پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
نگاه روزنامه ایران به جنگ میان کسبوکارهای مدرن و سنتی
طی چند سال اخیر استارتآپها یا همان کسبوکارهای نوپا رشد بسیار زیادی داشتهاند و مورداستفاده مردم جامعه قرار گرفتهاند. همین موضوع باعث شد تا داد کسبوکارهای سنتی کمکم دربیاید و این اعتراض و مخالفتها، وضعیت را به میدان جنگی برای این دو بخش تبدیل کند؛ جنگی که از ترس نابودی و از دست دادن شغل و درآمد و آینده به وجود آمده است. سونیتا سرابپور از روزنامه ایران در این خصوص مطلبی منتشر کرده است که در ادامه قرار دارد
سونیتا سراب پور؛ روزنامه ایران / شکایت اتحادیه تاکسیرانی از برنامههای آنلاین تاکسییاب، شکایت صداوسیما از تولیدکنندگان محتوای دیجیتال و نیز شکایت اتحادیه مشاوران املاک، شکایت بانک مرکزی، شکایت فروشندگان خودرو، اعتراض فعالان بازار رایانه نسبت به فعالیت فروشگاههای اینترنتی و… موارد درگیری این روزهای فعالان کسبوکار نوپا با جریان مقابلشان یعنی کسبوکارهای قدیمی است.
درحالیکه کسبوکارهای نوپای کشور باید تمام تمرکز خود را روی بهبود خدمات و ارائه سرویسهای جدید به بازار بگذارند اما حالا بخش عظیمی از کارشان به بررسی و حل شکایتهایی میگذرد که از سوی نهادهای قدیمی مختلف تقدیم دادگاههای قضایی شده است. شکایت یا مقابله جریان قدیمی بازار با کسبوکارهای نوپا مخصوص ایران نیست و در کشورهای دیگر دنیا نیز دیده میشود.
برای مثال سالهاست که یک سرویسدهنده آمریکایی تاکسییاب، با شکایتهای حقوقی اتحادیه آژانسها روبهرو است یا سرویسدهندهای که در آن مردم بهصورت آنلاین مکانهای اقامتی خود را در اختیار دیگران میگذارند چند سالی است که با شهرداری شهرهای مختلف در امریکا درگیر حل شکایتهای حقوقی است؛ اما آنچه شکایتهای جریان قدیمی بازار از جریانهای کسبوکار نو در ایران را از دنیا متمایز میکند نبود قانونگذاریهای مشخص، بهروز و قابلاتکا برای فعالان استارتاپی است. تا جایی که بسیاری از فعالان کسبوکارهای نوپا بر این باورند که برخوردهای سلیقهای و قدرت بالاتر برخی از نهادها نسبت به قانون باعث میشود فعالیت در این بازار پیوسته برای آنها همراه با ترس باشد.
.
تقابل کسبوکارهای قدیم با نوپا
فعالیت کسبوکارهای نوپا یا همان استارتاپی در سه-چهار سال گذشته باوجود مشکلات مختلف، با رشد قابلتوجهی همراه شده است. درحالیکه تا همین چند سال پیش وقتی پای صحبت مدیران باسابقه بازار فناوری اطلاعات مینشستید اکثر آنها با خنده فعالیتهای شرکتهای استارتاپی را یک موج به تقلید ازآنچه در سیلیکونولی امریکا اتفاق افتاده میدانستند یا توصیفشان از فعالیت این شرکتها یک «حباب» بود که بهزودی خواهد ترکید، اما حالا بخش قابلتوجهی از فضای کسبوکار کشور در اختیار همین شرکتهای استارتاپی است و به گفته وزیر ارتباطات و معاونانش نیز این شرکتها سهم قابلتوجهی در اشتغالزایی کشور داشتهاند.
اگر تا چند سال پیش اکثر مدیران باسابقه صنعت ICT نگاه تردیدآمیز به فعالیت شرکتهای نوپا داشتند حالا همین مدیران میخواهند بخشی از این جریان باشند. برای مثال در دو سال گذشته شرکتهای IT بزرگ ایرانی با راهاندازی «شتابدهنده» سعی در ایجاد فضای کاری مناسب برای استارتاپها داشتهاند یا تمام تلاششان را کردهاند تا با در نظر گرفتن جایگاهی خاص در تنهاترین نمایشگاه رایانهای کشور یعنی الکامپ، شرکتهای استارتاپی و مجموعه فعالیتهایشان را به جامعه معرفی کنند. توجه جامعه و نقش داشتن استارتاپها در اقتصاد کشور حالا فعالان این کسبوکارها را با چالش جدیدی روبهرو کرده است، چالشی به نام مقابله با کسبوکارهای قدیم.
کسبوکارهای قدیمی که در سالهای گذشته نتوانستهاند خدمات خود را با کمک تکنولوژیهای روز بهبود ببخشند و حالا که بازارشان را با حضور کسبوکارهای نوپا در خطر از دست دادن میبینند، تنها راهحلشان برای پس گرفتن سهمشان از بازار را حذف استارتاپها میبینند. اوج مقابله بازار قدیمی با استارتاپهای ایرانی در حوزههای مختلف خدماتی مانند ارائه خدمات نوین بانکی، فروش خودرو، تولید محتوا، خرید ملک، درخواست تاکسی، خرید محصولات مختلف بهصورت اینترنتی و… در یک سال گذشته دیده شده است.
.
راههایی برای فرار
ایجاد محدودیت برای کسبوکارهای نوپا در حالی رخ میدهد که وزارت ارتباطات در چند سال گذشته سیاستگذاریهای مختلفی ازجمله ارائه وام وجوه اداره شده، راهاندازی مرکز توانمندسازی برای کسبوکارهای نوپا، تسهیلات ویژه برای شرکتهای دانشبنیان و… در نظر گرفته است. هرچند که برخی از این سیاستها موردانتقاد و اعتراض بسیاری از فعالان و کارشناسان صنعت فاوای کشور قرار گرفته است اما با تمام این انتقادها اکثر آنها بر این باورند که فعالیت شرکتهای استارتاپی در دو سال گذشته و با رویکرد وزارت ارتباطات دولت تدبیر و امید رشد قابلتوجهی داشته است.
کارشناسان و فعالان بازار فاوای کشور راههای مختلفی برای خروج از بحران اخیر پیش روی شرکتهای استارتاپی میگذارند. محسن ملایری مدیرعامل یکی از شتابدهندگان کشور، در گفتوگو با «ایران» بهترین راه برای پشت سر گذاشتن این مشکلات را تعامل دو طرف بازار با یکدیگر میداند. او با اعلام اینکه در تمام دنیا تقابل بین بازار قدیمی و نوپا وجود دارد چنین جریانی را طبیعی دانسته و میگوید: «در حال حاضر بهواسطه پیشرفت تکنولوژی تنها فعالان قدیمی بازار نگران نوآوریها در بازار نیستند بلکه شرکتهای بزرگ و بنام هم نگران فعالیت شرکتهای استارتاپی هستند که بهواسطه نوآوری تکنولوژی در بازار دچار ورشکستگی نشوند.»
به باور وی هر شرکتی که خودش را همپای تغییرات دنیای تکنولوژی نگه ندارد محکومبه شکست است و این تنها محدود به شرکتهای قدیمی نمیشود. وی در ادامه میافزاید: «شرکتهای قدیمی از تحولاتی که شرکتهای نوپا به کمک تکنولوژی ایجاد میکنند نباید بترسند بلکه باید از آنها بهعنوان یک زنگ بیداری استفاده و خود را همپای تغییرات بازار متحول کنند. بهترین راهکار این است که بخش کسبوکارهای قدیمی از تیمهای جوان استارتاپی حمایت کنند و از کمک آنها برای بهبود شرایط صنعت خود بهره ببرند.» ملایری همچنین بر این باور است که برای بهبود شرایط کاری برای هر دو بخش بهتر است بخشهای قانونگذاری کشور نیز با بهبود و بهروزرسانی همراه شود.
علی تهرانی نصر، فعال حوزه استارتاپی نیز در گفتوگو با «ایران» نخستین راه برای حل تقابل بین کسبوکارهای قدیمی و نوپا را بهروزرسانی قانون و سیاستگذاریهای مشخص عنوان میکند و میگوید: «مشکل اصلی که باعث شده کسبوکارهای قدیمی به شکایت از کسبوکارهای جدید بپردازند خلأ قانونی یا سکوت قانون است که این موضوع نیز به دلیل جدید بودن فعالیت کسبوکارهای نوپا کاملاً طبیعی است؛ اما بهتر است قانونگذار برای حل چنین مشکلاتی قانونهای فعلی را بهروز و سیاستهای مشخصی در نظر بگیرد. بسیاری عنوان میکنند این حوزه نیاز به قانون جدید دارد و این در حالی است که قانون جدید نهتنها مشکلی را حل نمیکند بلکه جلوی فعالیت شرکتهای نوپا را گرفته و آنها را محدودتر میکند.» به باور تهرانی نصر، فضای کسبوکارهای نوپا در ایران نیازمند سیاستگذاری کلان و درست است و دولت باید از فعالان کسبوکارهای نو برای تدوین این سیاستگذاریها کمک بگیرد.
تهرانی نصر در ادامه میافزاید: «رقابت سالم در بازار بدون تعامل امکانپذیر نیست بنابراین اگر کسبوکارهای قدیمی نمیخواهند بازار خود را از دست بدهند بهتر است که با فعالان کسبوکار نو وارد تعامل شوند. برای مثال در آلمان انجمن تاکسیرانان بهجای بردن شکایت خود علیه اوبر به اتحادیه تاکسیرانان، با این شرکت وارد تعامل شدند تا هر دو طرف از این بازار سود ببرند.» این فعال حوزه استارتاپی تأکید میکند که در حال حاضر کسبوکارهای قدیمی به بهانههای امنیتی و اینکه استارتاپهای ایرانی تابع قانون ایران نیستند شکایتهایی تقدیم دادگاه کردهاند بنابراین یکی دیگر از توصیههایی که میتوان به فعالان استارتاپی ارائه کرد تا از این شکایتها پیروز بیرون بیایند، مسئولانه عمل کردن نسبت به مسائل امنیتی و حریم خصوصی کاربران است.
تهرانی نصر تأکید میکند که شرکتهای نوپای ارائهکننده خدمات باید نسبت به حریم خصوصی و بخشهای امنیتی سرویس خود با حساسیت و سختگیری بیشتری رفتار کنند. فعالان بازار استارتاپی بر این باورند که بازار ایران آنقدر بزرگ و بکر است که فضا برای فعالیت و فرصت برای موفقیت همه وجود دارد بنابراین بهتر است کسبوکارهای قدیمی بهجای قرار دادن خود مقابل کسبوکارهای نو با آنها هماهنگ شده و از مزیتهایی که آنها به کمک تکنولوژی و نوآوری برای صنعتشان به وجود آوردهاند برای توسعه بازار خود استفاده کنند.