پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا می‌توان آینده صنعت مالی را در هوش مصنوعی جستجو کرد؟ / شوالیه ناموجود
الکس کوین، مانی وب؛ ماهنامه عصر تراکنش / آیا می‌توان آینده صنعت مالی را در هوش مصنوعی جستجو کرد؟ بازار سهام پرشده از معامله‌گران هوش مصنوعی. بانک‌های سوئد از چت‌بات‌های هوش مصنوعی یا مشاوران مجازی برای پاسخ دادن به درخواست‌های مشتریان استفاده می‌کنند؛ کاری که هم‌اکنون توسط Discovery Health، Absa Bank و Lancewood انجام می‌شود. در سال 2012، یک نقص فنی در بازار سهام ایالات‌متحده باعث شد تا شرکت Knight Capital Group، به‌اشتباه 440 میلیون دلار از ارزش سهامش را بفروشد. برای اینکه بدانیم دقیقاً چه خبر است و چه خطراتی در این حوزه وجود دارد، با بازیگران اصلی صنعت مالی و هوش مصنوعی دراین‌باره صحبت کردیم تا اطلاعات بیشتری به دست آوریم.
برخورد FSB در مقابله با هوش مصنوعی
«مایکل کابای» مدیر ارشد بازار سرمایه در سازمان تنظیم مقررات مالی FSB می‌گوید: «ما از نقشی که هوش مصنوعی می‌تواند در بخش مالی، به‌ویژه بازار سهام داشته باشد، به‌خوبی آگاهیم؛ FSB از هر نوع تکنولوژی و فناوری که حمایت از سرمایه‌گذاران را افزایش، خطرات سیستمی را کاهش می‌دهد و از طرف دیگر موجب افزایش کارآیی، عملکرد بهتر و شفافیت بازارهای مالی شود، استقبال می‌کنیم.»
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
هوش مصنوعی
هوش مصنوعی یا هوش ماشینی (Artificial Intelligence) به هوشی که یک ماشین در شرایط مختلف از خود نشان می‌دهد، گفته می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر هوش مصنوعی به سیستم‌هایی گفته می‌شود که می‌توانند واکنش‌هایی مشابه رفتارهای هوشمند انسانی ازجمله درک شرایط پیچیده، شبیه‌سازی فرایندهای تفکر و شیوه‌های استدلال انسانی و پاسخ موفق به آن‌ها، یادگیری و توانایی کسب دانش و استدلال برای حل مسائل را داشته باشند. بیشتر نوشته‌ها و مقاله‌های مربوط به هوش مصنوعی، آن را به‌عنوان «دانش شناخت و طراحی عامل‌های هوشمند» تعریف کرده‌اند.
هوش مصنوعی را باید عرصهٔ پهناور تلاقی و ملاقات بسیاری از دانش‌ها، علوم و فنون قدیم و جدید دانست. ریشه‌ها و ایده‌های اصلی آن را باید در فلسفه، زبان‌شناسی، ریاضیات، روان‌شناسی، عصب‌شناسی، فیزیولوژی، تئوری کنترل، احتمالات و بهینه‌سازی جستجو کرد و کاربردهای گوناگون و فراوانی در علوم رایانه، علوم مهندسی، علوم زیست‌شناسی و پزشکی، علوم اجتماعی و بسیاری از علوم دیگر دارد.
از زبان‌های برنامه‌نویسی هوش مصنوعی می‌توان به لیسپ، پرولوگ، کلیپس و ویپی اکسپرت اشاره کرد.
یک «عامل هوشمند» سیستمی است که با شناخت محیط اطراف خود، شانس موفقیت خود را پس از تحلیل و بررسی افزایش می‌دهد. جان مک‌کارتی که واژه هوش مصنوعی را در سال ۱۹۵۶ استفاده نمود، آن را «دانش و مهندسی ساخت ماشین‌های هوشمند» تعریف کرده‌است.
هوش مصنوعی در علم پزشکی امروزه به دلیل گسترش دانش و پیچیده‌تر شدن فرایند تصمیم‌گیری، استفاده از سیستم‌های اطلاعاتی به‌خصوص سیستم‌های هوش مصنوعی در تصمیم‌گیری، اهمیت بیشتری یافته است. هوش مصنوعی گسترش دانش در حوزهٔ پزشکی و پیچیدگی تصمیمات مرتبط با تشخیص و درمان – به عبارتی حیات انسان – توجه متخصصین را به استفاده از سیستم‌های پشتیبان تصمیم‌گیری در امور پزشکی جلب نموده است. به همین دلیل، استفاده از انواع مختلف سیستم‌های هوشمند در پزشکی رو به افزایش است، به‌گونه‌ای که امروزه تأثیر انواع سیستم‌های هوشمند در پزشکی موردمطالعه قرارگرفته است.
[/mks_pullquote]
دستیاران مجازی
شبکه Discovery Health، پنجم جولای، با کمک هوش مصنوعی، از نماینده مجازی خود رونمایی کرد. آنتون فاتی مدیر ارشد دیجیتال این شبکه می‌گوید: «به نظر ما، نماینده مجازی و گفتگوی زنده دو بخش اصلی استراتژی سرویس‌دهی ما هستند. از زمان راه‌اندازی این محصول، می‌بینیم که مشتریان Discovery نسبت به قبل کمتر تماس می‌گیرند و کمتر هم ایمیل می‌زنند چراکه می‌توانند به‌راحتی و به سرعت جواب بسیاری از سؤال‌هایشان را توسط این نماینده مجازی دریافت کنند.»
فاتی ابراز امیدواری کرده است که بتوانند درگذر زمان، قابلیت‌های این محصولشان را افزایش دهند. البته به گفته فاتی، در صورت احساس نیاز به پرسش و پاسخ‌های بیشتر، امکان سوییچ به یک مشاور انسانی نیز وجود دارد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
کاربردهای هوش مصنوعی
کاربردهای هوش مصنوعی چنان گسترده و فراگیر شده‌اند که بسیاری از این کاربردها دیگر با نام هوش مصنوعی شناخته نمی‌شوند و نام تخصصی خود را دارند. تأثیر هوش مصنوعی را اکنون می‌توان در همه جهات و نقاط زندگی مردم دید. آیفونی که قادر به تشخیص اعضای خانه است یا تلویزیونی که نور صفحه نمایش دلخواه را با تعداد افراد تنظیم می‌کند، همه و همه کاربردهای هوش مصنوعی هستند.
کاربردهای عملی آن دسته از کاربردهای هوش مصنوعی هستند که عملیات خاصی را انجام داده و عمل یا تأثیر آن به‌وضوح توسط کاربر احساس خواهد شد. برای مثال جست‌وجوی خودکار گوگل که از الگوریتم‌ها و متدهای پیچیده هوش مصنوعی استفاده می‌کند، پس از انجام یک عملیات پرهزینه و البته سریع نتایج مرتبط را به شما نشان خواهد داد. ماشین‌هایی که قادر هستند خودشان را کنترل کنند. ربات‌های پرنده و یا قایق‌های هوشمند نمونه‌ای بارز و موفق از این نوع کاربردها هستند.
نیاز به تحلیل و استخراج الگو از داده‌های ترافیک شهری، دریافتی کارکنان و جابه‌جایی پول در یک بانک برای جلوگیری از اختلاس یک عملیات نیست و تأثیر یا خود عمل به‌وضوح توسط کاربر لمس نخواهد شد؛ اما در مقابل یک تحلیل هوشمند و خودکار است که کاربرد تحلیلی هوش مصنوعی به‌حساب می‌آید.
[/mks_pullquote]
فناوری هوش مصنوعی در JSE
مدیر اطلاعات بازار بورس سهام ژوهانسبورگ می‌گوید: «فناوری هوش مصنوعی هنوز در حیطه کاری ما مستقر نشده است اما این امکان وجود دارد که برخی از شرکت‌های عضو ما، بخواهند از هوش مصنوعی به‌عنوان بخشی از تجارت الگوریتمیک خود استفاده کنند.» هیچ نگرانی هم بابت استفاده از این فناوری وجود ندارد؛ این مدیر اطلاعات در ادامه می‌گوید که فناوری هوش مصنوعی هم مانند دیگر فناوری‌های مورداستفاده است. این فناوری قرار نیست جایگزین نیروی انسانی شود اما کمک بیشتری به افراد و معامله‌گران می‌کند.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
سیستم‌های خبره
سیستم‌های خبره زمینه‌ای پرکاربرد در هوش مصنوعی و مهندسی دانش است که با توجه به نیاز روزافزون جوامع بر اتخاذ راه‌حل‌ها و تصمیمات سریع در مواردی که دانش‌های پیچیده و چندگانهٔ انسانی موردنیاز است و بر اهمیت نقش آن‌ها نیز افزوده می‌شود. سیستم‌های خبره به حل مسائلی می‌پردازند که به‌طورمعمول نیازمند تخصص‌های کاردانان و متخصّصان انسانی است. به‌منظور توانایی بر حل مسائل در چنین سطحی، دسترسی هرچه بیشتر این‌گونه سامانه‌ها به دانش موجود در آن زمینه خاص ضروری می‌گردد.
[/mks_pullquote]
اصلاً چرا باید با هوش مصنوعی سروکار داشت؟
عقیده آرتور گلداستاک نویسنده و مدیرعامل World Wide Worx درباره هوش مصنوعی این است: «در بحث تجزیه‌وتحلیل اطلاعات، باید گفت که هوش مصنوعی قابل‌اعتمادتر از نیروی انسانی است. هرچند که فعلاً، نیروی انسانی در حوزه ارزیابی وضعیت بازار بهتر عمل می‌کند و با پتانسیل بسیار خوبی می‌تواند کیفیت مدیریت یک شرکت را به‌خوبی تشخیص دهد.
در حال حاضر، بانک‌ها به‌جز چت‌بات‌ها، در بخش‌های زیاد دیگری هم از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کنند. به گفته گلداستاک، اتاق‌های بازرگانی تمام بانک‌های بزرگ از فناوری هوش مصنوعی استفاده می‌کنند و طی چند سال گذشته، هیچ‌چیزی به‌جز اندازه این اتاق‌ها کوچک نشده است.
گلداستاک در پاسخ به این سؤال که تفاوت میان هوش مصنوعی که در چت‌بات‌ها از آن استفاده می‌شود با هوش مصنوعی که در اتاق‌های بازرگانی وجود دارد چیست، می‌گوید: «هوش مصنوعی و کلان داده‌ها شرکای بسیار خوبی برای هم هستند. در اتاق‌های بازرگانی، هوش مصنوعی حجم زیادی از داده‌ها را پردازش می‌کند و آن‌ها را تبدیل به پشتیبانی برای انجام تصمیم‌گیری‌ها می‌کند؛ اما چت‌بات‌ها تمایل دارند به سمت یک پایگاه داده استاندارد بروند که می‌توان آن را با زمانی مقایسه کرد که از الکسا درباره وضعیت آب‌وهوا سؤال می‌پرسید در برابر زمانی که از آن برای نتیجه یک مسابقه ورزشی سؤال می‌کنید.»
او در ادامه می‌گوید که چت‌بات‌ها در بهترین حالت می‌توانند یک هوش مصنوعی بدوی ارائه دهند اما بااین‌حال همچنان مفید هستند. با توجه به اینکه شرکت‌هایی مانند Metropolitan Life از این چت‌بات‌ها استفاده می‌کنند، می‌توان آن‌ها را به چشم همکارانی دید که مشاوران را راهنمایی می‌کنند.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
تاریخچه هوش مصنوعی
هوش مصنوعی توسط فلاسفه و ریاضی‌دانانی نظیر جرج بول که اقدام به ارائهٔ قوانین و نظریه‌هایی در مورد منطق نمودند، مطرح‌شده بود. با اختراع رایانه‌های الکترونیکی در سال ۱۹۴۳، هوش مصنوعی، دانشمندان آن زمان را به چالشی بزرگ فراخواند. در این شرایط، چنین به نظر می‌رسید که این فناوری قادر به شبیه‌سازی رفتارهای هوشمندانه خواهد بود. باوجود مخالفت گروهی از متفکّرین با هوش مصنوعی که با تردید به کارآمدی آن می‌نگریستند تنها پس از چهار دهه، شاهد تولد ماشین‌های شطرنج‌باز و دیگر سامانه‌های هوشمند در صنایع گوناگون شدیم.
نام هوش مصنوعی در سال ۱۹۶۵ میلادی به‌عنوان یک دانش جدید ابداع گردید. البته فعالیت در این زمینه از سال ۱۹۶۰ میلادی شروع شد. بیشتر کارهای پژوهشی اولیه در هوش مصنوعی بر روی انجام ماشینی بازی‌ها و نیز اثبات قضیه‌های ریاضی با کمک رایانه‌ها بود. در آغاز چنین به نظر می‌آمد که رایانه‌ها قادر خواهند بود چنین فعالیت‌هایی را تنها با بهره گرفتن از تعداد بسیار زیادی کشف و جستجو برای مسیرهای حل مسئله و سپس انتخاب بهترین روش برای حل آن‌ها به انجام برسانند.
اصطلاح هوش مصنوعی برای اولین بار توسط جان مک‌کارتی (که از او به‌عنوان پدر علم تولید ماشین‌های هوشمند یاد می‌شود) استفاده شد. وی مخترع یکی از زبان‌های برنامه‌نویسی هوش مصنوعی به نام لیسپ است. با این عنوان می‌توان به هویت رفتارهای هوشمندانه یک ابزار مصنوعی پی برد. (ساختهٔ دست بشر، غیرطبیعی، مصنوعی) حال‌آنکه هوش مصنوعی به‌عنوان یک اصطلاح عمومی پذیرفته‌شده که شامل محاسبات هوشمندانه و ترکیبی (مرکب از مواد مصنوعی) است.
[/mks_pullquote]
نگاه حوزه دانشگاهی به هوش مصنوعی
پروفسور توماس میِر رئیس بخش تحقیقات هوش مصنوعی دپارتمان علوم کامپیوتر دانشگاه ژوهانسبورگ می‌گوید: «فناوری هوش مصنوعی، بخش‌های گسترده‌ای را در برمی‌گیرد و یادگیری ماشینی، بخشی از این فناوری است که در این چند سال توانسته خیلی‌ها را به خود جذب کند.»
به قول پروفسور میِر، هوش مصنوعی توانسته تأثیرات بسیاری بر صنعت مالی بگذارد و می‌توان از آن برای رتبه‌بندی‌های اعتباری در بخش مالی نیز استفاده کرد.
به‌هرحال عقیده این پروفسور بر این است که هوش مصنوعی به‌اندازه‌ای قابل‌اعتماد است که بتوان از آن استفاده کرد، به‌خصوص اگر آن را با چیزی که 10 سال پیش در دسترس بود بخواهیم مقایسه کنیم.