پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
PSPها در مسیر نوآوری و بازنگری ساختاری
بررسی تصمیم بانک مرکزی مبنی بر شناسایی فعالیت پرداختیارها به‌عنوان عملیات بانکی، در گفت‌وگو با مدیران شرکت‌های PSP کشور
عصر تراکنش ۹۷ / تصمیم اخیر بانک مرکزی مبنی بر شناسایی فعالیت پرداختیارها به‌عنوان «عملیات بانکی»، فضای تازه‌ای در صنعت پرداخت کشور ایجاد کرده است. برای بررسی ابعاد این تصمیم و تأثیر آن بر آینده پرداخت‌یاران و PSPها با مجتبی اباذری، معاون فروش و توسعه کسب‌وکار شرکت تجارت الکترونیک پارسیان و امیر صمدی، مدیر واحد کسب‌وکار نوین شرکت پرداخت الکترونیک سامان گفت‌وگو کردیم. اباذری در این گفت‌وگو تأکید دارد که برندگان اصلی این تغییر، کاربران نهایی هستند که خدمات متنوع‌تر و امن‌تری دریافت خواهند کرد و PSPها نیز تشویق به ارائه سرویس‌های نوین و تکمیلی می‌شوند.
از سوی دیگر، صمدی هشدار می‌دهد که بار الزامات جدید ممکن است برای بازیگران کوچک‌تر سنگین باشد و موفقیت این سیاست به نحوه‌ی پیاده‌سازی آن بستگی دارد. در بلندمدت، او پیش‌بینی می‌کند که ادغام و پالایش بازار موجب شکل‌گیری شرکت‌های قوی‌تر و پایدارتر خواهد شد و فضای مناسبی برای نوآوری و توسعه نسل جدید خدمات مالی ایجاد می‌شود. به طور کلی، فعالان صنعت پرداخت معتقدند که اگر اجرای این تصمیم متوازن و حمایت‌محور باشد، هم کاربران و هم PSPها از آن بهره خواهند برد و مسیر توسعه صنعت پرداخت به سمت حرفه‌ای‌تر و نوآورانه‌تر شدن پیش خواهد رفت. در ادامه گزارشی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
برنده اصلی تصمیم بانک مرکزی کاربران نهایی هستند
مجتبی اباذری، معاون فروش و توسعه کسب‌وکار شرکت تجارت الکترونیک پارسیان، معتقد است تصمیم بانک مرکزی برای تعریف پرداخت‌یاری به‌عنوان «عملیات بانکی» در نگاه اول، جایگاه پرداختیارها را از یک واسطه به بخشی از نظام بانکی ارتقا می‌دهد. به گفته او، اجرای فعالیت‌ها ذیل چهارچوب و استانداردهای بانکی، می‌تواند به تقویت امنیت پرداخت‌های الکترونیکی و افزایش شفافیت تراکنش‌ها منجر شود. او میگوید: «معتقدم اساساً حمایت از فعالیت پرداختیارها در کنار این تصمیم بانک مرکزی فرصت مناسبی است برای بهبود کیفیت خدمات پرداخت الکترونیکی و ایجاد فضای رقابتی سالم و امن.»
او این تغییر را پایان مدل سنتی پرداخت‌یاری نمی‌داند، بلکه آن را نشانه‌ای از آغاز دوره‌ای جدید برای بلوغ صنعت پرداخت عنوان می‌کند. اباذری در این خصوص میگوید: «قطعاً اعمال نظارت مناسب بر عملکرد پرداختیارها از سوی بانک مرکزی در کنار بهره‌گیری از ظرفیت‌ها و توانایی‌های این شرکت‌ها، به‌ویژه در حوزه عملیات و سرویس‌های بانکی نهایتاً موجب بلوغ و جامعیت بیشتر ارائه خدمات، کاهش ریسک و تخلفات مالی خواهد شد و شبکه پرداختیارها را ساختارمندتر و پایدارتر خواهد کرد.»
به باور اباذری، برندگان اصلی این تصمیم، در صورت پیاده‌سازی درست، کاربران نهایی هستند که خدمات متنوع‌تر، کامل‌تر و در‌عین‌حال امن‌تری دریافت خواهند کرد. همین موضوع، به گفته او، شرکت‌های PSP را نیز به سمت ارائه سرویس‌های جدید و تکمیلی در حوزه درگاه و خدمات پرداختی سوق خواهد داد.
با‌این‌حال معاون فروش و توسعه کسب‌وکار شرکت تجارت الکترونیک پارسیان هشدار می‌دهد که آینده پرداخت‌یاران به نحوه اجرای این تصمیم بستگی دارد: «اکنون که فعالیت پرداختیارها جزء عملیات بانکی شناخته شده است، باید به این نکته توجه داشته باشیم که فعالیت تحت نظارت دو ناظر (شاپرک و بانک مرکزی) صرفاً در شرایطی که قوانین بسیار سخت‌گیرانه و انقباضی نباشد، می‌تواند موجب بهبود باشد؛ در غیر این صورت شاید اعمال سخت‌گیری و ایجاد محدودیت موجب کاهش سرویس‌های قابل‌ارائه و نهایتاً حذف تدریجی برخی از شرکت‌های فعال در این حوزه شود.»
اباذری همچنین خرید یا جذب پرداخت‌یاران کوچک توسط PSPها را اجتناب‌ناپذیر نمی‌داند. او میگوید این شرکت‌ها می‌توانند به‌عنوان شرکای تجاری پرپتانسیل در مدل‌های مختلف همکاری کنند و همین تغییر جایگاه، نگاه PSPها به آنها را متحول خواهد کرد. او توضیح می‌دهد:
«برای استفاده از ظرفیت پرداختیارها حتماً نیاز به خرید یا جذب پرداخت‌یاران کوچک نیست و قطعاً با بررسی و کارشناسی می‌شود از پرداخت‌یاران در مدل‌های مختلف کسب‌وکاری به‌عنوان یک شریک تجاری پرپتانسیل بهره گرفت. به نظرم اینکه پرداخت‌یاران حالا بخشی از نظام بانکی ما هستند نوع نگاه PSPها به آنها را متحول خواهد کرد.»
او توضیح می‌دهد که مشخصاً مهم‌ترین چالش این تصمیم، این سؤال است که آیا تصمیم بانک مرکزی باعث کاهش نوآوری در صنعت پرداخت کشور می‌شود یا بالعکس، زمینه‌ای برای شکل‌گیری نسل جدید خدمات خواهد بود. اباذری در این باره میگوید: «سؤال مهم این است که با چنین تصمیمی، قرار است چه قوانین و استانداردهایی به پرداخت‌یاران ابلاغ شود؟ آنها مجاز به ارائه چه خدمات و سرویس‌های بانکی خواهند بود؟ آیا منظور از عملیات بانکی صرفاً ارائه سرویس تسویه‌حساب است؟ برای پاسخ دقیق به این سؤال‌ها به نظرم باید کمی صبر کنیم و دقیق‌تر ببینیم ابعاد و جزئیات این تصمیم چیست. قطعاً اعمال سخت‌گیری و محدودیت زیاد در ارائه خدمات با ظهور نوآوری در تضاد خواهد بود.»
اباذری در پایان، این تغییر را فرصتی برای PSPها می‌داند تا با بهره‌گیری از ظرفیت پرداخت‌یاران، سبد خدمات متنوع‌تری به مشتریان ارائه دهند و وفاداری بیشتری ایجاد کنند. او میگوید: «امروزه شرکت‌های پرداخت به‌خوبی می‌دانند برای ایجاد حس رضایت و چسبندگی بیشتر با مشتریان باید سبدی از محصولات و سرویس‌ها را ارائه کنند.»
اثر نهایی این تصمیم مثبت و پیشران نوآوری خواهد بود
امیر صمدی، مدیر واحد کسب‌وکار نوین شرکت پرداخت الکترونیک سامان (سپ)، تصمیم اخیر بانک مرکزی مبنی بر تعریف پرداخت‌یاری به‌عنوان «عملیات بانکی» را نقطه‌عطفی در مسیر تنظیم‌گری صنعت پرداخت توصیف می‌کند. او در این خصوص میگوید: «از نگاه من، این تصمیم را باید نقطه‌عطفی در تنظیم‌گری صنعت پرداخت دانست. ورود پرداخت‌یاری به حوزه «عملیات بانکی» یعنی رسمیت‌بخشی کامل به این مدل کسب‌وکار که باعث افزایش شفافیت مالی می‌شود. این موضوع، قطعاً یک فرصت برای اعتمادسازی و کاهش ریسک‌های سیستماتیک است. با‌این‌حال، نباید نادیده گرفت که بار الزامات جدید ممکن است برای بازیگران کوچک‌تر سنگین باشد و چابکی آنها را کاهش دهد. بنابراین این تصمیم در واقع هم فرصت است و هم تهدید؛ و موفقیت آن به نحوه پیاده‌سازی و حمایت‌های جدی در مرحله گذار بستگی دارد.»
صمدی معتقد است این تغییر به‌معنای کمرنگ‌شدن مدل سنتی پرداخت‌یاری و ورود به مرحله‌ای تازه از بلوغ صنعت است. او توضیح می‌دهد: «من این تغییر را «آغاز بلوغ» می‌دانم؛ دورانی که در آن استانداردهای ریسک، تطبیق و حاکمیت جدی‌تر رعایت می‌شود. نتیجه این فرایند در بلندمدت، بازاری پایدارتر و اعتماد بیشتر کسب‌وکارها و مشتریان خواهد بود.»
به گفته او، PSPها ناگزیرند ساختار مالی خود را بازنگری کنند، سرمایه پایه را تقویت کرده و مدل‌های درآمدی پایدارتر طراحی کنند. از نگاه صمدی، آینده پرداخت‌یاران نیز در مسیر ادغام و پالایش بازار رقم خواهد خورد. صمدی در این باره این‌طور میگوید:
«در این شرایط، PSPها نقش پررنگ‌تری را در اکوسیستم ایفا می‌کنند. آنها دیگر صرفاً ارائه‌دهنده خدمات مالی فعلی نیستند، بلکه شریک زیرساختی و حتی راهبردی کسب‌وکارها نیز می‌شوند. از نظر من، شرکت‌های PSP که ظرفیت سرمایه‌گذاری در تطبیق و نوآوری را دارند، برندگان واقعی این تصمیم خواهند بود و آنهایی که انعطاف لازم را ندارند ممکن است سهم بازارشان کاهش پیدا کند.»
او در پاسخ به این پرسش که با توجه به الزامات جدید، PSPها تا چه حد باید در ساختار مالی و سرمایه‌ای خود بازنگری کنند، نیز این‌طور میگوید: «بازنگری جدی اجتناب‌ناپذیر است. PSPها باید سرمایه پایه خود را تقویت کنند، مدل درآمدی پایدارتر طراحی کنند و زیرساخت‌های مدیریت ریسک و تطبیق را توسعه دهند. این به معنای سرمایه‌گذاری سنگین روی فناوری، امنیت داده و ایجاد ساختارهای حاکمیت شرکتی کارآمد است.»
به اعتقاد او، آینده حوزه پرداخت‌یاری، ترکیبی از ادغام و پالایش بازار است: «بازیگران کوچکی که توانایی رعایت الزامات جدید را ندارند یا به سمت ادغام با شرکت‌های بزرگ‌تر می‌روند یا به‌تدریج کنار گذاشته می‌شوند. این فرایند اگرچه تعداد بازیگران را کاهش می‌دهد، اما منجر به شکل‌گیری شرکت‌های قوی‌تر و پایدارتر خواهد شد.»
او سپس در پاسخ به این سؤال که با سخت‌تر شدن شرایط فعالیت، آیا PSPها به‌دنبال خرید یا جذب پرداخت‌یاران کوچک خواهند رفت، نیز این‌طور توضیح میگوید:
«با توجه به چابکی پرداختیارها و ساختارهای اجایل (Agile)، این سناریو بسیار محتمل است. PSPها برای افزایش سهم بازار و بهینه‌سازی هزینه‌های تطبیق، به خرید یا جذب پرداخت‌یاران کوچک‌تر علاقه‌مند خواهند شد. چنین ادغام‌هایی می‌تواند مزیت ایجاد کند و تنوع خدمات را گسترش دهد.»
به عقیده صمدی، با این تصمیم بانک مرکزی در کوتاه‌مدت ممکن است بخشی از انرژی بازار، صرف انطباق با مقررات شود و سرعت رشد شکوفایی و نوآوری کمی کندتر شود. اما در افق میان‌مدت، با تثبیت قواعد و افزایش اعتماد حاکمیت و کسب‌وکارها، فضای بهتری برای شکل‌گیری نسل جدیدی از خدمات مالی و فین‌تک‌ها فراهم خواهد شد. بنابراین به اعتقاد او، اثر نهایی این تصمیم مثبت و پیشران نوآوری خواهد بود، به شرطی که هر یک از بازیگران به‌درستی از نقش خود اطلاع داشته و پایبند به اجرای آن باشند.
به نظر مدیر واحد کسب‌وکار نوین شرکت سپ، PSPها باید در این شرایط، استراتژی دوگانه‌ای را مدنظر داشته باشند که شامل تقویت پایه‌های ریسک و انطباق از طریق سرمایه‌گذاری در زیرساخت‌های امنیتی و داده‌‌محور و توسعه محصولات نوآورانه فراتر از پرداخت ساده و همکاری استراتژیک با فین‌تک‌هاست. او توضیح می‌دهد: «تأکید بر این نکته نیز ضروری است که تمرکز بر همکاری بینPSP ها و پرداختیارها به‌جای ایجاد رقابت، می‌تواند هزینه‌ها را کاهش دهد و مزیت رقابتی جدیدی برای صنعت مالی و پرداخت و بانکی کشور ایجاد کند.»
منبع
عصر تراکنش