ایرانی‌ها چقدر بیت‌کوین خریده‌اند؟

علی هادی‌زاده؛ هفت صبح / تب بیت‌کوین ایران را فراگرفته است. این حرف را از روی میزان پوشش رسانه‌ای این مسئله نمی‌گوییم. بلکه شاهد رکوردزنی ایران در میزان خرید این ارز الکترونیکی بوده‌ایم. میزانی که در هفته گذشته به بیشترین میزان خود در تاریخ حضور این ارز در بازار ایران رسیده است و رکوردی باورنکردنی ثبت کرده است. تصور کنید به صورت معمول در بازار ایران به صورت ماهانه حدود 40 میلیون تومان بیت‌کوین خریداری می‌شود. ولی تنها در هفته پیش میزان بیت‌کوینی که به فروش رسید 650 میلیون تومان بود!

با توجه نوع جستجوی ایرانی‌ها و البته مقایسه نمودارهای خرید کشورهای همسایه و پیشرفته به نظر می‌رسد این تب تازه شروع شده است و در ادامه این ماه شاهد اتفاقات عجیب و غریب‌تری خواهیم بود. اتفاقاتی که با زمزمه‌های قانونی شدن این پول در ایران، ممکن است رکوردی عجیب‌تری ثبت کنند. به بهانه این رکوردشکنی به سراغ رفتار ایرانی‌ها در برخورد با این ارز رفته‌ایم تا ببینیم چه موقع به آن علاقه‌مند شده‌اند، چه موقع آن را خریده‌اند و مشابه کدام کشورها رفتار کرده‌اند

ایرانی‌های چقدر بیت‌کوین خریده‌اند؟

با این همه جنجال در مورد بیت‌کوین به نظرتان ایرانی‌ها چقدر بیت‌کوین خریده‌اند؟ برای جواب دادن به این سؤال تاریخ فروش بیت‌کوین در ایران را بررسی کرده‌ایم. قدیمی‌ترین آماری که از فروش بیت‌کوین در ایران موجود است به سال 2014 برمی‌گردد. در ماه‌های اولیه آن سال این ارز الکترونیکی در ایران حدود شش میلیون تومان در ماه فروش داشته است. در دیگر ماه‌های سال 2014 نیز با چندان فروش چشمگیری روبرو نیستیم. تا اینکه در اواسط این سال ایرانی‌ها حدود 24 میلیون تومان بیت‌کوین می‌خرند. نکته جلب اینجاست که بعد از این حجم از خرید شاهد بالا ماندن میزان خرید تا اواخر سال 2014 هستیم. در ماه پایانی این سال میزان خرید ایرانی‌ها کمی کاهش پیدا کرده و با حدود 20 میلیون تومان سال تمام می‌شود.

نکته جالب اینجاست که میزان رشد خرید ایرانی‌ها در این سال با میزان رشد قیمت این ارز دیجیتالی رابطه مستقیم داشته است. در سال 2014 این ارز حدود 600 دلار قیمت دارد، که با توجه به قیمت حدود سه هزار و سیصد تومانی دلار در آن زمان باید برای هر بیت‌کوین حدود دو میلیون تومان پرداخت می‌کردید. در سال 2015 قیمت بیت‌کوین افت می‌کند و به 200 دلار می‌رسد. اتفاقی که باعث می‌شود در بازار ایران تنها 300 هزار تومان در طول یک ماه خرید داشته باشیم. تقریباً تا قبل از عید نوروز بازار بیت‌کوین در ایران سوت‌و‌کور است. ولی ناگهان افزایش قیمت این ارز با عید هم‌زمان شده و یک رکورد تاریخی در آن زمان را شاهد هستیم. یعنی خرید حدود 40 میلیون تومان در ماه فروردین سال 94. بعد از آن دوباره فروش بیت‌کوین کاهش پیدا می‌کند ولی با این حال همچنان قدرت خود را حفظ می‌کند و در کانال 20 میلیون تومان فروش ماهانه می‌ماند. البته باز هم در ماه تیر سال 94 یک تکانی خورده و میزان فروشی 36 میلیونی ثبت می‌کند.

درست در همین مقطع زمانی در سال 94 بود که مثل الان بیت‌کوین سر زبان‌ها افتاد. اتفاقی که تحت تأثیر قبول این ارز توسط چند کشور بزرگ بود و باعث شده بود خریداران آن بیشتر شود. در قضیه ارز دیجیتالی خریدار بیشتر یعنی صعود قیمت ارز. این اتفاق باعث می‌شود ناگهان فروش آن در ایران زیاد شود و به حدود 66 میلیون تومان در آذرماه آن سال برسد. این شک ناگهانی تا چند ماه بعد همچنان باعث می‌شود بیت‌کوین به صورت ماهانه حدود 50 میلیون تومان بفروشد. ولی موج بزرگ‌تری در راه بود.

در اوایل سال 2016 و یا همان زمستان 94 بیت‌کوین دوباره شروع به گران شدن کرد. ولی این بار مثل دفعه‌های قبل مثل یک شک عمل نکرد. بلکه به صورت پله پله فروش آن زیاد شد. از حدود 60 میلیون تومان در دی شروع کرد و ناگهان در به حدود 150 میلیون تومان در اسفند رسید. از سال 2010 تاکنون که بیت‌کوین به فروش می‌رود معمولاً فروش زیاد بیت‌کوین با یک کاهش شدید بعد از آن همراه است. این بار هم این کاهش اتفاق افتاد ولی هنوز تب آن فروش نکرده دوباره فروش آن رو به افزایش گذاشت. مثل اینکه تازه مردم متوجه شدند چه فرصتی را از دست داده‌اند. این امر باعث شد در اردیبهشت سال 95 شاهد عجیب‌ترین اتفاق تاریخ بیت‌کوین در ایران باشیم. ایرانی‌ها در این ماه حدود 370 میلیون تومان بیت‌کوین خریدند. رکوردی که تا همین دو هفته پیش حتی نزدیکش هم نشده بودیم. بعد از این رکورد عجیب و غریب دوباره شاهد همان افت فروش همیشگی هستیم. ولی نه افت فروش معمولی.

با اینکه سال 2016 قیمت بیت‌کوین در یک حد ثابت بود و حدود 700 دلار خرید و فروش می‌شد ایرانی‌ها اصلاً علاقه‌ای به خرید این ارز نشان ندادند. در بیشتر ماه‌های این سال میزان فروش بیت‌کوین زیر 10 میلیون تومان بود. حتی در بعضی ماه‌های این سال میزان فروش به 70 هزار تومان در ماه هم رسیده است. ولی در مجموع روند مشخصی را شاهد نیستیم. تا اینکه دوباره در زمستان سال 95 و اوایل سال 2017 میلادی بیت‌کوین کمی جان می‌گیرد و مثل سابق به کانال معمول 20 میلیون تومان برمی‌گردد. حتی با اینکه قیمت بیت‌کوین در فرودین ماه 96 به بالاترین حد خود یعنی حدود 1300 دلار می‌رسد در بازار ایران واکنشی را شاهد نیستیم. تا اینکه دو ماه بعد از این اتفاق ایرانی‌ها اولین واکنش را نشان می‌دهند و حدود 62 میلیون تومان در خردادماه خرید می‌کنند. این اتفاق در ماه مرداد امسال ادامه پیدا می‌کند و رکوردی 90 میلیون تومانی را ثبت می‌کند. از این ماه به بعد شاهد اتفاقات عجیب‌وغریبی در بازار بیت‌کوین ایران هستیم. ایرانی‌ها نسبت به بقیه دنیا ابتدا واکنش زیادی به نشان نداده و در همان حدود 124 میلیون در ماه خرید دارند. ولی در مهرماه رکوردی 240 میلیون تومانی ثبت می‌کنند. رکوردی که حتی به نسبت خرید 370 میلیونی در اوایل سال 95 نزدیک هم نمی‌شود.

با توجه به نوع سرچ‌های موتور جستجوگر گوگل به نظر می‌رسد بسیاری از ایرانی‌ها تازه با این ارز آشنا شده و هنوز تصمیم به خرید آن نگرفته‌اند. در اصل کسانی که در این مقطع زمانی خرید و فروش کرده‌اند بیشتر کسانی هستند که از قبل با نحوه کارکرد این ارز آشنایی داشته‌اند. رسانه‌ها در این یک دو ماه اخیر بسیار روی این ارز الکترونیکی مانور داده‌اند. اتفاقی که در نهایت باعث شد ایرانی‌ها بیشترین میزان خرید در تاریخ بیت‌کوین را همین هفته پیش رقم بزنند. رقمی که شاید به ذهنتان هم خطور نکند! ایرانی‌ها در هفته گذشته دوبرابر رکورد قبلی خود و حدود 650 میلیون تومان بیت‌کوین خریده‌اند! یکی از دلایل رشد تقاضا را شاید بتوان سخنان ناصر حکیمی، معاون فناوری نوین بانک مرکزی دانست. او اولین مقام رسمی ایران است که در مورد آینده بیت‌کوین در ایران حرف‌های مثبتی بر زبان آورده است.

قانونی شدن بیت‌کوین در ایران باعث می‌شود بتوان این ارز الکترونیکی را به ریال تبدیل کرد و یا به صورت رسمی با آن کالاهای مختلف را خرید و فروش کرد. از طرفی رسانه‌ها هم بسیار روی ویژگی‌های این ارز در یک ماهه اخیر مانور داده‌اند و ذهن مردم را برای خرید این ارز آماده کرده بودند. به هر حال اینکه دقیقاً کدام مسئله روی این رکورد تاریخی تأثیر گذاشته است نامشخص است ولی خرید 650 میلیونی ارزی که هر واحد آن حدود 30 میلیون تومان قیمت دارد نشان می‌دهد تب بیت‌کوین در حال فراگیر شدن است.

میزان جستجوی گوگل در مورد بیت‌کوین چه می‌گوید؟

تا قبل از سال 2014 تقریباً میزان سرچ مردم ایران در مورد بیت‌کوین در حد صفر است. ولی در اوایل این سال مانند فروش بیت‌کوین جستجوی اینترنتی بیت‌کوین هم بیشتر می‌شود. اگر این نمودار را کنار فروش بیت‌کوین بگذارید متوجه یک نکته جالب می‌شوید. با فروش‌های ناگهانی بیت‌کوین میزان جستجوی اینترنتی مردم تقریباً هیچ تغییری نکرده است. این یعنی کسانی که در خرید و فروش بیت‌کوین فعالیت زیادی داشته‌اند نیازی به جستجو در مورد آن نداشته و از مشتری‌های قدیمی آن بوده‌اند. ترند بیت‌کوین در ایران از اوایل سال 96 شروع می‌شود. ولی چندان قوی نیست و تا مرداد رشد عجیبی را نشان نمی‌دهد. در مرداد ناگهان شاهد رشد جستجوی اینترنتی ایرانی‌ها هستیم که بیشتر با کلمه «بیت‌کوین» و «بیت‌کوین چیست» انجام شده است. در ادامه و در شهریور امسال ناگهان میزان جستجوی ایرانی‌ها حدود چهار برابر می‌شود. این روند حالت صعودی خود را حفظ می‌کند تا آنجایی که میزان قبلی در ماه گذشته دوبرابر می‌شود و پیش‌بینی می‌شود تا آخر این ماه تا چهار برابر میزانی که در شهریور شاهد بودیم هم برسد.

در مجموع این مدت ایرانی‌های بیشتر عبارت «خرید بیت‌کوین» را جستجو کردند. بعد از آن «سایت بیت‌کوین» در مقام بعدی قرار داشته و «قیمت بیت‌کوین» در مقاوم سوم بیشترین میزان جستجو است. نکته جالب اینجاست که عبارت «فروش بیت‌کوین» در مقام ششم قرار داشته و عبارت «استخراج بیت‌کوین» در مقام نهم قرار دارد. امری که نشان می‌دهد بیشتر مردم هنوز به فکر درآمدزایی از این ارز نیافتاده‌اند و با روش‌های به دست آوردن آن آشنایی کمتری دارند.

دیگر کشورها در مقایسه با ایران چقدر بیت‌کوین خریده‌اند؟

ایران از لحاظ استقبال از بیت‌کوین در وضعیت جالبی قرار دارد. از طرفی در مقابل بسیاری از کشورها بزرگ دنیا مثل آمریکا و کانادا تقریباً هیچ بیت‌کوینی نخریده است. از جهتی دیگر وضعیت خرید بیت‌کوین در ایران بیشتر مثل کشورهای آسیایی بوده و بر اساس میزان قیمت ناگهان خرید زیاد شده است. در حالی که در آمریکا و یا استرالیا شاهد رشد خرید بیت‌کوین در همه مقاطع زمانی از سال 2013 به بعد هستیم و در نمودار خرید این کشورها کمتر شاهد کاهش فروش ناگهانی هستیم. ولی مثلاً در ژاپن خرید ناگهان افزایش پیدا کرده است و بعد از آن به‌شدت سقوط کرده است. از طرفی دیگر به نسبت بسیاری از کشورها استقبال خوبی از بیت‌کوین داشته‌ایم. مثلاً کشور ونزوئلا تازه در اواخر سال 2016 به سراغ خرید بیت‌کوین رفته است. ترکیه‌ای‌ها هم دیرتر از ما و در سال 2015 به خرید بیت‌کوین روی آورده‌اند. در کشورهای پیشرفته مثل روسیه، انگلیس و سوئیس شاهد رشد منطقی خرید بیت‌کوین هستیم. یعنی در طول زمان به صورت منطقی و قابل پیش‌بینی میزان خرید مردم افزایش یافته است. ولی در کشورهایی مثل ژاپن، ایران، امارات، عربستان، دانمارک و چند کشور دیگر شاهد حرکات غیرقابل پیش‌بینی خریداران هستیم. ناگهان نمودار صعود می‌کند و دوباره در یک لحظه میزان خرید به صفر نزدیک می‌شود و تا چند ماه در همین حدود می‌ماند.