پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
علی رستگار؛ هفت صبح / اگر قرار بود بر اساس میزان سپرده‌های بانکی بگوییم کدام استان ثروتمندتر است تهران در رتبه اول می‌ایستاد. چون 58 درصد کل سپرده‌های بانکی کشور در این استان متمرکز شده. استانی با حدود 13 میلیون نفر جمعیت که اگر قرار باشد کل سپرده‌های بانکی را بین ساکنان آن تقسیم کنیم، 62 میلیون تومان به هر نفر می‌رسد؛ اما آیا این موضوع به معنی ثروتمندتر بودن تهرانی‌هاست؟ مطلقاً خیر. چون بخش عمده‌ای از گردش مالی تهران به علت تمرکز کسب‌وکار در پایتخت و تراکم بالای شرکت‌ها و موسسه‌های دولتی و غیردولتی است. در سایت بانک مرکزی جدولی منتشر شده که مقدار پول‌های سپرده‌گذاری شده در بانک‌ها را به تفکیک هر استان نشان می‌دهد. مهم‌ترین پارامتر مؤثر در این موضوع جمعیت است؛ یعنی هرچقدر جمعیت یک استان بیشتر باشد پول‌های بیشتری هم در بانک‌های آن استان خوابیده. این نسبت مستقیم فقط یکی دو جا به هم می‌خورد. مثلاً دومین استان پرجمعیت کشور خراسان رضوی است اما این استان دومین استان کشور از نظر گردش بانکی نیست. رتبه دوم را صنعتی‌ترین استان کشور یعنی اصفهان اشغال کرده که بیش از 75 هزار میلیارد تومان در بانک‌هایش سپرده دارد. اصفهان حداقل یک‌میلیون و 300 هزار نفر از خراسان رضوی کمتر جمعیت دارد. نکته قابل استخراج دیگر از جدول بانک مرکزی نسبت مستقیم تسهیلات با میزان سپرده‌هاست؛ یعنی هرچقدر مردم یک استان پول بیشتری در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند، تسهیلات بیشتری هم گرفته‌اند. تقریباً در همه استان‌ها به‌طور طبیعی کل تسهیلات جاری و غیرجاری از میزان سپرده‌ها به میزان قابل توجهی کمتر است؛ فقط در مورد استان‌های محروم کشور مثل ایلام و کهگیلویه و بویر احمد تسهیلات بیشتری نسبت به سپرده‌ها پرداخت شده. البته که این موضوع در مورد استان محروم سیستان و بلوچستان رعایت نشده. در گزارش پیش رو 10 نکته جالب در مورد رابطه جمعیت هر استان با ثروت‌های انباشته شده در بانک‌ها را مرور می‌کنیم.
1. رقم کل سپرده‌های بانکی کشور 1419 هزار و 557 میلیارد تومان است و میزان تسهیلات جاری و غیرجاری 1067 هزار و 293 میلیارد تومان. البته از این رقم 1270 هزار و 939 میلیارد تومانش دست خود بانک‌هاست. چون مقداری از سپرده‌ها به‌عنوان سپرده یا ذخیره قانونی در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد. طبق قانون در ایران نسبت سپرده قانونی از 10 درصد کمتر و از 30 درصد بیشتر نخواهد شد. این سپرده قانونی یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای اعمال سیاست‌های پولی در کشور است.
2. بیش از 58 درصد سپرده‌های بانکی کشور در استان تهران متمرکز است به میزان 826 هزار و 557 میلیارد تومان. میزان تسهیلات هم در این استان با 660 هزار و 825 میلیارد تومان بالاترین رقم در کل کشور است. دلیل این مسئله هم طبعاً حضور پررنگ دفاتر مرکزی خیلی از شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی در پایتخت است. البته پارامتر جمعیت هم در این تمرکز سرمایه در تهران مؤثر است. در سرشماری سال 95 جمعیت استان تهران 13 میلیون و 267 هزار و 637 نفر گزارش شد که معادل 17.5 درصد جمعیت کل کشور است.
3. دومین استان ثروتمند ایران با این معیار اصفهان است با 75 هزار و 362 میلیارد تومان سپرده بانکی. میزان سپرده‌های استان 5 میلیون نفری اصفهان، یک یازدهم کل سپرده‌های تهرانی‌هاست. اگر قرار بود ترتیب سپرده‌های استانی به ترتیب جمعیت استان‌ها باشد، باید استان خراسان رضوی در رتبه دوم قرار می‌گرفت و اصفهان سوم. چون جمعیت استان خراسان رضوی 6 میلیون و 634 هزار نفر است و جمعیت اصفهان 5 میلیون و 120 هزار نفر؛ اما اصفهان چون صنعتی‌ترین استان کشور محسوب می‌شود نقدینگی بیشتری هم دارد. میزان سپرده‌های استان خراسان رضوی هم 65 هزار و 339 میلیارد تومان است و سومین استان ثروتمند کشور باید به آن لقب داد.
4. بعد از استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی، به ترتیب استان‌های فارس، خوزستان و آذربایجان شرقی بیشترین سپرده‌های بانکی را دارند. رقم سپرده‌های این سه استان به ترتیب 60 هزار و 251 میلیارد تومان، 44 هزار و 361 میلیارد تومان و 35 هزار و 520 میلیارد تومان است. جالب اینکه این سه استان به ترتیب چهارمین تا ششمین استان‌های کشور هستند و در عین حال از استان‌های صنعتی و گردشگر پذیر کشور هم محسوب می‌شوند. در بین استان‌های صنعتی کشور فقط استان مرکزی خیلی وضع خوبی ندارد و با 13 هزار و 465 میلیارد تومان سپرده بانکی پانزدهمین استان کشور است. در سال‌های اخیر اخبار ناخوشایندی از ورشکستگی غول‌های صنعتی این استان به گوش رسیده البته این نکته که استان مرکزی یک میلیون و 429 هزار نفر نوزدهمین استان پرجمعیت کشور است هم در این میانه نشینی بی‌تأثیر نیست.
5. کهگیلویه و بویراحمد کم‌جمعیت‌ترین استان کشور نیست اما قعرنشین رده‌بندی استان‌های کشور از نظر گردش بانکی است. کل سپرده‌های بانکی در این استان 3 هزار و 98 میلیارد تومان است. البته این استان از معدود استان‌هایی است که میزان تسهیلات در آن بیشتر از سپرده‌هاست. تسهیلات جاری و غیرجاری در این استان 3 هزار و 822 میلیارد تومان گزارش شده. از این نظر فقط استان ایلام و خراسان شمالی را داریم که رقم تسهیلاتشان از سپرده‌هایشان بیشتر است. دو استان کم‌جمعیت‌تر از کهگیلویه و بویراحمد، استان‌های ایلام و سمنان هستند که اهالی هر دو پول‌های بیشتری در بانک‌هایشان گذاشتند. سمنانی‌ها 8 هزار و 344 میلیارد تومان پول در بانک دارند و ایلامی‌ها 4 هزار و 42 میلیارد تومان.
6. اگر بخواهیم نسبت میزان سپرده‌ها به جمعیت شهرها را بسنجیم، بعد از استان‌های صدرنشین استان‌هایی مثل سمنان و قم را داریم که به‌رغم جمعیت کم، میزان قابل توجهی سپرده بانکی دارند. سرانه سپرده‌های بانکی در سمنان به ازای هر نفر می‌شود حدود 11 میلیون و 879 هزار تومان. سرانه سپرده‌های بانکی در استان قم هم رقمی حدود 11 میلیون و 239 هزار تومان می‌شود. این نسبت برای استان تهران 62 میلیون و 298 هزار تومان است.
7. در بین استان‌های شمالی کشور، بانک‌های استان مازندران وضعیت مالی بهتری در مقایسه با بانک‌های استان گیلان و گلستان دارند. اهالی استان مازندران 31 هزار و 210 میلیارد تومان در بانک خوابانده‌اند و این رقم برای گیلانی‌ها و گلستانی‌ها به ترتیب 20 هزار و 731 میلیارد تومان و 11 هزار و 316 میلیارد تومان است. رده‌بندی جمعیت این سه استان هم دقیقاً به این ترتیب است. استان مازندران 3 میلیون و 283 هزار نفر جمعیت در خود جای داده. گیلان یک استان 2 میلیون و 530 هزار نفری است و یک میلیون و 868 هزار نفر ساکن استان گلستان هستند.
8. کرمانشاهی‌ها که بعد از زلزله روزهای سختی را می‌گذرانند 13 هزار و 539 میلیارد تومان سپرده بانکی دارند و تا پایان شهریور ماه 10 هزار و 433 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند. حالا این دو رقم را با استان کردستان مقایسه کنیم. کردستانی‌ها 7 هزار و 61 میلیارد تومان سپرده‌گذاری کرده‌اند و 6 هزار و 265 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند؛ یعنی بانک‌های کرمانشاه دو برابر کردستان سپرده بانکی دارند و به همان نسبت تسهیلات بیشتری دریافت کرده‌اند. استان کرمانشاه یک میلیون و 952 هزار نفر جمعیت دارد و استان کردستان یک میلیون و 603 هزار نفر.
9. استان سیستان و بلوچستان به‌رغم اینکه با دو میلیون و 775 هزار نفر جمعیت از استان‌های پرجمعیت کشور محسوب می‌شود، از نظر میزان سپرده‌های بانکی از خیلی استان‌های کم‌جمعیت‌تر از خودش عقب افتاده. میزان سپرده‌های بانکی در این استان 9 هزار و 879 میلیارد تومان است. بانک‌های این استان 5 هزار و 467 میلیارد تومان سپرده پرداخت کرده‌اند. در استان‌های محروم مثل کهگیلویه و بویراحمد و ایلام میزان تسهیلات از نرخ سپرده‌ها بیشتر است و طبعاً می‌تواند به توسعه این استان‌ها کمک کند اما این قاعده در مورد استان سیستان و بلوچستان رعایت نشده و همین مسئله نشان می‌دهد باید توجه بیشتری به این استان کشور شود.
10. اهالی استان آذربایجان غربی معمولاً گلایه دارند که به آن‌ها کمتر از استان همسایه یعنی استان آذربایجان شرقی توجه می‌شود. از مقایسه نرخ سپرده‌ها و تسهیلات این دو استان هم نتایج جالبی دستگیرمان می‌شود. اول این پیش‌فرض را داشته باشید که استان آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز 3 میلیون و 909 هزار جمعیت دارد و آذربایجان غربی به مرکزیت ارومیه 3 میلیون و 265 هزار نفر. اهالی آذربایجان شرقی 35 هزار و 520 میلیارد تومان پول در بانک‌ها سپرده‌گذاری کردند و 25 هزار و 623 میلیارد تومان تسهیلات گرفتند. از سوی دیگر اهالی آذربایجان غربی 17 هزار و 890 میلیارد تومان سپرده‌گذاری کردند و 14 هزار و 957 میلیارد تومان تسهیلات دریافت کردند؛ بنابراین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در استان آذربایجان شرقی 0.72 و برای استان آذربایجان غربی 0.83 است؛ یعنی ساکنان همسایه غربی به نسبت سپرده‌هایی که در بانک‌ها داشتند بیشتر توانستند تسهیلات بگیرند. البته این نسبت ممکن است در دوره‌های مختلف متفاوت بوده باشد.