پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
دومین رویداد رمزآتی ۱۷ و ۱۸ آذرماه ۱۴۰۴ در سالن همایشهای هتل قلب تهران برگزار شد. همایش رمزآتی امسال بیش از آنکه یک گفتوگوی رودررو میان دولت و اکوسیستم رمزارز ایجاد کند به صحنهای از پراکندگی دیدگاهها و پیامهای متناقض رگولاتوری تبدیل شد؛ سخنرانان در این رویداد، هر کدام تصویری متفاوت از فضای قانونگذاری و آینده رمزارز ارائه کردند؛ از تأکید نوشآفرین مومنواقفی بر خط قرمزِ حاکمیت ریال و ممنوعیت تبدیل رمزارز به ابزار پرداخت گرفته تا وعده محمود گودرزی درباره ورود صندوقهای رمزارزی به بازار سرمایه، و از دفاع محمدرضا مانییکتا از رویکرد توسعهای بانک مرکزی تا هشدار یاسر مرادی درباره پیامدهای تصمیمهای سلبی و ریسک کامل فعالیت برای کاربران.
قانون صرافیهای رمزارز در حال آمادهسازی است
در افتتاحیه رویداد، مهدی طغیانی، نایبرئیس کمیسیون اقتصادی مجلس، با تأکید بر ضرورت تنظیمگری هوشمند در حوزه رمزارزها گفت که قانون جدید باید در عین حفظ امنیت و حکمرانی ریال، مانع نوآوری نشود. او اعلام کرد بانک مرکزی مقررات این حوزه را آماده کرده و هدف مجلس نیز جلوگیری از فعالیت زیرزمینی صرافیها و ایجاد چارچوبی پیشبینیپذیر برای کسبوکارهای مبتنی بر بلاکچین است. طغیانی تأکید کرد که اکنون فرصت مناسبی برای انتقال واقعیتهای میدان به قانونگذار وجود دارد تا تدوین قانون بدون تأخیر و با مشارکت فعالان انجام شود.
تخمین ۲۲ میلیون کاربر تجربهدار در رمزارز
رضا کیانی، مدیر تحقیق و توسعه بورس تهران با اشاره به رشد ۵۸۰ برابری بازار رمزارزها و ورود صندوقهای اسپات بیتکوین به بورسهای بزرگ دنیا گفت: «ایران با حدود سه میلیون سرمایهگذار فعال و ۲۲ میلیون کاربر تجربهدار در رمزارز، نمیتواند از موج جهانی توکنسازی و توسعه ابزارهای رمزارزی عقب بماند.» او تأکید کرد که با رسمیت یافتن رمزداراییها در قانون مالیات و فراهمشدن زیرساختهای نظارتی، زمان آن رسیده که بازار سرمایه ایران نیز صندوقها و ابزارهای مبتنی بر رمزارز را ارائه کند تا از تحولات جهانی عقب نماند.
تشکیل شورای راهبردی و تدوین اسناد جدید
نوشآفرین مومنواقفی، معاون فناوریهای نوین بانک مرکزی، نیز با تأکید بر اینکه اقتصاد دیجیتال امروز رکن اصلی اقتصاد کشورهاست، گفت حفظ حاکمیت ریال خط قرمز نظام مالی است و هیچ نهادی اجازه عبور از آن را ندارد. او با اشاره به فعالیت حدود پنج میلیون کاربر ایرانی در حوزه رمزارز، توضیح داد که بانک مرکزی طی ماههای اخیر اقدامات مهمی در مسیر تنظیمگری انجام داده و اکنون با تشکیل شورای راهبردی فناوریهای نوین و تدوین اسناد جدید، تلاش میکند حکمرانی منسجمتری در این حوزه ایجاد کند.
او با اشاره به تشکیل شورای راهبردی و تنظیمگری فناوریهای نوین مالی و رمز گفت: «نزدیک به پنج جلسه برگزار شده و یک مسیر میانبری در بانک مرکزی ایجاد کردهایم تا تصمیمگیریهای حوزه فناوری مالی با سرعت بیشتری تصویب شود.»
او افزود: «سند تأسیس و فعالیت نهادهای امین یا کاها در حال تدوین است و اکنون در مسیر بررسی کارشناسی قرار دارد. نظر نهادهای متخصص در حال اخذ است و انشاءالله تا سه ماه آینده این سند ارائه خواهد شد.»
مومنواقفی با بیان اینکه بیش از ۱۰۰ کارگزاری رمزارزی شناسایی شدهاند که پیش از ورود رسمی بانک مرکزی در فضای آزاد فعالیت میکردند، تأکید کرد تنها خط قرمز اصلی، جلوگیری از تبدیل رمزارز و طلا به ابزار پرداخت است. او گفت آینده نظام مالی بهشدت تحتتأثیر داراییهای رمزی، توکنها و دیفای قرار خواهد گرفت و اگر تصمیمگیری بهموقع و هماهنگ انجام نشود، کشور در برابر موج جهانی این تحول منفعل خواهد ماند.
صندوقهای رمزارزی بهزودی وارد بازار سرمایه میشوند
محمود گودرزی، مدیرعامل بورس تهران، با اشاره به تغییر ذائقه سرمایهگذاران و تمایل آنان به داراییهای دیجیتال، تأکید کرد که بازار سرمایه باید امکان ورود رسمی صندوقهای رمزارزی را فراهم کند. او گفت بسیاری از سرمایهگذاران علاقهای به درگیری با پیچیدگیهای فنی رمزارز ندارند و اگر این کلاس دارایی در قالب اوراق بهادار قابل توصیف و مدیریت شود، سبد سرمایهگذاری کشور کارآمدتر خواهد شد. گودرزی اعلام کرد که سازمان بورس بهصورت رسمی از بورس تهران خواسته متولی راهاندازی صندوقهای رمزارز باشد و با اراده موجود در نهادهای حاکمیتی، ایجاد این صندوقها بهزودی عملی خواهد شد.
او مهمترین چالش صندوقهای رمزارزی را تعیین «نهاد امین» دانست و توضیح داد که برای نگهداری ایمن داراییها، مدل پیشنهادی بورس تهران تکیه بر همکاری قراردادی با پلتفرمهای معتبر رمزارزی و نگهداری ۹۰ تا ۹۵ درصد داراییها در کیف پول سرد است. گودرزی با اشاره به فعالیت صندوقهای رمزارزی در بیش از ۲۰ کشور، تأکید کرد که بازار سرمایه ایران نباید بیش از این از روند جهانی عقب بماند و باید با طراحی سازوکارهای شفاف، نظارت مناسب و تعامل با پلتفرمها، زمینه راهاندازی ابزارهای جدید سرمایهگذاری را فراهم کند. او گفت نقش بازار سرمایه در تأمین مالی اقتصاد دیجیتال زمانی محقق میشود که دغدغههای فعالان این حوزه جدی گرفته شود.
مدیرعامل بورس تهران با اشاره به اینکه «نمادهای مالی فعلی عملکرد مطلوبی نداشتهاند» تصریح کرد: «اگر کلاس دارایی رمزارز در سبد سرمایهگذاری ما بود، شاید عملکرد بسیار بهتری ثبت میشد. نهادهای مالی ما اکنون دستشان خالی است و نمیتوانند این ابزار را ارائه دهند.»
او گفت طی چند ماه گذشته باب این گفتوگو با سازمان بورس باز شده و «یک نامه رسمی به بورس تهران ارسال شده تا مسئول راهاندازی صندوقهای رمز در بازار سرمایه باشد». او افزود: «با ارادهای که در سازمان بورس، وزارت اقتصاد و حاکمیت اقتصادی ایران وجود دارد، انشاءالله به زودی شاهد ایجاد این صندوقها خواهیم بود.»
گودرزی با بیان اینکه «اگر قرار باشد گواهی سپرده بیتکوین صادر شود، ریسک امنیتی شدیدی به مدیران صندوق منتقل خواهد شد»، گفت: «در دنیا مدل پذیرفتهشده این است که پلتفرمها تأمینکننده دارایی باشند و صندوقها از طریق قرارداد با آنها معاملات را انجام دهند.»
او افزود: «بیش از ۲۰ کشور و ۲۶ بورس دنیا صندوقهای رمزارزی فعال دارند و حتی بورس آستانه نیز این مسیر را آغاز کرده است. عجیب است که بازار سرمایه ما با وجود ظرفیت بالا، با تأخیر وارد این حوزه شده است.»
مانییکتا: برخوردهای سلبی اخیر بیانگر نگاه اصلی بانک مرکزی نیست
محمدرضا مانییکتا، مدیرکل نظامهای پرداخت بانک مرکزی، با تأکید بر اینکه هر فعالیتی که بر بازار پول و ارز اثر بگذارد باید تحت نظارت بانک مرکزی باشد، گفت ورود جدی این نهاد به حوزه رمزارزها در یکسال اخیر ناشی از رفع ابهامات قانونی و ضرورت مدیریت نوسانات ارزی بوده است. او رویکرد اصلی بانک مرکزی را «توسعهای» توصیف کرد و یادآور شد برخوردهای سلبی اخیر صرفاً به دلیل شرایط خاص اقتصادی بوده است. مانییکتا با اشاره به پیشرفتهای بانک مرکزی در ایجاد سندباکس رمزارزی و مطالعات مربوط به ارز دیجیتال بانک مرکزی (CBDC)، تأکید کرد امنیت زیرساختها و سکوهای مبادله مهمترین چالش جهانی این حوزه است و مقررات جدید باید پاسخی برای این دغدغهها ارائه دهد.
مانی یکتا با بیان این مهم که نگرانیهایی در حوزه الزامات از سمت پلتفرمها مطرح شده است، گفت: «یکی از موارد برخورد بانک مرکزی با رویکرد سلبی در یکسال گذشته بود اما حقیقت اینکه به علت شرایط ویژه اقتصادی و با تصمیم تمام مجموعهها و در راستای کنترل نوسانات ارزی و پولی، این تصمیمها گرفته شد و این اتفاق را نمیتوان بیانگر دیدگاه کلی بانک مرکزی دانست.»
او ادامه داد: «تنظیمگر مجبور است برخی مواقع به صورت سلبی تصمیم بگیرد اما رویکرد کلی بانک مرکزی توسعهای است.»
مانی یکتا عنوان کرد: «واقعیت اینکه بانک مرکزی ایران جز اولین نمونههایی بود که بستر فعالیت ارز دیجیتال را در سند باکس ایجاد کرد.»
۶ تن طلا در گردش؛ پشتوانه واقعی فقط ۲ تن
ایرج نیازی، مدیرعامل بانک کارگشایی، با اشاره به اینکه تمامی پلتفرمهای متقاضی مجوز را گرد هم آوردهاند، گفت این اقدام باعث شد ریسک سیستماتیکی که از پراکندگی مراجع صدور مجوز ایجاد شده بود، کنترل شود. او اعلام کرد در حالی که تنها ۲ تن طلا در بانک کارگشایی نگهداری میشود، حجم طلای در گردش پلتفرمهای معاملاتی به حدود ۶ تن رسیده است. نیازی با تأکید بر ظرفیت بالای اشتغالزایی طلا و هجوم نسل Z به پلتفرمها، گفت ۲۴ ساعته شدن معاملات مزیت مهمی ایجاد میکند و بانک مرکزی نیز طی سه ماه آینده سامانه ناظر را راهاندازی خواهد کرد.
مدیرعامل بانک کارگشایی در این رویداد گفت: «در حال حاضر در بانک کارگشایی ۲ تن طلا وجود دارد، اما طلای در گردش این پلتفرمها نزدیک به ۶ تن است.»
او تصریح کرد: «امروز صنعت طلا در کشور ما وجود ندارد چراکه شاخصه آن شهرکهای طلاست که ما چنین چیزی در کشور نداریم.»
مواجهه هوشمند با رمزارزها در سیاستهای کلان اقتصادی
محمدرضا پورابراهیمی، رئیس کمیسیون اقتصادی دبیرخانه مجمع تشخیص مصلحت نظام، در این همایش اعلام کرد که «مواجهه هوشمند با رمزارزها» بهعنوان یکی از بندهای اصلی سیاستهای پولی و بانکی کشور در حال تصویب است و بهزودی به سند بلندمدت نظام تبدیل میشود. او با تأکید بر اینکه استقلال بانک مرکزی و مهار تورم محور سیاستهای جدید خواهد بود، گفت تدوین سیاستهای پولی و بانکی پس از سالها وقفه وارد مرحله نهایی شده و باید جایگاه رمزارزها، خلق پول و نقش تنظیمگران بهطور شفاف در این سیاستها مشخص شود.
مبادله رمزارز تحت حمایت دولت نیستند
یاسر مرادی، عضو هیئتمدیره بانک صادرات، با تشریح آخرین مقررات مربوط به رمزارز و معاملات آنلاین طلا، تأکید کرد هیچیک از این فعالیتها تحت حمایت بانک مرکزی نیست و ریسک کامل برعهده کاربران است. او گفت کارگزاران رمزارزی تنها در صورتی مجاز به فعالیتاند که سرمایه ۴۰ تا ۴۰۰ میلیارد تومانی داشته باشند و بهدلیل نبود دستورالعمل نهاد امین، بانک مرکزی موقتاً نگهداری داراییها را به کارگزاران نوع دوم سپرده است. مرادی افزود استفاده از رمزارز بهعنوان ابزار پرداخت غیرقانونی است و محاکم فقط معادل ریالی را به رسمیت میشناسند. او درباره طلا نیز تصریح کرد که معامله آنلاین تنها در صورت رعایت ۱۱ شرط قانونی و سپردهگذاری طلا در خزانه معتبر است و پلتفرمها موظفاند ظرف دو ماه خود را با مصوبه جدید تطبیق دهند.
اقتصاد دیجیتال فرصت بازتعریف عدالت اجتماعی است
علی ربیعی، مشاور رئیسجمهور، اقتصاد دیجیتال را فرصتی تاریخی برای بازتعریف عدالت اجتماعی دانست و گفت این حوزه میتواند موتور اصلی فقرزدایی و کاهش نابرابری در ایران باشد. او با انتقاد از نگاه امنیتی به فناوری و کسبوکارهای دیجیتال، تأکید کرد نخستین شرط رشد، عبور از تهدیدانگاری و حرکت به سمت سیاستگذاری ظرفیتمحور است.
محمد شیریجیان، معاون سیاستگذاری پولی بانک مرکزی، در این همایش تأکید کرد که چالش اصلی ایران در مواجهه با داراییهای دیجیتال، فناوری نیست بلکه حکمرانی، تنظیمگری و سیاستگذاری اقتصادی است. او گفت مسائل فنی در جهان تا حد زیادی حلشدهاند و آنچه تعیینکننده است، ساخت چارچوبهای قانونی و ریسکمحور برای داراییهای رمزی، طلا و ابزارهای نوین مالی است. شیریجیان با اشاره به رویکرد توسعهمحور بانک مرکزی، توضیح داد که دستورالعمل فعالیت کارگزاریهای رمزارزی نهایی شده و هدف این نهاد، پذیرش و توسعه همراه با تنظیمگری است. او همچنین بر ضرورت حرکت از تأمین مالی بانکی به سمت تأمین مالی پلتفرمی تأکید کرد و گفت پلتفرمهای مالی میتوانند داراییها را شفاف و قابل معامله کنند و در کاهش فشار بر شبکه بانکی نقش مهمی داشته باشند.
سید فرید موسوی، عضو کمیسیون اقتصادی مجلس، با انتقاد از ساختار ناکارآمد حکمرانی اقتصادی گفت اقتصاد ایران طی سه دهه گذشته بهتدریج از مزیتهای تولیدی فاصله گرفته و امروز فناوری در مرکز حکمرانی مالی قرار گرفته است. او تأکید کرد رمزارزها و داراییهای دیجیتال بخشی جداییناپذیر از آینده اقتصاد خواهند بود و فعالان این حوزه نباید منتظر تصمیم حاکمیت بمانند؛ بلکه باید خودشان در ارائه پیشنهاد، تغییر مدلهای ذهنی و تشکیل انجمنها پیشقدم شوند. موسوی با اشاره به مقاومت طبیعی نهادهای سنتی و ضرورت دادهمحوری، از فعالان خواست حرکت جمعی را ادامه دهند و گفت مجلس برای اصلاح مسیر حکمرانی و همراهکردن دولت، آماده حمایت است.
