بانکداری مجازی در شهر مجازی چه جایگاهی دارد؟

این روزها مقوله‌ای به نام شهر مجازی به عنوان یکی از پیامدهای دنیای جدید زیاد شنیده می‌شود. دنیایی که با شکل‌گیری و گسترش وسایل جدید ارتباط جمعی و فناوری‌های نوین ارتباطی به وجود آمده و تحولی در عرصه‌های مختلف زندگی ایجاد کرده است.

شبکه‌های ارتباطی نوین و در راس آنها شبکه جهانی اینترنت، فضای یکپارچه جهانی به وجود آورده که می‌توان از آن تحت عنوان جهان مجازی یاد کرد. از جمله پیامدهای شکل‌گیری جهان مجازی، بازتعریف برخی مفاهیم جهان فیزیکی است. تقسیمات جغرافیایی هم در محیط مجازی بازتعریف شده‌اند که شهرهای مجازی یکی از مصداق‌های آن محسوب می‌شود. اما شهرهای مجازی فقط به تقسیمات جغرافیایی محدود نمی‌شوند و به طیف گسترده‌ای از محیط‌های مجازی اشاره دارد و گاه ارائه تعریف آن با سردرگمی و ابهام همراه است.

.

شهر مجازی چیست؟

شهر مجازی شهری است که تمام ظرفیت‌های آن امکان تبدیل به فرآیند اطلاعاتی را دارا باشند و بتواند به فضای مجازی منتقل گردند.

خط مشی‌های شهر مجازی به موضوع تردد‌های بین شهری به این صورت نگاه می‌کند که آیا امکان انتقال به فضای مجازی را دارد و آیا این فرآیندها با یک کلیک امکان‌پذیر است یا نه؟ شهر مجازی شهری است که بازنمایی شهر واقعی را برعهده داشته و می‌توان عنوان داشت همان شهر واقعی بوده. ولی در فضای مجازی بر اساس محتوای این شهر، هفت تیپ مختلف شهر مجازی را می‌توان از هم متمایز نمود: شهرهای مجازی، تاریخی، ماهواره‌ای با جغرافیای شهری داده‌ای، کارگاهی، کامل مجازی، توریستی و شهرهایی برای زندگی متفاوت با زندگی واقعی.

فصل مشترک تمامی مدل‌های شهر مجازی و خدماتی که سازمان‌های خدمات شهری می‌بایست در شهر مجازی ارائه نمایند، مدل پایه مجازی شهر و زیر بنای اصلی شهر است که هر یک از مدل‌های دیگر باید بر اساس آن تشکیل گردند.

شهرهای مجازی به چهار دسته شهرهای مجازی فهرستی، شهرهای مجازی مسطح، شهرهای مجازی سه‌بعدی و شهرهای مجازی واقعی نیز تقسیم می‌شوند.

.

ارائه خدمات شهری به صورت آنلاین

در شهرهای مجازی علاوه بر ارائه اطلاعات شهری، بخشی از خدمات شهری به صورت آنلاین برای شهروندان قابل دسترسی است. شهروندان به کمک این پایگاه‌های اینترنتی می‌توانند برخی امور از قبیل پرداخت عوارض شهری، ارائه درخواست برای دریافت خدمات شهری، پیگیری پرونده‌های مربوط به امور اداری و خدماتی و مواردی از این دست را به شکل آنلاین انجام دهند.

.

مزایای آنلاین شدن کارها

انجام امور به صورت آنلاین، ضرورت حضور فیزیکی برای شهروندان در سازمان‌ها و نهادها را از بین می‌برند و علاوه بر صرفه‌جویی در وقت و هزینه شهروندان و دولت، از مسافرت‌های درون شهری غیرضروری نیز خواهد کاست. در نتیجه از پیامدهای ارائه خدمات شهری به صورت آنلاین کاهش ترافیک شهری است. در این حالت شهرهای مجازی بخشی از دولت الکترونیکی محسوب می شوند که سعی در بهره‌گیری امکانات جدید ارتباطی در جهت تحقق شکل جدیدی از ارائه خدمات دولتی دارد.

اغلب شهرهای مجازی دنیا این قبیل خدمات را ارائه می‌دهند. لذا بایستی همه سازمان‌ها، شرکت‌ها و موسسات خدمات خود را به صورت الکترونیکی ارائه داده و اگر برخی سازمان‌ها به این کار اقدام ننمایند و بعضی دیگر خدماتشان را الکترونیکی نکنند، اثرات مثبتی نخواهد داشت و به شهر الکترونیکی دست نمی‌یابیم، زیرا شهر الکترونیکی جمع‌کننده تمام خدمات دستگاه‌های بخش خصوصی و دولتی محسوب می‌شود.

.

بقای بانکداری در گروی مجازی شدن

امروزه در دنیا، بقا و ادامه حیات بانک‌های مشهور (که بسیاری از آنها در بحران‌های جهانی سال‌های گذشته، لطمات جبران‌ناپذیری را تحمل نمودند) به این امر بستگی دارد که بتوانند خدمات مربوطه (پرداخت و واسطه‌گری) را با روشی بسیار کارا ارائه نموده و همواره خود را با شرایط جدید سازگار نموده یا خدمات مالی غیربانکی جدید (یا هردو) را ارائه دهند. چراکه با توجه به پیشرفت سریع علم و تکنولوژی در دنیای امروز، دیگر نمی‌توان با بانکداری سنتی همچنان به امور بانکی پرداخت. اگر محدودیت‌های بانکداری سنتی از بین نرود، سیستم بانکی نمی تواند با بانک های بین‌المللی رقابت کند.

.

بانکداری الکترونیک در بطن بانکداری مجازی

همه می‌دانیم که بانکداری مجازی پیش‌زمینه‌ای دارد به نام بانکداری الکترونیکی. البته تجهیز شعب و واحدهای بانک به تجهیزات رایانه‌ای تحقق بانکداری الکترونیک نیست؛ بانکداری الکترونیک می‌تواند به عنوان استفاده از کانال‌های تحویل الکترونیکی خدمات و تولیدهای بانکداری با استفاده از روش‌هایی همچون تلفن‌های عادی، بانکداری خانگی، استفاده از تلفن همراه، استفاده از شبکه تلویزیون کابلی، استفاده از دستگاه خودپرداز و دستگاه فروش نقطه‌ای خود را نشان دهد.

.

بانک مجازی چیست؟

بانک مجازی بانکی رایانه‌ای بوده که قادر به انجام اکثر امور بانکی که بانک‌های عادی انجام می‌دهند، می‌باشد. با این تفاوت که نیازی به مراجعه به شعبه نخواهد بود و افراد از هر رایانه خانگی می‌توانند امور بانکی، تجارت و بازرگانی مورد نظر خود را به انجام برسانند (که باتوجه به حجم وسیع ترافیک و آلودگی‌های ناشی از آن در کلان‌شهرهایی مانند تهران، لزوم آن این روزها بیش از پیش نمایان می‌باشد). در بانکداری مجازی از مرحله واریز پول برای سپرده‌گذاری، دریافت و انتقال وجه، مبادله اسناد بین بانکی و غیره با تمام کشورهای جهان از طریق مجازی انجام می‌شود. همچنین اجرای قوانین ضد پولشویی و امنیت بالا و شفافیت مبادلات با راه‌اندازی این بانک‌ها میسر خواهد شد.

.

مزایای بانکداری مجازی

برخی مزیت‌های بانکداری مجازی عبارتنداز: ذخیره‌ شدن وقت مردم، کاهش هزینه‌های غیرعملیاتی و سربار بانک‌ها و موسسات اقتصادی و افزایش بهره‌وری، کاهش مشکلات اجتماعی نظیر مسافرت‌های داخلی و خارجی و درنتیجه کاهش هزینه‌های فرصت، رونق تجارت مجازی‌شده و آزادسازی بانک‌ها در ارائه برخی خدمات و ایجاد فرصت برای ارائه محصولات جدید.

بانک مجازی نقش بانک‌های فعلی را خواهد داشت; با این تفاوت که با تشکیل این بانک، به جای اینکه مشتری به صورت مستقیم به بانک مراجعه کند، به راحتی می‌تواند از طریق رایانه شخصی، امور بانکی خود را انجام دهد.

.

پیش‌نیازهای ورود به حوزه بانکداری مجازی

یکی از پیش‌زمینه‌های لازم برای این منظور، تغییر فرهنگ استفاده از کارت‌های اعتباری می‌باشد. باید تغییر نگرش از روی دستگاه ATM به دستگاه‌های POS به وجود آید. صدور کارت‌های اعتباری فقط به این دلیل نبود که مردم بتوانند از دستگاه‌های ATM پول برداشت کنند; بلکه از اهداف بانک مرکزی این بود که مردم از این کارت‌ها به عنوان پول استفاده کنند. باید تدابیری در نظر گرفته شود تا مردم با استفاده از دستگاه های POS، بیشتر خرید و فروش خود را انجام داده و نیازهای خود را برطرف کنند.

در حال حاضر وضعیت بانکداری الکترونیکی نسبت به گذشته خیلی بهتر شده و رشد و گسترش فعالیت‌های این حوزه کاملا قابل مشهود بوده; اما راه‌اندازی بانک‌های مجازی نیاز به مقدمات فراوانی دارد که بخشی از آن به شبکه مخابراتی و زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی بازمی‌گردد که پس از سال‌ها هنوز نیازمند تقویت و گسترش می‌باشد.

.

بانکداری مجازی در ایران

پیش‌بینی می‌گردد که تاسیس بانک‌های مجازی که ابتدا توسط بخش خصوصی پیشنهاد شده، نیز به عنوان نوعی سرمایه‌گذاری خواهد بود که باید در کشور مورد توجه قرار گیرد. لذا اعلام آمادگی بخش خصوصی برای راه‌اندازی بانک‌های مجازی ۱۰۰ درصد الکترونیکی و نیز تصویب سرمایه اولیه ۷۰ میلیارد تومانی برای تاسیس بانک مجازی توسط بانک مرکزی را می‌توان از مهمترین اقدامات صورت‌گرفته در این زمینه بیان داشت. سرمایه این بانک‌ها در مقایسه با یک بانک رسمی با سرمایه ۲۰۰ میلیارد تومان خیلی کمتر بوده و در واقع این امر جزو یکی از اقدامات موثر بانک مرکزی به حساب می‌آید. به گفته مسوولین مربوطه، تغییر مدل‌های کسب‌وکار بانکی جزو مهمترین اهداف برای تصویب این امر بوده است. لذا در پایان باید گفت به هر حال تاسیس بانک‌های مجازی به عنوان یک ضرورت و الزام شهرهای مجازی تلقی می‌شود.

البته راه‌اندازی این بانک‌ها مقدماتی می‌خواهد که باید فراهم شود. بخشی از این مقدمات به شبکه مخابراتی و زیرساخت‌های ارتباطی و اینترنتی کشور باز می‌گردد که باید تقویت شود و بخشی از آن به مقررات و قوانینی که برای راه‌اندازی و گسترش بانک‌های مجازی به آن نیاز داریم، مربوط می‌گردد. نباید این انتظار رود که بانک مجازی در ماه یا سال اول فعالیت خود به صورت موفق عمل کند. باید به این نوع خدمات در جامعه زمان داده شود.

.

لزوم تبلیغات

باید تبلیغات و اطلاع‌رسانی در این راستا بیشتر صورت گیرد تا این امر بین مردم جا بیفت؛ همانطور که به علت تبلیغات گسترده انواع بانک‌ها و حضور موفق بانک‌های خصوصی همچون پارسیان در حوزه تجارت الکترونیک، شمار استفاده از کارت‌های اعتباری طی چند سال گذشته مرتب رو به افزایش بوده است.

منبع: خبر اقتصادی