پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پنج ICO بزرگ کلاهبرداری در ارزهای رمزنگاری‌شده / نکات مهم در شناخت یک ICO موفق چیست؟
شاهین زارعی؛ کارشناس ارزهای رمزنگاری‌شده و محمدرضا مباشرفر؛ مشاور سرمایه گذاری در بازارهای مالی / امروزه بیشتر بازارهای مالی جهان به شدت تحت تأثیر تنظیمات قانونی هستند، این به خاطر کلاهبرداری های مختلف در این حوزه است. فعالان در حوزه کلاهبرداری سازمان یافته اقتصادی سعی می‌کنند با استفاده از بستر تکنولوژی که به صورت یک بازار تنظیم شده ناشناخته است به مقاصد خود برسند. یکی از این بازارها همین حوزه ارزهای رمزنگاری‌شده و مافیای ارزی است.
یک کلاهبردار ارز رمزنگاری‌شده در صدد است تا با تشویق سرمایه گذاران به خرید کوین‌های تقلبی و گرفتن پول یا ارز رمزنگاری‌شده از آنها به اهداف خود برسد. در این بخش ما فقط در رابطه با عرضه کننده‌های اولیه که کلاهبردار هستند صحبت خواهیم کرد و دزدها، هکرها، و پانزی ها مورد بحث قرار نخواهند گرفت.
فقط زمانی یک پروژه عرضه اولیه (ICO) را کلاهبرداری می‌نامیم که اثبات شود، پول گرفته شده در زمان قبل و هنگام عرضه به طور کامل توسط عوامل آن نهاد دزدیده و تمام کارکنان آن ناپدید شوند. به این معنی است که این کلاهبرداری، کاملاً از پیش برنامه ریزی شده است و کلاهبرداران به عمد به دنبال دزدین پول سرمایه‌گذاران بوده‌اند.
شرکت PlexCoin با 15 میلیون دلار
این شرکت اولین بار در دسامبر ۲۰۱۷ با یک شکایت رسمی که توسط کمیسیون امنیت مبادلات مالی آمریکا بر علیه بنیانگذار این شرکت دومینیک لاکرویکس تنظیم شده بود و ادعا می‌کرد این شرکت در حال کلاهبرداری از سرمایه گذاران آمریکایی و کانادایی خود است، به دردسر افتاد.
این شکایت اعلام می‌داشت که لاکرویکس یک بازگشت سرمایه نجومی ۱۳۵۴ درصدی را تبلیغ می‌کرده و به اعتقاد کمیسیون امنیت مبادلات مالی آمریکا غیر قابل وصول تلقی می‌شد. لاکرویکس به گروهی از نخبگان بازار فشار می‌آورد تا صحت ادعای وی را در پروژه‌اش تأیید کنند تا با این کار سعی کند جرم‌های مالی گذشته خود را که شامل کلاهبرداری در زمینه وام‌های خرد بود را محو کند.
در ماه اوت ۲۰۱۷ کمیسیون امنیت مبادلات تمام ۱۵ میلیون دلار جمع شده قبل از عرضه را بلوکه کرد. لاکرویکس به زندان رفت و شرکت او مجبور به پرداخت ۱۰۰۰۰۰ دلار غرامت شد. حدود ۸۱۰۰۰۰ دلار از آن پول همچنان در روند پرداخت با برچسب کمپانی نگه داشته شده و بقیه آن به صورت حجم‌های پولی در کیف پول‌های رمزنگاری‌شده مختلف به اسم لاکرویکس موجود هست. واضح نیست که چه حجمی از مجازات متوجه لاکرویکس خواهد بود و چه اتفاقی برای پول‌هایی که در کیف پول‌های مجازی اوست خواهد افتاد. به هر روی PlexCoin یکی از بزرگترین کلاهبرداری ها در زمان عرضه اولیه به شمار می‌رود که قبل از رسیدن به مقاصد شوم خود با هوشمندی نظارت کنندگان به طور کامل شناسایی و متوقف گردید.
شرکت Benebit با 2.7 تا 4 میلیون دلار
این کمپانی ادعا می‌کرد که با استفاده از یک سیستم دسترسی زنجیره بلوک برای یکدست سازی در قالب برنامه‌های مشتریان وفادار سعی در ایجاد یک شبکه پایدار دارد. این عرضه کننده اولیه تمام ظواهر قانع کننده در جهت صحت فعالیت خود، نظیر یک کانال تلگرامی با حدود ۹۰۰۰ عضو و یک بودجه ۵۰۰۰۰۰ دلاری برای بازاریابی و طرح‌های مختلف پیش فروش برای دسترسی‌ها را به کار گرفت. با یک مفهوم جدید و یک حالت کاملاً جدی و خرج مقدار قابل توجهی دلار در بازار تیم Benebit توانستند با ایجاد انگیزه و اشتیاق در سرمایه گذاران، آنان را قانع به خرید کردند.
وقتی خیال شوم آنها مشخص گردید که یک نفر متوجه شد، عکس‌های تیم این کمپانی از یک مدرسه پسرانه بریتانیایی دزدیده شده است. جزئیات پاسپورت‌هایی که توسط بنیانگذاران تأمین شده بود کاملاً تقلبی بود و بعد از افشا شدن این موضوع، عوامل این شرکت هر چیزی مربوط به Benebit را نابود کردند که شامل وب سایت، طرح رسمی کسب و کار یا همان whitepaper، تمامی شبکه‌های اجتماعی می‌شد. تخمین‌ها متفاوت است اما کلاهبرداران اعتقاد داشتند توانستند با حجمی بین ۲.۷ تا ۴ میلیون دلار پروژه کلاهبرداری خود را به پایان برسانند.
شرکت Opair and Ebits با 2.9 میلیون دلار
یک گروهی از سرمایه گذاران هیجان زده خرده پا که پولشان را در این شرکت سرمایه گذاری می‌کنند و به امید کسب یک سود اعجاب انگیز هستند. غافل از اینکه یک نابغه پشت دو ICO کلاهبرداری که با هم شبکه‌ای مشترک دارند وجود دارد و به طور ترکیبی ۳۸۸ بیت کوین جذب شده است. این شرکت با تبلیغ یک سیستم کارت نقدی غیر متمرکز که در آن سهم‌های خود شرکت موجود بود و XPO نامیده می‌شد پا به میدان گذاشت.
کاربران دریافتند که یک سری از پروفایل‌های LinkedIn این شرکت غیر واقعی هستند و Opair به سرعت ناپدید شد اما قبل از رفتن ۱۹۰ بیت کوین کسب کرده بود.
تحقیق و بررسی‌های سطحی توسط سرمایه گذاران مورد کلاهبرداری، نشان داد که سرورهای فرستنده ایمیل برای Ebitz با تغییر مسیر به سمت دامین های Opair در حال ایجاد یک کلونی از zcash می‌باشد. یک تیم که به گفته خودشان یک گروه از هکرهای با اخلاق هستند امیدوار بودند که تا ۲۸ نوامبر ۲۰۱۶ بتوانند ۵۰۰ بیت کوین توسط این عرضه کننده به دست آورند. در طول دو روز کاربران BitcoinTalk متوجه یک رابطه مشکوک بین Ebitz و Opair شدند.
وب سایت Ebitz خیلی زود مختل شد اما عرضه کننده اولیه آن توانست تا قبل از ناپدید شدن حدود ۲۰۰ بیت کوین جمع کند اگرچه کاربران اعتقاد داشتند که بیشتر این بیت کوین‌ها از طریق یک تأمین کننده به منظور ایجاد یک حجم دروغین ایجاد شده است تا با این کار نشان دهند که این حس مثبت بین سرمایه گذاران وجود دارد که با اعتماد به سهم این شرکت در حال ایجاد یک پروژه موفق هستند در حالیکه همه چیز جز یک دروغ بزرگ نبود.
شرکت REcoin and DRC با 300,000 دلار
در ظاهر قضیه REcoin (Real Estate coin) و DRC (Diamond Reserve Club) می‌خواستند یک کار جاه طلبانه و جسورانه انجام دهند. یک ارز رمزنگاری‌شده با پشتوانه املاک و الماس ایجاد کنند. بنیانگذار آنها یعنی ماکسیم زاسلاوسکی ادعا کرد که هر دو استارت آپ دارای نیروی انسانی کامل و سیستم حقوقی مجرب هستند و رابطه بسیار خوبی را با خرده فروشان و سرمایه گذاران شکل دادند که هیچ کدام از این ادعاها واقعیت نداشت.
کمیسیون امنیت مبادلات اعلام کرد که این دو شرکت هیچ فعالیت حقیقی نداشته و هر دوی آنها سعی در فریب دادن سرمایه گذاران خود داشته و هیچکدام از پروژه‌های ارائه شده آنها هیچ سهمی در زنجیره بلوک نداشته است. این کمیسیون اعلام کرد که این دو شرکت به هیچ عنوان عرضه کننده اولیه نیستند و مشکل امنیتی دارند. زاسلاوسکی در ۲۹ سپتامبر ۲۰۱۷ دستگیر شد. بنا به گزارش کمیسیون امنیت مبادلات مالی آمریکا زاسلاوسکی قبل از دستگیری تنها ۳۰۰ هزار دلار جمع کرده بود در حالیکه در اعلامات اولیه او ادعا می‌کرد این دو شرکت بیش از ۲ میلیون دلار پشتوانه دارند.
شرکت PonziCoin با 250,000 دلار
بله درست می‌بینید PonziCoin! یک ارز رمزنگاری‌شده واقعیست و بله گروهی از افراد ساده لوح نیز در این شرکت سرمایه گذاری کردند. از این جالب‌تر اینکه این شرکت دومین شرکت به این اسم است که خود را به عنوان اولین شرکت پانزی با عقاید اخلاق مدارانه نامگذاری کرده است. اولین شرکت در سال ۲۰۱۴ با کلاهبرداری ۷۰۰۰ دلاری در بخش ارز رمزنگاری‌شده پا به فرار گذاشت که تخمین‌ها نشان می‌دهد که می‌توانست امروز به ارزش ۲ میلیون دلاری برسد. یک پروژه دیگر به همین اسم در سال ۲۰۱۷ با آدرس مشابه به وجود آمد.
آنها در وب سایت خود اعتراف کردند که این شرکت در حال کلاهبرداری بوده است اما این اعتراف هم باعث متوقف شدن سرمایه گذاری توسط کاربران نشد! در نتیجه یک پروژه که از طرف ایجادکننده آن اعلام شده بود که در حال کلاهبرداری ست بیش از ۲۵۰ هزار دلار پول به جیب زد فرار کرد.
شش سؤال مهم در انتخاب ICO موفق
با توجه به نمونه‌های مرور شده در بالا، سئوال اصلی این است که چطور می‌توان به یک ICO اعتماد کرد. کلاهبرداری ICO در فضای کنونی در حال رشد با سودهای کلان هست و طبیعت سرمایه گذاری در این فضا به طوریست که سرمایه گذاران می‌خواهند با انجام ریسک و سرمایه گذاری به یک سود خوب دست پیدا کنند. مهم نیست که شما یک سرمایه‌گذار تازه کار یا حرفه‌ای باشید، مهم این است که هر تصمیمی را به طور کامل مورد بررسی قرار دهید. باید بدانید هیچ چیز جای پشت کار و سعی و تلاش را نمی‌گیرد و پنیر مجانی فقط در تله موش است. اگر شما به دنبال سرمایه گذاری در عرضه کننده‌های اولیه هستید، تاکید مؤکد داریم تا این مراحل را به طور دقیق بررسی و پشت سر بگذارید. این مراحل به شرح زیر است:
۱- طرح اصلی (Whitepaper) عرضه کننده را به طور کامل و دقیق مطالعه کنید. آیا این طرح حس خوبی به شما می‌دهد؟
۲- آن محصول قرار است چه مشکلی را برای کاربران خود حل کند؟ آیا این از نظر بازار مالی قابل توجیه است؟
۳- حتماً و باز هم تاکید می‌کنیم؛ حتماً در مورد تیم پشتیبانی و تجربه‌هایشان اطلاعات کاملی کسب کنید. از کارمندان بخش پشتیبانی آنها سؤالات سخت بپرسید. به دنبال تاریخچه آنها بروید، پروفایل LinkedIn آنها را چک کنید و کارهایی که قبلاً انجام داده‌اند را مورد بررسی قرار دهید.
یک راهنمایی مناسب: کلاهبرداران معمولاً از عکس‌های تقلبی و دستکاری شده استفاده می‌کنند. می‌توانید در گوگل با جستجوی معکوس به نتایج جالبی دست پیدا کنید.
۴- تالارهای گفتگو را درباره فعالیت شرکت مورد نظر چک کنید و ببینید سایرین در مورد آنها چه می گویند. ممکن است با قربانیان آن عرضه کننده مواجه شوید و این یک دید مناسب به شما خواهد داد.
۵- مطمئن شوید که عرضه کننده قصد دارد از طریق سند رسمی (Whitepaper) یک کمپانی شناخته شده وارد عمل شود. ای استناد رسمی به شما کمک می‌کند تا حداقل بتوانید با این پشتوانه سهم درستی از این سیستم برداشت کنید.
۶- سعی کنید با جستجو در سایت‌های ارزیابی و رتبه بندی معتبر، وضعیت این شرکت‌ها که چه امتیازی به عرضه کننده مورد نظر داده‌اند را تعیین کنید. اگر آن پروژه هیچ درجه بندی خوبی نداشت احتمال زیادی وجود دارد که کلاهبرداری باشد و همچنین سعی کنید درجه بندی ریسک را نیز در نظر بگیرید.
اعتقاد راسخ داریم که آینده از آن ارزهای رمزنگاری‌شده خواهد بود. این بی اعتمادی یک دوره موقت خواهد داشت و قطعاً تکنولوژی مسیر خود را پیدا خواهد کرد. این همچنان یک مسأله بسیار مهم است که شما پول یا ارز رمزنگاری‌شده که به سختی بدست آوردید را درست سرمایه گذاری کنید.