پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
تاریخچه پرداخت الکترونیکی/ ابزارها و روشهایی که فراگیر شدند
رضا قربانی؛ جامجم / چند هفته پیش، یکی از شرکتهای پرداخت الکترونیکی ایران و چند بانک توانستند مجوز استفاده از کارتخوان موبایلی را از شاپرک بگیرند.
mPOS یا کارتخوان موبایلی نوعی از کارتخوان است که در چند سال گذشته موردتوجه کسبوکارهای کوچک قرار گرفته است.
کسبوکارهایی که ممکن است جای ثابت نداشته باشند یا بهاندازهای تراکنش نداشته باشند که موردتوجه شرکتهای پرداخت قرار گیرند و از کارتخوانهای معمولی استفاده کنند، معمولاً از mPOS استفاده میکنند.
mPOS جزو آخرین دستاوردهای فناوری صنعت پرداخت است که به مرحله استفاده انبوه رسیده است. البته فناوریهای جذابتر و هیجانانگیزتر زیادی درراه است یا نوید آن داده شده، اما این ابزارها بشدت مورداستفاده قرار گرفتهاند.
از آخرین ابزارهای جذابی که معرفی شد منتها تا وقتیکه همهگیر شود زمان زیادی باقی مانده، کارتبانکی ارائهشده توسط مسترکارت است.
این کارتها دیگر نیازی به واردکردن رمز هنگام خرید از طریق کارتخوان ندارد و دارنده کارت صرفاً با قرار دادن انگشت خود روی اسکنر کارت، آن را فعال میکند و تراکنش خرید انجام میشود. هرچقدر این کارت جذاب است، منتها تا فراگیر شدن آن زمان زیادی باقی مانده است.
خدا را چه دیدید! شاید هم خیلی زود فراگیر شد. منتها هرروز در جهان ابزارها و گجتهای زیادی معرفی میشود که فراگیر نشده و خیلی زود فراموش میشوند.
به نظر میرسد mPOS یکی از این ابزارهایی است که در جهان موردتوجه قرار گرفته و احتمالاً در سالهای آینده در ایران هم موردتوجه کسبوکارهای خاص قرار بگیرد. در ادامه به دو موضوع میپردازیم. یکی تاریخچه مختصر پرداخت الکترونیکی و نگاهی میاندازیم به ابزارها و روشهایی که فراگیر شدند، در انتها هم mPOS را بررسی میکنیم.
.
تاریخچه پرداخت الکترونیکی
صنعت پرداخت الکترونیکی یک صنعت پیشرو در فناوری نیست. به عبارتی بعدازاین که فناوریهایی در جهان مورداستفاده قرار میگیرد ممکن است موردتوجه فعالان این صنعت قرار بگیرد و راهی برای استفاده از آن پیدا کنند.
هرچند گاهی برخی از فناوریها که وارد این صنعت میشود، چنان با این صنعت یکی میشود که بیشتر مردم فکر میکنند آن فناوری فقط در این صنعت کاربرد دارد. یکی از این فناوریها NFC است. NFC کاربردهایی فراتر از پرداخت دارد، منتها چون خیلی درزمینهٔ پرداخت گل کرد، برخی کاربرد پرداختی NFC را بیشتر دیدهاند.
سال 1994 یعنی تقریباً 23 سال پیش اولین خرید اینترنتی دنیا از پیتزا هات انجام شد. طبیعی است که آنچه خریده شده بود، پیتزا بود. آن زمان مسئلهای که ازنظر امنیتی وجود داشت این بود که افراد برای پرداخت اینترنتی لازم بود اطلاعات کارت خود را وارد کنند.
بهمرور برخی وبسایتهای متقلب هم پیدا شدند که از اطلاعات کارتبانکی واردشده توسط افراد سوءاستفاده میکردند. این موضوع آلون ماسک و پیتر تیل را به فکر انداخت راهی برای آن پیدا کنند. خروجی این دو نفر و افراد مختلفی که بعدها در سیلیکونولی معروف به پیپال مافیا شدند، پیپال بود.
پیپال درواقع یک ابزار واسطه است؛ یعنی شما اطلاعات کارتبانکی خود را در پیپال وارد میکنید و هنگام پرداخت دیگر لازم نیست اطلاعات کارت خود را در وبسایت وارد کنید و فقط کافی است نام کاربری و رمز عبور پیپال خود را وارد کند. پیپال خودش همهچیز را بررسی میکند.
سال 98 پیپال تأسیس شد. سال 99 گوشیهای اریکسون و اپراتور تلنور امکان خرید بلیت سینما از طریق تلفن همراه را فراهم کردند. سال 2003 حدود 95 میلیون نفر در دنیا از تلفن همراه برای خرید استفاده میکردند.
دقت کنید هنوز سیستمعاملهای اندروید و آیاواس معرفی نشده بود. تازه سال 2007 اپل و گوگل سیستمعاملهای خود را معرفی کردند. پیشگام استفاده از تلفن همراه بهعنوان ابزار پرداخت هم گوگل بود. سال 2011 گوگل با استفاده از فناوری NFC گوگلولت را معرفی کرد.
آن زمان استیو جابز بشدت از فناوری NFC بد میگفت و آن را فناوری ناامنی میدانست. منتها معلوم نشد چه شد که سال 2014 ناگهان این فناوری امن شد و اپل کیف پول اپلپی را معرفی کرد. بعدازاین گوگلولت که تقریباً مرده بود، جانی دوباره گرفت و سال 2015 با تغییراتی به اندرویدپی تبدیل شد. همین سال سامسونگ هم کیف پول خودش یعنی سامسونگپی را معرفی کرد.
حالا پیشبینی میشود تا سال 2020 حدود 90 درصد از کاربران گوشیهای هوشمند از پرداخت موبایلی استفاده کنند. در این مسیر فناوریها و ابزارهای دیگری هم معرفی شدند که یا حذف یا در ابزارهای مطرح ادغام شدند. شاید یکی از معروفترینهای آنها آیسیس بود که بعداً نامش را به سافتکارت تغییر داد و گوگل هم آن را خرید و اکنون بخشی از اندرویدپی است.
.
آخرین ابزار پرکاربرد پرداختی
گفته میشود حدود 14 میلیون mPOS در جهان فعال است و تا سال 2019 این تعداد به 54 میلیون خواهد رسید. این ابزارها در انگلستان که پرداخت الکترونیکی بسیار توسعه یافته است همگانی نشدهاند و کسبوکارهای کوچک نگرانیهایی درباره این ابزار دارند.
برخی پیمایشها هم از اقبال کسبوکارهای کوچک در اروپا به این ابزار کوچک خبر میدهد. در کارتخوانهای معمولی، منطق کسبوکار و فرآیند تولید تراکنش در خود کارتخوان انجام میشود، ولی در mPOS این بخش در اپلیکیشن تلفن همراه صورت میگیرد و mPOS تنها در حکم ابزار خواندن کارت یا برقراری تماس و حافظه نگهداری کلید است.
درواقع کسی که از mPOS استفاده میکند همیشه به یک تلفن همراه هوشمند نیاز دارد که با این دستگاه یکی شود. طبیعی است که ویژگی مهم دستگاههای mPOS همراه بودن آن است. این ویژگی باعث میشود از این ابزار هرجایی که لازم است بدون تشریفات معمول استفاده شود. استفاده از این دستگاه در ایران با مجوز شاپرک شروع شده و احتمالاً در ماههای آینده خبرهای بیشتری از آن خواهیم شنید.