پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
شیوا صفری، توسعه کسب و کار ویپاد – داتین / مدیریت ثروت (WealthTech)، به فرایند برنامه‌ریزی مالی و نظارت بر دارایی‌های فردی و سازمانی گفته می‌شود. این فرایند شامل برنامه‌ریزی مالی، سرمایه‌گذاری، مدیریت ریسک، و نظارت بر رشد دارایی‌ها است. هدف نهایی مدیریت ثروت، کمک به افراد برای رسیدن به اهداف مالی خود و تامین مالی مناسب برای آینده است.
اهمیت مدیریت ثروت در فراگیری مالی به‌طور ویژه‌ای قابل توجه است. فراگیری مالی به معنای دسترسی همه‌جانبه به خدمات مالی برای تمامی اقشار جامعه، فارغ از وضعیت اقتصادی، موقعیت جغرافیایی، یا سطح درآمد آنها است. مدیریت ثروت به افراد کمک می‌کند تا با استفاده از منابع خود، به بهترین نحو ممکن، به هدف‌های مالی خود دست پیدا کنند و استقلال مالی را تجربه کنند. برنامه‌ریزی مالی درست و استفاده از ابزارهای مالی مناسب، می‌توانند افراد را به ثبات مالی که از اصول بنیادین فراگیری مالی است، برسانند.
در حال حاضر، در اپلیکیشن ویپاد، مدیریت ثروت در قالب طرح‌های سرمایه‌گذاری در دسترس مشتریان قرار گرفته است که شامل طرح سپرده‌گذاری رویش، تامین مالی جمعی جوانه و انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری است و به زودی وثیقه‌گذاری دیجیتال نیز به مجموعه این خدمات اضافه خواهد شد.
وثیقه‌سپاری دیجیتال
وثیقه‌سپاری دیجیتال (Digital Collateralization) به فرایند استفاده از دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه برای دریافت وام یا تسهیلات مالی اشاره دارد. دارایی‌های دیجیتال می‌توانند شامل رمز ارزها، توکن‌های غیرقابل تعویض (NFT) و… باشند.
استفاده از وثیقه دیجیتال یکی از اقدامات نوین در فرایند مدیریت مالی است که به دلیل ویژگی‌های منحصربه‌فرد، توجه زیادی را به خود جلب کرده است. این اقدام در دنیای مالی دیجیتال، تکنولوژی‌های بلاکچین و قراردادهای هوشمند به کار می‌رود.
دارایی دیجیتال
در سال‌های اخیر، رمزارزها بهعنوان یکی از محبوب‌ترین دارایی‌های دیجیتال شناخته شده‌اند. بیت‌کوین و اتریوم از‌جمله رمز ارزهای معروف هستند که به‌دلیل امنیت و سرعت بالا در تراکنش و دیگر قابلیت‌های بی‌نظیری که دارند، مورد توجه قرار گرفته‌اند. این ارزها، در عین حال که به دلیل نوسانات بازار، فرصت‌های ویژه‌ای را برای سرمایه‌گذاران فراهم کرده‌اند، نیاز به مدیریت دقیق نیز دارند.
صندوق‌های سرمایه‌گذاری و سایر ابزارهای مالی دیجیتال نیز به سرعت در حال رشد هستند. صندوق‌ها به دلیل ارائه بازده‌های قابل پیش‌بینی و مدیریت ریسک بهینه، برای بسیاری از سرمایه‌گذاران جذابیت بیشتری دارند.
سرمایه‌گذاری آنلاین در حوزه سکه و طلا و همچنین خرید بیمه عمر از پلتفرم‌های آنلاین، همگی اشکال دیگری از دارایی دیجیتال فرد هستند.
فراگیری مالی و وثیقه‌سپاری دیجیتال
فراگیری مالی به معنای دسترسی به خدمات مالی برای تمامی اقشار جامعه است. در این راستا، وثیقه‌سپاری دیجیتال می‌تواند نقشی کلیدی را ایفا کند. استفاده از دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه به افراد این امکان را می‌دهد که بدون نیاز به استفاده از دارایی‌های سنتی یا منابع مالی محدود، به تسهیلات مالی دست پیدا کنند.
بهعنوان مثال، فردی که دارای رمزارزهایی مانند بیت‌کوین، تتر و… است، می‌تواند از این دارایی‌ها بهعنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کند و بدون نیاز به فروش دارایی‌های دیجیتال، نقدینگی مورد نیاز خود را تامین کند. بنابراین، وثیقه‌سپاری دیجیتال می‌تواند به تسهیل دستیابی به اهداف مالی و رسیدن به فراگیری مالی کمک کند.
لندتک و وثیقه‌سپاری دیجیتال
لندتک (LendTech) یا فناوری وام‌دهی، بهعنوان مجموعه‌ای از فناوری‌ها و ابزارهای دیجیتال، به بهبود و تسهیل فرایند وام‌دهی و مدیریت مالی مرتبط با آن کمک می‌کند. این فناوری‌ها شامل پلتفرم‌های آنلاین برای درخواست وام، ابزارهای تحلیل اعتبار، سیستم‌های اتوماسیون برای پردازش وام و فناوری‌های نوین برای مدیریت ریسک و شفافیت مالی هستند.
اهمیت لندتک در ایران در سال‌های اخیر به‌طور ویژه‌ای افزایش یافته و تاثیرات قابل توجهی بر بازار مالی و سیستم بانکی کشور داشته است. حضور فعال لندتک‌ها در سال‌های اخیر، کمک چشمگیری به توسعه فراگیری مالی کرده است. یکی از اصلی‌ترین مزایای لندتک‌ها، تسهیل فرایند درخواست وام است. با استفاده از پلتفرم‌های آنلاین لندتک، افراد می‌توانند به راحتی و به‌صورت آنلاین، درخواست وام ثبت کنند. این پلتفرم‌ها با استفاده از فناوری‌های پیشرفته، امکان بررسی و پردازش سریع درخواست‌ها را فراهم کرده و به تسریع فرایند وام‌دهی کمک می‌کنند. وثیقه‌سپاری دیجیتال، ابزاری مهم برای تقویت این گام بزرگ است. در واقع، ایجاد امکان وثیقه‌سپاری دیجیتال، سبد خدمات لندتک را به نحو خوب و موثری کامل خواهد کرد. مشتری، دارایی دیجیتال خود را نزد نهاد مربوط وثیقه کرده و با تکیه بر این وثیقه، از لندتک وام مورد نیاز خود را دریافت خواهد کرد. به‌این‌ترتیب، ضمن حفظ دارایی دیجیتال خود، نسبت به دریافت تسهیلات مورد نیاز اقدام کرده است.
شرح فرایند وثیقه‌سپاری دیجیتال
در وثیقه‌سپاری دیجیتال، محل نگهداری دارایی دیجیتال مشتری (اعم از کارگزاری، صرافی دیجیتال، پلتفرم خرید و فروش آنلاین طلا و سکه که هر یک دربردارنده دارایی مشتری از جنس سهام صندوق‌های سرمایه‌گذاری، رمزارز، سکه و طلا هستند) بهعنوان یکی از اجزای اصلی، پلتفرم وثیقه‌سپاری بهعنوان جزء دیگر و نهاد مالی بهعنوان نهاد وثیقه‌پذیر و ارائه‌دهنده تسهیلات شناسایی شده‌اند. در پیاده‌سازی عملیاتی ممکن است بستر وثیقه‌سپاری و نهاد مالی در قالب پلتفرم وام‌دهی به مشتری نمایش داده شوند. برای وام‌های وثیقه‌دار (Collateralized Loans)، لازم است تا دارایی دیجیتال را بهعنوان وثیقه به پلتفرم وام‌دهی سپرده کنید. مبلغ وثیقه معمولا بیشتر از مبلغ وام است. در‌صورت عدم بازپرداخت وام، وثیقه شما توسط پلتفرم وام‌دهی نقد خواهد شد.
در واقع در وثیقه‌سپاری دیجیتال، دارایی دیجیتال مشتری بهعنوان وثیقه پذیرفته می‌شود و نیاز به چک و سفته و سایر تضامین معمول نیست. دیگر نیازی نیست که وام‌گیرنده به دنبال جمع‌آوری اسناد و مدارک کاغذی باشد یا تلاش کند کارمند رسمی را بهعنوان ضامن معرفی کند!
با ایجاد امکان وثیقه‌سپاری دیجیتال، اقشار متنوع‌تری از مشتریان، امکان دریافت تسهیلات آنلاین را خواهند داشت و مبلغ تسهیلات اعطایی تناسب بیشتری با جامعه هدف خواهد داشت.
برای وثیقه‌سپاری دیجیتال، کافی است مشتری دارای سهم در انواع صندوق‌های سرمایه‌گذاری از قبیل صندوق درآمد ثابت، طلا، سهامی و… باشد و یا دارای ارز دیجیتال نظیر تتر، بیت کوین، اتریوم و… در صرافی‌های معتبر داخلی باشد. همچنین ممکن است مشتری از پلتفرم‌های آنلاین سکه و طلا خریداری کرده باشد و نزد آنها سرمایه داشته باشد. در هر یک از این حالات و در شرایطی که محل نگهداری سرمایه او به بستر وثیقه‌سپاری دیجیتال متصل باشد، مشتری می‌تواند دارایی خود را نزد پلتفرم وثیقه‌سپاری ارزیابی کرده و وثیقه کند. در این صورت، مبلغ وام متناسب با وثیقه او، با در نظر گرفتن ریسک مربوطه، با محاسبه LTV یا همان (Loan To Value) محاسبه شده و مشتری برای دریافت تسهیلات معادل و متناسب، به لندتک هدف هدایت خواهد شد.
همچنین «طرح توثیق ترکیبی دارایی» نیز طرح جذابی است که با پیاده‌سازی آن در آینده نزدیک، مشتری می‌تواند ترکیبی از دارایی‌های خود اعم از طلا و سکه، سهام و رمز ارز و حتی بیمه عمر را وثیقه‌سپاری کند.
وثیقه‌سپاری دیجیتال و ویپاد
ویپاد بهعنوان پلتفرم دیجیتال خدمات مالی با هدف ارائه خدمات جامع در این حوزه و همچنین تسهیل ارائه تسهیلات، با مشارکت شرکت مدیریت ثروت بلوط، در حال توسعه امکان وثیقه‌سپاری دارایی دیجیتال است.
در این خدمت تازه، از یک سو، محل نگهداری دارایی دیجیتال کاربر، نهادهایی مانند کارگزاری‌ها، صرافی‌های دیجیتال، پلتفرم‌های خرید و فروش آنلاین طلا و سکه، صندوق‌های سرمایه‌گذاری و… هستند و از سوی دیگر، بلوط بهعنوان نهاد ارائه پلتفرم وثیقه‌سپاری و ویپاد نیز بهعنوان پلتفرم وثیقه‌پذیر معرفی شده‌اند.
در حال حاضر، ویپاد با ارائه تسهیلات در قالب طرح‌های متنوع از قبیل پشتوانه، برآیند، پیش درآمد و تسهیلات سازمانی، به اقشار مختلف جامعه خصوصا دهک‌های درآمدی متوسط و پایین با درآمد خرد خدمت‌رسانی می‌کند. با ایجاد امکان وثیقه‌سپاری دیجیتال، اقشار متنوع‌تری از مشتریان، امکان دریافت تسهیلات آنلاین ویپاد را خواهند داشت.
فرض کنید بهعنوان یک متقاضی تسهیلات در ویپاد، دارای مقدار مشخصی سهم در صندوق درآمد ثابت نزد کارگزاری کاریزما و یا دارای رمز ارز تتر نزد صرافی نوبیتکس هستید و یا در یک پلتفرم معتبر خرید سکه و طلا سرمایه‌گذاری کرده‌اید. چنانچه محل سرمایه‌گذاری شما، بهعنوان مثال، صرافی نوبیتکس با بلوط همکاری مشترک داشته باشد، دارایی شما نزد بلوط وثیقه می‌شود و مبلغ وام معادل وثیقه تعیین خواهد شد و به ویپاد جهت دریافت تسهیلات هدایت خواهید شد و می‌توانید با وثیقه کردن دارایی دیجیتال خود، از ویپاد وام دریافت کنید.
پلتفرم‌های بین‌المللی وام‌دهی براساس ارز دیجیتال
افرادی که در دارایی‌های دیجیتال سرمایه‌گذاری می‌کنند، مدل‌های رفتاری متفاوتی دارند. برخی از آنها تریدر هستند و از نوسانات بازار سود کسب می‌کنند. از طرف دیگر، گروهی به نگهداری دارایی خود (Holder) تمایل دارند. با وجود اینکه، این افراد دارایی قابل توجهی دارند، نمی‌توانند از ارزهای دیجیتال تحت مالکیت‌شان به شکلی نوآورانه استفاده کنند. در اینجا مفهومی تحت‌عنوان وام‌دهی ارز دیجیتال (Crypto Lending) معنا پیدا می‌کند.
در ادامه، برخی از بهترین پلتفرم‌های بین‌المللی وام‌دهی ارز دیجیتال که هر کدام ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند، معرفی می‌شوند:
- Aave
- Compound
- Celsius Network
- Nexo
- BlockFi
- MakerDAO
هر یک از این پلتفرم‌ها، ویژگی‌ها و مزایای خاص خود را دارند و انتخاب بهترین گزینه بستگی به نیازها و ترجیحات شما دارد. قبل‌از استفاده از هر کدام، تحقیق کنید و شرایط وام‌دهی و بهره آن را به دقت بررسی کنید.
در ادامه دسته‌بندی دیگری از پلتفرم‌های بین‌المللی وام‌دهی مبتنی‌بر وثیقه‌سپاری دیجیتال را مشاهده می‌کنید:
پلتفرم‌های دیفای (DeFi):
- MakerDAO
- Aave
- Compound
پلتفرم‌های بلاکچین خصوصی:
Horizon Finance: پلتفرمی است که برای کاربران این امکان را فراهم می‌کند تا از دارایی‌های دیجیتال خود بهعنوان وثیقه برای دریافت وام استفاده کنند. این پلتفرم در زمینه تامین مالی وام‌های بلاکچینی تخصص دارد.
پلتفرم‌های تامین مالی سنتی با استفاده از بلاکچین:
Salt Lending: این پلتفرم به کاربران این امکان را می‌دهد که از دارایی‌های دیجیتال مانند بیت‌کوین و اتریوم بهعنوان وثیقه برای دریافت وام‌های نقدی استفاده کنند.
لازم به ذکر است که پلتفرم‌های تامین مالی سنتی که از فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال استفاده می‌کنند، در حال تحول بخش مالی جهانی هستند. این پلتفرم‌ها به ترکیب اصول مالی سنتی با نوآوری‌های بلاکچین و ارزهای دیجیتال پرداخته‌اند تا خدمات مالی بهتری ارائه دهند. در اینجا چند نمونه از این پلتفرم‌ها آورده شده است:
- JPM Coin) J.P. Morgan)
- Goldman Sachs
- Santander
- Fidelity Investments
- IBM Blockchain World Wire
- HSBC
این پلتفرم‌ها نمونه‌هایی هستند که چگونه فناوری بلاکچین و ارزهای دیجیتال می‌توانند در بهبود فرایندهای مالی سنتی و ارائه خدمات مالی نوآورانه نقش داشته باشند.
پلتفرم‌های ایرانی وام‌دهی ارز دیجیتال:
- پلتفرم‌های فین‌تک: چندین استارتاپ و شرکت فین‌تک ایرانی به‌دنبال استفاده از دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه هستند. این شرکت‌ها در حال بررسی و توسعه مدل‌های مالی جدیدی هستند که می‌توانند دارایی‌های دیجیتال مانند ارزهای دیجیتال را بهعنوان وثیقه برای دریافت وام‌ها بپذیرند.
- سازمان‌های دولتی و نهادهای مالی: بانک‌های مرکزی و نهادهای دولتی در ایران، هنوز موضع مشخصی در قبال پذیرش دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه ندارند. با‌این‌حال، با توجه به روند جهانی و تغییرات در حوزه فناوری مالی، احتمالا در آینده نهادهای مالی و دولتی نیز به این سمت خواهند رفت.
- پروژه‌های آزمایشی و خصوصی: در‌حال‌حاضر، برخی از پروژه‌های خصوصی و آزمایشی در حال انجام هستند که به‌دنبال ایجاد روش‌های نوین برای استفاده از دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه هستند. این پروژه‌ها به‌دنبال جذب سرمایه‌گذاران و تست مدل‌های خود در بازارهای کوچک‌تر هستند.
به‌طور کلی، استفاده از دارایی‌های دیجیتال بهعنوان وثیقه در ایران هنوز در مراحل ابتدایی خود قرار دارد و به‌نظر می‌رسد که این حوزه در آینده نزدیک بیشتر مورد توجه و توسعه قرار خواهد گرفت. وثیقه‌سپاری دیجیتال با استفاده از تکنولوژی بلاکچین و قراردادهای هوشمند، امکانات جدید و پیشرفته‌ای را برای تامین مالی و وام‌گیری ایجاد کرده است که می‌تواند به افزایش شفافیت و کاهش هزینه‌ها کمک کند.
نتیجه‌گیری
مدیریت صحیح ثروت و استفاده از ابزارهای نوین مالی، مانند وثیقه‌سپاری دیجیتال، می‌تواند به افراد کمک کند تا مشمول فراگیری مالی شده و استقلال مالی را تجربه کنند. با بهره‌گیری از ابزارهای دیجیتال و مدیریت هوشمندانه دارایی‌ها، افراد می‌توانند به آسانی و به سرعت به خدمات مالی دسترسی داشته باشند. این روند به افزایش عدالت مالی و دسترسی به منابع مالی برای همه اقشار جامعه، فارغ از موقعیت جغرافیایی و سطح درآمد، کمک می‌کند. با این رویکرد، آینده‌ای روشن‌تر و فراگیرتر در عرصه خدمات مالی، قابل تصور است.