آیا شرکت‌های خارجی در کُربنکینگ ایران باید حضور پیدا کنند؟

سیستم یکپارچه بانکی سال‌هاست که موضوع بحث بوده است. با توجه به تجربه‌های ناموفق داخلی در پیاده‌سازی آن، حال بحث احتمال حضور شرکت‌های خارجی در این حوزه مطرح شده است؛ بحثی که ضرورت آن از دید بسیاری از فعالان حوزه بانکی کشور خالی از تردید نیست به‌ویژه اینکه با شرایط پسا تحریم و باز شدن درها، احتمال از دست رفتن سهم بازار داخلی آنان به وجود خواهد آمد، اما عده‌ای دیگر نیز هستند که از آمدن خارجی‌ها احساس تهدید نمی‌کنند.

مسیح قائمیان مدیر‌عامل شرکت توسعه و نوآوری شهر ازجمله کسانی ‌است که نگران آمدن شرکت‌های خارجی نیست چون به عقیده او صنف آی‌تی بانکی در شرایط تحریم به‌شدت پیشرفت داشته و استاندارد ما در کربنکینگ در سطح اول دنیاست. پس باید به‌شدت با خارجی‌ها نزدیک باشیم و با الگو گرفتن از آن‌ها ترقی کنیم. او مشکل را کوچک کردن ارقام و به‌تبع آن انجام نشدن تحقیق و توسعه می‌داند.

مرتضی مقدسیان مدیر‌عامل سابق شرکت بهسازان ملت اما معتقد است دیگر زمان تکیه‌بر خارجی‌ها نیست چون طی سال‌ها از آن‌ها یاد گرفتیم و اکنون خودمان دانش را به دست آورده‌ایم و حتی از آن‌ها جلو زده‌ایم. بنابراین استفاده از نرم‌افزار خارجی به‌جای نرم‌افزار ایرانی را خیانت می‌داند و می‌گوید: «حیف است دلاری را که با این زحمت به دست می‌آوریم به خارجی‌ها بدهیم. اگر مشکلی وجود دارد از مدیریت است.»

به گفته مقدسیان ۵۰ درصد نرم‌افزار کربنکینگ مربوط به تسهیلات می‌شود و درصدی هم مربوط به خدمات دیگر. خارجی‌ها خدمات آماده ندارند و راه‌حلی که می‌خواهند به ما بدهند به درد ما نمی‌خورد، بنابراین هر نرم‌افزاری بیاوریم ۵۰ درصد آن نیاز به تغییرات دارد. البته مقدسیان معتقد است اگر قرار است از خارجی‌ها کمک بگیریم باید اینجا باشد، آن‌هم نباید به صورتی باشد که فرمان دست آن‌ها باشد بلکه باید خودمان هم دخیل باشیم.

علاوه بر مدیریت ناکارآمد، مقدسیان بانک مرکزی را نیز مشکل‌ساز می‌داند چون مدام تغییر ایجاد می‌کند. به عقیده او به شرکت‌های داخلی ظلم می‌شود؛ اگر یک R&D پانصد هزار دلاری ظرف پنج سال به آن‌ها داده شده بود  الان یکی از بهترین کرهای دنیا را داشتیم.

لگزایی معاون فناوری اطلاعات بانک تجارت نیز به‌نوعی مخالف آمدن شرکت‌های خارجی است چراکه به عقیده او ریسک استفاده از محصول خارجی به دلیل شرایطی که در دو سه دهه اخیر عوامل محیطی و خارجی به وجود آورده‌اند خیلی بالاست. به گفته او چون درباره محصول خارجی در ایران تجربه خیلی زیادی نداریم نگرانی‌هایی حس می‌کنیم اما از حضور خارجی‌ها برای انتقال دانش فنی می‌توانیم استفاده کنیم.

از دید لگزایی در سطح استراتژی مشکل داریم چراکه نگاه برخی بانک‌ها به صنعت آی‌تی و نرم‌افزار در زمینه بانکینک نگاه مشارکتی نیست، نوع نگاه پشتیبان است. او ضمن تأکید بر نقش پنهان شرکت‌های مشاور، معتقد است هر کاری در ایران بخواهیم شروع کنیم هنوز کار را درست انجام نداده‌ایم نگاهمان به بازار بیرون است. دلیلی ندارد در هر کسب‌و‌کار نگاه به بازار خارجی داشته باشیم. به عقیده او مشکل ما ساختاری است و به محصول داخلی و خارجی ربطی ندارد.

امید ترابی قائم‌مقام مدیر‌عامل توسن نیز ضمن تائید این نکته که آنچه ما کر می‌دانیم یک‌چهارم سبد محصولاتی است که در توسن داریم، افزود: اگر این یک‌چهارم مفید باشد و بتوانیم در این شرایط آن را بفروشیم درست است. او همچنین ابزار امیدواری کرد که بتوانیم بنچ‌مارک‌های خارجی داشته باشیم و مقایسه کنیم. به گفته ترابی تعداد کُر‌نویس‌های ما به ۳۰ و ۴۰ عدد می‌رسد اگر شرکتی فکر می‌کند می‌تواند صادر کند اجازه دهید این کار را بکند، باید نت‌ورک را ایجاد کنیم.

نیما امیرشکاری مدیر گروه بانکداری الکترونیکی پژوهشکده پولی و بانکی همچون مقدسیان قائل به توان توسعه فناوری‌های داخلی است اما معضل اصلی را در نبود کارفرمای توسعه‌دهنده می‌داند چراکه به عقیده او انتخاب ابزارهای پیچیده‌ای مانند کربنکینگ به‌شدت سخت است و بانک نمی‌داند باید چه کند. در تعامل با تولیدکنندگان خارجی نیز امیرشکاری قائل به داشتن سبک و سیاق خاص خودمان است. به گفته او: اول باید ابزار خود را بشناسیم و حرف کامل را بزنیم اگر بلد نیستیم یکی از آن‌ها را بیاوریم و بگوییم کل کار را انجام بده و این همان ریسک‌پذیری است.

امیرشکاری در خصوص شرکت‌های مشاوره نیز معتقد است اساساً بانک‌ها و مدیران و فرهنگ ما مشاوره پذیر نیست یا در فضاهایی است که از ۱۰ نفر مشاور و با ده فضای دیگر فکری متفاوت برداشت خاص خود را می‌کند و آنچه خود صلاح می‌داند را انجام می‌دهد. بااین‌وجود از دید او روش‌های علمی‌تر و جدیدی آمده و برای این نوع مشاوره‌ها را ضرورت بیشتری وجود دارد.

منبع: پیداد / ویژه‌نامه پنجمین همایش بانکداری الکترونیک و نظام‌های پرداخت