پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در پنل تخصصی بررسی وضعیت لندتکها در ایران مطرح شد / بانک مرکزی پرداخت تسهیلات خرد را به لندتکها بسپارد
پنل تخصصی با عنوان «وام‌های خرد؛ خیزش یک بازار بزرگ» در سالن ۴۴ بیست‌وششمین نمایشگاه بین‌المللی الکامپ با حضور محمدصادق آزادانی، رئیس کمیسیون لندتک نصر تهران؛ علیرضا هوشمند، رئیس هیئت‌مدیره قسطا؛ پدرام ورشوکار، مدیرعامل دارا؛ علیرضا شفیعی، مدیرعامل کیپا و هومن امینی، مدیرعامل دیجی‌پی برگزار شد و شرکت‌کنندگان به چالش‌های حوزه لندتک پرداختند.
در ابتدای این پنل عنوان شد که در شبکه بانکی شاهد خیزش بازار بزرگی هستیم، اما بخش زیادی از تسهیلات بانکی نصیب عده اندکی شده و ۷۳ درصد اشخاص بالای ۱۵ سال در ایران تاکنون وام نگرفته‌اند که لندتکها ظرفیت خوبی برای جبران این خلأ محسوب می‌شوند. اما سؤال اینجاست که آیا از این ظرفیت به‌خوبی استفاده می‌شود و به طور کلی وضعیت لندتکها در ایران چطور است؟
هومن امینی، مدیرعامل شرکت «دیجی‌پی» در این باره اظهار داشت: «شواهد بیانگر وجود تیم‌های بسیار قوی در حوزه لندتک در داخل کشور است، اما روی کاغذ آن‌طور که باید، موفق نبوده‌ایم زیرا سهم لندتکها از کل بازار تسهیلات ایران یک‌دهم درصد است و در متوسط جهانی این سهم به هشت درصد رسیده است.»
او افزود: «در جامعه‌ای زندگی می‌کنیم که اعتبارسنجی در بین اقشار جامعه هنوز جا نیفتاده، اما هرچه نفوذ فناوری در زندگی مردم بیشتر شود، عملکرد وام‌دهنده‌ها بهتر و مسیر پرداخت تسهیلات آسان‌تر می‌شود.»
فقدان سواد مالی و چالش‌های اکوسیستم لندتک
امینی با اشاره به نقدهایی مبنی بر کنترل رفتار مصرفی خانوار و بدهکار شدن خانواده‌ها در وابستگی به لندتکها و بروز پدیده بدهکاری اجتماعی گفت: «چالش‌های موجود در اکوسیستم لندتکها، چه در دنیا و چه در ایران، به خاطر فقدان سواد مالی است؛ به‌طوری‌که ممکن است تسهیلات دریافتی از لندتک صرف خرید کالایی شود که نیاز اصلی خانواده نبوده و به همین خاطر «اعتبارسنجی» از اهمیت بالایی برخوردار می‌شود و یکی از فواید آن بهینه‌سازی مصرف خانواده است.»
مدیرعامل دیجی‌پی با بیان اینکه هرچه بهداشت اعتباری بیشتر باشد، شانس کاربر ناراضی کمتر است، یادآور شد: «ما در ابتدای راه هستیم و باید خوشبینانه به این پدیده نگاه کنیم و اینکه لندتکها چه کمکی به سیستم بانکی می‌کنند.»
امینی همچنین تصریح کرد که اقتصاد دانش‌بنیان، رگولاتور دانش‌بنیان لازم دارد.
دستور پرداخت تسهیلات خرد؛ سیاست انبساطی یا انقباضی
سپس پدرام ورشوکار، مدیرعامل دارا به سیاست انبساطی بانک مرکزی در پرداخت تسهیلات و اینکه چه کمکی از لندتکها برمی‌آید پرداخت و گفت: «اگرچه از قبل در سیاست‌های بانک مرکزی و شبکه بانکی، پرداخت تسهیلات خرد در حال راه‌اندازی و مورد حمایت بوده، اما بیشتر در حد تیتر رسانه‌هاست و در واقعیت سیاست‌ها انقباضی است و سهم ویژه‌ای برای لندتکها وجود ندارد.»
او با اشاره به چگونگی کمک‌رسانی لندتکها به اجرای سیاست‌های انبساطی بانک مرکزی در حوزه پرداخت تسهیلات گفت:«این کمک‌رسانی می‌تواند تعاملی و غیرمالی یا در قالب ایجاد میانگین و کارمزدهایی برای سیستم بانکی باشد. در واقع اگر بانک‌ها پرداخت تسهیلات خرد را به سمت لندتکها هدایت کنند به لحاظ درآمد عملیاتی آورده خوبی برایشان به ارمغان می‌آورد.»
ورشوکار در پاسخ به این سؤال که «با توجه به سقوط ارزش ریال، افزایش تورم و اهمیت حفظ ارزش پول برای مردم، لندتکها چگونه کارکرد خواهند داشت و آیا مردم می‌توانند روی آنها حساب باز کنند؟ گفت: «تسهیلات «بی‌ان‌پی‌ال» امکان ایجاد تورم در مقطع فعلی را ندارد. باید توجه داشت که محصول با محصول و شرکت با شرکت متفاوت است؛ بنابراین امکان اخذ پایین‌ترین تا بالاترین کارمزد از کاربر وجود دارد و نکته مهم اینکه در صورت کاهش نرخ تورم و صفر کردن نرخ کارمزد باز هم امکان بقا برای لندتکها هست.»
مدیرعامل «دارا» در پایان سخنانش با اشاره به نرخ نکول و اهمیت پروفایل‌سازی برای کاربران ابراز داشت: «اولین نتیجه نگاه امنیتی به حوزه اعتبارسنجی، نکول و پیچیدگی در فرایندهاست. حجم نکول در جهان ۳۰ تریلیون دلار است و توسط ابزارهایی منحصربه‌فرد برداشت می‌شود، اما در ایران متولی بهره‌برداری ندارد و لندتکها آن را برمی‌دارند که این مسئله کمک جدی رگولاتور را می‌طلبد، زیرا به قدری سرعت تورم بالاست که باید رقم خود را افزایش دهیم.»
نقش لندتکها در پرداخت تسهیلات خرد به مردم
در ادامه علیرضا شفیعی، مدیرعامل «کیپا» خاطرنشان کرد: «شاید این سؤال در ذهن مخاطبان شکل گرفته باشد که چرا بانک‌ها منابع تسهیلات را در بین کارکنان خود توزیع می‌کنند؟ با توجه به افزایش نقدینگی در کشور که موجب جلوگیری از وام‌دهی بانک‌ها می‌شود، نکته مهم برای بانک‌ها جلوگیری از خروج پول از لوپ بانکی است. به همین خاطر بانک‌ها بخشی از منابع تسهیلات را به شبکه خود تخصیص می‌دهند. اگرچه در صورت افزایش سهم لندتکها به بیش از یک‌دهم درصد، آنها می‌توانند به بانک‌ها در زمینه مدیریت تسهیلات کمک کنند و مردم شاهد اتفاقات خوبی در این زمینه باشند.»
او به قابلیت اعطای تسهیلات سازمانی توسط لندتکها به شرکت‌ها و میزان استقبال از آن پرداخت و اظهار داشت: «طبق تحقیقات حوزه منابع انسانی ارائه وام ضروری به کارکنان از بعد تعلق و رضایت در رتبه دوم و سوم قرار دارد که البته تأمین وام از بانک‌ها برای سازمان‌های بزرگ کار سختی نیست. در این زمینه یک سازمان نمی‌تواند تمام دغدغه‌های نیروی انسانی را برآورده کند. این مسئله برای سازمان‌های بزرگ کار سختی نیست، اما برای سازمان‌های کوچک و متوسط استفاده از لندتکها بسیار مناسب است.»
مدیرعامل کیپا بیان داشت: «لندتک فارغ از کمک به افزایش قدرت رفاهی، تأثیر خوبی بر اقتصاد خانوار دارد و رشد اجتماعی را در پی خواهد داشت؛ به‌طوری‌که زیرساخت‌های مناسب برپایه رفتار اعتباری را ایجاد می‌کند.»
تلاش برای افزایش سهم تسهیلات آنلاین به بیش از یک درصد
علیرضا هوشمند، رئیس هیئت‌مدیره «قسطا» نیز با اشاره به اینکه لندتکها چقدر توانسته‌اند به پرداخت وام و رفاه خانوار کمک کنند، گفت: «طبق آمار وزارت اقتصاد سهم لندتکها از ۶۲۰ هزار همت وام پرداخت‌شده کمتر از نیم درصد بوده است و در حال تلاش هستیم سهم تسهیلات آنلاین را به بیش از یک درصد برسانیم. توجه داشته باشید که پکیج تسهیلات آنلاین سرعت دسترسی مردم به وام را توسعه می‌دهد و امیدواریم در آینده از بازار سرمایه کمک‌های بیشتری دریافت کنیم.»
او با اشاره به تسهیلات تکلیفی بانک‌ها به ارزش ۲۲۰ هزار میلیارد تومان تصریح کرد: «طبق پیش‌بینی‌ها از مجموع منابع مالی مذکور فقط شش درصد توسط بانک‌ها پرداخت می‌شود. ما به دنبال رایزنی برای پرداخت تسهیلات ازدواج و کالا از طریق پلتفرم‌های لندتک هستیم.»
هوشمند در ادامه و با اشاره به مقایسه لندتک و شبکه بانکی در نرخ سود و سودمندی کاربران در این بازه گفت: «یکی از مشکلات ما این است که نرخ رشد تورم نسبت به میزان رشد وام‌ها از سرعت بیشتری برخوردار است؛ به‌طوری‌که میزان پرداخت وام‌های خرد به سمت ۲۰۰ میلیون تومان سوق یافته و این درحالی است که سقف پرداخت تسهیلات شخصی در پلتفرم‌های خارج کشور به ۱۰۰ هزار دلار رسیده است.»
مردم در لندتک ۱۰روزه وام دریافت می‌کنند
هوشمند افزود: «لندتک زندگی مردم را سریع، ارزان و راحت‌تر می‌کند؛ یعنی مردم از لحاظ سرعت و تسهیل دسترسی بین هفت تا ۱۰ روز وام دریافت می‌کنند. اگرچه با شرایط موجود هزینه عملیات، بازاریابی و نرخ مؤثر نسبت به بانک‌ها بالاتر است، زیرا بانک‌ها در قبال انجام فرایند کسب‌وکار لندتکها وجوهی را دریافت می‌کنند که هزینه را بالا می‌برد، پس اگر قانون‌گذاری و سیاستگذاری درست اتفاق بیفتد شاید شاهد اتفاقات بهتری باشیم.»
رئیس هیئت‌مدیره قسطا اذعان کرد: «اکوسیستم لندتک تکمیل نشده و ما هنوز دارایی‌های دیجیتال را نمی‌توانیم به‌صورت وثیقه قبول کنیم که نرخ نکول را کنترل کنیم. لندتکها مانند بانک‌ها شبکه شعب ندارند و به همین خاطر نمی‌توانند هزینه‌های کمتری داشته باشند.»
«آیا دولت بدون لندتکها می‌تواند دسترسی مردم به تسهیلات خرد را فراهم کند؟» این سؤالی بود که محمدصادق آزادانی، مدیرعامل لندتک نصر تهران در پاسخ به آن گفت: «با توجه به اینکه اکوسیستم لندتک از ظرفیت لازم برای پوشش‌دهی حجم بیشتری از تسهیلات و اختیارات برخوردار است، در حوزه رگولاتوری سندباکسی در بانک مرکزی ایجاد شده و امسال قانون و آیین‌نامه لندتکها تدوین می‌شود.»
لزوم به‌رسمیت‌شناختن نقش لندتک از سوی حاکمیت
آزادانی با تأکید بر اینکه باید نقش لندتک به رسمیت شناخته شود، تصریح کرد: «توانایی لندتکها برای بانک‌ها هنوز روشن نشده و از طرفی بحث اعتبارسنجی در لندتک یک دغدغه است. اما تعریف مسیر درست می‌تواند این دغدغه را برطرف کند که در این زمینه و در راستای خودرگولاتوری مذاکراتی با سازمان توسعه تجارت برگزار شده است.»
او خاطرنشان کرد: «نرخ دستوری و قیمت تمام‌شده تسهیلات از جانب بانک‌ها به‌عنوان بنگاه‌های اقتصادی در حال افزایش است که باری را بر دوش لندتکها می‌گذارد و این اتفاق چالش‌زاست.»
مدیرعامل لندتک نصر تهران تأکید کرد: «باید نقش لندتکها تعریف شود و اعتماد بخش حاکمیتی به شبکه فناوری مالی و اکوسیستم لندتک شکل گیرد، زیرا مادامی که در آن سوی میز لندتکها به چشم رقیب بانک‌ها دیده شوند و این نگاه پلیسی کم‌رنگ نشود، اعتماد شکل نمی‌گیرد. به طور مثال در جلسه با وزارت افتصاد و دارایی تأمین وثیقه‌ها به بانک محول شد؛ درحالی‌که لندتکها می‌توانند تفش پی‌اس‌پی را ایفا کنند.»