پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
علی رستگار؛ هفت صبح / اگر قرار بود بر اساس میزان سپرده‌های بانکی بگوییم کدام استان ثروتمندتر است تهران در رتبه اول می‌ایستاد. چون ۵۸ درصد کل سپرده‌های بانکی کشور در این استان متمرکز شده. استانی با حدود ۱۳ میلیون نفر جمعیت که اگر قرار باشد کل سپرده‌های بانکی را بین ساکنان آن تقسیم کنیم، ۶۲ میلیون تومان به هر نفر می‌رسد؛ اما آیا این موضوع به معنی ثروتمندتر بودن تهرانی‌هاست؟ مطلقاً خیر. چون بخش عمده‌ای از گردش مالی تهران به علت تمرکز کسب‌وکار در پایتخت و تراکم بالای شرکت‌ها و موسسه‌های دولتی و غیردولتی است. در سایت بانک مرکزی جدولی منتشر شده که مقدار پول‌های سپرده‌گذاری شده در بانک‌ها را به تفکیک هر استان نشان می‌دهد. مهم‌ترین پارامتر مؤثر در این موضوع جمعیت است؛ یعنی هرچقدر جمعیت یک استان بیشتر باشد پول‌های بیشتری هم در بانک‌های آن استان خوابیده. این نسبت مستقیم فقط یکی دو جا به هم می‌خورد. مثلاً دومین استان پرجمعیت کشور خراسان رضوی است اما این استان دومین استان کشور از نظر گردش بانکی نیست. رتبه دوم را صنعتی‌ترین استان کشور یعنی اصفهان اشغال کرده که بیش از ۷۵ هزار میلیارد تومان در بانک‌هایش سپرده دارد. اصفهان حداقل یک‌میلیون و ۳۰۰ هزار نفر از خراسان رضوی کمتر جمعیت دارد. نکته قابل استخراج دیگر از جدول بانک مرکزی نسبت مستقیم تسهیلات با میزان سپرده‌هاست؛ یعنی هرچقدر مردم یک استان پول بیشتری در بانک‌ها سپرده‌گذاری کرده‌اند، تسهیلات بیشتری هم گرفته‌اند. تقریباً در همه استان‌ها به‌طور طبیعی کل تسهیلات جاری و غیرجاری از میزان سپرده‌ها به میزان قابل توجهی کمتر است؛ فقط در مورد استان‌های محروم کشور مثل ایلام و کهگیلویه و بویر احمد تسهیلات بیشتری نسبت به سپرده‌ها پرداخت شده. البته که این موضوع در مورد استان محروم سیستان و بلوچستان رعایت نشده. در گزارش پیش رو ۱۰ نکته جالب در مورد رابطه جمعیت هر استان با ثروت‌های انباشته شده در بانک‌ها را مرور می‌کنیم.
۱. رقم کل سپرده‌های بانکی کشور ۱۴۱۹ هزار و ۵۵۷ میلیارد تومان است و میزان تسهیلات جاری و غیرجاری ۱۰۶۷ هزار و ۲۹۳ میلیارد تومان. البته از این رقم ۱۲۷۰ هزار و ۹۳۹ میلیارد تومانش دست خود بانک‌هاست. چون مقداری از سپرده‌ها به‌عنوان سپرده یا ذخیره قانونی در اختیار بانک مرکزی قرار می‌گیرد. طبق قانون در ایران نسبت سپرده قانونی از ۱۰ درصد کمتر و از ۳۰ درصد بیشتر نخواهد شد. این سپرده قانونی یکی از ابزارهای بانک مرکزی برای اعمال سیاست‌های پولی در کشور است.
۲. بیش از ۵۸ درصد سپرده‌های بانکی کشور در استان تهران متمرکز است به میزان ۸۲۶ هزار و ۵۵۷ میلیارد تومان. میزان تسهیلات هم در این استان با ۶۶۰ هزار و ۸۲۵ میلیارد تومان بالاترین رقم در کل کشور است. دلیل این مسئله هم طبعاً حضور پررنگ دفاتر مرکزی خیلی از شرکت‌ها و مؤسسات تولیدی در پایتخت است. البته پارامتر جمعیت هم در این تمرکز سرمایه در تهران مؤثر است. در سرشماری سال ۹۵ جمعیت استان تهران ۱۳ میلیون و ۲۶۷ هزار و ۶۳۷ نفر گزارش شد که معادل ۱۷.۵ درصد جمعیت کل کشور است.
۳. دومین استان ثروتمند ایران با این معیار اصفهان است با ۷۵ هزار و ۳۶۲ میلیارد تومان سپرده بانکی. میزان سپرده‌های استان ۵ میلیون نفری اصفهان، یک یازدهم کل سپرده‌های تهرانی‌هاست. اگر قرار بود ترتیب سپرده‌های استانی به ترتیب جمعیت استان‌ها باشد، باید استان خراسان رضوی در رتبه دوم قرار می‌گرفت و اصفهان سوم. چون جمعیت استان خراسان رضوی ۶ میلیون و ۶۳۴ هزار نفر است و جمعیت اصفهان ۵ میلیون و ۱۲۰ هزار نفر؛ اما اصفهان چون صنعتی‌ترین استان کشور محسوب می‌شود نقدینگی بیشتری هم دارد. میزان سپرده‌های استان خراسان رضوی هم ۶۵ هزار و ۳۳۹ میلیارد تومان است و سومین استان ثروتمند کشور باید به آن لقب داد.
۴. بعد از استان‌های تهران، اصفهان و خراسان رضوی، به ترتیب استان‌های فارس، خوزستان و آذربایجان شرقی بیشترین سپرده‌های بانکی را دارند. رقم سپرده‌های این سه استان به ترتیب ۶۰ هزار و ۲۵۱ میلیارد تومان، ۴۴ هزار و ۳۶۱ میلیارد تومان و ۳۵ هزار و ۵۲۰ میلیارد تومان است. جالب اینکه این سه استان به ترتیب چهارمین تا ششمین استان‌های کشور هستند و در عین حال از استان‌های صنعتی و گردشگر پذیر کشور هم محسوب می‌شوند. در بین استان‌های صنعتی کشور فقط استان مرکزی خیلی وضع خوبی ندارد و با ۱۳ هزار و ۴۶۵ میلیارد تومان سپرده بانکی پانزدهمین استان کشور است. در سال‌های اخیر اخبار ناخوشایندی از ورشکستگی غول‌های صنعتی این استان به گوش رسیده البته این نکته که استان مرکزی یک میلیون و ۴۲۹ هزار نفر نوزدهمین استان پرجمعیت کشور است هم در این میانه نشینی بی‌تأثیر نیست.
۵. کهگیلویه و بویراحمد کم‌جمعیت‌ترین استان کشور نیست اما قعرنشین رده‌بندی استان‌های کشور از نظر گردش بانکی است. کل سپرده‌های بانکی در این استان ۳ هزار و ۹۸ میلیارد تومان است. البته این استان از معدود استان‌هایی است که میزان تسهیلات در آن بیشتر از سپرده‌هاست. تسهیلات جاری و غیرجاری در این استان ۳ هزار و ۸۲۲ میلیارد تومان گزارش شده. از این نظر فقط استان ایلام و خراسان شمالی را داریم که رقم تسهیلاتشان از سپرده‌هایشان بیشتر است. دو استان کم‌جمعیت‌تر از کهگیلویه و بویراحمد، استان‌های ایلام و سمنان هستند که اهالی هر دو پول‌های بیشتری در بانک‌هایشان گذاشتند. سمنانی‌ها ۸ هزار و ۳۴۴ میلیارد تومان پول در بانک دارند و ایلامی‌ها ۴ هزار و ۴۲ میلیارد تومان.
۶. اگر بخواهیم نسبت میزان سپرده‌ها به جمعیت شهرها را بسنجیم، بعد از استان‌های صدرنشین استان‌هایی مثل سمنان و قم را داریم که به‌رغم جمعیت کم، میزان قابل توجهی سپرده بانکی دارند. سرانه سپرده‌های بانکی در سمنان به ازای هر نفر می‌شود حدود ۱۱ میلیون و ۸۷۹ هزار تومان. سرانه سپرده‌های بانکی در استان قم هم رقمی حدود ۱۱ میلیون و ۲۳۹ هزار تومان می‌شود. این نسبت برای استان تهران ۶۲ میلیون و ۲۹۸ هزار تومان است.
۷. در بین استان‌های شمالی کشور، بانک‌های استان مازندران وضعیت مالی بهتری در مقایسه با بانک‌های استان گیلان و گلستان دارند. اهالی استان مازندران ۳۱ هزار و ۲۱۰ میلیارد تومان در بانک خوابانده‌اند و این رقم برای گیلانی‌ها و گلستانی‌ها به ترتیب ۲۰ هزار و ۷۳۱ میلیارد تومان و ۱۱ هزار و ۳۱۶ میلیارد تومان است. رده‌بندی جمعیت این سه استان هم دقیقاً به این ترتیب است. استان مازندران ۳ میلیون و ۲۸۳ هزار نفر جمعیت در خود جای داده. گیلان یک استان ۲ میلیون و ۵۳۰ هزار نفری است و یک میلیون و ۸۶۸ هزار نفر ساکن استان گلستان هستند.
۸. کرمانشاهی‌ها که بعد از زلزله روزهای سختی را می‌گذرانند ۱۳ هزار و ۵۳۹ میلیارد تومان سپرده بانکی دارند و تا پایان شهریور ماه ۱۰ هزار و ۴۳۳ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند. حالا این دو رقم را با استان کردستان مقایسه کنیم. کردستانی‌ها ۷ هزار و ۶۱ میلیارد تومان سپرده‌گذاری کرده‌اند و ۶ هزار و ۲۶۵ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کرده‌اند؛ یعنی بانک‌های کرمانشاه دو برابر کردستان سپرده بانکی دارند و به همان نسبت تسهیلات بیشتری دریافت کرده‌اند. استان کرمانشاه یک میلیون و ۹۵۲ هزار نفر جمعیت دارد و استان کردستان یک میلیون و ۶۰۳ هزار نفر.
۹. استان سیستان و بلوچستان به‌رغم اینکه با دو میلیون و ۷۷۵ هزار نفر جمعیت از استان‌های پرجمعیت کشور محسوب می‌شود، از نظر میزان سپرده‌های بانکی از خیلی استان‌های کم‌جمعیت‌تر از خودش عقب افتاده. میزان سپرده‌های بانکی در این استان ۹ هزار و ۸۷۹ میلیارد تومان است. بانک‌های این استان ۵ هزار و ۴۶۷ میلیارد تومان سپرده پرداخت کرده‌اند. در استان‌های محروم مثل کهگیلویه و بویراحمد و ایلام میزان تسهیلات از نرخ سپرده‌ها بیشتر است و طبعاً می‌تواند به توسعه این استان‌ها کمک کند اما این قاعده در مورد استان سیستان و بلوچستان رعایت نشده و همین مسئله نشان می‌دهد باید توجه بیشتری به این استان کشور شود.
۱۰. اهالی استان آذربایجان غربی معمولاً گلایه دارند که به آن‌ها کمتر از استان همسایه یعنی استان آذربایجان شرقی توجه می‌شود. از مقایسه نرخ سپرده‌ها و تسهیلات این دو استان هم نتایج جالبی دستگیرمان می‌شود. اول این پیش‌فرض را داشته باشید که استان آذربایجان شرقی به مرکزیت تبریز ۳ میلیون و ۹۰۹ هزار جمعیت دارد و آذربایجان غربی به مرکزیت ارومیه ۳ میلیون و ۲۶۵ هزار نفر. اهالی آذربایجان شرقی ۳۵ هزار و ۵۲۰ میلیارد تومان پول در بانک‌ها سپرده‌گذاری کردند و ۲۵ هزار و ۶۲۳ میلیارد تومان تسهیلات گرفتند. از سوی دیگر اهالی آذربایجان غربی ۱۷ هزار و ۸۹۰ میلیارد تومان سپرده‌گذاری کردند و ۱۴ هزار و ۹۵۷ میلیارد تومان تسهیلات دریافت کردند؛ بنابراین نسبت تسهیلات به سپرده‌ها در استان آذربایجان شرقی ۰.۷۲ و برای استان آذربایجان غربی ۰.۸۳ است؛ یعنی ساکنان همسایه غربی به نسبت سپرده‌هایی که در بانک‌ها داشتند بیشتر توانستند تسهیلات بگیرند. البته این نسبت ممکن است در دوره‌های مختلف متفاوت بوده باشد.