پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
چرا بانکها ازهمگسیخته میشوند؟
برِت کینگ، نویسنده کتابهای پرفروش در وبسایت آمازون، یکی ازنظریهپردازان و تحلیلگران شناختهشده صنعت، مدیر برنامه رادیوییِ «بانکهای ازهمگسیخته » در شبکه صدای امریکا (یک شبکه گفتگوی رادیویی آنلاین با بیش از نه میلیون شنونده در ماه) و بنیانگذار خدمات فراگیر و سیار بانکداری، تحت عنوان «مووِن » است. برِت کینگ در سال 2014 توسط روزنامه «اَمریکن بانکر » بهعنوان «مبتکر سال» برگزیده شد؛ شرکت «بانک اینووِیشن » نیز وی را بهعنوان یکی از ده برند «مؤثر و گیرا» در صنعت بانکداری معرفی نموده است.
کتاب اخیر برِت کینگ با عنوان «بانک 3.0» که به هفت زبان ترجمهشده پس از انتشار در کریسمس 2012 میلادی، در کشورهای امریکا، انگلیس، چین، کانادا، آلمان، ژاپن و فرانسه به شهرت فراوانی دستیافت. تاکنون شبکههایی همچون فاکس نیوز ، سی.اِن. بی.سی ، بلومبرگ ، بی.بی.سی ، رویترز و همچنین مجلات و روزنامههای فایننشال تایمز، اِکونومیست، اِی. بی.اِی، بی.تی.اِن، اِیشیَن بانکر، بانکر، وایِرد و بسیاری دیگر با برِت کینگ به گفتگو نشستهاند. وی در بهروزرسانیِ اخبار آنلاین «هوفینگتُن پُست » نیز مشارکت منظم دارد.
.
صنعتی که دوباره ابداع میشود
قضیه گسستگی در خدمات مالی، مبحثی نسبتاً جدید است. نقشآفرینان اصلی صنعت بانکداری تاکنون بهغیراز درخواست آزادی از قوانین و مقررات دولتی در دهه هفتاد میلادی، یک بدعت چشمگیر یا تغییر کلان را تجربه نکردهاند. قطعاً همیشه برخی ادغامها، تملکها و همچنین ترکیب و اتحاد صنایع با یکدیگر رخدادهاند اما گستردگی آنها بهاندازه بههمریختگی و از هم گسستگی اخیر در صنعت موسیقی یا چاپ، بهعنوانمثال و یا پویایی بخش ارتباطات همزمان با ورود تلفن بهجای تلگراف و پسازآن جایگزین شدن موبایل بهجای تلفن ثابت نبوده است.
اواسط بحران مالی در سال 2009 میلادی، پاول وُلکر ، رئیس پیشین فدرال رزرو امریکا ، نوآوری در عملکرد صنعت مالی را زیر سؤال برد. وی در مقالهای تحت عنوان «رویکرد نوین در آینده امور مالی و سرمایهگذاری» که در روزنامه والاستریت ژورنال به چاپ رسید اظهار داشت:
«ایکاش یک نفر، کوچکترین شواهدی از یک تحول اقتصادی، متعاقب یک نوآوری در امور مالی داشته باشد و به من هم نشان دهد.»
وُلکر در ادامه ادعا میکند آخرین نوآوری بزرگ در صنعت بانکداری درواقع همان دستگاههای خودپرداز بودهاند و میگوید صنعت بانکداری در طی صدها سال، از پایه و اساس تغییری نکرده است. شکل ظاهری بانکهای قرن نوزدهم، امروزه نیز تا اندازه زیادی قابلدرک است. اگرچه برخی شعب نوین و بهاصطلاح همراستا با تفکرات آتی، تأسیسشدهاند اما مسیر بانکداری ما طی صدسال گذشته تا اندازه زیادی بدون تغییر باقیمانده است.
حداقل تا چند سال گذشته که اینترنت وارد عرصه شد، صحبتهای وُلکر درست بود اما امروزه درزمینه بانکداری، رفتار مصرفکننده و همچنین روشهای توزیع تولیدات و خدمات بانکها، شاهد تغییرات مهم و چشمگیری هستیم. فناوریهایی همچون اینترنت، رسانه اجتماعی و بانکداری سیار تغییرات مهیجی را به وجود آوردهاند. بحرانهای مالی اخیر در دنیا منجر به ایجاد یک بیاعتمادی فراگیر نسبت به همه بانکها گردید. گرچه ممکن است این بیاعتمادی در ماههای پیش رو رفع گردد اما در حال حاضر علتی برای به چالش کشیدن بانکداری سنتی بهحساب میآید. امروزه رسانههای اجتماعی و مشارکت افراد، شفافیتی در کار آیی بانکها، پشتیبانی از مشتریان و کارمزدها به وجود آوردهاند که پیشازاین، هیچگاه وجود نداشت.
مدلهای نوین و نوآورانه بانکداری، پرداخت و یا شبهبانکداری ، روند پیشین این صنعت را به چالش کشیدهاند. بانکها باوجود بار سنگین قوانین و مقررات، الزامات فراوان برای کفایت سرمایه، زیرساختهای حجیم برای ودیعه گذاری و ضمانت و همچنین قراردادهای طولانیمدت ممکن است نتوانند خود را با تغییرات ساختاری رخداده، وفق دهند. به شرکتهایی همچون کداک ، بُردِرز و بلاک باستر در سایر صنایع بیندیشید که در مقابل مدلهای تجاری نوین، تغییر رفتار مصرفکنندگان و تغییرات فناوری، سر فرود آورده و تسلیم شدند.
البته برخی بانکها نیز ممکن است با مدیریت منابع موجود، لایه جدیدی برای تجارب و فناوریهای نوآورانه مشتریان ایجاد کرده و بانکی نوین، پویا و سازگار با تغییرات به وجود آورند و بدین ترتیب از این دگرگونیها، جان سالم به درببرند. اگرچه وجود فرایندهای خطرآفرین، الزامات و توقعات حاصل از قوانین و مقررات و همچنین سامانههای IT که بیش از سی الی پنجاه سال از عمرشان میگذرد همه و همه سیستم بانکداری را دچار یک ایستایی کرده که نمیتواند خود را با محیطِ همیشه بهروز و نوین امروزی وفق داده و بهاحتمالزیاد دچار شکست میشود.
در ماه مِی 2013 میلادی هنگامیکه نویسنده این کتاب، یک برنامه رادیویی برای بررسی این مفاهیم و پرسشها تهیه کرد هدفش انجام مصاحبههای منظم با نقشآفرینان نوآور در فضای خدمات مالی بود که روالهای عادی را به چالش کشیده و تلاش کردهاند بانکداری سنتی را 180 درجه تغییر دهند و همچنین رهبران خلاقی که در سیستم موجود باقیمانده و همچنان تلاش میکنند فضا را رقابتی نگهدارند. به عقیده وی، این دو گروه از خلاقان و نوآوران، دوروی متفاوت از یک معضل را به تصویر میکشند و گرچه دیدگاههای متفاوتی دارند اما خروجیها و درسهایی که ارائه میکنند کاملاً روشنگرانه و مفید هستند.
کتاب حاضر، خلاصهای از مصاحبههای مذکور را به رشته تحریر درآورده و با بررسی مدلها، مفاهیم، رویکردها و ساختارهای تجاری نوظهور ازنقطهنظر استراتژی، فناوری و موفقیت، میزان کار آیی هریک را موردسنجش قرار میدهد. از آن مهمتر، به بررسی موضوعاتی میپردازد که بانکداران سنتی باید از نوآوران بیاموزند تا بتوانند پروژههای خلاقانه خود را کلید بزنند و درنهایت خطرات ناشی از عدم یادگیری و اقدام را نیز متذکر میشود. مصاحبهها کاملاً بینش آفرین بوده و مسیرهای نوینی را میگشایند ضمن آنکه مطالعات موردی و واقعی از برخی تکنیکها و مدلها هستند که آینده 20 الی 30 ساله صنعت بانکداری را رقم میزنند. دادههای جمعآوریشده از این مصاحبهها درک عمیقتری از مدلهای مربوطه ایجاد کرده و یک پشتوانه آماری و کمی برای استراتژیهای گوناگون به شمار میآیند.
مباحثی که در فصلهای پیش رو مطالعه میکنید عبارتاند از وامدهی شخص به شخص، بیتکوین ، پولهای دیجیتال یا رمزی، بانکهای نوین یا حسابهای نوین که بنیاد و اساس حسابهای بانکی را به چالش میکشند، تأثیر رسانههای اجتماعی بر برندهای اصلی بانکی، بانکهایی که باوجود عدم پشتیبانی از طریق شبکه شعب رشد چشمگیری داشتهاند، مدیریت مؤلفههای تغییر رفتار در مشتریان، بانکداری پایدار، بهبود اوضاع مالی و ابزارهای کمکی برای پسانداز، شیوه ناپدید شدن بازاریابی مبارزهای و ظهور تجارب مشتریان، چگونگی درخشش و قابلیت استفاده فناوری برای مشتریان؛ تمامی این مباحث، بیانگر شایستگیهای اساسیِ خدمات مالی نوین هستند.
پدیدآورندگان این تغییرات هنوز به راز و رمزهای موفقیت در این رویکردهای نوین و نوآورانه پی نبردهاند. این راز و رمزها صرفاً شامل پیادهسازی فناوریِ صحیح و یا تصمیمگیری درباره ترکیب یا عدم ترکیب رسانههای اجتماعی و سیار با استراتژیهای ارتباط با مشتریان نیست بلکه پی بردن به مسیری است که تفاوت، تمایز و قدرت آیندهنگری را برای نوآوران به ارمغان میآورد.
در هر فصل، نویسنده از رهبران این صنعت میپرسد که ازنظر آنها در پنجتا ده سال آینده چه اتفاقاتی رخ خواهند داد. این بخش از مکالمه بسیار موردتوجه نویسنده است بهاینعلت که نشان میدهد برخی از دیدگاههای فراگیر و متحول کننده صنعت بانکداری، وامدهی و جذب مشتریان که امروز در حال تجربه و آزمودن آنها هستیم، در طولانیمدت خیلی بیشتر از حد تصور، دگرگونکننده هستند.
در ادامه برخی از مهمترین عوامل دگرگونکننده صنعت بانکداری در دنیای امروز را مطالعه خواهید کرد. ببینید چه موضوعاتی آنها و کسبوکارشان را تهییج میکند. چه مواردی رویکرد آنها را تغییر داده و وادارشان میکند که روالها را به چالش بکشند. از همه مهمتر، تصور کنید که این اتفاقات چه آیندهای را برای ما رقم میزنند.
اینها همان نوآوران، سرکشان و استراتژیستهایی هستند که صنعت بانکداری را از نو راهاندازی کرده و یا منجر به گسیختگیِ بانکها میشوند.
منبع: ویژهنامه بانکداری الکترونیکی عصر ارتباط، شماره 13