پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دیدی‌بود به دنبال پیاده‌سازی اقتصاد مبتنی بر شبکه / گفتگو با حبیب ابوقداره مدیرعامل دیدی‌بود
دیدی‌بود یک پلتفرم تجارت اجتماعی آنلاین است؛ شبکه‌ای که با هدف ایجاد تحول در بازار تجارت آنلاین ایجاد شده است. این شرکت با ارائه مدل نوینی از کسب‌وکار در دنیای تجارت الکترونیک، انقلابی در صنعت خریدوفروش، تحت شبکه جهانی اینترنت ایجاد کرده است. دیدی‌بود با ایجاد یک بستر کسب‌وکار یکپارچه، ارتباط مستقیمی بین خریداران، فروشندگان و تولیدکنندگان کالا و مواد اولیه برقرار کرده است و همه طرف‌های ذینفع در این زنجیره تجارت اجتماعی، می‌توانند با یکدیگر مراودات شخصی و تجاری داشته باشند. برای آشنایی بیشتر با بستر دیدی‌بود گفتگویی با حبیب ابوقداره مدیرعامل دیدی‌بود داشتیم که در ادامه می‌توانید با این بستر بیشتر آشنا شوید.
اقتصاد مبتنی بر شبکه
ابوقداره معتقد است که فعالیت‌های دیدی‌بود در راستای اقتصاد مبتنی بر شبکه است و دراین‌باره می‌گوید: «اعتقاد کلی من بر این است که اقتصاد مبتنی بر صنعت جایش را به اقتصاد مبتنی بر شبکه می‌دهد. در اقتصاد مبتنی بر صنعت شما یک کالا را یک‌بار تولید می‌کنید و با یک‌بار خرید، از سبد محصول آن فروشنده خارج می‌شود ولی در اقتصاد مبتنی بر شبکه یک محصول را تولید می‌کنید و با توجه به نوع کیفیت محصول، می‌توانید آن را چندین بار به کاربران متفاوت بفروشید.»
فروانی ارزش است یا کمیابی؟
ابوقداره برای اقتصاد مبتنی بر شبکه مثالی زد و گفت: «در اقتصاد مبتنی بر شبکه، «فراوانی» ارزش ایجاد می‌کند و در اقتصاد مبتنی بر صنعت، «کمیابی و نایاب بودن» ارزش ایجاد می‌کند؛ بنابراین وقتی در اقتصاد مبتنی بر شبکه فراوانی شروع به ایجاد ارزش می‌کند ما باید برنامه‌ریزی کنیم تا به سمت اقتصاد مبتنی بر شبکه برویم.
به‌طور مثال رولزرویس دیگر موتور رولزرویس را درست نمی‌کند تا به یک شرکت هواپیماسازی آن را بفروشد بلکه رولزرویس در فاز یک، موتور هواپیما را رایگان به یک شرکت هواپیماسازی می‌دهد و بقیه قطعات هواپیما هم به‌طور رایگان در کنار هم قرار می‌گیرند تا یک هواپیما شکل بگیرد و بعد شرکت هواپیماسازی این هواپیما را به‌طور رایگان در اختیار یک خط هوایی قرار می‌دهد و بعداً به ازای مسافتی که این هواپیما طی می‌کند هر کدام از مشارکت‌کنندگان در ساخت این هواپیما سهم‌شان را به‌طور تدریجی از فروش بلیت‌ها کسب می‌کنند. به این صورت رولزرویس خودش را به شبکه مشتریان با ارزش‌افزوده وصل می‌کند؛ یعنی رولزرویس ظرف مدت 3 الی 4 سال پول آن موتور هواپیما را به دست می‌آورد و در 30 سال آینده نیز که این موتور به خط هواپیمایی سرویس می‌دهد، برای رولزرویس درآمدزایی می‌کند.»
برای اقتصاد پویا، باید جریان‌سازی کنیم
مدیرعامل دیدی‌بود می‌گوید برای اینکه اقتصاد کشور بتواند اقتصادی پویا باشد باید بتوانیم این جریان‌سازی را مانند یک مدار الکترونیکی انجام دهیم. در واقع مدار الکترونیکی به میزان مصرف، جریان وارد شده را مصرف می‌کند و کافی است تا ما یک مدار الکترونیکی را در برابر شوک‌های ورودی مقاوم‌سازی کنیم که این پایدارسازی وظیفه بانک‌ها و بیمه‌ها است.
او درباره عدم وجود این مدار الکترونیکی در اقتصاد کشور گفت: «چون مصرف‌کننده‌ها و تولیدکننده‌ها به یکدیگر وصل نیستند، در اقتصاد کشور این مدار الکترونیکی ایجاد نشده است. درنتیجه دیدی‌بود بستری را ایجاد کرده است تا فروشگاه‌ها و تأمین‌کننده‌ها در یک حلقه قرار بگیرند که آن مدار الکترونیکی شکل بگیرد و درون آن اقتصاد مبتنی بر شبکه فعال شود. همین‌طور دیدی‌بود یک پلتفرم و یا زیرساختی را ایجاد کرده است که روی این زیرساخت تمام اعضا و اجزای کسب‌وکار به اضافهٔ تأمین‌کننده‌های مالی مانند بانک‌ها، بیمه‌ها و بورس قرار می‌گیرند که در واقع اعضا، مدار الکترونیکی را ایجاد می‌کنند و بانک‌ها و بیمه‌ها نقش پایدارساز یا همان Stabilizer را بازی می‌کنند.»
کلونی‌ها در دیدی‌بود
ابوقداره دربارهٔ زنجیره‌های تأمینی که در دیدی‌بود شکل می‌گیرند گفت: «هر زنجیره تأمین در دیدی‌بود در راستای صنف آن زنجیره، یک کلونی نامیده می‌شود؛ یعنی زمانی که می‌گوییم کلونی پوشاک یعنی از تولید نخ تا لحظه‌ای که آن لباس به تن مشتری نهایی پوشیده می‌شود را شامل می‌شود. در واقع یعنی دیدی‌بود چندین اتحادیه را با هم ادغام کرده است و مهم‌تر اینکه سامانه تسویه را در بین آن‌ها ایجاد کرده است؛ یعنی یک قاعده Back to Back Guarantee راه‌اندازی کرده است.»
او در ادامه دربارهٔ قاعده Back to Back Guarantee توضیح داد و گفت: «Back to Back Guarantee یک نسخهٔ خفیفی از زنجیره بلوک جهانی است که در دنیا در حال شکل‌گیری است و ما تسویه‌های بین آن‌ها را در قالب یک زنجیره انجام می‌دهیم؛ یعنی وقتی‌که کاربر نهایی وارد می‌شود و خرید را از خرده‌فروش انجام می‌دهد، تسویه خرده‌فروش با تأمین‌کننده بالادستی بر اساس یک فرایند Back to Back Guarantee شکل می‌گیرد. وقتی ما در دیدی‌بود Back to Back Guarantee را ایجاد کردیم در واقع هر کلونی یا هر چند کلونی را با «یک» بانک وارد تعامل می‌کنیم؛ به‌عبارت‌دیگر تمام حساب‌های اعضای یک زنجیره تأمین با توافق ما در یک بانک عامل باز می‌شود و بدین‌صورت ما مدار الکترونیکی را در راستای یک صنف شکل داده‌ایم؛ البته به بانک هم می‌گوییم که تمام تراکنش‌های مالی و تمام تسویه‌های این صنف در بانک شما اتفاق می‌افتد.»
چند برابر کردن چرخش و ارزش پول
به گفته ابوقداره تمرکز اصلی دیدی‌بود روی تسویه بین واحدهای کسب‌وکاری به شکل B2B و B2C است.
مدیرعامل دیدی‌بود می‌گوید: «ما برای کسب‌وکارها این اجبار را ایجاد می‌کنیم که تمام برندهایی که با دیدی‌بود قرارداد می‌بندند در بانکی که ما به آن‌ها می‌گوییم حساب باز کنند. این اجبار باعث می‌شود تا بانک به جای اینکه پولش را بدون آگاهی مانند باران در کل سطح زمین جاری کند، با این کار پولش را کانالیزه کند؛ یعنی یک واحد پول را وقتی بانک در داخل کانال آزاد می‌کند دیگر لازم نیست تا دوزنده و یا تأمین‌کننده پارچه بروند و یک وام مستقل بگیرند و پول‌ها در یک جا حبس شود.»
ابوقداره دربارهٔ پراکندگی پول گفت: «اگر به 10 یا 15 سال پیش کشور خودمان برگردیم می‌بینیم که بانک‌ها تخصصی بودند و مشاغل مختلف در بانک تخصصی خودشان حساب باز می‌کردند؛ برای مثال تمام حساب‌های کشاورزان در بانک کشاورزی بود، بانک مسکن هم همین‌طور، بانک صادرات و غیره. ولی با عدم توجه به این موضوع یکسری بانک‌های غیرتخصصی شکل گرفته‌اند که باعث شده است تا پول مانند باران پراکنده شود و اکنون دیدی‌بود آمده است و به قاعده تشویق و نه به قاعده تنبیه می‌گوید که اولاً بانک به جای اینکه بنگاه‌داری کند، بانکداری ناظر بر عملکرد بنگاه باشد. دوم اینکه اگر بانک بهترین بنگاه اقتصادی را داشته باشد و محصولی که آن بنگاه اقتصادی ارائه می‌کند، محصول استراتژیک و پرفروشی باشد، نهایتاً می‌تواند در سال 3 بار پول در این بنگاه‌های اقتصادی بچرخاند، درحالی‌که اینجا پول را در چندین بنگاه اقتصادی جاری می‌کند؛ یعنی برای بانک تشویقش این است که همان پول را به جای اینکه در یک بنگاه اقتصادی 3 بار در سال بچرخاند، می‌تواند پول را در یک زنجیره اقتصادی صدها بار بچرخاند و تضاربی که ایجاد می‌شود باعث افزایش قدرت پول بانک و افزایش چرخش پول می‌شود.»
بانکداری ناظر بر عملکرد بنگاه؛ نه بنگاه‌داری بانک‌ها
به گفته ابوقداره زمانی که بانک، بانکداری ناظر بر عملکرد بنگاه می‌شود، کلونی‌های مختلف می‌توانند با هم در ارتباط باشند و در این صورت رابطه بین کلونی‌ها، رابطه بین‌بانکی می‌شود در آخر باعث ارزیابی مشتری و اعتبارسنجی مشتری می‌شود.
ابوقداره دربارهٔ ذینفعان دیدی‌بود و وجه تمایز دیدی‌بود با E-Commerce های دیگر گفت: «لایه اول ذینفعان ما، بانک‌ها هستند در این صورت وقتی بانک‌ها بیایند، مشتریانشان را هم برای ما می‌آورند؛ لایه بعدی تأمین‌کننده‌های کالاها هستند؛ سومین لایه صاحبان فروشگاه‌ها هستند که کالا را می‌فروشند؛ به‌عبارت‌دیگر، ما در این اتصالات واسطه‌ها را حذف نمی‌کنیم، فروشگاه‌ها باید باشند و در واقع یکی از وجوه تمایز ما با دیگر E-Commerce ها هم همین موضوع است. البته فایننسرها و بیمه‌ها نیز وجود دارند.»
حضور بیش از 200 برند در دیدی‌بود
به گفته مدیرعامل دیدی‌بود، این بستر در لایه‌های B2B، B2C و حتی G2B مشتری دارد. او در پاسخ به سؤال که از نظر عملیاتی اکنون دیدی‌بود در چه سطحی است، گفت: «اکنون دیدی‌بود کاملاً آماده حضور در بازار است و زیرساخت‌های نرم‌افزاری آن آماده هستند و زمان معرفی این برند و قابلیت‌هایش در بازار است. در مرحله اول ما باید با برندها قرارداد می‌بستیم، به همین خاطر یک زمان تقریباً 8 ماهه را هدف‌گذاری کرده بودیم و در حال حاضر با 214 برند بزرگ قرارداد بسته‌ایم که تمام آن‌ها برندهایی هستند که وقتی در دیدی‌بود حضور پیدا می‌کنند، اصالت کالایی را که برای فروش می‌گذارند تأیید شده است و از مبادی قانونی کشور وارد این مجموعه شده‌اند و تمام خاصیت‌های یک محصول با اصالت را دارا هستند. علاوه بر این 214 برند، با 110 برند بزرگ دیگر در حال مذاکره هستیم.»
استقبال از حضور تمام بانک‌های کشور در دیدی‌بود
او دربارهٔ نقش بانک حکمت در دیدی‌بود گفت: «اولین بانکی که در این مسیر با ما شروع به همکاری کرد بانک حکمت ایرانیان بود که بخش‌هایی را در حوزه سرویس‌ها، زیرساخت، فضا و امکانات سخت‌افزاری را برای ما فراهم کرد و در این حوزه همراه خوب ما بوده و در این مسیر مطمئناً علاوه بر حمایت مداوم بانک حکمت، به همراهی و کمک تک‌تک بانک‌های کشور نیاز داریم تا این بستر را به آن چیزی که در ذهنمان است برسانیم و همه بانک‌ها، بیمه‌ها، تأمین‌کننده‌ها و صاحبان کسب‌وکارها از این فضا منفعت ببرند.