بالاخره بیت‌کوین قانونی هست یا نیست؟ مرکز ملی فضای مجازی پاسخ می‌دهد

معاون مرکز ملی فضای مجازی از تصویب مقررات حاکم بر رواج پول مجازی در کشور در کمیسیون عالی تنظیم مقررات این مرکز خبر داد و گفت: «این مقررات در صف تصویب شورای عالی فضای مجازی قرار دارد.»

سعید مهدیون در گفتگو با خبرنگار مهر، بابیان اینکه پول مجازی به‌تدریج نقش جدی در معاملات اقتصادی و گردش مالی کشورها پیدا خواهد کرد، از تصویب مقررات و آیین‌نامه که در آن تکالیف دستگاه‌های مرتبط با این موضوع دیده‌شده است در کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی خبر داد.

 

عمده کشورها نگران عوارض منفی پول مجازی هستند

وی گفت: «گرچه ممکن است در حال حاضر گردش مالی سنگینی که بر پول‌های واقعی وجود دارد بر روی پول مجازی که تحت عنوان «بیت‌کوین» شناخته می‌شود وجود نداشته باشد اما روند این مسئله به نحوی است که نشان می‌دهد سرمایه‌گذاری بر روی پول مجازی به سمت جدی شدن پیش می‌رود و این موضوع می‌تواند آثار و عواقب جدی مثبت و منفی به همراه داشته باشد.»

مهدیون با تأکید بااینکه عمده کشورها نگران عوارض منفی پول مجازی هستند، خاطرنشان کرد: «این‌یک نظام مالی و اقتصادی است که در دنیا حاکم شده و می‌تواند عوارض منفی یا مثبت داشته باشد و ممکن است منجر به بروز یک سری رخدادهای خارج از کنترل شود که دولت‌ها نگران و به دنبال کنترل آن هستند.»

 

معاملاتی با پول مجازی در کشور ما شکل‌گرفته است

معاون مرکز ملی فضای مجازی با اشاره به اینکه پول مجازی در کشور ما هنوز به عارضه تبدیل نشده اما مطرح‌شده است، افزود: «بررسی‌ها نشان می‌دهد که معاملاتی با پول مجازی در کشور ما شکل‌گرفته و فروشگاه‌هایی هستند که یک سری محصول با این پول می‌فروشند.»

وی بابیان اینکه بررسی معایب و مزایا و تدوین قانون و مقررات در حوزه پول مجازی را در برنامه سال ۹۳ قراردادیم، ادامه داد:

بر این اساس کمیته تخصصی از ۱۵ دستگاه مختلف که با موضوع مرتبط هستند ازجمله بانک مرکزی، مرکز پژوهش‌های مجلس، سازمان بورس و اوراق بهادار، ستاد مبارزه با قاچاق کالا و ارز، وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات و پلیس فتا تشکیل شد و مطالعات لازم در مورد پول مجازی انجام گرفت.

 

۵ سناریو برای مقررات بیت‌کوین

رئیس کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی اضافه کرد: «پس از حدود ۷ جلسه بررسی درزمینهٔ پول مجازی، پیش‌نویس مقررات حاکم بر استفاده و رواج این پول در کشور با ۵ سناریوی تعریف‌شده و یک پیشنهاد نهایی تصویب و آماده ارائه به شورای عالی فضای مجازی شده است.»

وی بابیان اینکه این سناریوها با تعریف جزئیاتی از مزایا و معایب و مقررات سلبی تا ایجابی ارائه‌شده و در کمیسیون عالی تنظیم مقررات مرکز ملی فضای مجازی پس از ۳ جلسه بحث به تصویب رسید افزود: «در این سناریوها که باید درنهایت یکی از آن‌ها به تصویب شورای عالی فضای مجازی برسد آیین‌نامه مواجهه با پول مجازی و تقسیم‌کار ملی برای هر دستگاه اجرایی، دیده‌شده است.»

[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”24″ bg_color=”#2b2929″ txt_color=”#ffffff”]کشور چین استفاده از پول مجازی را در مراودات داخلی ممنوع کرده اما در مراودات بین‌الملل به کار گرفته می‌شود؛ به‌طور کل در کشورهای مختلف مواجهه با این مقوله متفاوت است به‌نحوی‌که یک دسته از کشورها هنوز در بلاتکلیفی به سر می‌برند؛ اما یک دسته از کشورها ازجمله آمریکا در برابر این موضوع مطابق قوانین مالی برخورد می‌کنند و آن را مانند پول می‌بینند و ادبیات مالی و پولی بر آن حاکم است؛ در همین حال برخی کشورها این موضوع را ممنوع کردند و برخی نیز پول مجازی را در حد کالا و سرمایه می‌بینند[/mks_pullquote]

اجرای ۶ ماهه قانون پول مجازی در صورت تصویب شورای عالی فضای مجازی

مهدیون با اشاره به لزوم فرهنگ‌سازی، تدوین و تصویب قانون و مباحث فنی و اجرایی به‌عنوان نمونه تکالیف دستگاه‌های مرتبط در این مقوله، گفت: «بر این اساس در کمیسیون عالی تصویب شد که کمیته‌ای به‌صورت دائمی تشکیل شود تا بتواند موضوع را رصد کند و یا چنانچه تغییری در تصمیم‌گیری لازم است ارائه کند.»

وی بابیان اینکه اصول حاکم بر پول مجازی در اولویت صف مصوبات شورای عالی فضای مجازی برای تصویب قرارگرفته است ادامه داد: «در صورت تصویب این موضوع در شورای عالی فضای مجازی، ظرف مدت ۶ ماه مقررات استفاده از پول مجازی در کشور به مرحله اجرا درخواهد آمد.»

معاون مرکز ملی فضای مجازی با تأکید بااینکه تکالیف دستگاه‌ها در مواجهه با پول مجازی شناسایی‌شده است و پس از نهایی شدن مقررات کلان در شورای عالی فضای مجازی، همگرایی این تکالیف آغاز می‌شود، گفت: «رواج پول مجازی تأثیر کشوری و ملی دارد و از نوع سیاست‌های کلی نظام است که لازم است در شورای عالی مطرح شود و در چارچوب مصوبات این شورای عالی شکل اجرایی به خود بگیرد.»

مواجهه کشورهای مختلف با بیت‌کوین

وی با اشاره به‌مواجهه کشورهای مختلف با پول مجازی که در برخی مواقع ماهیت پولی و در بعضی مواقع نیز ماهیت کالا به خود می‌گیرد به مهر گفت: «برای مثال کشور چین استفاده از پول مجازی را در مراودات داخلی ممنوع کرده اما در مراودات بین‌الملل به کار گرفته می‌شود؛ به‌طور کل در کشورهای مختلف مواجهه با این مقوله متفاوت است به‌نحوی‌که یک دسته از کشورها هنوز در بلاتکلیفی به سر می‌برند؛ اما یک دسته از کشورها ازجمله آمریکا در برابر این موضوع مطابق قوانین مالی برخورد می‌کنند و آن را مانند پول می‌بینند و ادبیات مالی و پولی بر آن حاکم است؛ در همین حال برخی کشورها این موضوع را ممنوع کردند و برخی نیز پول مجازی را در حد کالا و سرمایه می‌بینند.»

مهدیون افزود: «کشورهای مختلف بر اساس منافع ملی‌شان با پول مجازی برخورد می‌کنند و الگوی مشخصی بر آن حاکم نیست.» معاون مرکز ملی فضای مجازی ادامه داد: «ضوابط کلی استفاده از پول مجازی در کشور، نظام‌های کنترل کیفی و فنی، مقررات بهره‌برداری غیرمجاز و هماهنگی و نظارت برای دستگاه‌های صادرکننده مجوز، در این پیش‌نویس دیده‌شده است.»

 

یک بیت‌کوین معادل چند میلیون تومان قیمت‌گذاری می‌شود

وی بابیان اینکه آماری از استفاده از پول مجازی در کشور وجود ندارد چراکه این فعالیت، غیرقانونی است به مهر گفت: «از روی میزان ترافیک و میزان رشد بنگاه‌هایی که در معاملاتشان از این مدل استفاده می‌کنند می‌توان به روند رشد صعودی این موضوع پی برد؛ هم‌اکنون بازار غیررسمی نشان می‌دهد که هر یک بیت‌کوین در حد چند میلیون تومان در بازار قیمت‌گذاری می‌شود و روند رشد نرخ صعودی منحنی را نشان می‌دهد.»

مهدیون گفت: «برای مثال نیروی انتظامی بیت‌کوین را غیرقانونی می‌داند اما نمی‌داند به استناد کدام قانون باید آن را متوقف کند در همین حال بانک مرکزی معتقد است که بیت‌کوین پول نیست و کالا است و باید سازمان بهابازار و اوراق بهادار به آن بپردازد.»

 

فریب پول مجازی را نخورید

وی با اشاره به نبود قانون مشخص در استفاده از پول مجازی، به افراد توصیه کرد که تا زمان اعلام قانون مشخص برای این موضوع، از بیت‌کوین استفاده نکنند چراکه ممکن است سرمایه‌شان از دست برود؛ کما اینکه در معرض هک‌های اخیر یک سری از این پول‌ها ازدست‌رفته است و به دلیل نبود قانون نمی‌توان از آن‌ها حمایت نکرد.

بیت‌کوین که از رمزنگاری کلید عمومی استفاده می‌کند به کاربران امکان می‌دهد بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیرقابل‌بازگشت انجام دهند. بر اساس آمارهای غیررسمی تا ماه دسامبر سال ۲۰۱۳، بالغ‌بر ۱۲ میلیون حساب در گردش بیت‌کوین در جهان ثبت‌شده است. تراکنش فوری و بدون واسطه، پرداخت جهانی و کارمزد بسیار پایین از ویژگی‌های این پول است. بیت‌کوین در دنیای دیجیتال از روش‌هایی مانند مشاهده تبلیغات حاصل می‌شود؛ همچنین وب‌سایت‌هایی نیز وجود دارند که به اعضای خود بیت‌کوین رایگان می‌دهند که عملکردشان مبتنی بر بخت‌آزمایی است.

[mks_pullquote align=”left” width=”600″ size=”24″ bg_color=”#2b2929″ txt_color=”#ffffff”]نیروی انتظامی بیت‌کوین را غیرقانونی می‌داند اما نمی‌داند به استناد کدام قانون باید آن را متوقف کند در همین حال بانک مرکزی معتقد است که بیت‌کوین پول نیست و کالا است و باید سازمان بهابازار و اوراق بهادار به آن بپردازد[/mks_pullquote]

 

بیت‌کوین یک نوآوری اینترنتی با کارکردهای مشابه «پول بی‌پشتوانه» یا پول حکومتی است. نوآوری بودن بیت‌کوین به این معناست که خالقان آن توانسته‌اند آن‌ها در مدت کوتاهی از یک ایده به یک واقعیت اثرگذار بردنیای اقتصاد و مراکز سیاست پژوهی مبدل کنند؛ زیرا در چند سال گذشته ارزش بیت‌کوین در بازارهای جهانی از چند صدم دلار به صدها دلار افزایش‌یافته است؛ اما پول بودن یک جایگاه حقوقی است و پول بودن بیت‌کوین منوط به پذیرش جایگاه حقوقی آن از سوی دولت‌هاست. تاکنون هیچ دولتی پول بودن بیت‌کوین را تأیید نکرده است و دولت‌های ایالات‌متحده آمریکا، جمهوری فدرال آلمان و جمهوری خلق چین بر کالا بودن بیت‌کوین تأکیددارند. البته ازلحاظ فنی و کارکردی این عبارت صحیح است که بیت‌کوین نوعی پول دیجیتال بر پایه شبکه همتا به همتا، امضای دیجیتال و اثبات دانایی صفر است و به کاربران امکان می‌دهد که بدون هیچ واسطه‌ای انتقال پول غیرقابل‌بازگشت انجام دهند. گره‌های شبکه هر معامله را در شبکه اعلام می‌کنند که پس از تأیید در یک سیستم اثبات کار، در یک تاریخچه عمومی به نام Blockchain ذخیره می‌شود. بیت‌کوین در سال ۲۰۰۹ مبتنی بر عقایدی که ساتوشی ناکاموتو در مقاله‌ای منتشر کرد پایه‌گذاری شد.

بیت‌کوین امکان پرداخت‌های بسیار کم‌هزینه را فراهم می‌کند. شبکه بیت‌کوین سیستم کنترل‌کننده متمرکز ندارد و توسط هیچ ارگان یا نهاد دولتی اداره نمی‌شود. زمان متوسط تأیید هر انتقال بیت‌کوین، تقریباً ده دقیقه است. انتقال پول از یک نقطه‌به‌نقطه دیگر در تمام شبکه اطلاع‌رسانی شده و تمام نقاط از آن آگاه خواهند شد.

قبل از ابداع بیت‌کوین، سیستم‌های مالی آنلاین برای امنیت به یک سیستم کنترل‌کننده مرکزی احتیاج داشتند. ناکاموتو با استفاده از شیوه اثبات کار در یک شبکه همتا به همتا، راهی جایگزین پیشنهاد کرد. بیت‌کوین نسبتاً پروژه‌ای جدید و شدیداً تحت توسعه است. به همین دلیل توسعه‌دهندگان آن به کاربران توصیه می‌کنند که به آن به‌عنوان یک نرم‌افزار آزمایشی نگاه کنند.