهم می‌سازد. [1] در مورد صنعت و بازار بانکداری می‌توان گروه خدمات “سکو به عنوان یک سرویس (Platform as a Service: PaaS)” را نیز در این دسته گنجاند. این سرویس در این صنعت مجموعه‌ای از خدمات گروه “زیرساخت به عنوان سرویس” را در قالب یک سکو ارائه می‌کند تا مشتریان بتوانند گسترش و حتی میزبانی خود را با استفاده از این خدمات پیش ببرند.

2. پایگاه داده به عنوان یک سرویس (DaaS):

فروشندگان این سرویس پایگاه داده‌های مختلف را با زبان‌های ارسال درخواست‌های متناسب جهت بارگذاری، ذخیره و تغییر داده‌های مشتریان ارائه می‌کنند. “پایگاه داده به عنوان یک سرویس” معمولا از یک معماری چند-اجاره‌ای استفاده می‌کند به صورتی که داده‌های چندین مشتری به صورت فیزیکی در یک پایگاه داده یا جدول نگهداری می‌شوند.

3. نرم افزار به عنوان یک سرویس (SaaS)

وجهه بیشتر شناخته شده و اصلی رایانش ابری، SaaS به نرم افزارهایی اشاره می‌کند که به صورت اشتراک‌هایی با مدت زمانی معین و قابلیت‌های معین (در بسته‌های مشخص) ارائه می‌شوند، مثل سرویس که salesforce.com ارائه می‌کند. این سرویس در برابر نرم افزارهای معمول حال حاضر که گواهی نامه آن‌ها توسط یک کاربر منفرد به صورت کامل و در یک بسته خریداری می‌شود قرار می‌گیرد. این سرویس برای سازمان‌های کاربر کاهش هزینه و کاهش پیچیدگی به ویژه در نصب و نگهداری را به ارمغان می‌آورد. بسیاری از ارائه کنندگان SaaS به همراه نرم افزارشان گسترش و توسعه نرم افزاری، و راحتی کاربرد را نیز ارائه می‌دهند.

سه رسته مطرح شده سه رسته اصلی رایانش ابری هستند که می‌توانند در صنعت بانکداری مورد استفاده قرار بگیرند، کلیه جنبه‌های رایانش ابری در همین سه رسته خواهند گنجید.

مراجع:

[1]    Kanakia, Pradip, et al, “Technology Paradigms for the Banking Industry”, The Economic Times Banking Technology Conclave, 07 September 2009

[2]     Sriram, Sudhir, “Cloud Computing in Banking”, Capgemini Financial Services, 2011