پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
پوریا نجفی، فعال حوزه فناوری و پرداخت / در ماههای اخیر واژههایی چون «اینترنت سفید»، «اینترنت اضطراری» و «اینترنت طبقاتی» به ادبیات رسمی کشور وارد شدهاند، اصطلاحاتی که بیش از آنکه سیاست مشخصی را تشریح کنند، ابهام و بیاعتمادی ایجاد کردهاند. در شرایطی که اقتصاد ایران نیازمند لنگرهای ثبات و پیشبینیپذیری است، چنین واژهسازیهایی دقیقاً برخلاف جهت توسعه عمل میکند و جامعه فناوری را نسبت به آینده مردد میسازد.
ضرورت اینترنت: زیرساخت نرم توسعه ملی
اینترنت دیگر یک امکان جانبی نیست، یک ضرورت روزمره است؛ از ثبت یک غذا در پلتفرم ها تا ثبت یک خرید بین المللی، از ثبت یک سفارش خرید در بورس اوراق بهادر تا ثبت یک درخواست فروش در بازار فارکس.
زیرساخت پایهای کشور اقتصاد، ارتباطات، آموزش، سلامت، امنیت و حتی حکمرانی مدرن است. کشورهایی که به سمت دیجیتالیشدن حرکت کردهاند، فهمیدهاند که اینترنت نه تنها ابزار ارتباط است، بلکه زیرساخت تولید ثروت است از تجارت الکترونیک و فینتک گرفته تا هوش مصنوعی و اقتصاد پلتفرمی تا ساخت یک استارت آپ و ورود به دنیا فناوری
در چنین شرایطی، هر نوع ابهام، طبقهبندی یا محدودیت غیرشفاف، نه فقط یک اختلال ارتباطی، بلکه یک ضربه مستقیم به تولید، اشتغال و آینده کشور است.
شکاف خطرناک: فاصله بین ظرفیت و سیاست
ایران ظرفیت عظیمی برای رشد اقتصاد دیجیتال دارد، از جمله جمعیت جوان و متخصص، اکوسیستم استارتاپی قدرتمند، شرکتهای فناوری، فینتکها و بانکداری پیشرفته و تجربههای موفق در دولت الکترونیک و پرداخت.
اما از سوی دیگر، سیاستگذاری ناپایدار، محدودیتهای غیرواضح، فیلترینگ گسترده و واژههای مبهم باعث ایجاد شکافی میان پتانسیل و واقعیت شده است.
این شکاف، فقط اقتصادی نیست؛ شکاف امید، اعتماد و آینده است. وقتی فعالان حوزه تکنولوژی هر روز با عباراتی مانند اینترنت اضطراری یا اینترنت طبقاتی روبهرو میشوند، اولین خروجی این ابهام، کاهش سرمایهگذاری و افزایش مهاجرت است.
وعدههای رئیسجمهور و مطالبه عمومی
مسعود پزشکیان در جریان انتخابات و پس از آن، رویکردی شفاف درباره اینترنت داشت: رفع فیلتر، دسترسی آزاد، بازگشت پلتفرمها و تقویت اقتصاد دیجیتال.
این وعدهها نه یک شعار سیاسی، بلکه نیاز حیاتی اقتصاد ملی است. اقتصاد دیجیتال تنها جایی است که قابلیت رشد سریع دارد، اشتغال دانشبنیان ایجاد میکند، مانع فرار مغزها میشود و صادرات خدمات را ممکن میکند.
اما این موارد تنها در فضایی محقق میشود که اینترنت پایدار، آزاد، غیرطبقاتی و قابل پیشبینی باشد.
نقش وزارت اقتصاد، ضرورت نگاه توسعهمحور
حضور مدنیزاده در وزارت اقتصاد، امید تازهای برای فعالان اقتصاد دیجیتال ایجاد کرده است. او در سالهای گذشته یکی از چهرههای مهم ترویج اقتصاد آزاد، شفافیت، مقابله با فساد و تسهیل محیط کسبوکار بوده است.
برای شکوفایی اقتصاد دیجیتال، وزارت اقتصاد باید از استارتاپها و فینتکها حمایتی واقعی و مقرراتزدایانه انجام دهد؛ مسیر جذب سرمایه را باز کند. قوانین پایدار و سازگار با نوآوری ارائه دهد و مهمتر از همه، از سیاستگذاریهای محدودکننده اینترنت فاصله بگیرد.
اقتصاد دیجیتال را نمیتوان با محدودیت رشد داد.
استارتاپها؛ قربانیان نامرئی محدودیت
استارتاپها بیش از هر چیز نیازمند چهار عنصر هستند:
- دسترسی آزاد و بدون تبعیض به اینترنت
- ثبات سیاستی و مقررات قابل پیشبینی
- بازار باز و رقابتی
- امید و چشمانداز آینده
وقتی اینترنت طبقهبندی یا اضطراری مطرح میشود، پیام روانی آن برای کارآفرینان این است که: «آینده دیجیتال ایران قابل اعتماد نیست». نتیجه چنین وضعیتی، مهاجرت نیروهای متخصص، توقف سرمایهگذاری و کوچکشدن اکوسیستم نوآوری است.
موضع روشن: اینترنت طبقاتی یعنی آینده طبقاتی
طبقهبندی زیرساخت یعنی طبقهبندی فرصتها. اینترنت اضطراری یعنی کاهش امنیت کسبوکار. اینترنت سفید یعنی امتیازدهی به گروههای خاص.
در دنیای امروز، دسترسی برابر به اینترنت، یک حق انسانی و یک لازمه توسعه اقتصادی است. هیچ کشور موفقی مسیر خود را با محدودکردن اینترنت آغاز نکرده است.
راه آینده: شفافیت بهجای واژهسازی
مسیر پیشرفت روشن است: سیاستگذاری شفاف، رفع فیلتر و دسترسی آزاد، بازگشت پلتفرمها، اعتمادسازی میان مردم و رگولاتور، گفتوگوی واقعی میان دولت و فعالان فناوری، نقشه راه ملی برای اقتصاد دیجیتال.
واژهسازیهایی مانند اینترنت سفید و اضطراری، نه تنها کمکی به حکمرانی نمیکند، بلکه توسعه را عقب میبرد و اعتماد اجتماعی را فرسوده میکند.
اینترنت برای همه، آینده برای همه
اگر قرار است اقتصاد دیجیتال موتور رشد ایران باشد و وعدههای رئیسجمهور درباره رفع فیلتر محقق شود. اگر قرار است سیاستهای وزارت اقتصاد به باز شدن فضا و تقویت کسبوکارها کمک کند، پس باید پذیرفت که اینترنت باید آزاد، غیرطبقاتی، پایدار و شفاف باشد.
ایران بهجای واژهسازی، نیازمند یک سیاستگذاری روشن برای دهه آینده است. کشور با محدودیت پیشرفت نمیکند ، با اعتماد، شفافیت و فناوری پیشرفت میکند.