پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشتماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطبترین رسانه ایران در زمینه فناوریهای مالی، بانکداری و پرداخت و استارتآپهای فینتک است.
سامانه جامع ارزی پویا برای روزهای پسا تحریم خودش را گرم میکند
هفته گذشته، فرصتی شد تا به سراغ یکی از باسابقهترین و بیهایوهویترین شرکتهای فعال صنعت فناوری اطلاعات بانکی و پرداخت برویم که چیزی بیش از ربع قرن سابقه فعالیت دارد. آنقدر قدیمی که هنگام ثبتش هنوز شرکتها میتوانستند نامهای تک سیلابی داشته باشند، یعنی «پویا» بدون هیچ پیشوند و پسوند نام کامل ثبتی این شرکت است.
مدیرعامل شرکت پویا، مسعود مرتضوی است که جزو بنیانگذاران این شرکت است؛ اما مرتضوی در این راه تنها نبوده است و افراد کلیدی دیگری نیز در راه کنار او بودهاند که بهنوعی همه آنها را جزئی از بنیانگذاران شرکت پویا میدانند.
.
ساخت کامپیوتر در سال 1358
شرکت پویا 30 آبان ماه سال 1361 ثبت و اکنون در زمینه نرمافزارهای بانکی و مخصوصاً نرمافزارهای ارزی فعالیت دارد؛ اما اولین کارهای قابلتوجه این گروه در کنار هم، برمیگردد به سال 1358 یعنی تقریباً 3 سال قبل از تأسیس رسمی شرکت پویا؛ این گروه در سال 58 موفق به ساخت پردازنده 32 بیتی و همچنین ساخت کامپیوتر «پویا 1» شدند.
از روی دستاوردهای قابلتوجه قبل از تأسیس رسمی شرکت پویا توسط این گروه هم میشود حدس زد که شرکت پویا در ابتدا تمرکز و توجهش روی سختافزار بوده است؛ اما کمکم در همان سالهای اول، فعالیتهای نرمافزاری هم به آن اضافه شد تا جایی که کمکم سایه نرمافزار بر سختافزار در پویا سنگینی کرد. اولین نرمافزارهایشان سیستمهای مالی، اداری و انبار بودند که کارخانههای بزرگی ز آنها استفاده میکردند و قُرُقِشان کارخانههای جاده مخصوص است که بیشتر از 10 کارخانه بزرگ جاده مخصوص مثل مرکز تهیه و توزیع قطعات و لوازمیدکی ایرانخودرو (ساپکو)، شرکت گواه، شیشه قزوین، شهاب یدک، قرقره زیبا، ایران یاسا، پارس یدک، کاشی اصفهان و … از نرمافزار پویا استفاده میکردند.
.
اولین پروژه بانکی پویا در سال 1365
پویا در سال 1365 اولین نرمافزار بانکی خود را به بانکها ارائه کرد و در همان سال نیز اولین پروژه بانکی خود با عنوان مکانیزاسیون سامانههای شعب ریالی بانک ملت را به دست گرفتند. از سال 1365 بود که دیگر پای شرکت پویا به صنعت بانکی باز و روزبهروز تمرکزش در این صنعت بیشتر و بیشتر شد تا اینکه امروز نرمافزارهایش در اکثر بانکهای بزرگ کشور دیده میشود.
.
تمرکز ویژه پویا روی سامانه جامع ارزی
با توجه به اینکه شرکت پویا در حوزه ارائه سامانههای نرمافزاری بانکی به شکل ویژهای روی سامانه جامع ارزی انرژی گذاشته است، با رفع تدریجی تحریمها و باز شدن فضای تعامل بینالمللی برای بانکها، احتمالاً پویا یکی از شرکتهایی خواهد بود که حرفی برای گفتن خواهد داشت؛ چراکه از معدود شرکتهایی است که تجربه موفق پیش از دوران تحریمها را نیز داشته است. همه اینها، بهانهای شد سری بزنیم به این شرکت و ببینیم اوضاع در آنجا از چه قرار است؛ اینکه پویا این روزها چه میکند و اینکه آیا خودشان را برای فضای پسا تحریم آماده کردهاند یا خیر؟
تقریباً 2 ساعتی را مهمان نیما صلواتی مدیر پروژه نصب و استقرار سامانههای جامع تحت وب شرکت پویا میشویم و گپوگفت طولانیای با او داشتیم؛ که در ادامه گزارشی از این گفتوگو را منتشر کردهایم.
.
نگاهی کلی به فعالیتهای شرکت پویا
با توجه به اینکه اطلاعات زیادی درباره شرکت پویا نداریم، قبل از هر چیز از نیما صلواتی میخواهیم کمی درباره فعالیتهای شرکت پویا برایمان توضیح دهد.
او میگوید: «تقسیمبندی فعالیتهای خود را از سمت صف و ستاد شروع کردیم و همگام با افزایش تقاضا و تحولیهایی که در بازار هدف رخ داده است، ما هم سیستمهایمان را بهروز و نیازهای جدیدی که در حوزه کسبوکار درخواست میشد و یا مقتضیات جدیدی که در این حوزه منتج از شرایط سیاسی، اقتصادی و تکنولوژی زمان مطرح میگردید را پاسخگو بودهایم.
ما همیشه در شرکت پویا تمرکزمان بر روی پوشش نیازهای مشتریانمان بوده است؛ یعنی جوابگویی شایسته به نیازهای حوزه کسبوکار، اولویت اول در سامانههای پویا را دارا است و به همین دلیل است که در تمامی سامانههای پویا بالأخص سامانه جامع ارزی، به گفته همکارانمان در بانکها، تمامی نیازهای حوزه عملیات ارزی و امور بینالملل بانکها پوشش داده شده است. از طرف دیگر، این سامانهها آمادگی تعامل با دیگر سامانهها را دارند و همین یکپارچه شدن جزو نقاط قوت شرکت ما و نقطه اتکا کارفرمایان ما است و هیچوقت راه آن بسته نیست.»
.
ارتقا سطح دانش کسبوکار کارکنان به شکل پیدرپی
صلواتی در ادامه میگوید: «در کنار این قضیه، فعالیت شرکت پویا بهصورت خاص متمرکز بر روی فعالیتهای مشتری است؛ به همین دلیل یکی از مواردی که شرکت پویا برای پرسنل خود سیاستگذاری و برای دستیابی به آن برنامهریزی میکند، ارتقا سطح دانش کسبوکاری کارکنان شرکت است. تمامی همکاران ما در شرکت پویا ازنظر دانش کسبوکار اطلاعات کافی از حوزه فعالیت خود دارند و به همین منظور بهصورت ادواری کلاسهای آموزشی در رابطه با تشریح فرآیندهای حوزه کسبوکار ارزی با دعوت از کارشناسان زبده و مجرب بانکی در شرکت پویا برگزار میگردد. به همین دلیل است که در موارد متعددی ما بهعنوان مشاور با بانکها وارد صحبت میشویم و سهم بسزایی در اجرایی شدن تصمیمات مدیریتی در بانکها را داریم.»
صلواتی معتقد است که شرکت پویا بهعنوان یک شرکت میانرشتهای که صنعت بانکداری را به صنعت فناوری اطلاعات وصل میکند بهخوبی جوابگوی نیازمندی میانرشتهای در فعالیتهای بانکی بوده است و میگوید: «یکی از دلایل فاصله زیاد دانشگاهها با صنایع، کمبود تخصصهای میانرشتهای است. مگر اینکه شرکتی مانند شرکت پویا با سرمایهگذاری شخصی تشخیص دهد که چنین نیازی در بازار وجود دارد و برای پاسخگویی به آنها وارد عمل شود.»
.
فضای پسا تحریمها مثل یک فنر فشرده است
از مدیر پروژه نصب و استقرار سامانههای جامع تحت وب شرکت پویا میپرسیم که نگاه آنها در شرکت پویا به فضای پساتحریم چیست؟ آن را فرصت میدانند و یا تهدید؟
صلواتی دراینباره میگوید: «زمانی که عملکرد سیستم بانکی ارتقا پیدا میکند به طبع آن بخش اقتصادی کلان کشور هم به نحو مثبت تأثیر خواهد یافت. پس زمانی که در کشور برای ارتقا سطح کمی و کیفی برنامهریزی میکنیم، بانکها جزو اولین مؤسسات تأثیرگذار بر این چرخه مطرح میشوند. بهطورکلی اگر بخواهیم شرایط پساتحریم را بررسی کنیم باید بگوییم که درواقع همهچیز از تحریم شروع شد تا به پساتحریم رسید؛ و از اقدامات آن ایجاد محدودیت و محرومیت از مناسبات بینالمللی که در گذشته داشتهایم در زمینه بازرگانی و واردات و صادرات کالا و خدمت بوده و تولید را برای مدتی متوقف کرده است.
درنتیجه برای چند سال تقاضای بالقوهای که در بازار وجود داشته را نگه داشتیم و الآن حکم یک فنر فشرده را دارد. از سیاستهای مدیریت فضای پساتحریم این انتظار میرود که این فنر کمکم نیرویش را آزاد کند و این نیرو قطعاً یک نیروی محرک خواهد بود و انتظار داریم که چرخهای متوقف شده مجدداً شروع به چرخیدن کند؛ ولی از طرفی اگر این نیرو مهار نشود آن موقع قطعاً آثار تخریبی خواهد داشت و ریسکهای آن غیرقابلکنترل خواهد بود. در این میان شرکتی مانند پویا بهعنوان یک سرویسدهنده به بانک میتواند نقش مؤثری را ایفا کنند.
برای مثال اگر بخواهیم در زمینه ارز بازرگانی صحبت کنیم، موضوع اصلی ما مرتبط است با قراردادهای بینالمللی و انواع اعتبار اسنادی که جهت واردات و صادرات کالا، خدمت و حملونقل مطرح است. این قراردادها علاوه بر جنبه فنی و حقوقی که هرکدامشان قابلتأمل و بررسی است، قسمت دیگری از آنهم جنبه بازرگانی و مالی است که برای پوشش آن نیاز به یک بانک و یا مؤسسه مالی قدرتمند است تا با استفاده از اعتبار خود نسبت به پوشش قراردادهایی با تأمین مالی کارگزاران خارجی نظیر قراردادهای فاینانس و ریفاینانس اقدام نمایند. در این حوزه کسانی میتوانند با فراغ خاطر راحتتری جلو بروند که سابقه حضور در بازار کسبوکار ارزی پیش از تحریم را داشته باشند. شرکت پویا تجربه شرایط کاری قبل از تحریم و در هنگام رونق کسبوکار در حوزه ارز را داشته است و میدانیم که تنوع زیادی در حوزه ارز بابت انواع قراردادها و سرویسهایی که در تجارت بینالملل مطرح است، وجود دارد. لذا شرکتهایی قدرت پیشبینی صحیح شرایط پساتحریم را دارند که تجربه حضور در زمان پیش از تحریمها را داشته باشند.»
.
در فضای پسا تحریمها فرصت آزمونوخطا نداریم
صلواتی با تأکید بر اینکه در ابتدای امر به خاطر تقاضایی که در بازار وجود دارد حجم سفارش بیشتری وجود خواهد داشت میگوید: «ولی این حجم نباید موجب نگرانی شود و نیاز داریم که ابزار مناسب آن را در اختیار داشته باشیم. در پساتحریم به خاطر حجم زیاد تقاضایی که وجود دارد، فرصت سعی و خطا نیست و بانکها نیز فرصت کار آزمودن ندارند بلکه مجالی پیدا میکنند تا با استفاده از تجربه شرکت پویا و سامانههای حاصل از آن، با حداکثر توان، کنترل و نظارت فرایندهای پیش از تحریم را مجدداً از سر گیرند و جهت گسترش آن نیز اقدام نمایند؛ درعینحال بانکهایی هم داریم که طی چند سال اخیر و شاید بهواسطه تحریم وارد حوزه عملیات ارزی شدند بنابراین تجربه کار را در زمان رونق کسبوکار را ندارند، این بانکها میتوانند از تجربه شرکت پویا و از سیستمهایی که در آن روزها تعبیه شده استفاده کنند و تبدیل به بانک قدرتمندی شوند که بهواسطه تخصص و فناوری اهدافش را پیش میبرند و سهم خود را در این بازار حفظ و جهت افزایش آن گام بردارند.»
.
برای فضای پس تحریمها ابزار وجود دارد
نیما صلواتی معتقد است فرصتهای پساتحریم نهتنها ناشناخته و مبهم نیست، بلکه کاملاً شناختهشده است و برای آن راهکار و ابزار وجود دارد و تنها تفاوت آن این است که برای مدتی تقاضای نهفته خواهیم داشت. او دراینباره میگوید: «شرایط پساتحریم از جهاتی شبیه به شرایطی است که پس از اتمام جنگ تحمیلی شروع به انجام فعالیت کردیم. ما به پشتوانه سابقه حضورمان خیلی مخاطرهای برای فرایندهای ارزی حس نمیکنیم درعینحال که آمادگی کامل آن وجود دارد که به بانکها برای انجام آن کمک کنیم.
در حوزه خریدوفروش ارز و سرویسهایی که در بانکها به مشتریان حوزه ارز غیر بازرگانی ارائه میشود، باید بگوییم که پرتعدادترین تراکنش مالی را این حوزه از فعالیت بانکی به خود اختصاص میدهد به همین دلیل فرآیندهای ارز غیر بازرگانی در بانکها حساسیت زیادی دارد. چراکه مشتری بهصورت عام با این بخش از بانکداری ارزی و بینالملل مواجه میشود. درنتیجه در آن قسمت راهکارهایی را برای بانکها داریم که منتج به جلب رضایت مشتری میگردد و با استفاده از تکنولوژی روز نیازهای جدیدی پوشش داده میشود تا در هرلحظه و هرزمانی افراد به منابع مالی خود دسترسی داشته باشند.»
.
صنعت گردشگری و راهکارهای ارزی پویا
یکی دیگر از موارد فضای پس از تحریمها ورود گردشگران به کشور است. صلواتی در خصوص آمادگی سرویسدهی خدمات مالی به گردشگران میگوید: «از اولین دغدغههای یک گردشگر این است که بتواند ارز محلی آن کشور را دریافت کند. به همین منظور شرکت پویا سرویسی را تحت عنوان دستگاه صراف ارائه کرده است. این دستگاه با دریافت نقدی ارز از شخص، معادل ریالی آن را در کارت حساب بانکی فعال در سامانه شتاب تحویل میدهد و این کارت قابلیت شارژ مجدد را نیز دارد. در دستگاه صراف پویا 20 مدل ارز قابلتعریف است. تعریف این 20 مدل بستگی به سیاستهای بانک دارد. میتواند 20 نوع ارز باشد و یا اینکه 5 مدل اسکناس از چهار ارز باشد. برای مثال از دلار، یک، پنج، ده و صد دلاری را قبول کند و مثلاً 3 مدل اسکناس از واحد پولی یورو و 3 مدل اسکناس از درهم و غیره. دستگاه صراف در حال حاضر در سه بانک شهر، سرمایه و رفاه بهصورت پایلوت راهاندازی و امیدواریم در بانک ملی هم بهعنوان چهارمین بانک راهاندازی شود.»
صلواتی در پاسخ به این سؤال که آیا دستگاه صراف پویا فقط ارز را بهصورت وجه نقد دریافت میکند و یا این قابلیت را دارد که از طریق کارتبانکی شخص، از حسابش پول برداشت کند و ریال تحویل دهد میگوید: «این موضوع ازلحاظ عملی از طریق سامانه جامع ارزی پویا امکانپذیر است و طرح اجرایی آن بهطور کامل در شرکت تهیه و تا حد زیادی نیز پیادهسازی شده است ولی به دلیل تحریم بانکهای ما قراردادهای مشخصی با بانکهای صادرکننده کارتهایی مثل ویزا و یا مسترکارت جهت تسویه تراکنشها ندارند. قطعاً ما به این موضوع در دوران پساتحریم نیاز بسیار خواهیم داشت و بستر اجرایی آن توسط شرکت پویا فراهم شده است. اگر در قدیم موانع تکنولوژی وجود داشت الآن دیگر این موانع از سر راه برداشته شده است و فقط باید موانع قانونی را رفع کرد.»
.
نگاهی به سامانه جامع ارزی پویا
به ادعای مدیر پروژه نصب و استقرار سامانههای جامع تحت وب شرکت پویا در بخش ارز تمام مباحثی که در زمینه مدیریت زنجیره سرویس به مشتری مطرح است، از اولین نیاز مشتری بابت سپردهگذاری و یا برداشت سپرده و یا خرید را آنها میتوانند در بخش ارز هندل کنند؛ برای صحه گذاشتن بر سقم این ادعایش هم ما را ارجاع میدهد به مشتریان فعلی این سامانه که عموماً بانکهای بزرگ کشور هستند و میخواهد از آنها درباره این سامانه بپرسیم.
او دراینباره میگوید: «در دوران پساتحریم با توجه به حجم انتظاراتی که وجود دارد، انتظار میرود بانکهای ما مجهز به سامانههایی شوند که بتواند سرویسدهی به مشتری را تسریع و تسهیل کند و درعینحال دقت خاص خودش را هم داشته باشد. باید بگویم که در سامانه جامع ارزی پویا تمامی این موارد وجود دارد؛ مضاف بر اینکه بر اساس همین دادهها، امکاناتی را در اختیار مدیران قرار میدهیم که در دوران پساتحریم بتوانند بهچابکی تصمیماتشان را بگیرند. مدیران ارشد برای اخذ سریع تصمیمات نیاز به دادهای صحیح و ارائهشده به شکل قابللمس دارند.
برای این منظور پویا سیستمهایی مبتنی بر هوش تجاری دارد که گزارشهایی با تحلیل و هوشمندی تجاری را در اختیار مدیران بانکها قرار میدهد و مدیران بر اساس این گزارشات میتوانند وضعیت گذشته و حال را بررسی و برای آینده تصمیمگیری کنند؛ و همینطور میتوانیم در مدیریت ریسک به بانکها کمک کنیم تا با توجه به ریسکهای محتمل بر مشتریان در بخش ارز تصمیمات مقتضی بگیرند. قطعاً به دلیل اینکه تجربه سنوات قبل را در سیستمهای نرمافزاری داریم درنتیجه میدانیم زمانی که رونق کسبوکار وجود دارد با چه حجم داده و تراکنشی کار میکنیم و سیستمهای ما همیشه آماده هستند تا حجم زیاد داده و تراکنشها را مدیریت نمایند.»
.
فناوری اطلاعات فرصتآفرین است
به گفته صلواتی نیاز است که ساختارهای داخلی بانکها از شرایط گذشته خود خارج شوند و از فرصتهایی که فناوری اطلاعات در اختیارشان قرار میدهد استفاده کنند؛ مانند مدیریت ریسک و یا هوش تجاری. او در ادامه میگوید: «مدیران ما بابت هدفگذاریهایی که انجام میدهند نیاز دارند که اطلاع دقیق و بههنگام از مسائل جاری در بانک داشته باشند و جهت کاهش هزینهها تصمیمگیری نمایند. این مهم با حضور سیستمهای پویا در بانکها محقق میگردد. زمانی که پویا وارد بانکی میشود که سیستم مکانیزهای نداشته، اولین کاری که انجام میدهد این است که سیستمهایش را مکانیزه، اطلاعات بانک را متمرکز و در پالایش و غربالگری اطلاعات به بانک کمک میکند. همگی اینها باعث میشود که خروجی نهایی که از بانک اطلاعاتی استخراج میگردد قابل استناد باشد و بتوان روی آن تصمیمگیری کرد.
علاوه بر این خدماتی که ما ارائه میدهیم به استراتژی رشد سازمانی بسیار کمک خواهد کرد و زمینهساز صرف نیروهای کارمند بانکی در امور تخصصی مربوطه میشویم. در کنار همه اینها توانایی رقابتی بانکها را افزایش میدهیم و بانکها میتوانند فارغ از دغدغه اجرایی، تصمیمگیری کنند و راهکارهای اجراییشان را به عمل برسانند. ازنظر اجرایی ما همیشه بهعنوان عامل کمککننده هستیم و پروسههای اجرایی را کوتاه و درعینحال دقت لازمه را افزایش میدهیم.»
.
تعامل با سوئیفت
از صلواتی میپرسیم که آیا سامانه آنها آمادگی تعامل با شبکههای بینالمللی همچون سوئیفت را دارد؟ او میگوید: «ارتباط با سامانه سوئیفت از ملزومات یک سامانه جامع ارزی است و این امکان سالهاست که در سیستمهای پویا نیز وجود دارد و در همین راستا ما از تکنولوژی روز هم برای ارتقا سیستمهای خود استفاده میکنیم و سامانه جامع ارزی پویا با پروتکلهای جدیدی که سوئیفت در نسخه اخیر خود قرار داده است سازگار شده و میتوانیم با تمام امکاناتی که سوئیفت در اختیار افراد قرار میدهد، ما هم کار کنیم.»
.
مدیران باید فناوری اطلاعات را جدیتر بگیرند
او همچنین میگوید: «دیدگاه ما این نیست که فقط یک سرویسدهنده به بانک هستیم، بلکه وجه ملی کار نیز همیشه در نرمافزارهای ما لحاظ میشود و نگاه ما این است که مشتری بانک به سهولت و دقت در سریعترین زمان ممکن سرویس خود را از بانک بگیرد. بهعنوانمثال خرید و تحویل ارز مسافرتی بهگونهای طراحی شده است که در هنگام خروج مسافر از کشور، در کمترین زمان ممکن و فقط با ارائه پاسپورت، ارز توسط مسافر از شعب بانک ملی دریافت شود و از این فراتر نیز دستگاه صراف پویا که در بالا به آن اشاره شد قابلیت احراز هویت دیجیتالی مسافر و تحویل ارز را بهصورت مکانیزه از دستگاه امکانپذیر نموده است.
برای استفاده از برخی سیستمها در کشور نیاز به سیاستگذاری مشخصی است. برای مثال در مورد دستگاه صراف اولین سؤالی که ممکن است به وجود آید این است که تبدیل ارز به ریال با چه نرخی انجام میشود. دستگاه صراف با هر نرخ نامهای بهصورت متغیر بر اساس نرخ نامه رسمی بانک یا نرخ صرافی میتواند کار کند و همیشه آخرین نرخ تأیید شده در سرور مرکزی حاکم بر خرید/فروش است. اگر نظام ارزی جاری در کشور به سمتی برود که بتوانیم به ارز تکنرخی دست پیدا کنیم مسلماً این مشکلات هم در کشور به حداقل خواهد رسید و امیدوارم هرچه زودتر به آن برسیم.»
با توجه به اصل دریافت سرویس در حداقل زمان و فارغ از زمان و مکان، در شرکت پویا در حال کار روی سیستمی در حوزه بانکداری موبایلی هستیم تا بتوانیم در بخش ارز یک سری محصولات را در بانکداری موبایلی هم داشته باشیم.
صلواتی بعد از 2 ساعت گپوگفت کمکم به ساعتش گاه میکند و گویا دیگر باید برود؛ حرفهایش را در پایان با این جمله تمام میکند: «باید نگرشهای سنتی را به کنار بگذاریم و فناوری اطلاعات را با صنعت بانکداری بیشتر آشتی دهیم و قوانین و دستورالعملهای بانکی را به سمت جهانیشدن هدایت کنیم، خصوصاً اگر مدیران و عوامل اصلی کمی نقش فناوری اطلاعات را پررنگتر ببینند.»