پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
از آنجایی که عمده‌ترین بخش تراکنش‌های شاپرکی مربوط به تراکنش‌های دستگاه‌های کارت‌خوان است و هر سال نیز شاهد افزایش این تراکنش‌های هستیم، می‌توان این افزایش تعداد تراکنش‌ها را یکی از دلایل افزایش مصرف کاغذ حرارتی در شبکه پرداخت دانست. از همین رو در این گزارش قصد داریم نگاهی داشته باشیم به اینکه صنعت پرداخت ایران سالانه چقدر پول کاغذ میدهد؟
کاغذ حساس حرارتی چیست؟
کاغذ حساس حرارتی یا همان کاغذ رول حرارتی که مردم معمولا آن را به نام «کاغذ رسید تراکنش» می‌شناسند، کاغذی است که نظام بانکی و پرداخت کشور از آن در دستگاه‌های خودپرداز، دستگاه‌های کارت‌خوان فروشگاهی و شعب، دستگاه‌های خودپرداز غیرنقد و برخی از دیگر دستگاه‌های الکترونیک جهت چاپ رسید روی آن استفاده می‌کند که پراستفاده‌ترین موارد آن به ترتیب دستگاه‌های کارت‌خوان و خودپرداز هستند.
مصرف کاغذ حساس حرارتی در صنعت پرداخت
گفته می‌شود مصرف کاغذ حساس حرارتی صرفا در نظام پرداخت کشور حدود ۱۴ هزار تن در سال است که تقریبا ۹۵ درصد این حجم از کاغذ از محل واردات و حدود ۵ درصد نیز توسط شرکت‌های تولیده‌کننده داخلی تامین می‌شود. بنا بر شنیده‌های غیر رسمی، سالانه حدود ۹۶۰۰ تن کاغذ حساس حرارتی مورد استفاده در نظام بانکداری و پرداخت صرفا از ۳ کشور کره جنوبی، چین و آلمان به کشور وارد می‌شود که بنا بر نرخ‌های موجود در بازار، قیمت هر تن کاغذ حساس حرارتی چینی ۱۳هزار و ۵۰۰ دلار و قیمت هر تن کاغذ آلمانی ۱۵هزار دلار است. باقی کاغذ مصرفی صنعت، از دیگر کشورها و حدود ۵ درصد نیز توسط تولیدکننده‌های داخلی تامین می‌شود.
صنعت پرداخت ایران سالانه چقدر پول کاغذ میدهد؟
به‌طور میانگین قیمت هر رول کاغذ حساس حرارتی با عرض ۵۷ میلی‌متر مناسب برای دستگاه کارت‌خوان، ۷۰۰ تومان و میانگین قیمت هر رول کاغذ حرارتی برای رسید مشتری عابر بانک ۲۴۰ متری ۱۰ هزار تومان است که البته در این گزارش قصد پرداختن به آن را نداریم و در گزارشی جداگانه به آن نیز خواهیم پرداخت و اینجا صرفا حرف از دستگاه کارت‌خوان است.
با وجود اینکه حجم کاغذ مصرفی دستگاه‌های کارت‌خوان رابطه مستقیم با تعداد تراکنش‌های آن‌ها دارد، گفته می‌شود به طور میانگین هر دستگاه کارت‌خوان در ایران ماهی ۲ عدد رول کاغذ مصرف می‌کند. در یک تخمین حدودی با توجه به اینکه حدود ۴ میلیون و ۲۰۰ هزار دستگاه کارت‌خوان در کشور داریم، سالانه چیزی حدود ۱۰۰ میلیون رول کاغذ حرارتی با میانگین قیمت ۷۰۰ تومان در کشور استفاده می‌شود که با یک ضرب ساده به مبلغ ۷۰ میلیارد تومان در سال می‌رسیم. هر چند رقمی که به آن رسیدیم خیلی سرانگشتی است ولی طی صحبتی که با چند نفر از فعالان صنعت پرداخت داشته‌ایم آن‌ها نیز بازار کاغذ حرارتی در صنعت پرداخت را بین ۷۰ تا ۸۰ میلیارد تومان در سال تخمین زدند.
البته ناگفته نماند مبلغی ۷۰ میلیارد تومان در سال که به آن رسیدیم، صرفا کاغذ مصرفی روی دستگاه‌های کارت‌خوان است و این کاغذها در ابزارهای مهم دیگری همچون دستگاه خودپرداز، دستگاه خودپرداز غیرنقد و دیگر ابزارها نیز استفاده می‌شوند که در این گزارش اشاره‌ای به میزان مصرف آن‌ها نکرده‌ایم؛ هرچند با توجه به صحبت‌هایی که با متخصصین صنعت بانکداری و پرداخت داشته‌ایم، مبلغ حدودی ۲۰۰ میلیارد تومان در سال را گردش مالی برای کاغذ حرارتی در مجموع صنعت بانکداری و پرداخت می‌دانند. در نوشته‌های آینده، بیشتر در مورد موضوع مصرف کاغذ در صنعت بانکداری و پرداخت خواهیم گفت و اینکه آیا اصلا لازم است چنین هزینه‌ای را سالانه صرف کاغذی کرد که بیشتر مردم بعد از انجام تراکنش، آن را در سطل زباله می‌اندازند!