پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری در گفت‌وگو با راه پرداخت: هلدینگهای فناوری اطلاعات، کلید چابکی و نوآوری در بانک‌ها
از امنیت داده تا رفع موانع رگولاتوری؛ استراتژی‌های موفق بانک گردشگری
بانک گردشگری با تکیه بر هلدینگ فناوری اطلاعات گردشگری ایران (TIT)، در مسیر تحول دیجیتال گام‌های بلندی برداشته است.
به گفته محسن بیژنی، معاون فناوری اطلاعات و نایب رئیس هیئت مدیره بانک گردشگری، هلدینگهای فناوری با چابکی در تصمیم‌گیری و نبود محدودیت‌های نظارتی، نقش کلیدی در ارائه خدمات نوین و کاربرپسند بانکی به مشتریان ایفا می‌کنند. این هلدینگ‌ها با بازاریابی محصولات جدید و نظارت بر عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه، باری از دوش بانک برمی‌دارند.
او چالش‌های رگولاتوری از جمله تعدد دستورالعمل‌های نظارتی و سرعت بالای تکنولوژی و مشکلات زیرساختی ناشی از تحریم‌ها و کمبود ارز را از موانع پیش روی بانک‌ها برای توسعه بیشتر خواند. در ادامه مشروحی از صحبت‌های معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری با راه پرداخت را می‌خوانید.
نقش هلدینگهای فناوری در بانک‌ها
بیژنی در خصوص نقش فناوری اطلاعات در ساختار بانک بیان کرد: «با توجه به تغییراتی که در نیازهای مشتریان در اکوسیستم بانکی به وجود آمده است، نقش هلدینگهای فناوری اطلاعات در بانک‌ها به‌تدریج پررنگ‌تر شده است. این امر ناشی از آن است که بانک‌ها، به دلیل دستورالعمل‌های بالادستی و بروکراسی اداری از چابکی لازم برای ارائه خدمات برخوردار نیستند و اغلب آنها تنها توانایی ارائه خدمات پایه بانکی را دارند.»
او افزود: «هلدینگهای فناوری اطلاعات می‌توانند نقش‌های متعددی در بانک‌ها ایفا کنند. از این‌رو، بانک‌ها برای ارائه خدمات بهتر و بیشتر به سمت ایجاد هلدینگهای فناوری اطلاعات حرکت کرده‌اند. بانک گردشگری نیز از ابتدای تأسیس خود، شرکت توسعه فناوری اطلاعات گردشگری ایران یا به اختصار TIT را به‌عنوان بازوی اجرایی خود برای ارائه خدمات به مشتریان داشت.»
معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری با اشاره به این که هلدینگهای فناوری اطلاعات وظایف و مسئولیت‌های متعددی بر عهده دارند، در این باره توضیح داد: «این وظایف در بانک گردشگری شامل بررسی نیازهای عموم مردم و بازاریابی محصولات جدید است. بانک‌ها به دلیل وظایف تعریف‌شده توسط بانک مرکزی و ماهیت بانکداری سنتی، در این حوزه توانمندی کافی ندارند و نمی‌توانند به‌صورت مستقیم وارد این بخش شوند. بنابراین، اولین خدمتی که هلدینگهای فناوری اطلاعات ارائه می‌دهند و در بانک گردشگری به‌خوبی اجرا می‌شود، بازاریابی محصولات جدید است.»
بیژنی دومین نقش مهم هلدینگ‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه در حوزه فناوری اطلاعات بانک‌ها را ارائه محصولات با سرعت بیشتر و کاربرپسندتر برای مشتریان نهایی دانست و گفت: «در برخی موارد نیز پلتفرم‌های بانکی یا استارتاپ‌های فین‌تکی خدمات مالی ارائه می‌دهند که آنها را از بانک‌ها گرفته‌اند و به عموم مردم عرضه می‌کنند و حتی این محصولات مورد استقبال کاربران نیز قرار می‌گیرند.»
معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری دلیل چنین پیشرفتی را سرعت بالاتر در تصمیم‌گیری در شرکت‌های زیرمجموعه و محدودیت‌های کمتر در قبال قوانین بالادستی خواند و اظهار کرد: «بسیاری از خدماتی که می‌خواهیم با سرعت بیشتری به مردم ارائه کنیم، از طریق هلدینگ‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه انجام می‌دهیم.»
او با اشاره به این که هلدینگ‌ها وظیفه نظارت بر شرکت‌های زیرمجموعه خود در حوزه فناوری اطلاعات را نیز بر عهده دارند، عنوان کرد: «تدوین استراتژی، هدایت مسیر شرکت‌ها در حوزه فین‌تک یا استارتاپ‌ها، جلوگیری از موازی‌کاری و نظارت بر عملکرد آنها در رعایت الزامات بالادستی از جمله وظایف مهم هلدینگ‌ها به شمار می‌رود. در بانک گردشگری، هلدینگ TIT به‌طور جدی عملکرد شرکت‌های زیرمجموعه را رصد می‌کند.»
استراتژی موفق بانک گردشگری در بهره‌گیری از هلدینگهای فناوری اطلاعات
بیژنی هدف از ایجاد هلدینگ‌ها و شرکت‌های زیرمجموعه را کاهش بار بانک و ارائه خدمات بهتر دانست و گفت: «این امر به عملکرد هلدینگ، حرفه‌ای بودن مدیران و نظارت بر شرکت‌ها بستگی دارد. هدف این است که هلدینگ‌ها باری از دوش بانک‌ها بردارند و در عین حال خدمات بهتری به کاربران ارائه کنند.»
او ادامه داد: «در برخی موارد، در بانک گردشگری یا سایر بانک‌ها، این هدف محقق نشده و به‌جای کمک، بار مالی یا تعهداتی برای ارائه محصولات به بانک تحمیل شده است. در حال حاضر در بانک گردشگری با تیم فعلی هلدینگ توسعه فناوری اطلاعات، استراتژی طراحی‌شده و نظارت موجود، چالش جدی در این زمینه نداریم و مسیر درستی را طی می‌کنیم.»
به گفته معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری، هدف کلی و سیاست‌گذاری بانک این است که شرکت‌های زیرمجموعه از محل درآمد خود، هزینه‌هایشان را پوشش دهند و به‌عنوان شرکتی هزینه‌بر عمل نکنند. به عبارت دیگر هدف این است که شرکت‌ها آورده مالی داشته باشند و باری از دوش بانک بردارند.
بیژنی با بیان این که باید توجه داشت که در حوزه فناوری اطلاعات، سرمایه‌گذاری اولیه برای درآمدزایی ضروری است، تصریح کرد: «انتظار اینکه شرکتی بلافاصله پس از تأسیس به سودآوری برسد، واقع‌بینانه نیست. به همین دلیل، استراتژی‌های کوتاه‌مدت، میان‌مدت و بلندمدت برای شرکت‌ها تعریف می‌شود. در کوتاه‌مدت، به پوشش هزینه‌ها کمک می‌کنیم، در میان‌مدت انتظار رسیدن به نقطه سربه‌سر یا سودآوری داریم و در بلندمدت، این شرکت‌ها باید سودآور شوند، زیرا بانک‌ها نهادهای اقتصادی هستند که باید برای ذی‌نفعان خود سودآوری داشته باشند.»
بانک گردشگری در میانه راه تحقق اهداف فناوری اطلاعات
او در پاسخ به این پرسش که بانک گردشگری تا چه حدی به اهداف خود رسیده است، بیان کرد: «اگر بر اساس دسته‌بندی استراتژیک قضاوت کنیم، به نظر می‌رسد در میانه راه هستیم. از استراتژی کوتاه‌مدت عبور کرده‌ایم، استراتژی‌ها مشخص شده، وظایف شرکت‌ها تبیین شده، قراردادها اصلاح شده و به سمت استراتژی میان‌مدت در حرکت هستیم. با این حال این امر نیازمند همکاری سایر بخش‌های بانک، به‌ویژه ارکان تصمیم‌گیرنده، با درک صحیح از چالش‌ها، روش‌های درآمدزایی و انتظارات از حوزه فناوری اطلاعات است تا شرکت‌ها به سودآوری برسند.»
معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری اظهار کرد: «در برخی موارد، خدمات ارائه‌شده توسط شرکت‌های فناوری اطلاعات ممکن است سودآور نباشد؛ اما به دلایل کلان بانکی، ارائه آنها ضروری است، مانند برخی شعب بانک که سودآور نیستند، اما باید خدمات ارائه کنند. اصلاح تفکر ارکان تصمیم‌گیرنده بانک و پایبندی شرکت‌ها به استراتژی‌های تعریف‌شده و مدیریت هزینه‌ها ضروری است تا در کنار ارائه خدمات، سودآوری نیز محقق شود.»
چشم‌انداز بانک گردشگری در حوزه فناوری اطلاعات
بیژنی با بیان این که در گذشته، حوزه فناوری اطلاعات برای مدیران ارشد بانکی شناخته‌شده نبود و فعالان این حوزه در نظام بانکی غریب بودند، عنوان کرد: «حال نگاه مدیران تغییر کرده و با توجه به اینکه بخش بزرگی از خدمات بانکی از طریق بستر فناوری اطلاعات ارائه می‌شود، شناخت مدیران نیز از این حوزه افزایش یافته است. شبکه‌های اجتماعی و حضور بانک‌ها در عرصه فناوری اطلاعات، دیدگاه مدیران را گسترده‌تر کرده است.»
او ادامه داد: «از سوی دیگر موفقیت استارتاپ‌ها و شرکت‌های فناوری اطلاعات در کشور، به‌ویژه در حوزه‌هایی مانند هوش مصنوعی باعث افزایش انگیزه مدیران برای سرمایه‌گذاری در این حوزه شده است. بدین ترتیب چشم‌انداز سرمایه‌گذاری در فناوری اطلاعات، چه در بانک گردشگری و چه در سایر بانک‌ها، روشن است. بانک‌ها پذیرفته‌اند که باید در این حوزه، چه از نظر مالی و چه از نظر نیروی انسانی سرمایه‌گذاری کنند.»
حفاظت کامل از داده‌های مشتریان در بانک گردشگری
او در خصوص نگاه بانک گردشگری به مسئله امنیت اظهار کرد: «امنیت چالش اصلی حوزه فناوری اطلاعات است، هرچه خدمات گسترده‌تر و در دسترس‌تر باشند، امنیت نیز اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. در بانک گردشگری، پیش از مسائل اخیر نیز به امنیت توجه جدی داشتیم و این موضوع با حمایت مدیران ارشد و هیئت‌مدیره دنبال می‌شد.»
بیژنی افزود: «زیرساخت‌های موردنیاز از جمله مراکز عملیات امنیت (SOC) و استانداردهایی مانند ISO 27001، از سال‌ها پیش در بانک گردشگری رعایت شده و به‌صورت مستمر مورد ممیزی قرار گرفته‌ایم. خوشبختانه تاکنون چالش جدی نداشته‌ایم.»
معاون فناوری اطلاعات بانک گردشگری با اشاره به حملات اخیر به زیرساخت‌های بانکی کشور عنوان کرد: «در دوره اخیر و با توجه به مخاطراتی مانند حملات سایبری، تدابیر امنیتی را تشدید کرده‌ایم. تعداد نیروی انسانی در حوزه نظارت افزایش یافته و به‌صورت ۲۴ ساعته و ۷ روز هفته فعال هستند. تجهیزات سخت‌افزاری با حمایت هیئت‌مدیره ارتقا یافته و تعداد آنها افزایش پیدا کرده است.»
او با بیان این که در زمینه حفاظت از داده‌های مشتریان، اقدامات جدی انجام شده است، اعلام کرد: «ما تمام تلاش خود را می‌کنیم که همیشه حتی در دوران حساس، داده‌های مشتریان در بانک گردشگری در شرایط امن قرار داشته باشد.»
سرعت بالای تکنولوژی و محدودیت‌های نظارتی در نظام بانکی
بیژنی در حوزه رگولاتوری دو چالش اصلی که مانع پیشرفت بانک‌ها شده است را معرفی کرد: «چالش اول، تعدد دستورالعمل‌های نظارتی از نهادهای مختلف، از جمله بانک مرکزی و نهادهای پدافند غیرعامل است که گاهی بدون توجه به زیرساخت‌ها یا امکانات بانک‌ها ابلاغ می‌شود. این امر چالش بزرگی ایجاد می‌کند.»
او افزود: «مسئله دوم، سرعت بالای پیشرفت تکنولوژی و پلتفرم‌ها نسبت به دستورالعمل‌های بانک مرکزی است. بسیاری از محصولات ابتدا ارائه می‌شوند و سپس بانک مرکزی آنها را ارزیابی می‌کند. این سرعت بالا، همراه با کمبود نیروی انسانی در نهادهای نظارتی، باعث می‌شود نظارت کافی یا یکسان بر پلتفرم‌های بانکی وجود نداشته باشد. برخی پلتفرم‌ها بدون رعایت کامل دستورالعمل‌ها، خدمات جذابی ارائه می‌دهند و مورد استقبال قرار می‌گیرند، در حالی که بانک‌هایی مانند ما که دستورالعمل‌ها را رعایت می‌کنند، گاه با چالش‌هایی در جلب رضایت مشتری مواجه می‌شوند.»
تحریم‌ها و مشکلات ارزی؛ چالش‌های اصلی تأمین زیرساخت در بانک‌ها
او چالش اصلی در زمینه زیرساخت را عدم تأمین تجهیزات زیرساختی دانست و گفت: «دلیل این امر شامل تحریم‌ها، نبود نمایندگی‌های رسمی و مشکلات تأمین ارز می‌شود. به دلیل تحریم‌ها، مجبور به تهیه تجهیزات از طریق روش‌های غیرمستقیم یا نمایندگی‌های غیررسمی هستیم که با چالش‌های ارزی و بروکراسی گمرکی همراه است. از سوی دیگر برخی تجهیزات داخلی ممکن است پاسخگوی نیازهای حرفه‌ای بانک‌ها نباشند که این امر زمان و منابع زیادی را هدر می‌دهد».
او تأکید کرد: «البته زیرساخت‌های سخت‌افزاری و نرم‌افزاری لازم برای حفاظت از داده‌های مشتریان در بانک گردشگری فراهم شده است. تیم‌های ما به‌صورت شبانه‌روزی از اطلاعات مشتریان محافظت می‌کنند و به آنها اطمینان می‌دهیم که داده‌هایشان در امنیت کامل است.»