پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
بانک شهر به‌عنوان بانک شهرداری‌ها به نظر می‌رسد تصمیم گرفته کلیه خدمات بانکی-شهری را به مردم ارائه دهد. همین امر موجب بروز برخی نگرانی‌ها میان بانک‌های دیگر شده است. به عقیده آنان این نوع فعالیت بانک شهر در ارائه سرویس‌های شهری به‌تدریج موجب به وجود آمدن انحصار می‌شود. از سویی به دلیل نوع مدیریت و برنامه‌های طراحی‌شده برای بانک شهر طبیعی است این بانک به سمت ارائه سرویس‌های شهری به شهروندان حرکت کند. ازجمله این سرویس‌ها ارائه کارت شهروندی است. ارائه این کارت از دیرباز توسط بانک‌های مختلف در دستور کار قرار می‌گرفت اما به دلیل اینکه توانایی رایزنی با شهرداری را نداشتند درنهایت منجر به شکست می‌شد. حال ارائه این سرویس از سوی بانک شهر در دستور کار قرار گرفته است. در این خصوص با مسیح قائمیان مدیرعامل شرکت توسعه و نوآوری بانک شهر به گفت‌وگو نشسته‌ایم که در زیر می‌خوانید:
به‌تازگی بانک شهر سرویس‌های کارت شهروندی را توسعه و به بخش‌های مختلف نیز سرایت داده است، همین امر موجب اعتراض برخی از بانک‌ها شده چراکه اعتقاد دارند امکان رقابت در چنین شرایطی وجود ندارد.
این طبیعی است که هر بانکی کارت خود را صادر کند و سرویس‌های خود را ارائه دهد و کسی هم نباید در خصوص این سرویس‌ها معترض شود، هرچقدر خدمات بیشتر باشد بانکداری در ایران پیشرفت بهتری دارد. کارت شهروندی سرویسی است مبتنی بر کارت هیبریدی. سرویس قدیمی که شتاب آن را حمایت می‌کند سرویس مگنت است و برای مکانیسم‌های خاص عملکرد بهتری دارد، از سال‌های گذشته نیز به این نتیجه رسیده‌ایم که اگر شما فرصت مناسب داشته باشید و کارت خود را بکشید و رمز را وارد کنید، سرویس شتاب حتماً کار می‌کند اما ممکن است زمان کافی برای کشیدن کارت و وارد کردن رمز وجود نداشته نباشد. در چنین شرایطی شتاب و کارت‌های مگنت جواب نمی‌دهند. بدون شک شتاب در شرایط فعلی موفق است و حتی به‌جرئت می‌توان گفت بهتر از ویزا عمل می‌کند اما هم‌اکنون جای سرویس‌هایی که سرعت در آن‌ها اولویت دارد، خالی است.
.
کارت شهروندی از ابتدا برای شهرداری جذاب بود، در نسل اول کارت‌های مترو شهرداری طرح استفاده از کارت‌های مترو در بخش‌های فروشگاهی ایستگاه‌های مترو را مطرح کرد که با مخالفت بانک مرکزی صادر شد؛ اما به نظر می‌رسد در شرایط فعلی به‌تدریج به سمت کیف پول الکترونیکی یا حتی کیف پول شهروندی در حال حرکت است. ارائه این سرویس‌ها نیاز به مجوز خاصی از سوی بانک مرکزی ندارد؟
در ابتدا باید به‌عنوان یک کارشناس بدانید جریان از چه قرار است؛ بانک مرکزی می‌گوید اگر می‌خواهید کارت مالی صادر کنید باید پول آن در بانک باشد اما پول کارت‌هایی که ما با نام بلیت صادر می‌کنیم، لزومی ندارد نزد بانک باشد. درگذشته بلیت را به‌صورت کاغذ می‌فروخت الآن روی کارت صادر می‌کند. پول آن هم در حساب بانکی شهرداری است؛ اما وقتی بخواهیم به مردم بگوییم از حساب شتابتان پول را به کارتتان بریزید، باید پول در اختیار بانک بگذاریم تا در حساب شخصی ما بریزد و در این لحظه تراکنش ثبت می‌شود. بانک مرکزی اعلام کرده نقل‌وانتقال پول بر عهده شبکه بانکی است اما شهرداری می‌تواند برای منظور خاص پول را جابه‌جا کند.
.
پس باوجوداین بحث‌ها و اختلافات چگونه می‌خواهید کارت شهروندی صادر کنید؟
ما کارتی داریم که فقط به‌عنوان بلیت استفاده می‌شود.
.
البته خدمات دیگری هم ارائه می‌دهد…
ما می‌گوییم شما می‌توانید پول نقد داشته باشید و من پول نقد شما را به‌عنوان بلیت الکترونیکی مصرف می‌کنم. به مشتری می‌گوییم پولش را در اختیار ما قرار دهد به‌طور مثال هزار تومان پول بلیت است ولی به تو بلیت نمی‌فروشم؛ شما می‌توانید به‌صورت شتابی از حساب برداشت کنید و من آن را به‌صورت RFID یا دکس فایر و جاوا در اختیار مشتری قرار می‌دهم و او هم استفاده می‌کند؛ سؤال اینجاست که او چگونه استفاده می‌کند؟ بانک شهر تضمین می‌کند هر بار مشتری از کارت استفاده کرد پولش را بدهد و بانک مرکزی نیز اعتراضی ندارد، چون بانک شهر تضمین کرد. حتی ضمانت می‌کنم مشتریان به‌صورت رایگان از وسایل حمل‌ونقل استفاده کنند. سال گذشته ما مدتی اعلام کردیم اگر کسی از کارت شهروندی استفاده کند می‌تواند یک ماه به‌صورت رایگان سوار مترو شود. البته به زودی حرف‌های عجیب‌وغریب‌تری خواهیم زد؛ به‌طور مثال مشتریان می‌توانند از این کارتی که در تهران استفاده می‌کنند در شهرهای دیگر هم استفاده کنند. در واقع می‌خواهیم شتابی عمل کنیم اما این پول است، بلیت نیست، چون بلیت دنیای خود را دارد؛ مشتری بلیت می‌خرد و ما بلیت را تسویه می‌کنیم ولی کارت یک بحث دیگر است.
.
فکر می‌کنم همین اقدام شما اعتراض برخی از بانک‌ها را بلند کرد، چراکه آن‌ها در شهرهای دیگر سرویس‌های وابسته به بلیت را ارائه می‌دادند حال با این کار شما، بخشی از فعالیت تجاری خود را از دست می‌دهند.
خیر این‌ها شایعه است. ما چه‌کار کردیم؛ بانک انصار در شهرها بلیت می‌فروخت، حال شهرداری می‌خواست به دلایلی کارت‌هایی را با خدمات اضافه صادر کند. خب، ما می‌خواهیم کارت صادر کنیم و بانک انصار نیز بلیت خود را می‌فروشد؛ آخر روز نیز اگر اتوبوس یا تاکسی برای شخص باشد باید به آن پولی پرداخت شود، ما از بانک انصار پول را می‌گیریم و به راننده می‌دهیم. به این عملیات تراکنش تسویه می‌گویند. در ازای تسویه هم ما پولی از شهرداری نمی‌خواهیم چون بانک شهر متعلق به شهرداری است. بانک انصار هم از این عملیات ناراضی نیست. منتها در جایی به کارت ما اعتراض می‌کنند که مشتری می‌تواند با آن از وسایل حمل‌ونقل عمومی در تمام شهرها استفاده کند و علاوه بر این خدمات دیگری هم بگیرد. برخی گله می‌کنند و درست می‌گویند. به عقیده آنان وقتی شخصی بلیت دارد نمی‌تواند آن را تبدیل به پول کند و باید از آن در وسایل حمل‌ونقل عمومی استفاده کنیم. ولی اعلام می‌کنیم ما بلیت داریم اما به مشتری نمی‌دهیم بلکه پول او را در بانک شهر نگهداری می‌کنیم، وقتی بلیت بیب صدا کرد می‌فهمیم باید پول را به کدام بخش بدهیم؛ اگر باید به راننده بدهیم به حساب راننده می‌ریزیم اگر باید به شهرداری بدهیم برای او واریز می‌کنیم. در دنیا هم این اتفاق افتاده است؛ بخشی از پول مشتری را از روی کارت به بخشی منتقل کردند که بتوانند از آن به‌صورت آفلاین استفاده کنند.
.
البته ویزا اعلام کرد تا ۲۰۱۷ کارت صادر نمی‌کند اما به نظر می‌رسد برنامه‌ریزی‌هایی که شما انجام می‌دهید همچنان بر بستر کارت است. در این فرآیند توجهی به سایر ابزارهای پرداخت ندارید؟
مسئله نبود کارت نیست، فیزیک کارت از بین می‌رود ولی مفهوم (concept) کارت باقی می‌ماند. اولین کاری که آمریکایی‌ها انجام دادند این بود که ویزا کارت‌های جدید را مجهز به RFID و چیپ و ریدرمگنت کردند. ولی این مفهوم یعنی چه؟ به‌طور مثال بعد از مدتی مگنت را از پشت کارت حذف می‌کنند در این صورت آیا کانسپت حذف شده است؟ ۱۶ رقم روی کارت زمانی در مگنت ذخیره می‌شد، حال ممکن است روی وسیله دیگری مانند حافظه یا RFID ذخیره شود. پس اگر کارت را عوض کنیم در اصل فقط قیافه‌اش را تغییر داده‌ایم.
.
از گفته‌های شما می‌توان به این نتیجه رسید که تمام خدمات شهرداری به زودی روی کارت ارائه می‌شود؟
فقط مربوط به شهرداری نیست؛ هر کسی که سرویس بخواهد ما ارائه می‌دهیم.
.
اگر بانک دیگری هم بخواهد این سرویس‌ها را ارائه دهد چه؟
شاید نپذیرند که به آن سازمان متصل شوند، در این صورت ما تسویه را انجام می‌دهیم. به بانک‌ها نیز اعلام می‌کنیم خدماتشان را به ما اعلام کنند تا آن‌ها را عرضه کنیم. مثل شتاب که مهم نیست کارت چه بانکی است.
.
در این صورت ناخودآگاه یک انحصار ایجاد کرده‌اید؟
من یک خدمت مفتی می‌دهم، مشکلی نیست.
.
چرا رایگان؟ طبیعتاً خدمتی ارائه می‌دهید، پس باید هزینه‌اش را بگیرید.
نه برای ما ضرورتی ندارد.
.
چرا ضرورتی ندارد؟
سود آن برای ما مهم نیست، همان‌قدر که پول شهرداری را بگیریم برایمان کافی است. به‌طور مثال به بانکی می‌گوییم همان‌قدر که می‌خواهی پول خود را به شهرداری بدهی خیلی خوب است. بدین‌صورت ما بخشی از ویترین شهرداری هستیم که می‌خواهیم پول را بگیریم.
.
البته کارت‌های شهروندی شما روی pos های معمولی کار نمی‌کنند، باید pos های مخصوص شما باشد.
بله روی پوزهای معمولی چون RFID ندارند کار نمی‌کند؛ ولی نسل جدید پوزها RFID دارند.
.
فکر کنم دستگاههای پوز موجود در بازار فقط قابلیت خواندن کارت‌های مگنت را دارند.
نه قابلیت خواندن کارت‌های هوشمند را نیز دارند اما در این مدت هیچ‌کس از آن‌ها استفاده نکرد و فقط از مگنت آن استفاده کردند. پوزهای بانک شهر لمسی است و RFID آن کار می‌کند. در کل پوز گران‌تر و مدرن‌تری است.
.
در این صورت ازنظر خوانش کارت با محدودیت مواجه هستید؟
بله با محدودیت روبه‌رو هستیم و باید باهمه تفاهم کنیم که یا پوز ما را جایگزین کنند یا با پوز خودشان و با استاندارد ما کار کنند.
.
پس شاید حدود یک سال تا یک سال و نیم طول بکشد.
بله طول می‌کشد.
.
اگر خودتان بخواهید کارت‌خوان نصب کنید باید هزینه هنگفتی متقبل شوید.
این کار ما نیست، کار PSP هاست. ولی نسل بعدی پوزها تغییر خواهد کرد. البته هیچ‌کدام از PSP ها پوزی را که کار می‌کند دور نمی‌‌اندازند، آن را نگه می‌دارند اما به‌مرور سرویس‌های جدیدی ارائه می‌شود که POS بهتری می‌خواهد. به‌طور مثال سوار اتوبوس می‌شوید، فرصت ورود کارت مگنت و رمز ندارید، فقط باید یک کارت بزنید. برای همین باید در کمترین زمان تراکنش صورت بگیرد؛ به قول خارجی‌ها یک بیب کافیه.
.
در این صورت کارت شهروندی بانک شهر روی سرویس‌های شهرداری متمرکز شده است.
بله فقط روی سرویس‌های خاص شهرداری کار می‌کند. البته اگر بخواهند روی سرویس‌های دیگر هم پیاده کنند ما با PSP ها و بانک‌های دیگر شریک می‌شویم.
.
تاکنون با آن‌ها صحبت کرده‌اید؟
با برخی شروع به صحبت کرده‌ایم.
.
برای آن‌ها جذابیت دارد که با شما همکاری کنند؟
بله جذابیت دارد؛ چون می‌دانند یک کانسپت جدید است و دوست دارند کار کنند.
.
و این کارت در تضاد با پروژه کیف پول نیست؟ چون چیپی که به‌صورت آفلاین کار می‌کند باعث می‌شود تقریباً عملکردی مشابه کیف پول داشته باشد.
بله می‌تواند کیف پول باشد.
.
قوانین کیوا هنوز نوشته و مدون نشده است؛ با این مسائل مشکلی وجود ندارد؟ الآن چون سرویس خاص شهرداری را ارائه می‌کند مسلماً مشکلی ایجاد نمی‌شود.
چون بانک شهر تضمین می‌کند مشکلی نیست و اگر بانک مرکزی بداند بانکی همه تضمین‌ها را انجام می‌دهد مشکلی ندارد ولی یک بانک نمی‌تواند در تمام موارد تضمین کند، بنابراین ما منتظریم بانک مرکزی دستورالعملی بنویسد تا اختلافات بین بانک‌ها کاهش یابد.
.
چرا از مفهوم (concept) کارت استفاده کردید، چرا سرویس را روی موبایل پیاده نکردید؟
ما همیشه به این دو با فاصله نگاه می‌کنیم. درصورتی‌که نباید بین آن‌ها فاصله بگذاریم؛ همه‌شان ابزار هستند. تلفن همراه هم یک ابزار است.
.
به‌هرحال مدل مهندسی یا طراحی این دو باهم متفاوت است؟
خیر پشت همه این‌ها یکسان است. من برای تلفن همراهم یک secure area می‌خواهم. با یک اپراتور شریک می‌شویم و یک منطقه امن می‌گیریم. روی کارت هم secure area دارم. تمام اختلاف بر سر این است که کسی می‌تواند تقلب کند، شاید اگر تلفن همراه باشد تقلب ساده‌تر شود، از همین رو ما یک منطقه امن تعریف می‌کنیم. در این خصوص می‌توانیم با اپراتورهای تلفن همراه شریک شویم؛ ولی این یک دیوایس است مثل کارت. به‌طور مثال در سیم‌کارت شماره‌ای نوشته، اگر سیم‌کارت باز بود و من نیز می‌توانستم شماره‌ای بنویسم، می‌توانستم سیم‌کارت را به یک کارت‌بانکی تبدیل کنم و پول داخلش بریزم. حال ما درخواست می‌کنیم نصف منطقه را به ما بدهد و من یک عدد می‌نویسم و پول در آن می‌ریزم اما این دو جدا هستند؛ مانند یک ساختمان دوطبقه که طبقاتش باهم متفاوت است ولی جدا از هم هستند. ما در این ساختمان یک منطقه را اجاره می‌کنیم.
.
شما خیلی آسان و راحت با قضیه برخورد می‌کنید. اگر به این آسانی است چرا تاکنون اجرایی نشده است؟
قضیه آسان است ولی به‌سختی عملیاتی می‌شود. موضوع این نیست که فقط با نوشتن چند برنامه قضیه حل می‌شود؛ باید تمام لایه‌ها این را بفهمند و اجرا کنند. پروژه شامل سخت‌افزار و نرم‌افزار و دانش است. اگر دانش را حذف کنیم سخت‌افزار و نرم‌افزار کار نمی‌کنند. این دانش هم نباید فقط مختص به یک نفر باشد، بلکه باید در اختیار تمام افراد قرار گیرد. زمانی که ATM به وجود آمد همه بانک‌ها با آن مخالف بودند ولی الآن همه بانک‌ها ATM دارند، چون دانش آن وارد کل جامعه شد. اتفاقاً کار کردن با موبایل این مزیت را دارد که شاید مثلاً من کارتم را جا بگذارم اما تلفنم را جا نمی‌گذارم.
.
مدل کارکردی موبایل با کارت متفاوت است.
چه فرقی دارد؟ هرچقدر دستگاه هوشمندتر باشد محدودیتش هم کمتر است. همان کارت درون موبایل است؛ الآن در کره جنوبی سال‌هاست کارت وجود ندارد و کسی با ای‌تی‌ام کار نمی‌کند. در ای‌تی‌ام قسمتی وجود دارد که گوشی خود را بر آن می‌گذارید و دستور کار را هم می‌دهید و خودش شروع به فعالیت می‌کند و به نظر آن‌ها کارت اضافه است. ولی برای ما کارت پلاستیکی ارزان‌قیمت که امکان ارائه آن به همه وجود داشت موجب تسریع کار شد. نمی‌توانستیم به‌طور ناگهانی به همه بگوییم موبایل بخرید اما کارت به زودی وارد دنیای هوشمندتر می‌شود. یکی از این دنیاهای هوشمندتر اسمارت‌فون‌ها هستند.
.
برای گسترش سرویس‌های کارت شهروندی خود اقدام به نصب و راه‌اندازی VTM کرده‌اید؟
چندان ارتباطی با یکدیگر ندارند. از سال ۲۰۱۳ کانسپت جدیدی در دنیا ایجاد شد. خوشبختانه من مدعی هستم که بانکداری ایران ازنظر نرم‌افزار مستقل شده است. نمی‌گویم نرم‌افزار خارجی وارد نشده است ولی نرم‌افزار ایرانی از خارجی بهتر عمل کرده، بنابراین فعالیت‌های دنیا را رصد می‌کنیم و نمونه‌های خوبی از آن می‌سازیم. البته نمی‌توانیم بگوییم این تحریم‌ها هیچ تأثیری نداشته، قطع ارتباط موجب فاصله میان مدل بانکداری در ایران و سایر کشورها شده است. بله در خصوص مدل بانکداری ما مشکل داریم، پس باید بر دانش بانکداری خود بیفزاییم. من بین بانکدار و آی‌تی فرق قائل هستم. بانکداری یک دانش دیگر و آی‌تی دانش دیگری است و من عقیده دارم مشکل ما این است که در ایران فقط دکتر و مهندس را قبول داریم؛ درصورتی‌که اگر بقیه رشته‌ها را هم قبول داشته باشیم بچه‌های باهوش در رشته بانکداری تحصیل خواهند کرد ولی آن‌ها ترجیح می‌دهند مهندسی بخوانند.
.
اگر به موضوع خودمان بازگردیم.
ما به این دستگاه می‌گوییم خودبانک؛ یعنی دستگاهی که خودش یک بانک است. در ابتدا بانکداری را در دنیا به سه قسمت تقسیم می‌کنیم؛ بانکداری بر اساس شعبه که قدمتش به ۱۰۰ سال پیش می‌رسد. شعبه مرکز آن بوده و بانک قدرتمند نیز شعبه زیادی داشت. البته بانک‌هایی به عظمتی که ما ایجاد کردیم و ۴۰۰۰ شعبه دارد در دنیا مرسوم نیست، آن‌ها در حدود ۵۰ یا ۱۰۰ شعبه دارند و به یکدیگر سرویس می‌دهند.
.
پس فکر می‌کنم بانک‌هایی مثل صادرات و ملی در دنیا تک هستند.
دقیقاً این بانک‌ها تک هستند، برای آن‌ها بانک با چهار هزار شعبه تعجب‌آور است؛ شعبه‌های آن‌ها به‌صورت ایالتی و شهری است و بین بانک‌ها رابطه وجود دارد. دسته دوم بانکداری مدرن به معنای سرویس‌های اینترنتی بود که ای‌تی‌ام‌ها و پوزها نیز به آن‌ها افزوده شد و سرویس‌های دیگری به وجود آمد به نام self service banking؛ یعنی بانکداری‌ای که خودتان به خودتان سرویس می‌دهید. با اینکه در پشت‌صحنه دستگاه بانک است اما بدون وجود هیچ آدمی، سرویسی دریافت می‌کنید. خود بانک یا VTM مکانیسمی است که شعبه و خدمات ۲۴ ساعته است و مشتری با شعبه‌ها ارتباط برقرار می‌کنند.
.
پس مانند یک باجه عمل می‌کنند؟
بله مانند باجه‌ای که ارتباط با مشتری به‌صورت virtual یا مجازی است؛ یعنی ویدئویی با کارمند ارتباط برقرار می‌کنید.
.
مدارک و اسناد عکس است؟ یعنی کسی که کار با چک داشته باشد تصویر چک را می‌فرستد؟
دستگاه چک را می‌گیرد، تصویرش را می‌فرستد. در واقع فرق آن با شعبه معمولی این است که در شعبه تمام دستگاه‌ها پشت سر teller قرار دارد. وقتی می‌خواهید حسابی باز کنید مدارک در خود باجه است اما در virtual پشت سرش یک کاربر است که تنها یک دکمه را فشار می‌دهد یعنی ریموت و روباتیک سرویس ارائه می‌دهد؛ بنابراین مشتری هرکجا باشد ما یک دستگاه نصب کرده‌ایم که درون آن دستگاههای دیگری وجود دارد و این روباتیک توسط teller کنترل می‌شود و خدمات بسیاری ارائه می‌دهد. در اصل با نصب این دستگاه‌ها هرکجا بخواهیم می‌توانیم از بانک استفاده کنیم، به‌مرورزمان به سمت branchless bank حرکت می‌کنیم و در مکان‌هایی که شعبه نداریم از این خدمات بهره می‌بریم.
.
با شعب ۲۴ ساعته که بانک‌ها ارائه می‌دهند چه تفاوتی دارد؟ مانند بانک ملی که در اتاقک شیشه‌ای خودپرداز و خوددریافت دارد.
آن‌ها یک بانک سلف‌سرویس را نصب کردند و teller ندارند، به همین دلیل یکسری از خدمات را نمی‌توانند ارائه دهند؛ مانند ای‌تی‌ام که گوشه خیابان در یک جای شیک نصب کردند و این یک خدمت خوب است.
.
چند دستگاه در سراسر ایران نصب است؟
70 دستگاه کیوسک نصب است و ۵۰ دستگاه VTM خریداری و تاکنون پنج عدد را نصب کرده‌ایم. این‌ها نسل‌های مختلف دارد ما از نسل ۶۰۰ شروع کردیم که کم‌کم پیشرفته‌تر مانند ۷۰۰ و ۸۰۰ را نصب می‌کنیم که هرکدام یکسری از سرویس‌ها را ارائه می‌دهند. ولی قصد ما این است که full service banking را ایجاد کنیم تا همه سرویس‌ها را ارائه دهد و دیگر خدمتی نباشد که شما نتوانید دریافت کنید. حتی به زودی اعلام می‌کنیم که می‌توانید توسط این دستگاه وام دریافت کنید و هیچ محدودیتی ندارد؛ مانند زمانی که پشت شیشه باجه فردی را می‌بینید الآن از پشت ویدئو آن فرد را می‌بینید و آن فرد وقتی شما را دید و باور کرد که خود شمایید، سرویس را ارائه می‌کند.
.
یعنی تصویر من را احراز هویت می‌کند؟
تصویر، کارت و اثرانگشتتان را احراز هویت می‌کند؛ کاملاً می‌فهمد که خود شمایید وگرنه نمی‌تواند به شما سرویسی ارائه کند.
.
یعنی اثرانگشت من را مانند شعبه‌ها می‌گیرد؟
بله باید کاملاً مطمئن شود.
.
پس آن فرد یک اپراتور واقعی است؛ virtual نیست؟
نه اتصال شما virtual است. اپراتوری ۲۴ ساعته است و شیفت‌های مختلف دارند؛ بنابراین روز اول عید و محرم و عزا فرقی نمی‌کند؛ تمام ساعات این سرویس‌ها موجود هستند.
.
در این صورت نصب این دستگاه‌ها از راه‌اندازی شعبه به‌صرفه‌تر است؟
از یک شعبه خیلی باصرفه‌تر است، ازنظر هزینه‌ای کمتر از یک شعبه است چون شعبه تجهیزات بسیاری دارد.
.
پس می‌توان گفت از طریق VTM ها برنامه گسترش کارت‌های شهروندی را نیز پیگیری می‌کنید؛ چراکه شناسایی افراد از آن طریق ساده‌تر خواهد بود؟
بله ولی ما نمی‌گوییم فقط به کارت شهروندی این سرویس را می‌دهیم. ما اعلام می‌کنیم به مشتری کارت شتابی سرویس می‌دهیم. با اینکه این دستگاه مانند گیشه بانک است اما لجبازی‌هایی که یک بانک دارد را ما نداریم و به همه مشتریان سرویس می‌دهیم با اینکه دوست داریم مشتری، مشتری بانک خودمان باشد ولی اگر نبود مهم نیست.
.
بانک‌ها باید اپراتورهای خود را داشته باشند؟
بله باید اپراتور خودشان باشند.
.
خب سود این سرویس برای بانک شهر چیست؟
کارمزد می‌گیریم. هیچ جای دنیا به‌صورت مفتی سرویس نمی‌دهند.
.
درعین‌حال همه بانک‌ها می‌توانند VTM نصب کنند؟
بله من که نمی‌توانم به بانکی بگویم شعبه یا VtM راه‌اندازی نکند؛ اما ما به زودی بخشی از سرویس‌های شهرداری را نیز روی این دستگاه پیاده‌سازی می‌کنیم. این سرویس خوبی است چون به‌جای اینکه از صبح وقت خود را در ادارات تلف کنید، سریع از طریق این دستگاه کار خود را انجام می‌دهید. در اصل می‌خواهیم با بانک‌ها بر سر سرویس‌هایی که می‌دهیم رقابت کنیم نه بر سر بهره‌ای که به مشتری می‌دهیم. هر بانکی که سرویس بیشتری ارائه دهد کارمزد بیشتری دریافت می‌کند.
اما بانک‌ها تمایلی ندارند باهم تعامل کنند، انحصارطلب هستند و می‌خواهند تمام سرویس‌ها را خودشان ارائه دهند. می‌ترسند مشتری‌هایشان را از دست بدهند. این رقابت است و من رقابت را بد نمی‌دانم.
.
من هم به‌عنوان مشتری از این رقابت استقبال می‌کنم ولی منظورم این بود که به نظر شما در فضای کنونی تعامل اتفاق می‌افتد؟
نه ما نمی‌خواهیم رقابت کنیم. ما دنیای جدیدی برای پول‌سازی پیدا کرده‌ایم پس چرا رقابت کنیم؟ بانک سرویسی اینجا ارائه دهد و پول سرویس خود را پرداخت کند.
.
به نظرتان بانک‌ها با شما همکاری می‌کنند؟
مجبورند.
.
آن بانک اعلام می‌کند که خودش سرویس را ارائه می‌دهد.
خب این کار را انجام دهد. باید کیوسک را بخرد و بسازد و نصب و تعمیر کند. این کار گرفتاری خود را دارد. مثل دستگاههای خودپرداز که در ابتدا همه می‌خواستند برای خود نصب کنند اما به‌تدریج بر همکاری مشارکتی با یکدیگر به توافق رسیدند.
.
به نظر شما چه زمانی VTM فراگیر می‌شود؟ تا پایان امسال به چشم می‌آید؟
بله تا پایان امسال سرویس‌دهی ما به چشم می‌آید و نقاطی هم سرویس ارائه می‌دهیم که سرویس وجود ندارد. هرجایی که سرویس بانکی وجود ندارد ما سرویس می‌دهیم؛ نه‌فقط به کارت‌بانک شهر به همه کارت‌بانک‌ها سرویس می‌دهیم.
.
شما گفتید به نقاطی که دسترسی به بانک ندارند سرویس می‌دهید؛ اما مشخص است در شرایط فعلی بیشتر نقاط کشور به بانک دسترسی دارند و اگر هنوز مکانی باشد که شهروندانش به بانک دسترسی ندارند شهرهای بسیار کوچک هستند؛ طبیعی است در آنجا نیز سود اقتصادی وجود ندارد. این در تعارض با بخشی از وظیفه شما به‌عنوان یک شرکت خصوصی قرار می‌گیرد.
درست است. من اجازه ندارم ضرر درست کنم، پس چه‌کار می‌کنم؟ در شهرها این سرویس را ارائه می‌دهیم و سود می‌گیریم یعنی شعبه‌های ما ارزان‌تر می‌شود. هم‌اکنون ۲۶۰ شعبه داریم، شاید سال دیگر در همین روزها ۶۰ شعبه را کاهش دهیم. برخلاف بقیه بانک‌ها که شعبه اضافه می‌کنند ما می‌خواهیم شعبه‌هایمان را کاهش دهیم و به این خدمات بیفزاییم. در اصل اگر بخواهیم به نقاط بدون شعبه برویم یا بانک شهر باید به من یارانه بدهد تا در نقاط کار کنم یا نقطه‌ای سرویس ارائه می‌دهم که جمعیت زیادی داشته باشد؛ بنابراین قطعاً نمی‌توانیم ضرر ایجاد کنیم و به دنبال مناطق سودده می‌رویم و اگر جایی برایمان سود نداشت، کار را متوقف می‌کنیم مگر اینکه شهردار آن منطقه یا مردم از ما درخواست کنند به آن‌ها خدمت بدهیم.
.
اکنون در چه مرحله‌ای از نصب این دستگاه‌ها هستید؟
نصب ۳۰۰ کیوسک تا پایان سال را در دستور کار داریم.
.
می‌توان ۳۰۰ کیوسک نصب کرد؟
بله سخت است. در تلاش هستیم ۳۰۰ دستگاه نصب کنیم، در این صورت به‌جایی می‌رسیم که دیگر رقیب نداریم. دوست داریم بانک‌های دیگر هم با ما همکاری کنند و بتوانیم از سرویس‌های یکدیگر بهره بریم، در این صورت است که مردم خدمت بهتری دریافت خواهند کرد.
.
برای استفاده از این سرویس آموزش‌های خاصی لازم است؟
ما ۱۰۰ راهبر داریم که مردم را راهنمایی می‌کنند چگونه از دستگاه استفاده کنند چون روزهای اول لازم است، در دو شیفت صبح تا شب کار می‌کنند. من می‌توانم افرادی را به شما نشان بدهم که سرویس بانکی می‌گیرند که قبلاً نمی‌توانستند دریافت کنند؛ مثل راننده تریلی‌ها. چون صبح‌ها که اجازه ندارند در طول روز تردد کنند، شب‌ها هم که تعطیل است؛ ولی با این سیستم می‌توانند هر ساعتی هرکجا هستند سرویس را دریافت کنند.
.
تاکنون چند دستگاه نصب کرده‌اید؟
پنج دستگاه.
.
این پنج دستگاه کجا نصب شده؟
مشهد، تبریز و در تهران در پارک آب‌وآتش و دیگری بیرون تهران در یک شهرک است. در واقع در شهرها گذاشتیم نتیجه را ببینیم و دستگاه‌ها را هم ارزیابی می‌کنیم که چند تراکنش صادر می‌شود و به کاربرها جایزه می‌دهیم. دقیقاً رفتاری که در شعبه‌ها داریم در اینجا هم داریم. البته این نوع سرویس ما فقط محدود به دستگاههای VTM نیست بلکه به زودی امکان سرویس‌گیری از روی گوشی تلفن همراه نیز فراهم می‌شود، فقط این محدودیت پیش می‌آید که دیگر نمی‌توانند پول بگیرند.
.
یعنی هرکجا باشیم شعبه مجازی روی گوشی من موجود است.
بله دقیقاً.
.
این به VTM وصل می‌شود؟
خیر این به شعبه متصل است.
.
شعبه مجازی یا همان اپراتور؟
اگر لازم باشد شما را با ویدئو به شعبه مجازی متصل می‌کنیم. مشتری تمام سرویس‌ها را دریافت می‌کند به‌جز بعضی خدمات مانند پول دادن. از طریق گوشی نمی‌توانی پول بگیری، کارت شما ریدر ندارد ولی می‌توانم شماره کارت را از شما بگیرم و تصویرتان را ببینم، بعد بپذیرم که خدمت‌رسانی کنم.
.
پس برخی خدمات را می‌توان ارائه کرد.
بسیاری از سرویس‌ها را می‌توان و برخی را نمی‌توان ارائه کرد. ما سرویس‌ها را دسته‌بندی می‌کنیم و می‌گوییم برخی سرویس‌ها را می‌توانی دریافت کنی بعضی‌ها را نمی‌توانی دریافت کنی.
.
احراز هویت به چه صورت انجام می‌گیرد؟ با چهره؟
بله به‌سادگی.
.
بانک چهره من را ندارد.
با کد ملی و اثرانگشت می‌توانیم احراز هویت کنیم.
.
چگونه اثرانگشت مرا روی گوشی می‌گیرید؟
می‌توانیم کارت از شما بگیریم و شما نیز با یک device که روی گوشی‌تان نصب می‌شود کارت می‌کشید، مانند گذشته که بانک توکن می‌داد، انواع سرویس‌ها را روی گوشی‌هایتان نصب می‌کند تا بتوانید حتی با گوشی، کارت بخوانید یا اثرانگشت می‌گیریم. کار پیچیده‌ای نیست.
مهرک محمودی
منبع: ماهنامه پیوست؛ شماره 27