پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
الهام مقدم، معاون توسعه کسب و کار هلدینگ فناوری اطلاعات بانک شهر / تحولات اخیر در صنعت بانکداری جهانی نشان می‌دهد که دوران بانکداری سنتی به سرعت رو به پایان است و مشتریان دیگر به خدمات محدود، کند و یک‌طرفه رضایت نمی‌دهند. امروز، انتظارات آن‌ها حول محور دسترسی آسان، تجربه‌ای شخصی‌سازی‌شده و ارتباطی تعاملی با بانک‌ها شکل گرفته است. در این میان، هوش مصنوعی نه تنها یک ابزار فناورانه، بلکه به‌عنوان قلب تپنده‌ی تحول در بانکداری تعاملی عمل میکند؛ تحولی که آینده بانک‌ها در ایران نیز ناگزیر از آن است.
نگاه راهبردی به آینده بانکداری دیجیتال
نگاه راهبردی به آینده بانکداری دیجیتال ایجاب میکند فرصت‌ها و تهدیدهای این تحول را همزمان مورد نظر قرار دهیم. آنچه روشن است این است که هوش مصنوعی توانسته سه محور اصلی فعالیت بانک‌ها را دگرگون سازد: تجربه مشتری، امنیت و بهره‌وری عملیاتی. چت‌بات‌ها و دستیاران هوشمند دیگر یک قابلیت جانبی نیستند؛ آن‌ها به کانال‌های اصلی تعامل با مشتری تبدیل شده‌اند. ارائه پیشنهادات مالی متناسب با الگوی رفتاری هر فرد، احراز هویت ایمن بر پایه بیومتریک، و تشخیص سریع تراکنش‌های مشکوک، نمونه‌هایی از ارزش‌آفرینی واقعی این فناوری است.
اما ارزش‌آفرینی هوش مصنوعی تنها به سطح تعامل مشتری محدود نمی‌شود. در بُعد عملیاتی، ترکیب RPA با الگوریتم‌های هوشمند، فرآیندهایی چون تسهیلات‌دهی، اعتبارسنجی و حتی پشتیبانی را چابک‌تر و کم‌هزینه‌تر ساخته است. در حوزه نوآوری نیز شاهدیم که بانک‌ها با اتکا به داده‌کاوی و یادگیری ماشین، به سمت طراحی محصولات نوین مانند توصیه‌گرهای مالی، پلتفرم‌های بانکداری باز و مدل‌های سرمایه‌گذاری هوشمند حرکت می‌کنند.
چالش‌های بانکداری تعاملی مبتنی بر هوش مصنوعی
با وجود این فرصت‌ها، مسیر پیاده‌سازی بانکداری تعاملی مبتنی بر هوش مصنوعی در ایران خالی از چالش نیست. چالش‌های مقرراتی، کمبود نیروی متخصص و ملاحظات مربوط به حریم خصوصی داده‌ها از مهم‌ترین موانع پیش رو هستند. بانک‌ها برای ایجاد اعتماد عمومی باید شفافیت الگوریتم‌ها را تضمین کنند و همزمان با الزامات رگولاتوری همگام باشند. از سوی دیگر، بخشی از بدنه بانکی هنوز در برابر تحول دیجیتال مقاومت نشان می‌دهد؛ موضوعی که نیازمند تغییر فرهنگ سازمانی و سرمایه‌گذاری هدفمند در آموزش نیروی انسانی است.
از منظر زیرساخت، ایران ظرفیت‌های قابل‌توجهی برای توسعه بانکداری تعاملی دارد. ضریب نفوذ بالای اینترنت و استفاده گسترده از گوشی‌های هوشمند، بستری مناسب برای خدمات هوشمند فراهم کرده است. اما برای بهره‌برداری کامل، باید شبکه‌های بانکی تقویت شوند، مراکز داده بومی و امن ایجاد گردد وAPI های باز برای اتصال فین‌تک‌ها توسعه یابند. تجربه جهانی بانک‌هایی مانند Bank of America با دستیار مجازی Erica یا WeBank چین نشان می‌دهد که سرمایه‌گذاری در این مسیر نه یک انتخاب، بلکه ضرورتی راهبردی است.
مدل‌های نوین بانکداری در ایران
در ایران نیز، توجه به طراحی بومی رابط‌های کاربری، شخصی‌سازی خدمات متناسب با گروه‌های متنوع مشتری و استفاده از کانال‌های محبوب مانند پیام‌رسان‌ها و سوپر‌اپ‌ها می‌تواند رضایت مشتریان را به‌طور چشمگیری افزایش دهد. همچنین، فرصت‌هایی مانند اعتبارسنجی هوش‌محور برای تسهیلات خرد یا توسعه بانکداری دیجیتال برای گروه‌های خاص (مانند باشگاه‌های ورزشی یا جوامع محلی) می‌تواند مدل‌های جدیدی از بانکداری را رقم بزند. بر همین اساس بانک شهر با اتخاذ همین رویکرد گام‌های اجرایی جدی در این زمینه برداشته و در تلاش است تا با پیاده‌سازی این مدل، ارزش‌آفرینی در این حوزه را به یک واقعیت کاربردی تبدیل کند.
در نهایت، باید تأکید کرد که هوش مصنوعی تنها زمانی به یک مزیت رقابتی پایدار در بانکداری ایران تبدیل می‌شود که هم‌افزایی میان بانک‌ها، فین‌تک‌ها، رگولاتورها و شرکت‌های فناوری به‌وجود آید. مسیر آینده، بانکداری تعاملی هوشمند است؛ بانکی که نه‌تنها خدمات ارائه می‌دهد، بلکه همراه و مشاور مالی مشتری محسوب می‌شود. امروز، بیش از هر زمان دیگر، ضرورت دارد مدیران بانکی نگاه استراتژیک به هوش مصنوعی داشته باشند و با شجاعت در این حوزه سرمایه‌گذاری کنند. آینده بانکداری ایران در گرو همین انتخاب‌های امروز است.