پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
در نخستين هم‌انديشي مديران ريسك بررسي شد؛
فرآيند استقرار «مديريت ريسك در نظام بانكي» با همت موسسه حسابرسي آزمون پرداز، انجمن حسابداران خبره انگلستان و بانك صادرات با انجام نخستين ميزگرد تخصصي در اين زمينه، وارد مرحله جديدي شد.
روز گذشته مديران ريسك چند بانك دولتي و خصوصي در كنار كارشناسان بين‌المللي اين حوزه گردهم آمدند تا به تبادل‌نظر و بررسي مسائل روز مديريت ريسك و كفايت سرمايه در نظام بانكي بين‌الملل و ايران بپردازند.
اين نخستين بار است كه مديران يادشده، بدون حضور مقام همتاي خود از بانك مركزي در خصوص تحولات انجام‌شده در اين حوزه به بحث پرداختند.
دبير اين ميزگرد بر اين باور است كه تاكنون به مديريت ريسك در بانك‌هاي كشورمان، توجه چنداني نشده و بانك‌ها در اين زمينه توفيقي حاصل نكرده‌اند.
دكتر عباس وفادار در اين باره گفت: ريسك يك مقوله علمي است كه با گذشت زمان و رشد دانش، تغييراتي در آن به وجود مي‌آيد؛ بنابراين ضرورت آشنايي با آخرين مفاهيم ريسك و اجرايي كردن مديريت ريسك در قالب نرم‌افزارها احساس مي‌شود، اما متاسفانه در اين زمينه شاهد موفقيت بانك‌ها نبوده‌ايم.
وي درباره دلايل اصلي اين امر گفت: نداشتن شناخت كافي از مفهوم ريسك و بومي‌سازي نشدن مديريت ريسك موجب شده است كه بانك‌ها كمتر به مقوله مديريت ريسك بپردازند.
وفادار خاطرنشان كرد: ساختار دولتي بانك‌ها، قوانين، تسهيلات تكليفي، محدوديت‌هاي وام، نرخ دستوري سود بانكي، انتخاب تكليفي مشتري و عقود اسلامي مهم‌ترين عواملي است كه مديريت ريسك در بانك‌ها را با شكست مواجه ساخته است.
اين استاد دانشگاه يادآور شد: هدف اصلي مديريت ريسك، ياري رساندن به اعضاي هيات‌مديره و مديريت ارشد به منظور دستيابي به اهداف سازماني و از طريق ايجاد يك سيستم هماهنگ و مستمر است كه موجب به حداقل رسيدن زيان‌هاي كسب و كار مي‌شود.
عضو جامعه حسابداران رسمي سپس گفت: امروز شاهد صدها ميليون دلار سرمايه‌گذاري بانك‌ها در زمينه مديريت ريسك و كفايت سرمايه هستيم و مباحثي از قبيل نظام حاكميت ريسك و استانداردهاي بازل 2 و 3 داراي موافقان و مخالفان سرسختي در صنعت بانكداري است و بسياري معتقد هستند اين قبيل استانداردها باعث تقويت و استحكام نظام بانكي در مقابل بحران‌هاي مالي در چند دهه اخير شده است.
مديريت ريسك هيچ گاه متوقف نمي‌شود
در اين ميزگرد، يكي از كارشناسان بين‌المللي بانكداري و مديريت ريسك و نظام كفايت سرمايه جايگاه مديريت ريسك را در سازمان‌ها مورد توجه قرار داد و گفت: مديريت ريسك طي چند سال گذشته، به گروهي از متخصصان محدود مي‌شد، اما پس از بحران‌هاي مالي رخ داده، پس از سال 2008، اين محدوديت‌ها برداشته شد و اكنون همه بايد در نقش مدير ريسك باشند، زيرا همه در يك كشتي نشسته‌اند كه در صورت بروز سانحه، با هم غرق خواهند شد، بنابراين بايد چالش‌ها را شناسايي كرده و آنها را به فرصت تبديل كنيم.
اين كارشناس مديريت ريسك بانك مركزي امارات ادامه داد: تفاوت ريسك با حسابرسي، اين است كه هر روز و هر وقت بايد ناظر بر اعمال ديگران بوده و با توجه به سياست‌هاي حاكم بر نظام بانكداري، اين كار را انجام داد؛ بنابراين مديريت ريسك هيچ گاه متوقف نمي‌شود.
دكتر يوسف پادگانه سپس گفت: يكي از كارهاي مديريت ريسك اين است كه هميشه دنبال عوامل مشكل‌ساز است و بايد اين تفكر را در سازمان ايجاد كند كه مديريت ريسك، شريك تجاري مديريت شركت است و در اين فرآيند، ارزش سهام شركت افزايش مي‌يابد.
وي تاكيد كرد: هدف اصلي مديريت ريسك، رساندن زيان‌ها به حداقل ممكن است، اما اگر كسي مدعي شود كه زيان را به صفر مي‌رساند، نبايد به او توجه كرد زيرا اين كار غيرممكن است.
پادگانه در حاشيه اين ميزگرد در گفت‌و‌گو با خبرنگار «دنياي اقتصاد» درباره ريسك‌هاي موجود در نظام بانكي كشور گفت: مهم‌ترين ريسك در نظام بانكداري، ريسك اعتباري است كه وظيفه آن به حداقل رساندن مطالبات مشكوك‌الوصول و لاوصول از طريق سنجش صحيح وام‌هاي پرداختي است كه از اين طريق، زيان‌هاي بانك به حداقل ممكن مي‌رسد.
وي افزود:ريسك عملياتي و ريسك نقدينگي موارد ديگري است كه سيستم بانكي با آن روبه‌رو است.
اين استاد دانشگاه، درباره راه‌هاي موجود براي مقابله با اين ريسك‌ها گفت: براي مقابله با ريسك‌هاي يادشده، سيستم بانكي نيازمند ساختار مستقل مديريت ريسك است كه اين ساختار براساس استراتژي و سياست‌هاي بانك در سيستم بانكي بايد ديده شود.
اين كارشناس بانكي ادامه داد: مديريت ريسك به عنوان شريك تجاري كاركنان بانك، سهم بسزايي در به حداقل رساندن زيان‌هاي روزانه كاري دارد. براي ايجاد چنين سيستمي وجود نظام حاكميت ريسك و سيستم‌ها از ضروريات محسوب مي‌شود.
پادگانه با تاكيد بر نقش مديريت ريسك گفت: مديران ريسك از طريق شناسايي، تجزيه و تحليل، سنجش، گزارشدهي و بازبيني ريسك‌هاي روزمره در تمامي ابعاد سازمان، مي‌توانند كمك شاياني به هيات‌مديره بانك‌ها بكنند. وي سپس گفت: در زمينه مديريت ريسك، نگاه به بحث كفايت سرمايه و به‌خصوص راهكارهاي كميته بال (2 و 3) از اهميت خاصي برخوردار است.
اين راهكارها مي‌تواند كمك شاياني به ثبات نظام بانكي و استقرار مديريت ريسك در سيستم بانكي ايران بكند.
بانك مركزي از بانك‌ها عقب مانده است
پادگانه خاطرنشان كرد: راهكارهاي كميته بال در بيشتر كشورهاي دنيا در حال پياده‌سازي است، ولي متاسفانه در كشور ما هنوز آن طور كه بايد و شايد، پياده نشده و ما 23 سال در اين زمينه با دنيا فاصله داريم.
اين كارشناس پيشنهاد كرد بانك مركزي ايران بايد نسخه ملي‌شده كميته بال و راهكارهاي ارائه‌شده توسط IFSB را به كار بندد، زيرا پياده‌سازي اين استانداردها باعث ارتقاي جايگاه نظام بانكي ايران در نظام بانكداري بين‌المللي مي‌شود و هزينه تعاملات بين‌المللي ما را به نحو شاياني كاهش خواهد داد.
پادگانه يادآور شد: در حال حاضر، بانك‌هاي ايراني از بانك مركزي جلوتر هستند و بانك مركزي بايد به بانك‌ها در استقرار جايگاه مديريت ريسك، كمك بيشتري بكند كه اين موضوع باعث كاهش زيان‌ها خواهد شد و بانك مركزي بايد بيشتر به حفظ جايگاه نظارتي خود بپردازد.
آثار بزرگ در پي حركات كوچك
در ادامه اين ميزگرد، مديران ريسك بانك‌هاي دولتي و خصوصي به تبادل‌نظر پرداخته و ابعاد مختلف موضوع را مورد بررسي قرار دادند.
مديران يادشده در اظهارنظري مشترك بر اين اعتقاد بودند كه بانك مركزي به عنوان مقام ناظر بايد پايه اصلي اجراي مديريت ريسك باشد، اما تاكنون اقدام قابل‌توجهي در اين زمينه انجام نداده است.
آنها بر اين باور بودند كه بانك‌هاي ما همواره به دليل برخورداري از پشتيباني دولت، به ريسك فكر نكرده‌اند.
در اين باره مدير ريسك بانك مسكن گفت: بيش از 70 درصد اقتصاد ما بانك محور است و بانك‌هاي ما ساختار دولتي دارند، بنابراين بانك مركزي بايد وارد اين حوزه شود.
سياح افزود: چندي پيش بانك مركزي با ارسال نامه‌اي ساده در مورد ريسك نقدي و ساختار اعتباردهي از ما توضيح خواست كه اين اقدام، تاثير عجيبي در سطح مديريت ايجاد كرد؛ بنابراين ممكن است حتي حركت‌هاي كوچك، آثار بزرگي در بر داشته باشد.
وي با انتقاد از نبود حمايت‌هاي بانك مركزي در اين زمينه گفت: گاه با گفتن يك جمله مانند: «با توجه به وجود ساختارهاي مشابه، ايجاد چنين ساختاري لازم نيست»، همه زحمات مديران ريسك شبكه بانكي را از بين مي‌برند.
سياح خاطرنشان كرد: ابتدا در بدنه بانك، عده‌اي مخالف ايجاد واحد مديريت ريسك بودند، اما الان بر عكس شده است.
استقرار حاكميت شركتي
مدير ريسك بانك پاسارگاد نيز در اين جلسه گفت: ما براي پياده‌سازي نظام مديريت ريسك در بانك‌ها، نگاهمان را بايد به حاكميت شركتي معطوف كنيم.
باقري افزود: بررسي تاريخچه بسياري از سيستم‌هاي نويني كه وارد كشور مي‌شود، نشان مي‌دهد كه پياده‌سازي آنها توسط نهادهاي مرجع و نظارتي، بسيار موثر است.
وي ادامه داد: در زمينه حاكميت شركتي، بانك مركزي به بانك‌ها ابلاغيه داده و در قالب توصيه گفته است كه در قالب وجود اعضاي هيات‌مديره غيرموظف هيات‌مديره، حاكميت شركتي را در بانك‌ها محقق كند كه اگر اينها محقق شود در پياده‌سازي مديريت ريسك موفق خواهيم بود.
ارتقاي سيستم گزارشدهي
در اين نشست رييس بخش جهاني گزارشگري مالي انجمن حسابداران خبره انگلستان (ACCA) با اشاره به اهميت سيستم گزارشدهي گفت: با توجه به مسائل مربوط به مديريت ريسك و ناكامي‌هاي آن، لزوم توجه بيشتر به اين مقوله از سوي بانك‌ها احساس مي‌شود.
ريچارد مارتين افزود: يك تحليلگر به دنبال سيستم‌هاي گزارشدهي و سازگاري آن با راهبردهاي بانك است. سيستم گزارشدهي ريسك‌ها اهميت فراواني دارد و بايد كاملا شفاف و با ذكر جزئيات باشد.
وي سپس گفت: ريسك‌هاي مرتبط با استراتژي، ريسك‌هاي موجود در نظام حسابرسي (ريسك‌هاي مالي) و ريسك‌هاي اعتباري بايد به دقت گزارش شوند.
براي گزارشدهي اين ريسك‌ها الزاماتي وجود دارد و چگونگي مديريت آنها تعريف شده است.
مارتين درخصوص تاثيرگذاري مديريت ريسك بانك‌ها بر بازار سرمايه گفت: تمركز اصلي ما بايد بر گزارشدهي باشد؛ به‌ويژه براي سيستم‌هاي مديريت ريسك قانون‌گذاران بورس انتظار دارند اطلاعات خوبي از بانك‌ها به دست آورند و بازار سرمايه مي‌تواند آيينه‌اي براي دادن اطلاعات براي ريسك كسب‌و‌كار بازار باشد.
وي تاكيد كرد: ما از بانك‌ها خواسته‌ايم اطلاعات كيفي و كمي را كه نشان دهنده عملكرد آنها است و تاثير آنها را بر بورس نشان مي‌دهد به بازار ارائه كنند.
اينكه هيات‌مديره يك بانك، چگونه ريسك را مديريت مي‌كنند بايد نشان داده شود تا سرمايه‌گذاران قدرت تصميم‌گيري قبل از مواجهه با خطر را داشته باشند.
تداوم نشست مديران ريسك بانك‌ها
دبير نخستين ميزگرد مديريت ريسك در نظام بانكي در پايان اين نشست خواستار هم‌انديشي و تبادل‌نظر بين مديران ريسك بانك‌ها شد و اظهار اميدواري كرد اين نشست‌ها در آينده نزديك نيز پيگيري تا در اين زمينه نتايج مثبتي حاصل شود.
منبع: دنیای اقتصاد