بازنگری اکوسیستم بانکداری الکترونیکی

بانکداری الکترونیکی در ایران به عنوان صنعتی پویا و متمکن، وارد دوران بلوغ خود شده است. از ویژگی‌های این دوران، ضرورت شناخت دقیق‌تر بازیگران کلیدی صنعت نسبت به محیط اطراف و درکی صحیح از «تصویر بزرگ» صنعت، در قاب اقتصاد کلان ایران است. عناصر اصلی این صنعت یعنی بازی‌سازان و بازیگران هرچند قاعدتا به ‌دلیل ضرورت‌های حرفه‌ای، درکی واقع‌بینانه از «نمای نزدیک» محیط دارند اما با توجه به گستردگی و شعاع اثر بانکداری الکترونیکی، لازم است هرازگاهی صنعت را در «نمای دور» نیز رصد کنند.

در صنعت بانکداری الکترونیکی که به تدریج کل بانکداری کشور را درگیر خواهد کرد، بازی‌سازان و بازیگران در ارتباطی استراتژیک با یکدیگر تعامل می‌کنند. این تعامل استراتژیک، تحلیلگران را بر آن می‌دارد تا منظومه روابط درون صنعت را در قالب یک اکوسیستم واکاوی کنند. بازی‌سازان این صنعت عبارتند از دولت، مقررات‌گذار و مقام ناظر. از سوی دیگر بانک‌ها، شرکت‌های آی‌تی و اپراتورهای تلفن همراه، بازیگرانی هستند که در قالب قواعد بازی با یکدیگر به تعامل می‌پردازند؛ قواعدی که از قوانین و مقررات و قیمت‌های نسبی تاثیر می‌پذیرد.

به نظر می‌رسد مهم‌ترین چالش‌ها و دغدغه‌های فعالان این اکوسیستم عبارتند از

(۱) غفلت رگولاتور از نقش بی‌بدیل خود در محفاظت از سپرده‌گذاران خردی که منبع اصلی تامین نقدینگی در سیستم هستند

(۲) نبود متولی ایجاد و توسعه بازارها و به دنبال آن، تعارض بین نقش مقررات‌گذاری بانک مرکزی با نقش بازارسازی آن

(۳) سطح پایین رقابت در صنعت به دلیل موانع زیاد ورود برای رقبای غیربانکی در حوزه پرداخت و بلاتکلیفی سرمایه‌گذاران غیربانکی نسبت به افق سرمایه‌گذاری

(۴) عقب‌افتادگی قابل ملاحظه در حوزه فناوری‌های مرتبط با بانکداری

(۵) حوزه‌های غیرشفاف و ماندگار تصدیگری

(۶) سهم اندک درآمد ناشی از کارمزد در ساختار درآمدی بانک‌ها.

پژوهشکده پولی و بانکی بنا دارد از منظر این دغدغه‌ها، صنعت بانکداری الکترونیکی کشور را رصد و نتایج آن را در همایش‌های سالانه بانکداری الکترونیکی و نظام‌های پرداخت به دست‌اندرکاران صنعت عرضه کند.

فرهاد نیلی، رئیس پژوهشکده پولی و بانکی بانک مرکزی. دبیر چهارمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت

منبع: ماهنامه پیوست، ویژه‌نامه اختصاصی چهارمین همایش سالانه بانکداری الکترونیکی و نظام‌های پرداخت