پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در دو سال گذشته، حجم تأمین مالی جمعی در مقایسه با سال ۱۴۰۱ حدود ۱۷ برابر افزایش‌یافته است. این روند به کسب‌وکارها امکان داده تا نقدینگی موردنیاز خود را برای اجرای پروژه‌ها آسان‌تر تأمین کنند.
در همین حال، سرمایه‌گذاران خرد نیز فرصت مشارکت در این طرح‌ها را پیدا کرده و از منافع آن بهره‌مند شده‌اند، هرچند که این سود قطعی و تضمین‌شده نیست. به گفته کارشناسان، این رشد تحت‌تأثیر عواملی مانند تورم و گسترش فرهنگ سرمایه‌گذاری جمعی صورت‌گرفته است.
تأمین مالی جمعی یا کرادفاندینگ روشی است که در آن کسب‌وکارها و پروژه‌ها از طریق مشارکت تعداد زیادی از افراد جامعه، سرمایه موردنیاز خود را جذب می‌کنند. این فرایند معمولاً از طریق سکوهای آنلاین انجام می‌شود و می‌تواند به‌صورت وام، سهام یا پاداش باشد.
عملکرد بازار تأمین مالی جمعی
بر اساس اطلاعاتی که شرکت فرابورس ایران منتشر کرده است، بازار تأمین مالی جمعی از ابتدای فعالیت خود تاکنون توانسته است ۷۱ هزار و ۳۵۰ میلیارد ریال سرمایه جذب کند.
این آمار نشان می‌دهد، تاکنون ۳۰ سکوی فعال در این حوزه مشغول به فعالیت هستند و موفق شده‌اند نیاز مالی ۳۸۵ شرکت متقاضی سرمایه را پوشش دهند. همچنین، ۶۸۰ طرح موفق از طریق این مدل تأمین مالی به نتیجه رسیده‌اند که نشان از کارآمدی این روش در حمایت از کسب‌وکارها دارد.
در آغاز فعالیت سکوهای تأمین مالی جمعی، نرخ سود علی‌الحساب طرح‌ها پراکندگی زیادی داشت، اما به‌مرورزمان این نوسان کاهش‌یافته است. در این مدت، بیش از ۵۰ درصد از طرح‌های موفق با نرخ سودی در بازه ۲۶ تا ۲۸ درصد توانسته‌اند سرمایه جذب کنند که این ارقام به نرخ بازدهی بدون ریسک در دوره‌های مختلف نزدیک بوده است.
ازآنجاکه اوراق گواهی شراکت در این طرح‌ها قابلیت معامله ندارند و سرمایه‌گذاران باید آن‌ها را تا سررسید نگه دارند، نرخ بازدهی این اوراق همواره بالاتر از نرخ بدون ریسک تعیین می‌شود. در واقع، مازاد این نرخ نسبت به بازدهی بدون ریسک، به‌عنوان صرف نقدشوندگی به سرمایه‌گذاران پرداخت می‌شود.
باتوجه‌به روند روبه‌رشد این بازار و استقبال سرمایه‌گذاران، پیش‌بینی می‌شود که تأمین مالی جمعی در سال‌های آینده سهم بیشتری در اکوسیستم اقتصادی کشور داشته باشد. فعالان این حوزه بر این باورند که اصلاحات قانونی و ایجاد مشوق‌های جدید می‌تواند به افزایش اعتماد عمومی و مشارکت سرمایه‌گذاران خرد کمک کند.
فعال‌ترین سکوهای تأمین مالی جمعی
بررسی عملکرد تأمین مالی جمعی نشان می‌دهد که چند سکوی تأمین مالی، بانک‌ها و صندوق‌های پژوهش و فناوری نقش پررنگی در این حوزه ایفا کرده‌اند.
در میان سکوهای تأمین مالی، آی‌بی کراد با جذب ۲۶,۱۶۵ میلیارد ریال سرمایه، بیشترین سهم را داشته است. پس از آن، هم‌آفرین با ۱۱,۱۳۵ میلیارد ریال و کارن کراد با ۷,۰۸۱ میلیارد ریال در رتبه‌های بعدی قرار دارند. همچنین، حلال فاند (۵,۸۰۹ میلیارد ریال)، دونگی (۴,۹۶۰ میلیارد ریال) و کاریزما کراد (۲,۹۸۰ میلیارد ریال) از دیگر سکوهای فعال در این حوزه محسوب می‌شوند.
فعال‌ترین بانک‌ها در ضمانت تأمین مالی جمعی
در بخش نهادهای ضامن، بانک توسعه تعاون با ضمانت ۱۰,۸۹۰ میلیارد ریال بیشترین حمایت را از طرح‌های تأمین مالی جمعی داشته است. بانک ملی ایران (۶,۵۶۷ میلیارد ریال) و بانک تجارت (۴,۴۰۴ میلیارد ریال) نیز در این حوزه فعال بوده‌اند. علاوه بر این، بانک توسعه صادرات (۲,۲۰۰ میلیارد ریال)، بانک رفاه کارگران (۲,۱۴۰ میلیارد ریال) و بانک شهر (۱,۵۰۰ میلیارد ریال) نیز نقش قابل‌توجهی در تأمین ضمانت‌های مالی ایفا کرده‌اند.
فعال‌ترین صندوق‌های پژوهش و فناوری در ضمانت تأمین مالی
در میان صندوق‌های پژوهش و فناوری، صندوق نوآوری و شکوفایی با ضمانت ۲,۳۱۳ میلیارد ریال بیشترین مشارکت را داشته است. پس از آن، صندوق توسعه فناوری‌های نوین (۲,۰۵۴ میلیارد ریال) و صندوق پژوهش و فناوری پرشین داروی البرز (۱,۶۸۳ میلیارد ریال) قرار دارند. همچنین، صندوق پژوهش و فناوری دانشگاه تهران (۱,۶۷۰ میلیارد ریال) و صندوق پژوهش و فناوری استان اصفهان (۱,۴۲۹ میلیارد ریال) نیز از دیگر نهادهای فعال در این حوزه به شمار می‌روند.
مقایسه عملکرد بازار تأمین مالی جمعی در سال‌های ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۳
در سال ۱۳۹۹، تأمین مالی جمعی فعالیت محدودی داشت و تنها ۲۳,۷۵ میلیارد ریال سرمایه جذب شد. در این سال، ۴ سکوی تأمین مالی فعال بودند و ۲ شرکت برای جذب سرمایه اقدام کردند. در مجموع، ۲ طرح موفق به تأمین مالی شدند.
در سال ۱۴۰۰، بازار رشد قابل‌توجهی را تجربه کرد و حجم سرمایه تأمین‌شده به ۸۵۸ میلیارد ریال افزایش یافت. تعداد سکوهای فعال به ۱۱ رسید و ۳۱ شرکت برای تأمین سرمایه اقدام کردند. در این سال، ۳۵ طرح موفق به جذب سرمایه شدند.
سال ۱۴۰۱ شاهد جهش بیشتری در این حوزه بود و حجم سرمایه تأمین‌شده به ۶,۳۱۶ میلیارد ریال رسید. تعداد سکوهای فعال به ۱۸ افزایش یافت و ۷۶ شرکت متقاضی سرمایه‌گذاری شدند. در مجموع، ۱۰۵ طرح توانستند منابع مالی موردنیاز خود را جذب کنند.
در سال ۱۴۰۲، تأمین مالی جمعی رشد چشمگیری داشت و میزان سرمایه تأمین‌شده به ۳۶,۳۰۰ میلیارد ریال رسید. تعداد سکوهای فعال به ۲۴ رسید و ۲۲۰ شرکت برای تأمین سرمایه اقدام کردند. در این سال، ۳۲۰ طرح توانستند سرمایه جذب کنند که نشان‌دهنده افزایش اعتماد سرمایه‌گذاران بود.
در پنج ماه نخست سال ۱۴۰۳ یعنی تا انتهای مرداد، روند رشد این بازار ادامه یافت و حجم سرمایه تأمین‌شده به ۲۷,۸۵۲ میلیارد ریال رسید. تعداد سکوهای فعال به ۳۰ افزایش یافت و ۱۷۱ شرکت متقاضی سرمایه‌گذاری شدند. در این مدت، ۲۱۸ طرح موفق به تأمین مالی شدند.
با افزایش آگاهی سرمایه‌گذاران، شکاف میان نرخ سود علی‌الحساب طرح‌ها و نرخ بازدهی بدون ریسک کاهش‌یافته است. رشد تعداد سکوهای فعال و افزایش میزان سرمایه جذب‌شده، نشان‌دهنده روند روبه‌رشد این بازار است.
