مزایا و چالش‌های ارائه محصولات و خدمات بانکی مبتنی بر رایانش ابری

رایانش ابری (Cloud Computing) حاصل پیوند دو کلمه رایانش و ابر است. رایانش به معنای «محاسبات» و ابر در اینجا استعاره از شبکه‌هایی وسیع مانند اینترنت است که کاربر معمولی از پشت‌صحنه و آنچه در پی آن اتفاق می‌افتد اطلاع دقیقی ندارد.

رایانش ابری به استفاده از منابع محاسباتی (سخت‌افزار و نرم‌افزار) از طریق یک شبکه اطلاق می‌شود؛ به‌عبارت‌دیگر در این روش، کاربر از نصب نرم‌افزارهای کاربردی بر روی تلفن همراه و یا کامپیوتر شخصی خود بی‌نیاز می‌گردد، اما درعین‌حال او قادر خواهد بود تا از طریق هر کامپیوتر و یا تلفن همراه متصل به شبکه (اینترنت) در هر زمان و مکان جغرافیایی، خدمات و محصولات موردنیازش را به‌صورت پایدار و امن دریافت کند. محصولات و خدمات مبتنی بر ابر، توسط سازمان‌هایی که «تأمین‌کنندگان خدمات ابری» نامیده می‌شوند، عرضه می‌گردند.

استفاده گسترده از رایانش ابری تا سال 2020، می‌تواند 250 میلیارد یورو به تولید ناخالص داخلی کشورهای اروپایی بیافزاید. بر اساس تحقیق صورت گرفته از سوی شرکت داده‌های بین‌المللی (International Data Corporation) و به لطف نوآوری روزافزون و افزایش بهره‌وری، نزدیک به چهار میلیون شغل جدید از این رهگذر ایجاد خواهد گردید.

امکانات رایانش ابری می‌تواند در توسعه اقتصاد الکترونیکی مستقل و یکپارچه نقش اساسی ایفا نموده و منابع مالی سرشاری به سیستم بانکی سرازیر نماید.

با امکان دسترسی تقریباً نامحدود به منابع گوناگون سخت‌افزاری و نرم‌افزاری در بستر اینترنت، بهره‌گیری از رایانش ابری در عملیات بانکی، مزایای فراوانی را به ارمغان خواهد آورد. ازجمله: کاهش هزینه‌ها، ایجاد نوآوری در خدمات و انعطاف‌پذیری در پاسخ به تغییرات مستمر در بازار و نیازمندی‌های مشتری.

بانک‌ها در گذشته علاقه چندانی به پذیرش فناوری‌های نوین به‌ویژه در زمینه‌های امنیتی نداشتند. با گذشت زمان، آن‌ها فهم دقیق‌تری از مزایای رایانش ابری پیدا کردند. قدرت این فناوری در مدیریت چالش‌های پیشین و همچنین گسترش استفاده از خدمات مبتنی بر ابرها توسط جامعه، موجب بیدار شدن بانک‌ها از خواب زمستانی گردید. بر اساس تحقیقات اخیر، بیشتر سازمان‌ها باور دارند که رایانش ابری نقش مرکزی در شکل‌گیری استراتژی آینده آن‌ها ایفا می‌کند. آن‌ها همچنین بانک‌های طرف خود را تحت‌فشار قرار می‌دهند تا با استفاده از خدمات مبتنی بر ابر، فرایندهای دست‌وپا گیر بانکی را کاهش دهند. علاوه بر آن، بانک‌ها در درون سازمان خود نیز متحمل فشارهای روزافزونی در جهت استفاده مؤثرتر از بودجه مربوط به فناوری اطلاعات هستند.

.

شش مزیت اصلی استفاده از ابرها در ارائه خدمات بانکی

1. کاهش هزینه‌ها: با رایانش ابری بانک‌ها دیگر نیازی به سرمایه‌گذاری گسترده در سخت‌افزار، نرم‌افزار و نیروی انسانی مرتبط با آن‌ها نخواهند داشت و به‌روزرسانی زیرساخت‌های فناوری اطلاعات (Information Technology) بسیار ساده‌تر و کم‌هزینه‌تر خواهد شد. مدل پرداخت بر حسب تقاضا بدین معنا است که عملیات بانکی تنها به ازا سخت‌افزار و نرم‌افزار موردنیاز صورت خواهد پذیرفت و نه بیشتر.

2. افزایش انعطاف و مقیاس‌پذیری: بانک‌ها با بهره‌مندی از رایانش ابری قابلیت واکنش و پاسخگویی سریع به دگرگونی ابزارهای فناوری و همچنین تغییر نیازهای بازار و مشتری را به دست خواهند آورد. آن‌ها می‌توانند سطح فناوری‌های نوین بکار رفته در خدمات بانکی را بر اساس تقاضای بازار، به‌صورت تدریجی کاهش و یا افزایش دهند؛ اما آنچه از همه باارزش‌تر است اینکه، قابلیت پاسخگویی سریع به تغییرات، یک مزیت مهم رقابتی محسوب می‌گردد.

3. افزایش اثرگذاری: آنچه برای بانک‌ها جذابیت دارد، افزایش میزان اثرگذاری بر مشتریان و بازار است. برای رسیدن به این مهم آن‌ها از اهرم‌های عملیانی گوناگونی بهره می‌برند. مکانیزم استانداردسازی در ابرها می‌تواند ادغام فناوری‌های جدید را ساده‌تر نماید. چرا که تجارت و فناوری اطلاعات به‌راحتی می‌توانند با یکدیگر همگون و هماهنگ گردند. رایانش ابری این فرصت طلایی را در اختیار بانک‌ها می‌گذارد تا بر پیچیدگی‌ها فائق آیند و نقشی مؤثر در بازار به دست آورند.

4. خدمت‌رسانی سریع‌تر به مشتریان: با کمک رایانش ابری می‌توان محصولات جدید و با قابلیت استفاده بدون در نظر گرفتن محدودیت‌های جغرافیایی را تولید نمود. همچنین ابرها می‌توانند راه‌اندازی و توسعه خدمات بانکی را تسهیل نموده و تأخیرهای ناشی از آماده‌سازی سخت‌افزار و نرم‌افزار موردنیاز را مرتفع نمایند.

بدین ترتیب بانک‌ها قادر به افزایش توان پردازشی خود در جهت پاسخگویی به حداکثر تقاضاها و ارائه مجموعه‌ای از راهکارها بدون نیاز به نگرانی پیرامون به‌روزآوری ابزارهای فناوری اطلاعات خود می‌باشند. شرکت‌ها نیز می‌توانند با استفاده از مرورگرهای اینترنتی از هر مکانی و در هر زمانی به خدمات متنوع بانکی دسترسی داشته باشند.

5. ایجاد ارتباط قوی‌تر با مشتری: ترکیب قدرت پردازشی بالقوه نامحدود و داده‌های گوناگون، بانک‌ها را در توسعه سیستم‌های خود یاری می‌رساند تا از این رهگذر، فهم دقیق‌تر و جامع‌تری از مشتری به دست آمده و تصمیمات بهتری اتخاذ نمایند. این عامل به سفارشی نمودن بیش‌ازپیش محصولات منجر خواهد شد.

6. نزدیک‌تر شدن مشتریان بانک‌ها به مشتریانشان: بدون شک، تراکنش‌های بانکی موجب تسهیل عملیات پرداخت میان خریداران و فروشندگان می‌گردد. در حال حاضر فعالیت‌هایی که نیاز به پردازش پرداخت‌ها دارند، ناکارآمد هستند زیرا نیاز به ارتباط با بسترهایی دارند که هرکدام از فناوری‌های مختلفی بهره می‌برند؛ اما با استفاده از خدمات بانکی مبتنی بر ابرها، خریداران و فروشندگان به یکدیگر نزدیک‌تر شده و هر دو از برنامه‌های به اشتراک‌گذاری شده در ابر استفاده می‌نمایند.

.

پنج چالش اصلی استفاده از ابرها در ارائه خدمات بانکی

1. امنیت و انطباق‌پذیری: آنچه بیش از همه اهمیت دارد، کارآمدی مکانیزم‌‎های حفظ امنیت داده‌ها است. در نتیجه بانک‌ها بایستی همواره خواستار اعمال اقدامات سخت‌گیرانه در جهت امنیت داده‌ها از سوی تأمین‌کنندگان خدمات بانکی باشند تا ضمن اطمینان از به‌کارگیری دقیق‌ترین استانداردهای امنیتی، رضایت مشتری جلب گردد.

2. قابلیت اعتماد: پایداری خدمات بانکی باید به‌گونه‌ای حاصل گردد که در زمان فجایع طبیعی یا رخدادهای غیرقابل‌پیش‌بینی، برنامه‌ها و داده‌ها قابل‌دسترسی و استفاده باشند. بانک‌ها باید ضمانت‌های لازم، سناریوهای جایگزین و مجموعه‌ای از راه‌حل‌ها را در اختیار داشته باشند تا در صورت ناکامی تأمین‌کننده خدمات در شرایط فوق، خود به ارائه خدمات مطمئن مبادرت ورزند.

3. مدیریت ابرها: دستیابی به شفافیت در ارائه خدمات و همچنین سنجش عملکرد بسیار دشوار است. این مهم پیچیده‌تر خواهد شد اگر بانک‌ها منابع خدمات ابری خود را از چندین تأمین‌کننده دریافت نمایند. چالش اصلی این است که بانک‌ها مجبور خواهند بود تا سیستم‌های امنیتی چندگانه‌ای را مدیریت نمایند و اطمینان حاصل کنند که تمامی قسمت‌های بانک می‌توانند با یکدیگر و با مشتریان ارتباط برقرار کنند. در این راستا، بستر مدیریت ابر، باید به‌گونه‌ای تمام‌عیار توسعه یابد. بایستی این اطمینان به مدیران بانک‌ها داده شود که در نهایت صرفه‌جویی در هزینه و انعطاف‌پذیری از مزیت‌های رایانش ابری است و بدون آن، باید هزینه‌های بیشتری را متحمل شد.

4. لزوم همکاری میان تأمین‌کنندگان: همکاری و هماهنگی میان تأمین‌کنندگان خدمات بانکی بسیار حائز اهمیت است تا بدین‌وسیله داده‌ها و برنامه‌ها قابلیت انتقال از بسترهای نرم‌افزاری تأمین‌کنندگان مختلف را به دست آورند. پس‌ازاین، بانک‌ها بایستی اقدام به توسعه رابط کاربری یکسانی نمایند تا برنامه کاربردی بتواند در این بسترهای نرم‌افزاری به‌گونه‌ای پایدار اجرا گردد.

5. قوانین و مقررات: قوانین حاکم بر ابرها از کشوری به کشور دیگر متفاوت است. قوانین محافظت از داده‌ها در بسیاری از کشورها، محدودیت‌هایی را در محل نگهداری داده‌ها اعمال می‌کنند. شناخت دقیق قوانین در گسترش مؤثر خدمات بانکی مبتنی بر ابر، اهمیت بسزایی دارد.

نویسنده: الستر براون (Alastair Brown is head of eChannels at RBS global transaction services)

مترجم: علیرضا قدربلند / رابط روابط عمومی بانک رفاه کارگران استان بوشهر

منبع: بانکی