پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
زیرساخت حمل‌ونقل، حلقه مفقود بهره‌برداری از جایگاه ژئوپلیتیک ایران
بررسی چالش زیرساخت‌ها و ابزارهای ناکافی در بهره‌برداری از ظرفیت‌های حمل‌ونقل بین‌المللی
در ادامه سلسله‌نشست‌های تخصصی «لجستیک‌بورد» در ششمین نمایشگاه بین‌المللی حمل‌ونقل، لجستیک و صنایع وابسته، نشست «حمل‌ونقل بین‌الملل و سناریوهای آینده» با حضور محمد دایی، مدیرعامل صبا؛ لیدا حفاری، مدیرعامل شرکت کشتیرانی و حمل‌ونقل بین‌المللی بر و بحر ایران؛ فاطمه مقیمی، مدیرعامل شرکت سدیدبار؛ داوود تفتی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه مالکان کشتی ایران و با مدیریت رضا جمیلی، مدیر توسعه کسب‌وکار کارخانه نوآوری راه‌کار برگزار شد.
طی سه ماه گذشته ۸۰ تا ۹۰ درصد ترانزیت گوگرد در مسیر ریلی ایران را از دست داده‌ایم
محمد دایی، مدیرعامل صبا، در نشست «حمل‌ونقل بین‌الملل و سناریوهای آینده» درباره اوضاع ریلی و ترانزیت اشاره کرد که راه‌آهن جمهوری اسلامی ایران در حوزه ترانزیت، در صورت وجود بار، عملکرد مناسبی دارد و مشکل ظرفیت نیست و نبود زیرساخت مناسب در این حوزه است.
او درباره فاصله فناوری کشور با جهان در حوزه ریلی ادامه داد: «ما الان در شرایطی هستیم که اگر مکانیسم ماشه فعال شود، حمل‌ونقل هوایی و دریایی آسیب‌پذیر خواهند بود و اهمیت مسیرهای زمینی و ریلی بیشتر می‌شود. بااین‌حال، در سه ماه گذشته ۸۰ تا ۹۰ درصد ترانزیت گوگرد که از مسیر ریلی ایران می‌رود را از دست داده‌ایم.»
او درباره اینکه اگر بخواهیم در این شرایطی که هستیم پیشرفت کنیم گفت: «باید به سمت قوانین سازمان تجارت جهانی (WTO) حرکت کرده و قوانین اضافه را حذف کنیم. متأسفانه گمرک‌های ما به‌صورت جزیره‌ای و سلیقه‌ای عمل می‌کنند. برای مثال، پلمب مبدأ و مقصد ممکن است چندین روز معطل بماند.»
مدیرعامل صبا درباره چشم‌انداز آینده لجستیک تأکید کرد: «در آینده، بخشی از مدیریت لجستیک باید با همکاری حاکمیت و بخش خصوصی انجام شود. به این معنا که سخت‌افزار در اختیار دولت باشد و مدیریت آن را بخش خصوصی بر عهده بگیرد؛ در این صورت کارآمدی افزایش می‌یابد.»
او تأکید کرد: «برخی تغییرات ساختاری ضروری است و تأکید کرد که به‌عنوان بخش خصوصی آماده همکاری هستیم.»
داشتن موقعیت ژئوپلیتیک به تنهایی مزیت نیست
لیدا حفاری، مدیرعامل شرکت کشتیرانی و حمل‌ونقل بین‌المللی بر و بحر ایران در نشست «حمل‌ونقل بین‌الملل و سناریوهای آینده» با انتقاد از وضعیت موجود گفت: «وضعیت سیاسی کشور، دخالت افراد غیرمرتبط و همچنین هزینه‌های بالای لجستیک، مشکلات جدی برای فعالان این حوزه ایجاد کرده است. ما باید نگاه جهانی داشته باشیم. اگر نتوانیم جهانی شویم، دست‌کم باید در داخل کشور ارتباطات مؤثر برقرار کنیم. این ارتباطات نیازمند زیرساخت‌هایی است که در حال حاضر در لجستیک ایران وجود ندارد. متأسفانه از بخش خصوصی حمایت نمی‌شود و همین امر موجب شده که شرکت‌های خصوصی در شرایط خوبی نباشند. ما باید تلاش کنیم از دانش و فناوری‌های نوین استفاده کنیم، زیرا جایگاه فعلی ما در سطح بین‌المللی قابل‌قبول نیست.»
او درباره آینده این صنعت گفت: «مسائل پیش‌روی لجستیک جهانی بسیار بزرگ و نوآورانه است که گاهی تصور می‌کنیم تحقق آن‌ها به نسل ما نمی‌رسد. پرسش اصلی این است که آیا ایران می‌تواند به این تحولات دست پیدا کند یا خیر. جهان به سمت استفاده از انرژی‌های پاک در کشتی‌ها، کنارگذاشتن سوخت‌های فسیلی و توسعه سیستم‌های حمل‌ونقل پایدار حرکت می‌کند. حتی در زمینه‌های ساده‌تری مثل دوچرخه‌های اشتراکی هم عقب هستیم. نمونه‌اش این است که در تهران دوچرخه‌های اشتراکی آورده شد، اما استفاده نمی‌شوند؛ چون شهرسازی ما با چنین طرح‌هایی سازگار نیست. در حوزه دریایی نیز هنوز نتوانسته‌ایم کشتی‌ها را به سوخت‌های جدید و پاک مجهز کنیم. مشکل اینجاست که در جایگاه‌های تصمیم‌گیری افراد شایسته حضور ندارند و تصویری درست از آینده ترسیم نمی‌شود. امروز صرفاً داشتن موقعیت ژئوپلیتیک مزیت کافی نیست. ما باید سیاست‌گذاری‌های اقتصادی درست داشته باشیم تا به بازارهای جهانی دسترسی واقعی پیدا کنیم. درحالی‌که فاصله زیادی با تحولات جهانی داریم، نخبگانی که می‌توانند این فاصله را کم کنند نیز حمایت نمی‌شوند و همین موجب مهاجرت آن‌ها می‌شود.»
حفاری افزود: «ریشه مشکلات ما در نوع نگاه است. ما نگاه جهانی‌شدن نداریم و همین باعث شده در وضعیت فعلی باقی بمانیم. بخش خصوصی ظرفیت‌های زیادی برای رشد دارد و حتی آماده است هزینه کند، اما بخش‌های خصولتی ما را به‌عنوان رقیب می‌بینند و حقوق بخش خصوصی پایمال می‌شود. پس از اعمال تحریم‌ها شرکت‌های بزرگ از میان رفتند و امروز شرکت‌های کوچک و پراکنده باقی‌مانده‌اند که هیچ‌کدام در وضعیت مطلوبی نیستند. در بخش ریلی نیز با مشکلاتی روبه‌رو هستیم. برای مثال، زمانی که درخواست جابه‌جایی کانتینر داریم، گفته می‌شود ظرفیت فقط برای مسافر است. این مسائل ما را با چالش جدی روبه‌رو می‌کند. شاید راه‌حل مشخصی نداشته باشیم، اما قطعاً تنها مسیر درست، تعامل دولت با بخش خصوصی و اعتماد به این بخش است، نه اینکه دولت هدف بخش خصوصی را صرفاً ابزاری برای کسب سود بداند»
ابزارها و امکانات لازم برای استفاده از ظرفیت ژئوپلیتیک ایران وجود ندارد
در نشست «حمل‌ونقل بین‌الملل»، فاطمه مقیمی، مدیرعامل شرکت سدیدبار، به بررسی وضعیت زنجیره تأمین و زیرساخت‌های حمل‌ونقل کشور پرداخت.
او درباره وضعیت زیرساخت‌ها و نبود ابزارهای کافی در حوزه حمل‌ونقل گفت: «ایران از موقعیت ژئوپلیتیک ارزشمندی برخوردار است، اما ابزارها و امکانات لازم برای استفاده از این ظرفیت را در اختیار ندارد. نسل بنادر ما عقب‌تر از کشورهای همسایه است و فاصله زیادی با استانداردهای بین‌المللی داریم. متأسفانه هر رخدادی را به تحریم‌ها نسبت می‌دهیم، درحالی‌که بخش مهمی از مشکلات مربوط به ضعف مدیریتی است. ما همچنان در زمینه تخلیه و بارگیری، دپو و انبارداری با مشکلات جدی مواجه هستیم.»
مقیمی با تأکید بر لزوم آینده‌نگری در این حوزه افزود: «باید زیرساخت‌های مرتبط با جایگاه ژئوپلیتیک ایران آماده شود. ابزارهای حمل‌ونقل ما با کمبودها و کاستی‌های فراوان روبه‌رو است. در بخش حمل‌ونقل جاده‌ای، چه در داخل و چه در ارتباطات خارجی، عملاً فلج شده‌ایم. درحالی‌که نمونه‌های موفق جهانی نقشه راه روشنی برای توسعه لجستیک دارند و با هوشمندسازی پیشرفت کرده‌اند.»
او ادامه داد: «لجستیک نیازمند نگاه جامع است؛ چه در بخش ریلی، چه دریایی و چه جاده‌ای. تصمیم‌گیری باید بر مبنای سرمایه انسانی کارآمد انجام شود و دولت نیز حمایت قانونی و سیاستی لازم را فراهم کند. ما از دولت سرمایه نمی‌خواهیم، بلکه حمایت قانونی می‌خواهیم تا بتوانیم در عرصه بین‌المللی رقابت کنیم. سه عامل زمان، کیفیت و قیمت باید مدیریت شود تا رقابت‌پذیری در حوزه لجستیک شکل بگیرد.»
مدیرعامل شرکت سدیدبار در بخش دیگری از سخنان خود به موضوع نوسازی ناوگان جاده‌ای پرداخت و گفت: «حمل‌ونقل جاده‌ای امروز بیشتر بر سیاست رانندگان فردی استوار است و ما شرکت‌های قدرتمند لجستیک جاده‌ای در ایران نداریم. ناوگان فعلی فرسوده است؛ عمر کامیون‌ها بیش از ۲۵ سال است که به معنای عقب‌ماندگی چند نسل از کامیون‌های اروپایی است. برای نوسازی باید شفافیت و برنامه‌ریزی وجود داشته باشد.»
او همچنین بیان کرد: «اگر دولت، نقش ریل‌گذار توسعه را ایفا کند، بخش خصوصی می‌تواند حرکت‌دهنده اصلی باشد. در دنیا حدود ۱۰ درصد تولید ناخالص داخلی به لجستیک اختصاص دارد. برای رسیدن به این سهم، دولت باید ابزارهای لازم از جمله هوشمندسازی را فراهم کند. در نهایت، اگر سیستم حمل‌ونقل عمومی و لجستیکی کشور بتواند با هزینه کمتر و زمان کوتاه‌تر پاسخگوی مشتریان باشد، آینده روشنی در انتظار این بخش خواهد بود.»
پیش‌نیاز توسعه حمل‌ونقل دریایی ایجاد لجستیک الکترونیک است
داوود تفتی، عضو هیئت‌مدیره اتحادیه مالکان کشتی ایران، در نشست «حمل‌ونقل بین‌الملل و سناریوهای آینده» با اشاره به وضعیت اقتصاد دریا گفت: «ما ظرفیت خالی در بنادر کشور داریم؛ به‌عنوان‌مثال، در حال حاضر بندر شهید بهشتی، بندر بوشهر و بندر نوشهر خالی هستند، درحالی‌که در بندرعباس حدود ۴۰ کشتی پهلو گرفته‌اند؛ بنابراین، مسئله اصلی ما کمبود ظرفیت نیست، بلکه نحوه مدیریت و کنترل ظرفیت است. باید از همان مبدأ بار، تصمیم‌گیری شود که محموله دقیقاً به کدام بندر منتقل شود.»
او درباره چالش‌های زیرساختی گفت: «در حوزه زیرساخت دو مشکل جدی وجود دارد؛ نخست اینکه دولت به بخش خصوصی اعتماد نکرده است. باوجوداینکه همواره بر حمایت از بخش خصوصی تأکید می‌شود، اما در عمل چنین حمایتی محقق نشده و قوانین نیز نیازمند به‌روزرسانی هستند. دوم اینکه، هرچند ظرفیت‌های لازم وجود دارد، اما زیرساخت‌ها به‌روز نیستند و همین امر مانع بهره‌برداری کامل از ظرفیت‌های موجود می‌شود.»
تفتی در بخش دیگری از سخنان خود به نقش بخش خصوصی در حمل‌ونقل دریایی پرداخت و گفت: «بخش خصوصی ذاتاً چابک است و اگر بخواهیم آینده حمل‌ونقل دریایی در ایران وضعیت بهتری داشته باشد، پیش‌نیاز آن ایجاد لجستیک الکترونیک است. همچنین باید کانال‌های توزیع اصلاح شوند. به‌جای مسیر سنتی تولیدکننده – عمده‌فروش – خرده‌فروش، باید مدل جدیدی مبتنی بر تولیدکننده – کارگزار – مصرف‌کننده ایجاد شود. اصلاح ریشه‌ای کانال‌های توزیع و ورود کارگزار به این چرخه، یکی از ضرورت‌های اصلی توسعه حمل‌ونقل دریایی کشور است.»
