پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
اصغر بالسینی، سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران، امروز یکم بهمن‌ماه از توقف سامانه نیما خبر داد. به گفته او اکنون تمام معاملات ارز در کشور فقط از طریق مرکز مبادله و بازار ارز تجاری انجام می‌شود.
به گزارش خبرگزاری ایلنا، بالسینی بر اساس اطلاعیه‌ای که از اواخر آذرماه درباره سامانه نیما منتشر شده بود بیان کرده است: «قرار بر این بود که اختیاری بودن معاملات در سامانه نیما تا یکم بهمن ادامه پیدا کند و از امروز دوشنبه تمام صادرکنندگان که قبلاً ارز صادراتی را در سامانه نیما عرضه و نسبت به رفع تعهدات خود اقدام می‌کردند باید عرضه ارز را به بازار ارز تجاری منتقل کنند. همچنین کسانی که از طریق سامانه نیما خرید ارز را انجام می‌دادند از امروز باید از بازار ارز تجاریِ مرکز مبادله نسبت به خرید ارز اقدام کنند.»
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران در پاسخ به این سؤال که با حذف سامانه نیما چه میزان معاملات ارز وارد بازار ارز تجاری خواهد شد، گفت: «بانک مرکزی از ابتدای فروردین ۱۴۰۳ تا به امروز ۵۵.۵ میلیارد دلار برای نیازهای وارداتی ارز تأمین کرده که از این میزان حدود ۱۱.۵ میلیارد دلار متعلق به کالاهای اساسی، دارو و تجهیزات پزشکی بود که با نرخ ۲۸ هزار و ۵۰۰ تومان عرضه می‌شود که خارج از مکانیسم بازار ارز تجاری بوده است.»
بالسینی اضافه کرد: «مابقی معاملات شامل حدود ۴۳ میلیارد دلار واردات کالاهای تجاری و بازرگانی و همچنین حدود ۱.۱ میلیارد دلار بخش خدمات از طریق بازار ارز تجاری در مرکز مبادله امکان معامله دارد. بنابراین اگر از ابتدای سال ۱۴۰۳ تا امروز این میزان ارز صرفاً از ارز تجاری انجام می‌شد این عدد به بیش از ۴۴ میلیارد دلار می‌رسید. به عبارت دیگر ۸۰ درصد معاملات ارز وارد بازار ارز تجاری می‌شد و از این به بعد ۸۰ درصد معاملات ارزی در بازار ارز تجاری انجام می‌شود.»
او درباره میزان معاملات انجام شده در بازار ارز تجاری تأکید کرد: «از سوم آذرماه که معاملات به صورت رسمی در بازار ارز تجاری آغاز شده تا به امروز یک میلیارد و ۱۴۵ میلیون دلار معامله در این بازار صورت‌گرفته است.»
سخنگوی مرکز مبادله ارز و طلای ایران با اشاره به تقاضا برای ارزهای مختلف در بازار ارز تجاری بیان کرد: «در بازار ارز تجاری انواع ارزها و نمادها در حال معامله است و بیشترین تقاضا برای معامله برای دلار، یورو، درهم و یوان بوده است. همچنین بیشترین معامله‌ای که در بازار ارز تجاری انجام شده، در روز ۲۴ دی‌ماه به مبلغ ۱۲۰ میلیون دلار در یک روز بوده و ۱۲۰ میلیون دلار بالاترین سقف معاملاتی بوده است.»
بالسینی درباره مقایسه عمق بازار ارز تجاری و سامانه نیما گفت: «تقریباً ۱۲.۵ درصد معاملات ارزی به صورت توافقی و ارز شاخص انجام می‌شد که این میزان معاملات هم به بازار ارز تجاری اضافه می‌شود و قطعاً عمق و حجم معاملات در بازار ارز تجاری بیشتر از نیما خواهد بود.»
سامانه نیما چرا آمد و چرا رفت؟
ارز نیمایی، یک نوع ارز دولتی است که توسط بانک مرکزی برای تسهیل واردات کالاها و خدمات با نرخ ارز ترجیحی به کار می‌رود. نیمایی به معنی نیمه یا میانه است و به این معناست که این نرخ ارزی نه به طور کامل وابسته به بازار آزاد است و نه به طور کامل ثابت و دولتی.
ارز نیمایی به این صورت کار می‌کرد که واردکنندگان برای تأمین ارز مورد نیاز خود، به بانک مرکزی یا سیستم‌های مجاز دیگر مراجعه می‌کنند تا ارز مورد نیاز را به نرخ نیمایی دریافت کنند. این ارز می‌تواند از طریق صرافی‌ها، بانک‌ها یا دیگر نهادهای مالی تعیین‌شده توسط دولت به واردکنندگان تخصیص یابد.
با توجه به صحبت‌های بالسینی تصمیم اخیر برای حذف سامانه نیما و انتقال معاملات ارزی به بازار ارز تجاری به منظور افزایش عمق و حجم معاملات ارزی و بهبود کارایی بازار ارز انجام شده است. با انتقال معاملات به بازار ارز تجاری، بانک مرکزی می‌خواهد کنترل بیشتری بر فرایند معاملات ارزی داشته باشد و با ایجاد یک بازار شفاف‌تر و رقابتی‌تر، وضعیت تأمین ارز برای نیازهای وارداتی، تجاری و خدماتی را بهبود دهد. این اقدام همچنین به هدف ساماندهی و تسهیل دسترسی به ارز در سطح بازار صورت گرفته است.
اما این اقدام منتقدانی هم دارد. منتقدان حذف ارز نیمایی، این اقدام را دلیلی برای ایجاد تورم بیشتر می‌دانند. برای مثال جبار کوچکی‌نژاد عضو کمیسیون برنامه، بودجه و محاسبات مجلس شورای اسلامی اوایل دی‌ماه گذشته درباره این موضوع گفت: «دولت در لایحه بودجه ۱۴۰۴ نرخ ارز ترجیحی را از ۲۸۵۰۰ تومان به ۳۸ هزار تومان افزایش داد و قرار شد در سال ۱۴۰۴ به نرخ آزاد عرضه کند درحالی‌که در نزدیک به عید که همواره افزایش قیمت را تجربه می‌کنیم، شوکی که به بازار وارد کرد نرخ دلار را به شدت بالا برد.»
او همچنین عنوان کرده بود که انتظار می‌رفت دولت در نزدیک به عید اقدام به حذف ارز نیمایی نکند بنابراین باید منتظر تبعات تورمی این اقدام دولت باشیم.
همچنین بهروز محبی نجم‌آبادی، عضو کمیسیون برنامه و بودجه مجلس با بیان این که بازار مبادله ارز فرصتی است که صادرکننده و واردکننده ارز توافقی رد و بدل و مشکلات ارزی خود را حل کنند، درباره حذف ارز نیمایی و تبعات آن در اواخر آذرماه گذشته توضیح داده بود: «در یک هفته گذشته حذف ارز نیمایی موجب شد بسیاری از کسانی که منتظر زمان مناسب برای واردات وسایل و راه‌اندازی کسب‌وکار خود بودند دچار شوک مقطعی شوند. قطعاً این باعث ناراحتی آنها شده است چون دیگر توان واردکردن مواد اولیه، دستگاه‌های مورد نیاز یا کالاهای تولیدی که باید وارد می‌کردند را ندارند. این تأثیرات منفی‌ای است که این اقدام فعلاً به جا گذاشته است.»
البته او در ادامه نزدیک‌شدن نرخ ارز به قیمت واقعی را برای بازار بورس مثبت توصیف می‌کند. نجم‌آبادی همچنین موفقیت این سیاست ارزی را تنها در صورتی می‌داند که مدیریت آن به گونه‌ای باشد که شاهد تورم نباشیم.