راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

بانکداری در دنیای مجازی

فناوری اطلاعات، جهان جدیدی را پی­ریزی کرده است. جهانی­­که در آن، کارگران کارخانه­های به جامانده از دوره­ی صنعت گرایی فراموش شده و ظهور کارکنان متخصص و کاربران حرفه­ای، هر روز و هر لحظه به رونق بخش خدمات بیشتر می­افزاید. در این مرحله جدید از جامعه­ی فرا صنعتی، که فرا رسیدن آن از دهه ۱۹۶۰ میلادی در آرای جامعه­شناسان و اندیشمندان مختلف قابل پیش بینی بود، خلق ارزش افزوده از طریق پرداختن به فعالیت­هایی اطلاعاتی همچون گردآوری، پردازش و به­طور کلی مدیریت اطلاعات حاصل می­شود.

تغییر در الگوی رفتاری اجتماع و به­وجود آمدن روش­های جدید گردآوری اطلاعات، سبک جدید از حیات را شکل داده­است. شاید، این سطح از درآمیختگی زندگی روزمره­ی بشر، با پدیده­ای که صرفاً با کاربرد اولیه­ی نظامی طراحی شده بود، حتی برای آقای «پاول باران» و موسسه­ی پژوهشی «آرپا» نیز تصور پذیر نبود. امروزه نفوذ اینترنت در میان کاربران اجتناب ناپذیر است. بر اساس گزارش سازمان بین­المللی ارتباطات، «آی­تی­یو» در سال 2006 تنها 18% از جمعیت جهان از اینترنت استفاده می­کردند اما در سال 2011 این مقدار به 35% رسیده است. در همین تاریخ، تعداد کاربران تلفن همراه از 41.7% به 85.7% افزایش یافته است. در این چنین محیطی پویا، بدیهی­ است که ماهیت کسب و کار در قرن 21 تغییری بنیادین را نسبت به گذشته تجربه کند.

در شرایطی که کلیه­ی ابعاد زندگی فردی و اجتماعی با تغییری بنیادین همراه بوده و پول مجازی در آستانه­ی اخراج پول فیزیکی از میدان است، در هر برخورد انگشتان انسان با صفحه­ کلید و با هر کلیک، اعلام نیاز به شکل جدیدی از بانکداری، رنگ جدی­تری به­خود می­گیرد.

بانکداری مبتنی بر شبکه های اجتماعی

شکل­گیری جامعه­ای که پیش­تر ترسیم شد، موجب پا گرفتن شیوه ی نوینی از بانکداری شده است که بر انجمن­ها و شبکه های اجتماعی تکیه دارد. ریشه­ی فراگیر شدن شبکه­های اجتماعی را باید در سهولت پیوستن به این شبکه­ها، عدم محدودیت جغرافیایی یا تعدادی اعضای شبکه و ارائه­ی مجموعه­ی کاملی از ارزش افزوده به کاربران دانست. همچنین، شبکه­های اجتماعی افزایش شفافیت اطلاعاتی را به­همراه دارد، چرا که گردش و تجمیع اطلاعات در خلال شبکه­ها باعث ایجاد شفافیت فعالیت­ها در اجتماع واقعی می­شود.

برخی­ از موسسات مالی این موقعیت را به­مثابه­ی فرصت تلقی کرده و در حال حاضر خدمات خود را بر بستر «فیس بوک» ارائه­می­دهند. با فعالیت در این شبکه، به­عنوان قدرتمندترین شبکه­­ی اجتماعی، امکان کاهش تعداد شعبه­های بانک به فراهم شده و به­صورت جایگزین، مشتریان با حساب­های کاربری خود در «فیس بوک» حساب بانکی باز می­کنند. برآوردها حاکی از رسیدن درآمد سیستم اعتبار فیسبوکی در انتهای سال 2012 به مرز 4 میلیارد دلار است.

«اعتبار فیسبوکی» نوعی پول مجازی یا «پول خاص­منظوره» است که افراد توسط آن می­توانند به خرید نرم­افزار، بازی یا غیره اقدام نمایند. هر یک دلار معادل 10 واحد «اعتبار فیسبوکی» است. این اعتبار از طریق 15 نوع مختلف ارز مانند دلار، پوند، یورو و کرون دانمارک قابل دسترسی است. «فیسبوک» تمایل دارد تا در آینده، سیستم اعتباری خود را به سیستم‌های پرداخت کامل، نظیر «پی پال»، توسعه دهد. از آنجا که انتظار می­رود این سیستم اعتباری به­ یک سیستم گسترده «پرداخت خرد» تبدیل شود، بنابراین با استفاده از فضایی که «فیسبوک» به وجود آورده است بانک­ها تمایل به بهره جستن از این موقعیت را دارند.

به­عنوان مثال، بانک «سی بی ای» نرم افزاری را طراحی نموده است که امکان انجام تراکنش‌های امن را بین کاربران «فیسبوک» و دوستان­شان یا موسسات ثالث به وجود می­آورد. این بانک از پیشگامان استفاده از «فیسبوک» در زمینه پراخت بوده است. بانکهای « سی بی ای» ، « آی سی آی سی آی» هند ، « سیتی بانک» ، بانک «ای اس بی» نیوزلند و «اف ان بی» آفریقای جنوبی از جمله بانک­هایی هستند که تاکنون در این زمینه به فعالیت پرداخته­اند.

نمایش جزئیات حساب جاری، ‌ها هدریافت صورت حساب، بروز رسانی کارت نقدی منقضی شده، درخواست دسته چک، مانده گیری، خرید محصولات پیش بینی شده مانند شارژ، SMS و لاتاری‌ها، انتقال اعتبارها به دوستان و در نهایت، تبدیل اعتبار به پول الکترونیکی و خدمات بانکی از جمله امکاناتی است که در حال حاضر بر این بستر ارائه ­می­شود.

مورد کاوی

بانک «فیدور» اولین بانک در آلمان است که از سال 2003 با بهره­مندی از فناوری اطلاعات، شکل کسب و کار خود را در آرایشی جدید پیکر­بندی نموده است. حضور این بانک در قلب اروپا و تبعیت از الگوی سازمان­های مجازی، قابلیت دسترسی به 350 میلیون شهروند اتحادیه اروپا را برای این بانک فراهم ساخته است. تعداد کاربران این بانک در ابتدای سال 2011، در حدود 23000 نفر تخمین زده شده است. مدیر این بانک معتقد است که “مردم بانک هستند.” او قصد دارد با روش های قدیمی­تر بانکداری از جمله بانکداری اینترنتی، عابر بانک، و صندوق های امانات رقابت کند. بازار هدف او بازار انبوه بانکداری خرد است. آن­ها این سبک بانکداری را «گلوسومو» می­خوانند که به معنی جهانی، محلی، اجتماعی و موبایل است.

بانک «فیدور» یکی از نوآورترین بانک­های امروزی است. این بانک خصوصیات یکتای متعددی دارد. ثبت نام در این بانک از طریق «فیس بوک کانکت» انجام شده و مشتری می­تواند تمامی حساب­ها، پس اندازها، سرمایه گذاری­ها، فلزات گرانبها و حتی پول مجازی­اش را در یک صفحه مشاهده کند. بانک، نرخ سود اعطایی «فیدورپی» را از طریق تعداد «لایک»های روی صفحه­ی فیس بوک اش تعیین می­کند. این مقدار، هرچه بیشتر باشد نرخ مزبور بالاتر خواهد بود. نرخ سود اعطایی به حساب­ها از 0.5% شروع شده و در بیست و پنجم­هر ماه، اگر بانک به تعداد خاصی «لایک» دست پیدا کند، سود بالاتری محاسبه و پرداخت می­شود. از 22000 لایک به بالا، «فیدورپی» برای باقیمانده سال 1.5% بهره پرداخت می کند. در پایان سال نرخ بهره دوباره به 0.5% باز می­گردد.

بانک «فیدور» شعبه ای ندارد. چون از نظر آنها شعبه امکان نمایش میزان تبحر مشاوران این بانک را ندارد؛ در حالی­که تالارهای بحث و گفتگو این امر را به­خوبی به­ انجام می­رسانند. چیدمان فضای داخلی شعبه­ها، کارمندان و مشتریان را از هم جدا می­کنند، در حالی که در بانک «فیدور» این دو گروه از هم قابل تشخیص نیستند.

یکی از اساسی­ترین عناصر این بانک، «فیدور پی» است. «فیدور پی» یک کیف پول الکترونیکی پیش پرداخته است که می­تواند از طریق وب یا برنامه­ ی کاربردی تلفن همراه مورد استفاده قرار گیرد. بعد از این­که یک کاربر پولش را به این حساب منتقل کرد، می­تواند آن را به سایر کاربران منتقل کند. تفاوت این سیستم با «پی پل» این است که «فیدورپی» تقریباً در زمان واقعی انجام می شود، واریز و پرداخت پول هزینه ای ندارد.

از ابتدای فوریه 2011 کاربران می­توانند به سایر کاربران پول وام دهند. هر کاربر می­تواند بین 5 تا 500 یورو به دیگران وام دهد. حتی اگر آن فرد حساب «فیدور» نداشته باشد، می­تواند از طریق ایمیل یا شماره­ی تلفن همراهی که برای قرض دهنده شناخته شده باشد استفاده کند. وام ها بهره ندارند. زمان ثابت نیز ندارند. در عوض، وام دهنده می­تواند پولش را در هر زمانی که بخواهد طلب کند. این روش از نظر زیرساخت و فناوری جزو طبقه­بندی «وام­دهی فرد به فرد» محسوب می­شود.

این بانک تلاش می کند همه چیز را از طریق شراکت انجام دهد و از نو کارها را آغاز نکند. در همین راستا، برای امتیازدهی اعتباری و وام نفر به نفر، تبلیغات، سرویس پرداخت آنلاین، و… با شرکت­های مختلفی قرارداد دارند. به­عنوان نمونه، «گلد مانی»، یکی از بزرگترین فراهم آورندگان شمش های فیزیکی برای سرمایه گذاران است که در سال 2011 با بانک «فیدور» یک شراکت راهبردی را آغاز نموده است. «فیدور» از این زیرساخت برای ارائه ی فلزات ارزشمند به مشتریان خود در آلمان استفاده می­کند. این سامانه به مشتریان فیدور اجازه می­دهد بدون پر کردن فرم های «گلدمانی» نسبت به خریداری طلا، نقره، پلاتین و پالادیوم اقدام کنند. سفارش ها به صورت روزانه از طریق حساب «فیدورپی» در بانک پردازش می­شود. علاوه بر این، کاربران فیدور می­توانند تراکنش های فلزات گرانبها را با استفاده از فیدورپی انجام دهند. کاربران قادرند حتی مقادیر بسیار کمی در حد یک یورو نیز خرید کنند. این مسئله، بازار را به­روی کاربرانی که به دلیل محدودیت قدرت خرید قادر به خریدن فلزات گرانبها نبودند می­گشاید.

مشتریان می توانند به­صورت برخط با یکدیگر آشنا شده و به تبادل نظر بپردازند. این نظرات اساس تصمیمات مالی مشتریان خواهد بود. همچنین، مشتریان به­واسطه­ی گفتگوها و سایر فعالیت­های ترویجی برخط، توسط سیستم امتیازدهی ویژه­ی سایت تشویق می­شوند.

جمع­بندی:

در شرایطی که جامعه­ی مجازی و رفتارهای فردی و اجتماعی انسان معاصر چنان درهم تنیده شده­اند که ترسیم مرزی برای تفکیک این دو از هم ناممکن است، با پر رنگ شدن حضور شبکه­های مجازی مانند «سکند لایف» که نمونه­ای شبیه سازی شده از زندگی واقعی است، جهان مختصات جدیدی را تجربه می­کند. در این زیست­بوم نو، اتکاء به راهکارهای فرسوده نتیجه­ای محتوم به شکست و فروپاشی را با خود به­همراه خواهد داشت. باید در اندیشه­ی فردا بود؛ چرا که آینده، امروز است. «کوه با نخستین سنگ­ها آغاز می­شود.»

منبع: تازه‌های اقتصاد – شماره 137

نویسندگان:

مهدی ایمانی مهر (سرپرست واحد تحقیقات و برنامه­ریزی – شرکت توسن)

مجید فیروزی (کارشناس تحقیقات بازار- شرکت توسن)

فهرست منابع:

 

شماره

نام منبع

1

http://www.itu.int/ITU-D/ict/facts/2011/material/ICTFactsFigures2011.pdf

2

http://www.itu.int/ITU-D/ict/statistics/at_glance/KeyTelecom.html

3

Bank 2.0: How Customer Behavior and Technology Will Change the Future of Financial Services / Brett King, Singapore: Marshall Cavendish Business, 2010

4

http://en.wikipedia.org/wiki/Facebook_Credits

5

http://techcrunch.com/2012/04/22/40-billion-facebook-credits

6

http://www.finextra.com/news/fullstory.aspx?newsitemid=23916

7

http://articles.economictimes.indiatimes.com/2012-07-15/news/32685262_1_icici-bank-largest-private-sector-bank-banking-transactions

8

http://www.zdnet.com/blog/howlett/fidor-bank-a-glimpse-to-the-future/1488

9

http://thefinanser.co.uk/fsclub/2012/06/fidor-bank-from-one-extreme-to-another.html

10

http://www.bai.org/bankingstrategies/print.aspx?id=A4C4079D-7598-4309-8416-C2A4BF14B73D

11

http://www.wiseclerk.com/group-news/tag/mobile-payment

12

http://www.goldmoney.com/news/goldmoney-forges-strategic-partnership-with-fidor-bank.html

13

http://www.leadingcompany.com.au/big-ideas/the-german-company-reinventing-banking/201209042324

 

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.