پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
آیا ارزهای دیجیتالی برای واحدهای پولی مستقل و بانک‌های مرکزی یک تهدید محسوب می‌شوند؟
پیشرفت‌های اخیر در فناوری اطلاعات منجر به پیدایش یک‌شکل کاملاً جدید از پول شده است که معمولاً از آن به پول‌های دیجیتالی یا دیجی ارزها تعبیر می‌شود. یک خصوصیت بارز پول‌های دیجیتال این است که آن‌ها توسط بانک‌های مرکزی یا بانک‌های تجاری ساخته نشده‌اند.
پول‌های دیجیتال توسط یک پروتکل نرم‌افزاری ساخته‌شده‌اند. هیچ نهاد یا فردی مسئول آن‌ها نیست و توسط یک حکومت مرکزی نیز پشتیبانی نمی‌شوند. این ویژگی‌هایی است که آن‌ها را شبیه اجناس باارزشی مانند طلا می‌کند.
شناخته‌شده‌ترین و پرکاربردترین پول دیجیتال، بیت‌کوین است که در سال ۲۰۰۹ به‌عنوان یک سیستم پرداخت همتا به همتا برای خریدهای آنلاین راه‌اندازی شد. سیستم بیت‌کوین کلیه روزهای هفته و در طول ۲۴ ساعت شبانه‌روز فعال است و بیش از ۱۳ میلیون کاربر ثبت‌شده دارد.
حدود چهل‌وچهار میلیارد دلار بیت‌کوین در حال گردش است و هر ثانیه تا ۱۰ پرداخت بیت‌کوینی انجام می‌شود. صرافی‌های الکترونیکی متعددی احداث شده‌اند که در آنجا بیت‌کوین در قبال تعدادی از ارزهای سنتی مبادله می‌شود.
در سیسستم بیت‌کوین، کاربران مالک سیستم هستند و می‌توانند قوانین و پروتکل را با توافق جمعی یا تأیید اکثریت ۹۵ درصدی تغییر دهند.
این مدل مالکیت اجتماعی و این حقیقت که پرداخت‌های بیت‌کوینی می‌تواند به‌آسانی از یک‌گوشه جهان به‌جای دیگر انجام شود، باعث شده که تعداد زیادی به این باور برسند و امید داشته باشند که بیت‌کوین روزی جایگزین پول‌های حکومتی و سنتی می‌شود و جای بانک‌های مرکزی صادرکننده آن‌ها را می‌گیرد.
طبقه‌بندی پول و ابزارهای پولی
امروزه شکل‌های زیادی از پول وجود دارد. آن‌ها را می‌توان به پول فیزیکی و پول الکترونیکی تقسیم‌بندی کرد. پول فیزیکی شامل سکه‌های منقوش و اسکناس‌ها و سکه‌های فلزی می‌شود که معمولاً توسط یک بانک مرکزی صادر می‌شوند.
پول الکترونیک شامل سپرده‌های موسسه‌های مالی در بانک مرکزی، سپرده خانوارها و شرکت‌ها در بانک‌های بازرگانی و پول الکترونیکی (e-money) می‌شود. e-money شامل ارزش پولی می‌شود که در یک کارت تراشه‌ای ذخیره می‌شود.
پول‌های دیجیتالی می‌توانند توسط یک موجودیت مرکزی و یا توسط یک سیستم کامپیوتری و به شیوه‌ای غیر مرکزی صادر شوند و به‌عنوان یک واحد پول حکومتی و ملی در نظر گرفته نمی‌شوند.
بیت‌کوین مثالی از یک پول دیجیتال غیر مرکزی یا غیرمتمرکز است. یک خصیصه بارز پول‌های دیجیتال غیرمتمرکز این است که انجام یک تراکنش به‌صورت همتا به همتا انجام می‌گیرد و هیچ‌گونه شخص ثالث و واسطه مورد اعتمادی مانند یک مرکز تهاتر خودکار، بانک و یا حتی بانک مرکزی در آن دخالتی ندارد. این ویژگی خیلی شبیه اسکناس‌ها و سکه‌های فلزی است.
درواقع ساتوشی ناکاموتو بنیان‌گذار بیت‌کوین ادعا می‌کند که معاملات بیت‌کوینی دقیقاً به‌اندازه استفاده از اسکناس که فردی به فرد دیگر می‌دهد ایمن هستند و هیچ مکانیزم دیگری جز بیت‌کوین وجود ندارد که بتوان پرداخت‌ها را بر روی یک مجرای ارتباطی و بدون حضور شخص ثالث برای ایجاد اعتماد انجام داد.
تاریخچه اسکناس و سپرده
تاریخ پول مملو از نمونه‌هایی ست که بخش خصوصی با نوآوری‌های خود انحصار حاکمیت برای ساخت پول را به چالش کشید. اولین اسکناس یا پول کاغذی توسط بخش خصوصی در قرن دهم در کشور چین ارائه شد.
این اسکناس با سکه‌های فلزی و فاقد کیفیت در رقابت بود. این سکه‌ها تا قبل از رواج اسکناس در اروپا یعنی تا قرن ۱۷، رایج بود. حساب‌های سپرده نیز در قرن دوازدهم در شمال ایتالیا پدیدار شد.
بسیاری از شهرهای ایالتی و دوک‌نشین، سکه‌های خود را که اغلب با کیفیت پایین و از جنس نامشخص تولید می‌کردند را مورداستفاده قرار می‌دادند و این موضوع باعث سختی دادوستد در آن مناطق می‌شد. در مقابل این پیشینه، صرافی‌های خصوصی شروع به ارائه حساب‌های سپرده در قبال سکه‌های باکیفیت کردند.
این حساب‌های سپرده بدون استفاده از سکه و تنها از طریق یک دفتر حسابرسی، پول را بین مشتریان جابجا می‌کردند. بانکداری مدرن زمانی متولد شد که این صرافی‌ها شروع به ارائه تسهیلات کردند. در قرن نوزدهم، کشورهای مستقل انتشار اسکناس را به بانک‌های بخش خصوصی واگذار می‌کردند. به‌عنوان‌مثال در سال ۱۸۱۷ در کانادا، بانک‌های خصوصی انتشار اسکناس را شروع کردند.
چرخه همزمان اسکناس‌های دولتی و بخش خصوصی در کانادا فقط تا سال ۱۹۵۰ ادامه داشت. در ایالات‌متحده، بانک‌های خصوصی تنها تا سال ۱۹۱۳ انتشار اسکناس‌های بانکی را بر عهده داشتند یعنی تا زمانی که سیستم‌های ذخیره مرکزی (Federal Reserve System) به وجود آمد. اسکناس‌های منتشر شده هر دو بخش خصوصی و دولتی حدود ۲۰ سال است که در گردش هستند.
سیستم‌های پرداخت الکترونیک و تسویه‌حساب مدرن
پردازش سیستم‌های پرداخت الکترونیک و تسویه‌حساب مدرن کاملاً متمرکز بوده و توسط کارگذاری‌ها انجام می‌شود. بانک‌های مرکزی ارز ملی را منتشر و سرویس‌های تسویه‌حساب را فراهم می‌کنند.
بانک‌های تجاری به‌طور تخصصی سپرده می‌پذیرند و تسهیلات ارائه می‌دهند و سازمان‌های سپرده‌گذاری اوراق بهادار (CSD)، اوراق بهادار را به‌صورت الکترونیکی ذخیره می‌کنند و سازمان‌های تسویه وجوه (CCP) وظیفه تسویه وجوه را بر عهده دارند.
یک عنصر اساسی این کارگزاری‌ها و واسطه‌ها برای ایفای نقش درست و افزایش کارآمدی اقتصاد، این است که مشارکت‌کنندگان به آن‌ها اعتماد داشته باشند. در شکل زیر مثالی از نحوه پرداخت از سوی یک خریدار و فروشنده و تسویه‌حساب مربوطه که همه‌روزه و با تکرار بالا به‌صورت متمرکز انجام می‌شود را نشان می‌دهد.
پرداخت‌کننده که دارای یک حساب‌جاری در بانک است، یک دستور پرداخت به بانک می‌فرستد بانک ۱. بانک، حساب پرداخت‌کننده را صحت سنجی می‌کند تا مشخص شود آیا در حسابش موجودی کافی دارد یا خیر. اگر فرد موجودی کافی داشت، بانک دستور پرداخت را به یک واحد تسویه خودکار وجوه می‌فرستد.
در فواصل زمانی مشخص، مثلاً هر دو ساعت، این مراکز تسویه وجوه دستورات پرداخت را برای عمل تسویه‌حساب به بانک مرکزی می‌فرستند. به‌محض اینکه بانک مرکزی موجودی خالص را به بانک همکار می‌فرستد سیکل پرداخت کامل می‌شود. بانک ۲ سپس اعتبار حساب پذیرنده را بررسی می‌کند.
کل فرایند پرداخت، بسته به زیرساخت پرداخت آن کشور معمولاً چند ساعت یا حتی بیش از یک روز به طول می‌انجامد. برای پرداخت‌های برون‌مرزی، فرایند پیچیده‌تر می‌شود و مدت‌زمان بیشتری به طول می‌انجامد و چراکه بانک‌های بیشتری درگیر فرایند خواهند بود.
.
تراکنش‌ها در سیستم بیت‌کوین
پرداخت‌های بیت‌کوینی بدون وساطت مراکز تهاتر خودکار، بانک‌های بازرگانی و یا بانک‌های مرکزی صورت می‌گیرد. شکل زیر فرآیند تسویه را نشان می‌دهد. با کوین ایران همراه باشید.
این فرایند توسط پرداخت‌کننده آغاز می‌شود که یک دستورالعمل پرداخت را از طریق اینترنت به مشارکت‌کنندگان در شبکه بیت‌کوین می‌فرستد که این مشارکت‌کنندگان شامل شخصی که به او پرداخت انجام می‌گیرد (دریافت‌کننده) و استخراج‌کنندگان می‌شود.
این استخراج‌کنندگان به‌عنوان اعتباردهنده و ثبت‌کننده همه تراکنش‌های بیت‌کوینی عمل می‌کنند. داده‌های تراکنش در فایل‌هایی الکترونیک بنام بلاک ذخیره می‌شوند.
کل تاریخچه تراکنش‌ها در یک توالی طولانی از بلوک‌ها بنام زنجیره‌بلوک ثبت می‌شود. شبکه بیت‌کوین هر ده دقیقه یک‌بار تراکنش‌های اخیر را به‌صورت یک بلاک الکترونیکی جدید بسته‌بندی می‌کند. حق ایجاد بلوک بعدی که به زنجیره‌بلوک اضافه می‌شود، فقط به یک استخراج‌کننده اختصاص داده می‌شود.
به‌منظور تعیین اینکه این استخراج‌کننده چه کسی خواهد بود، سیستم یک معمای نهفته پیچیده را به جامعه استخراج‌کنندگان عرضه می‌کند. استخراج‌کننده‌ای که زودتر معما را حل کند برنده حق ایجاد بلوک بعدی می‌شود.
یک استخراج‌کننده می‌تواند شانس برنده شدن خود را با افزایش مقدار قدرت محاسباتی که وی به آن کار اختصاص می‌دهد، تحت تأثیر قرار دهد. استخراج‌کننده برنده، پاداشی به شیوه بیت‌کوینی که تازه صادرشده و Coinbase نام دارد، دریافت می‌کند.
بازار ماینینگ (استخراج) برای هرکس که دارای سخت‌افزار و نرم‌افزار موردنیاز باشد، باز است. در سال‌های اخیر، پردازنده‌های سرعت بالایی مخصوص استخراج بیت‌کوین توسعه یافته‌اند.
آن‌ها را می‌توان اینترنتی خرید. نرم‌افزار استخراج نیز به‌صورت متن باز است و می‌توان آن را به‌صورت رایگان دانلود کرد. Vigna و Casey (2015) این رقابت میان استخراج‌کننده‌ها را با شرکت در یک لاتاری مقایسه می‌کنند.
هر چه فرد بلیت بیشتری بخرد احتمال برنده شدن او بیشتر می‌شود؛ اما هیچ مشارکت‌کننده‌ای نمی‌تواند یقین داشته باشد که برنده می‌شود. ازآنجایی‌که بلوک‌های جدید هر ده دقیقه ایجاد می‌شوند، استخراج‌کنندگان می‌توانند احتمال برنده شدنشان و ارزش آن را تخمین بزنند.
زمانی که سیستم، استخراج‌کننده برنده را تعیین کند، استخراج‌کننده‌های دیگر به ارزیابی این نکته می‌پردازند که آیا بلاکی که توسط فرد برنده منتشرشده معتبر است یا نه. این اعتبار دهی، جهت جلوگیری از تقلب در شبکه ضروری است.
به‌طور خاص، این کار ابزاری برای جلوگیری از این است که یک بیت‌کوین و یا کسری از آن دو بار خرج شود. استخراج‌کنندگان با خدمت کردن به‌عنوان اعتباردهنده‌ها یا دفاتر اسناد مستقل، اعتماد را در سیستم ایجاد می‌کنند. اگر اکثریت استخراج‌کننده‌ها موافقت کنند که تراکنش‌های یک بلوک معتبر است، کپی‌های کاملاً مشابهی از آن بلوک از طریق شبکه منتشر می‌شود.
این کپی‌ها از بلوک به شیوه‌ای غیر مرکزی در کامپیوتر استخراج‌کننده‌ها ذخیره می‌شوند. حدود یک ساعت طول می‌کشد تا تراکنش‌های یک بلوک نهایی تلقی شود.
این تأخیر، بیت‌کوین را برای پرداخت‌های بین‌بانکی باارزش زیاد نامناسب می‌کند، چراکه سیستم‌های تسویه ناخالص فعلی، با فراهم آوردن خاتمه فوری پرداخت‌ها، ریسک تسویه را از بین می‌برند می‌کنند. بیت‌کوین اولین کاربرد مدرن از فناوری دفتر کل توزیع شده است.
این اصطلاح، اصطلاحی جمعی ست که شامل چندین جزء تشکیل‌دهنده ازجمله زنجیره‌بلوک‌ها، ساختار زیربنایی کلیدهای عمومی، امضای رمزنگاری‌شده، توابع هش و سایر اجزای دیگر می‌شود. درحالی‌که اجزای موردنیاز متنوع هستند، در همه برنامه‌های دفتر کل توزیع‌شده رکوردی از تراکنش‌ها در میان چیزهای متعدد دیگر موجود در شبکه ذخیره شده است.
این موضوع دفتر کل توزیع‌شده را به یک دفتر ثبت و ضبط اولیه معتبر تبدیل کرده که موجودیت‌های متعددی می‌تواند به آن ارجاع داده شوند و به‌طور ایمن با آن تعامل داشته باشند.
منبع: کوین ایران