پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
چرا قانون‌گذاری در حوزه فناوری زنجیره بلوک باید در دستور کار قرار گیرد؟
سهیل نیکزاد، مشاور طراحی و پیاده‌سازی راهکارهای مبتنی بر زنجیره بلوک و ارزهای رمزنگاری‌شده؛ ماهنامه عصر تراکنش / «بیایید پول‌هایمان را در جیب خودمان بگذاریم، دیگر زمان آن رسیده که لازم نباشد به کسی بیشتر از خودتان اعتماد کنید.» امضا: ساتوشی ناکاموتو.
این پیامی بود که مثل نامه‌های داخل بطری از اقیانوسی به نام اینترنت حدود هفت سال پیش به ساحل رسید و تعدادی جوان گمنام را بر آن داشت تا فناوری زنجیره بلوک‌ها را بنیان‌گذاری کنند. چند ماه بعد اولین شبکه پرداخت رمزنگاری‌شده با معماری نظیر به نظیر و بدون نظارت مرکزی متولد شد. بیت‌کوین واحد پول رایج این شبکه که در اولین تراکنش‌ها کمتر از یک سنت ارزش داشت با طی فراز و نشیب‌های فراوان و پس از عبور از بهای یک اونس طلا امروزه با ارزشی بالغ بر ۴۰۰۰ دلار امریکا به ازای مجموع هر دو سکه بیت‌کوین و بیت‌کوین کش که انشعابی از همان بیت‌کوین اولیه است در بازارهای جهان خریدوفروش می‌شود.
کاربرد ایده ساتوشی ناکاموتو فقط به یک پلتفرم خودمختار غیرمتمرکز در صنعت پرداخت محدود نشد و همانند معنی ژاپنی این اسم پر رمز و راز به یک «بنیاد ارتباطات هوشمند» تبدیل شد که پلتفرم‌های مختلفی بر اساس آن تولید و به بازار عرضه شدند. حدود چهار سال پیش اتریوم به‌عنوان پلتفرمی برای انجام محاسبات و اجرای انواع برنامه‌های کامپیوتری با بستری بی‌طرف به جامعه متن باز جهان معرفی شد. سکه‌ای که با استقبال برنامه‌نویسان و شرکت‌های کامپیوتری بزرگی نظیر مایکروسافت قیمت آن به سرعت از عرضه اولیه یک دلاری‌اش فاصله گرفت و این روزها با قیمتی حدود ۳۰۰ دلار به ازای مجموع خودش و انشعاب اولش سهمی ۴۳ میلیارد دلاری را از کل بازار ۱۲۰ میلیارد دلاری ارزهای رمزنگاری‌شده به خود اختصاص داده و در رتبه دوم قرار دارد.بیت‌کوین با سهم بازاری بالغ بر ۶۰ میلیارد دلار در صدر قرار دارد.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
چین و ارزهای رمزنگاری شده
بانک مرکزی چین نمونه‌ای از یک ارز رمزنگاری‌شده را توسعه داده که در آیندهٔ نزدیک وارد بازار خواهد شد. این ارز در کنار پول ملی چین یعنی یوآن معرفی خواهد شد. چین در حال ارزیابی سناریوهای محتمل و اجرای تراکنش‌های آزمایشی با استفاده از این ارز دیجیتال و با همکاری چند بانک تجاری چینی است.
[/mks_pullquote]
در بررسی وضعیت قانون‌گذاری و رواج فناوری زنجیره بلوک‌ها و ارزهای رمزنگاری‌شده، ایران کماکان جزو کشورهای طیف خاکستری‌رنگ قرار می‌گیرد؛ یعنی علی‌رغم وجود ظرفیت‌های مختلف قانونی جهت به‌کارگیری و شکوفایی فناوری، موانعی در مقررات فعلی جهت کار با آن‌ها وجود دارد و هنوز قوانین صریحی که به حدود و شرایط قانونی و مجاز کاربرد آن‌ها و حقوق و وظایف کاربران ازنظر قانون‌گذار اشاره کند از طرف حکومت تصویب و به جامعه کاربران ایرانی ابلاغ نگردیده است. این در حالی است که بنا بر اخبار غیررسمی طی سال‌های اخیر کاربران ایرانی مشغول کاربردهایی نظیر پرداخت‌های برون‌مرزی، استخراج و معدن‌کاوی و خریدوفروش ارزهای رمزنگاری‌شده شده‌اند.
بر اساس تحقیقی که با همکاری خبرگزاری «کوین دسک» در مورد باور ایرانیان نسبت به بیت‌کوین و زنجیره بلوک‌ها انجام شده ۳۵ درصد از شرکت‌کنندگان در مصاحبه از بیت‌کوین و سایر ارزهای رمزنگاری‌شده به‌عنوان ابزار پرداخت برون‌مرزی استفاده می‌کنند، ۷۷ درصد از شرکت‌کنندگان باور دارند که در پنج سال آتی کاربرد این ارزها رو به توسعه خواهد گذاشت، ۶۶ درصد به نقش اثرگذار قانون‌گذاری و رگولاتوری دولت در توسعه کاربرد آن‌ها معتقدند، نزدیک به چهل درصد به سازگاری این ابزار با قوانین فقهی باور دارند و نهایتاً ۶۳ درصد از شرکت‌کنندگان باور دارند کاربرد این فناوری بازار کسب‌وکار جهانی را عادلانه‌تر خواهد کرد. این باورها نه‌تنها از شهروندان کشوری که تحت شدیدترین تحریم‌های بانکی و پولی بین‌المللی قرار گرفته‌اند دور از انتظار نیست بلکه به وضوح بیانگر ظرفیت‌های بالای ایران برای ورود به بازار پلتفرم‌های خودمختار غیرمتمرکز است.
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
درباره کوین بیس
کوین‌بیس یک شرکت تبادل دارایی دیجیتال واقع در سان‌فرانسیسکو، کالیفرنیا، است. این شرکت بیت‌کوین، لیت‌کوین و سایر دارایی‌های دیجیتالی را با ارزهای رایج در ۳۲ کشور مبادله می‌کند. به‌علاوه معاملات بیت‌کوین و ذخیره‌سازی را در ۱۹۰ کشور در سراسر دنیا انجام می‌دهد.
[/mks_pullquote]
با نگاهی به کسب‌وکارهای مرتبط با فناوری زنجیره بلوک‌ها می‌بینیم به جز مواردی نظیر تولید سخت‌افزار، عموم آن‌ها جدید بوده و جهت ورود و سرمایه‌گذاری پیش‌نیازهای زیادی لازم ندارند و این بدان معناست که برای عموم کشورها ورود به این کسب‌وکارها از فرصت‌های مناسب به حساب می‌آید. در ادامه چهار زمینه اصلی از این کسب‌وکارها که به نظر می‌رسد ایران در آن‌ها از مزیت یا تقدم نسبی بهره‌مند باشد را مرور می‌کنیم.
1. معدن‌کاوی
از اولین زمینه‌های سرمایه‌گذاری و فعالیت تجاری در فناوری زنجیره بلوک‌ها می‌توان به معدن‌کاوی یا همان ماینینگ اشاره کرد. در این حوزه موضوع اصلی کسب‌وکارها تأمین قدرت پردازش کامپیوتری و فروختن آن به کاربران زنجیره بلوک‌های مختلف است.
این قدرت پردازش جهت انجام محاسبات و رمزنگاری‌های موردنیاز در هر پلتفرم استفاده می‌شود. مهم‌ترین عامل مؤثر در این زمینه قیمت الکتریسیته است که برای کشورهایی مانند ایران که در آن نسبت به سایرین مزیت نسبی مناسبی دارند فرصت خوبی به حساب می‌آید. دسترسی به منابع مختلف انرژی جهت تأمین نیروی برق ارزان و داشتن ارتباطات خوب تجاری با چین به‌عنوان بزرگ‌ترین تولیدکننده تجهیزات ماینینگ جهان از مزیت‌های ویژه و ماندگاری است که می‌تواند ایران را به هاب تأمین و فروش قدرت پردازش رمزنگاری در جهان تبدیل نموده و درآمد ارزی سرشاری را به کشور سرازیر کند.
2. پرداخت
عدم دسترسی مناسب به خدمات مشابه در پلتفرم‌های قدیمی نیز از دیگر انگیزه‌های جدی برای ورود و تطابق‌پذیری با کاربردهای جدید این فناوری است. در این مورد بهره‌گیری از امکان پرداخت و دریافت پول با ارزهای رمزنگاری‌شده برای کشورهایی مانند ایران که به دلایل سیاسی قادر به ارائه خدمت پرداخت جهانی به شهروندان خود نیستند و یا مناطقی نظیر هندوستان و آفریقا که گستره‌های بزرگ جغرافیایی خارج از پوشش صنعت بانکداری دارند، یک فرصت بی‌نظیر به حساب می‌آید. گسترش زیرساخت‌های پرداخت برای صنعت توریسم و علی‌الخصوص اکوتوریسم، توانمندسازی و تجهیز کسب‌وکارهای کوچک آنلاین به ابزار پرداخت آسان در عرصه جهانی، کاهش هزینه‌های نقل‌وانتقال پول بین ایران و سایر کشورهای جهان و بسیاری منافع دیگر از دستاوردهای ملی قانون‌گذاری به موقع و صحیح در این حوزه برای ایران است. گفتنی است در عین جذابیت و مزایای فناوری زنجیره بلوک برای ایران، نباید فراموش کرد که دشواری‌های اعمال مدیریت، نوپایی فناوری و عدم شناخت کافی نسبت به نقاط ضعف بنیادین در تطابق فنی و حقوقی ازجمله چالش‌های جدی کشورهایی است که قصد ورود به قانون‌گذاری در حوزه فناوری زنجیره بلوک‌ها را دارند.
3. راه‌حل‌های بومی
یکی دیگر از زمینه‌های گسترده فعالیت در فناوری زنجیره بلوک‌ها تأمین راهکارهای محلی منطبق با قوانین و مقررات هر کشور متکی به مزیت‌های ویژه این فناوری است. عموماً کسب‌وکارهای این حوزه پلی قانونی در هر کشور برای به‌کارگیری این مزیت‌ها بر اساس شرایط بازار کسب‌وکار آن کشور هستند. پلتفرم‌هایی با ساختاری شبیه فکتوم که از نمونه‌های اولیه این حوزه است عمدتاً مبتنی بر ثبت اتفاقات و تعهدات قانونی و تجاری شرکت‌ها و افراد در حواشی متن تراکنش‌های زنجیره بلوک‌ها هستند که در ادامه با استناد به غیرقابل تغییر بودن سوابق ثبت شده در دفتر کل آن زنجیره بلوک موجبات دریافت تأییدیه فنی سازمان‌های رسمی و حکومتی را در روند حقوقی کسب‌وکار خود فراهم می‌آورند. ثبت حقوق معنوی محتوای آثار مختلف بدون افشای متن آن‌ها، ثبت ترتیب و توالی و زمان‌های اقدام در فرآیندهای تجاری نظیر گمرک، بانک و …
[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”18″ bg_color=”#444444″ txt_color=”#ffffff”]
سلام ژاپن به بیت‌کوین
بیت‌کوین در اول آوریل امسال توانست به‌عنوان یک ارز رسمی در کشور ژاپن به رسمیت شناخته شود. به‌دنبال قانون جدیدی که در ژاپن اجرا شد، بیت‌کوین به‌عنوان یک گزینه پرداخت قانونی معرفی شده است.
با به اجرا درآمدن این قانون در ژاپن، معاملات بیت‌کوین هم تحت بررسی‌های دقیق و موشکافانه بخش قانون‌گذار درآمده است. همچنین به رسمیت شناختن ارزهای رمزنگاری‌شده به‌عنوان یک پول قانونی به این معنا است که قانون‌های حاکم بر بانک‌ها و مؤسسات مالی، بر پلتفرم‌های تبادل ارزهای رمزنگاری‌شده نیز قابل‌اجرا است.
[/mks_pullquote]
4. تولید پلتفرم‌های جهانی
در طول پنج سال گذشته هزاران پروژه طراحی پلتفرم در سراسر جهان با الهام گرفتن از معماری خاص و خلاقانه فناوری زنجیره بلوک‌ها تعریف شده که هر یک ارائه‌دهنده خدمتی خاص بوده‌اند و سکه پلتفرم خود را منتشر کرده‌اند. هم‌اکنون بالغ بر ۱۹۰۰ تا ۲۰۰۰ پلتفرم، سکه‌های رایجی دارند که در بازارهای مجازی کم‌وبیش قابل‌مبادله با سایر ارزهای رمزنگاری‌شده هستند. این سکه‌های مجازی رایج با حجم بازاری حداقل ۱۰ الی ۲۰ میلیون دلار و حداکثر ۵۰ میلیارد دلاری مجموعاً بازاری حدوداً ۱۲۰ میلیارد دلاری را ایجاد کرده‌اند. عوامل مختلفی نظیر جذابیت خدمت طراحی شده در هر پروژه، کیفیت پیاده‌سازی آن توسط مجریان و میزان تطابق‌پذیری با قوانین محلی کشورها، سادگی، بی‌طرفی واقعی، جهان‌شمولی و… برای سکه آن پروژه در بازار تقاضایی ایجاد می‌کند و به دلیل محدود بودن حجم سکه‌های هر خدمت که از معماری مشترک آن‌ها نشئت گرفته شده است قیمت سکه‌های آن پلتفرم در بازار رو به فزونی می‌گذارد.
میزبانی این پروژه‌ها در طول دوران اولیه عمر خود که نهایتاً منجر به آماده‌سازی جهت سرمایه‌پذیری از طریق «عرضه اولیه سکه» می‌گردد، همواره از اتفاقات ارزش‌آفرین برای کشورهای جهان به حساب می‌آید چون علاوه بر سرازیر کردن سرمایه‌های جهانی به سمت توسعه‌دهندگان محلی آن پروژه، فرصت‌های خوبی را برای اشتغال‌زایی و تولید و بومی‌سازی فناوری در اختیار کشور قرار می‌دهد. تأمین بستر حمایت‌های قانونی، حقوقی و تجاری مناسب جهت تشویق و تقویت تولید پلتفرم‌های جهانی مبتنی بر این معماری جدید از فرصت‌های بزرگ مقابل ایران عزیز به شمار می‌رود.
