پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در سلسله‌‌نشست‌های تخصصی حوزه رسانه در سی‌وسومین نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران، رضا قربانی، مؤسس رسانه راه پرداخت در غرفه «دنیای اقتصاد» به بررسی حوزه نشرهای تخصصی پرداخت. رضا قربانی در این نشست عنوان کرد: «صنعت نشر یک صنعت کوچک با حاشیه سود بسیار کوچک است. یک انتشاراتی ممکن است همواره با این مسئله روبه‌رو باشد که هیچ تضمینی برای ادامه فعالیت او وجود نداشته باشد.»
کتاب یک کالای مصرفی
قربانی در ادامه یادآور شد: «صنعت نشر عادت کرده است که همواره غر بزند و روش‌های رفته را تکرار کند و به این باور نرسیده که به‌صورت تخصصی به مقوله کتاب نگاه کند و همواره کتاب را یک کالای فرهنگی و لوکس می‌بیند، درحالی‌که کتاب یک کالای مصرفی همانند بسیاری از کالاهای دیگر است. علت مصرف کاغذ کتاب بالکی در کشورهای اروپایی به دلیل سبک بودن و مصرفی بودن این کاغذ است. کتاب یک کالای مصرفی است که باید در دست عموم قرار بگیرد. او با تأکید بر این موضوع که در برخی حوزه‌ها آد‌م‌ها تشنه دانستن و آگاهی هستند، خاطرنشان کرد: در این راستا موضوع آن است که آیا ما به سؤالات افراد جواب می‌دهیم یا به سؤالات خودمان؛ چرا باید این تصور در ما وجود داشته باشد که کتاب باید به ادبیات فرانسه یا روسیه اختصاص داده شود. بسیاری از مسائل روزمره و سؤالات عموم مردم نیز می‌تواند موضوع جالب و خواندنی یک کتاب باشد. کتاب یک چارچوب مشخص دارد که شروع و پایان دارد و به‌درستی می‌تواند پاسخگوی نیاز مخاطب باشد. اتفاقی که در «راه پرداخت» روی داد، این بود که به سمت نشر تخصصی پیش رفت.»
قربانی در پاسخ به این پرسش که چه روش‌هایی نیازسنجی انجام می‌دهید، عنوان کرد: «در این راستا دو مسیر را می‌توان در پیش گرفت، یک روش از طریق شنیدن نیازهای مردم در جامعه یا از طریق شبکه‌های اجتماعی است که روش سختی نیست، حتی در حوزه‌های تخصصی مانند رمز ارز در میان مردم نیز در سطح جامعه مسائلی را می‌شنوید که نیاز به پاسخ دارد. روش دوم نیز انجام پیمایش‌های گسترده است. باید در این راستا اقدام‌های پژوهشی پیوسته انجام شود و بر مبنای آمار پیش رفت. شرکت‌های گوگل و اینستاگرام بر اساس این داده‌ها پیش می‌روند.»
او در ادامه یادآور شد: «موضوع آن است که آن‌قدر به سؤالات مردم پاسخ داده نشده، با همین روش‌های دم‌دستی نیز می‌توانیم پیش برویم و نیازهای آن‌ها را متوجه شویم. البته گوش دادن به صحبت‌های مردم عادتی است که من به‌و‌اسطه حرفه روزنامه‌نگاری آن را انجام می‌دهم، روش کار من این است که بدانم مردم چه می‌خواهند و برای پاسخ به آن سؤالات پیش بروم و «راه پرداخت» این‌گونه شکل گرفت.»
مدیر رسانه راه پرداخت در پاسخ به این پرسش که در این فضایی که خریداران کتاب سیر نزولی پیداکرده‌اند، چگونه می‌توانید کتاب بفروشید، گفت: «اتفاق‌هایی مانند گسترش خدمات پستی در ایران روی‌داده است و این امر باعث شده که روش‌های فروش شکل‌های تازه‌تری به خود بگیرد. البته فروشگاه‌های فیزیکی با فروش مجازی در موازات همدیگر قرار دارند و به‌هیچ‌عنوان یکی جایگزین دیگری نشده است .البته هم‌اکنون شهر کتاب‌ها بسیار افزایش‌یافته و بسیاری در شهر کتاب ساعت‌ها وقت خود را می‌گذرانند. یا کافه کتاب‌ها شکل‌گرفته‌اند، این اتفاق‌ها در فضای مجازی روی نمی‌دهد.»
کتاب یک‌راه مبارزه است
قربانی ادامه داد: «کتاب یک دریچه به شمار می‌رود و عموم کتاب‌ها خوب هستند و کتاب یک‌راه مبارزه است. برای نمونه اینکه در حوزه بانکداری سال‌هاست برخی ادعا می‌کنند که بانکداری در کشور ما نیازمند اصلاح و روش‌های دیگری است، خود به‌نوعی مبارزه است. نمایشگاه و فروشگاه فیزیکی سر جای خود قرار دارد، فضای مجازی نیز رویکردهای جدید است و این دو به‌هیچ‌عنوان با یکدیگر دشمنی ندارند. بیشتر خریداران ما جالب است که از تهران نیستند و از شهرهای مختلف از سراسر کشور سفارش می‌دهند. موضوع دردناک این است که گمان می‌کنیم این دو رویکرد در مقابل هم قرار دارند، اما به‌هیچ‌وجه این‌گونه نیست.»
مؤسس رسانه راه پرداخت در ادامه خاطرنشان کرد: «در دنیا زمانی که درباره کتاب صحبت می‌شود، بیشتر منظور تألیف است، اما در ایران در حوزه‌های تخصصی ترجمه بیشتر از تألیف است. قربانی افزود: کار سختی نیست بخواهیم کتاب‌های خود را به سمت موضوعات پرفروش پیش ببریم. اگر سری به فضاهای مجازی بزنید، مشاهده می‌کنید که آن‌ها بهتر از ما نیاز مردم را متوجه شده‌اند. این موضوعات را می‌توان درزمینهٔ ترجمه به‌راحتی بیرون کشید، اما درزمینهٔ تألیف این کار سخت‌تر می‌شود و برای آن باید سال‌ها تلاش کرد.»
او یادآور شد: «ما برای تألیف هر کتابی به دنبال حامی رفتیم، البته پیدا کردن حامی و متقاعد کردن آن‌ها فرآیند طولانی و سختی به شمار می‌رود که نیازمند کارهای بسیار ظریفی است.»
مؤسس رسانه راه پرداخت در پاسخ به این پرسش که به تدوام کار نشر امیدوار هستید و فکر می‌کنید که آینده نشر تخصصی به کدام سمت‌وسو پیش خواهد رفت، عنوان کرد: «در برخی طرح‌ها پیش‌بینی‌های ۵ ساله از ما می‌خواهند، این در حالی است که در کشور ما حتی نمی‌توان پیش‌بینی یک ماه کرد. در ایران با این صنعت نشر که مشکل کاغذ و دلالان کاغذ دارد، نمی‌توانیم دورتر را مشاهده کنیم.»
قربانی تأکید کرد: «در کشور ما حوزه‌ای که نیاز به تغییر دارد، حوزه آموزش است. شاید امری رویایی باشد، اما اگر امکان داشت باید بیشترین حقوق را به معلم‌ها داد، درحالی‌که شغل معلمی در ایران کمترین حقوق را دریافت می‌کند. در کتاب نیز همین‌گونه است، البته ما خواستار یارانه نبوده‌ایم، ولی نمی‌شود با این روال پیش رفت. غر روزانه هم نمی‌زنیم که جنس گران شده یا تورم داریم. درزمینهٔ سیاست‌گذاری نیز شاهدبازی‌های سیاسی هستیم که هر دوره افرادی سرکار می‌آیند و دوره قبل را متهم می‌کنند. با این روال همه‌چیز از بین می‌رود. این از دست رفتن باید یکجایی متوقف شود و آن نقطه حوزه آموزش است.»
او با تأکید بر این موضوع که باید برای سلیقه تمام مخاطبان بتوانیم تولید محتوا کنیم، گفت: «کتاب زرد هم یک نقطه آغاز برای مطالعه است و جایگاه خودش را دارد. زمانی که به نشر تخصصی نگاه می‌کنیم، متوجه می‌شویم که چاره‌ای جز گسترش نشر تخصصی نداریم. در رسانه نیز این اتفاق روی‌داده و رسانه‌های عمومی کمرنگ شده‌اند و رسانه‌های تخصصی در حال پررنگ شدن هستند. این دوره گذار سختی است و این برای افرادی که درگیر روش‌های سنتی هستند، تا حدی مشکل خواهد بود. فشار و جبر زمانه تغییر بسیاری ایجاد خواهد کرد و ما قادر نخواهیم بود که با همین مدل‌ها جلو برویم.»
مؤسس رسانه راه پرداخت در پاسخ به این پرسش که چگونه کتاب‌های فیزیکی را به سایر شکل‌های دیگر رسانه مانند پادکست وغیره تبدیل می‌کنید، گفت: «ما در این حوزه بسیار ضعیف هستیم، البته برخی کتاب‌ها را صوتی کرده‌ایم، حتی به این فکر هستیم که به سمت تولید ویدئو برویم، البته این انواع شکل‌های رسانه در کنار هم قرار دارند و نمی‌توان آنچه به‌صورت کتاب چاپ‌شده را عیناً به فضای دیجیتال برد. این فضاها باید باهم پیش بروند. درزمینهٔ کتاب صوتی نیز باید این موضوع را در نظر گرفت که عیناً کتاب قابلیت تبدیل‌شدن به صوت را ندارد. صوتی شدن مدیومی جدید است که متخصصان خودش را می‌طلبد. در این زمینه فیدیبو و طاقچه خوب عمل کرده‌اند، اما باز جای بیشتر برای کار کردن دارد. یا خلاصه کردن حرفه‌ای و دقیق در راستای کتاب‌ها در حال شکل گرفتن هستند. نمی‌توانیم ادعا کنیم که کتاب وحی منزل است و عین همان باید خوانده شود، مدیوم‌های دیگر نیز در راستای کتاب در حال شکل گرفتن هستند. چه‌بسا ممکن است که در آینده محوریت اصلی کتاب الکترونیکی شود که نسخه چاپی و صوتی نیز داشته باشد. این روزها ممکن است بسیاری یک کتاب را نخوانده باشند، اما پادکست‌های آن را شنیده باشند»
قربانی در پاسخ به این پرسش که آیا حوزه نشر در دنیا یا داخل چه اندازه ظرفیت رشد دارد، گفت: «اگر بخواهیم کار بین‌المللی انجام دهیم، نخستین قدم این است که حجم تألیف را افزایش بدهیم که این امر نیازمند وجود زیرساخت‌ها و افرادی است که در این راستا فکر کنند، وقت بگذارند و بنویسند. البته بهترین راه بین‌المللی شدن، بومی شدن است. اگر ما بتوانیم راجع به خودمان صحبت کنیم، راه درست را در پیش‌گرفته‌ایم. باید بتوانیم راجع به موضوعات بدون موضع‌گیری صحبت کنیم باید تألیف ارزشمند شمرده شود و به کسانی که در این راستا فعالیت می‌کنند، بها داد، نه اینکه عرصه را بر آن‌ها تنگ کرد. در حوزه‌های بسیاری کسی حاضر به صحبت کردن نیست و این رویکرد سبب می‌شود رسانه‌های بیگانه با اهداف خاص خود، اطلاع‌رسانی کنند.»
مؤسس راه پرداخت در پایان گفت: «نگاه کسانی که در حوزه اقتصادی کار می‌کنند، بسیار سنتی است و نگاه مصرفی به کتاب ندارند. البته باید یادآور شد که در حوزه‌های اقتصادی، نشرهای تخصصی ایجادشده‌اند و به کسب‌وکارها نگاه‌دارند و در فضای نشر کسب‌وکارهای داخلی را معرفی می‌کنند. اتفاقاً کسب‌وکارها نیز این حوزه‌ها را می‌شناسند. ناشران ما باید مجموعه‌های اقتصادی را به مردم بشناسانند.»
منبع
دنیای اقتصاد