پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز در گفت‌وگو با راه پرداخت: هدف دینارز، ایجاد یک چرخه مالی پایدار بین ایران و عراق است
هر ساله با نزدیک شدن به اربعین تقاضا برای دریافت دینار در کشور افزایش می‌یابد. اپلیکیشن «دینارز» راه‌حلی نوین برای در ارائه دینار به زائران است که با رویکردهای نوآورانه و ایمن ارز را به دست کاربران خود می‌رساند. به همین بهانه راه پرداخت گفت‌وگویی با سیدعلیرضا غمخواری، مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز داشته تا توضیحات تکمیلی درباره دینارز به خوانندگان خود ارائه دهد. در ادامه شرحی از این گفت‌وگو را می‌خوانید.
پاسخ به یک نیاز ملموس؛ روایت شکل‌گیری اپلیکیشن «دینارز»
دینارز حدود سه سال پیش بر اساس یک نیاز واقعی و ملموس در بازار، فعالیت خود را آغاز کرد. جمعیت قابل توجهی از مردم ایران در طول سال به کشور عراق سفر می‌کنند. هر سال بین ۷ تا ۸ میلیون نفر ایرانی به عراق سفر می‌کنند که سفر بیش از نیمی از این افراد، در بازه ۲۰ روزه ایام اربعین انجام می‌شود. در طول سال نیز سفر به عراق به‌صورت انفرادی و گروهی صورت می‌گیرد.
مسافران مجبورند زمان زیادی را برای تهیه ارز مورد نیاز سفرشان صرف کنند. مراجعه به بازار دلال‌ها و صرافی‌ها از روش‌های متداول تهیه ارز است که خطرات خاص خود را به همراه دارد: ریسک جابه‌جایی اسکناس، انتقال وجه نقد، احتمال کلاهبرداری در این بازارها، وجود اسکناس‌های تقلبی که برای عموم قابل تشخیص نیستند و…
برخی افراد نیز حجم زیادی ریال با خود به کشور مقصد می‌بردند تا در آنجا به‌صورت ریالی پرداخت یا به دینار تبدیل کنند. این روش نیز ریسک‌های فراوانی دارد: جابه‌جایی اسکناس و نرخ تبدیل‌های غیرواقعی.
غمخواری با بیان این که ایده اولیه اپلیکیشن «دینارز» در جمعی از دوستان دانشگاه صنعتی شریف و چند دانشگاه برتر دیگر و پس از یک نیازسنجی دقیق پایه‌ریزی شد، گفت: «ماهیت کلی اپلیکیشن دینارز، ارائه یک تجربه کاربری بسیار ساده است؛ بخش قابل توجهی از جامعه هدف، افرادی هستند که کمتر با فناوری روز آشنا هستند. به همین دلیل، تلاش کردیم تا به ساده‌ترین و بهترین تجربه کاربری ممکن برسیم. پس از بررسی بازخوردها به نسخه‌ای بهینه از این اپ رسیدیم. اکنون، پس از گذشت سه سال، این تجربه به یک حالت پایدار و ایده‌آل رسیده است.»
او در خصوص فرایند استفاده از اپلیکیشن دینارز اظهار کرد: «این تجربه مشابه خرید آنلاین از پلتفرم‌هایی نظیر دیجی‌کالا یا اسنپ است. کاربر وارد اپلیکیشن می‌شود، گزینه‌ی «خرید دینار» را انتخاب می‌کند، میزان دینار مورد نیاز را تعیین، نرخ لحظه‌ای را مشاهده و سپس محل دریافت ارز را انتخاب می‌کند.»
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار مانیزو و دینارز ادامه داد: «در مرحله بعدی رمزی به کاربر ارائه می‌شود که با استفاده از آن می‌تواند ارز خود را تحویل بگیرد. تمام این فرایند کمتر از سه تا چهار دقیقه زمان می‌برد. درنهایت کاربر می‌تواند با مراجعه به نمایندگی‌ها، در مدت کوتاهی ارز مورد نظر خود را دریافت کند.»
یکی از مهم‌ترین دستاوردهای اپلیکیشن دینارز، صرفه‌جویی چشمگیر در زمان کاربران است. این در حالی است که زائران تا پیش از این حداقل یک روز یا نیمی از آن را صرف تهیه ارز می‌کردند.
امکان خرید و دریافت ارز حتی در ایام تعطیل با اپلیکیشن دینارز
غمخواری یکی دیگر از ویژگی‌های اپلیکیشن دینارز را ارائه خدمات به‌صورت مستمر در تمام ایام سال دانست و گفت: «طی چند سال اخیر، توزیع ارز دولتی نیز انجام شده، با این حال این امر محدود به بازه ۲۰ روزه ایام اربعین است. اپلیکیشن دینارز طی سه سال گذشته، به‌صورت ۲۴ ساعته و در هفت روز هفته فعال بوده و خدمات خود را بدون توقف ارائه کرده است.»
کاربران دینارز می‌توانند در هر ساعت از شبانه‌روز و در هر روزی از سال، اقدام به خرید ارز از طریق دینارز کنند و حتی در ایام تعطیل نیز برای دریافت آن مراجعه کنند.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز بیان کرد: «این ویژگی دینارز را نسبت به سایر راهکارهای موجود متمایز می‌کند؛ چراکه امکان خرید و دریافت ارز را در تمام طول سال فراهم کرده است.»
سفر به عتبات تنها محدود به ایام اربعین نیست و در سایر مناسبت‌ها نیز تقاضای بالایی برای سفر به عراق وجود دارد. درواقع ۵۰ درصد سفرهای انجام‌شده به عراق مربوط به ایام اربعین است و ۵۰ درصد دیگر در سایر ایام سال انجام می‌شود. از این رو، قابلیت ارائه خدمات در تمام طول سال، جذابیت و مزیت ویژه‌ای برای کاربران اپلیکیشن دینارز ایجاد کرده است.
سه روش متنوع تحویل ارز در اپلیکیشن دینارز برای زائران عتبات
غمخواری در خصوص نحوه تأمین و تحویل دینار در اپلیکیشن دینارز توضیح داد: «در حال حاضر سه روش برای این کار وجود دارد: روش نخست، تحویل ارز در داخل کشور است. کاربران پس از خرید اینترنتی دینار به نمایندگی‌های معتبر دینارز در ایران مراجعه و ارز خود را دریافت می‌کنند.»
در حال حاضر، سه نمایندگی فعال دینارز در تهران وجود دارد. همچنین شعبی در کرج، اصفهان، شیراز، مشهد و در پایانه مرزی مهران مستقر هستند. کاربران دینارز می‌توانند تنها با ارائه رمز دریافتی از اپلیکیشن ارز خود را از این مراکز تحویل بگیرند.
او در خصوص روش دوم اظهار کرد: «در این حالت تحویل ارز در کشور مقصد یعنی عراق است. در حال حاضر، نمایندگی‌های دینارز در دو شهر نجف و کربلا فعال هستند. زائران می‌توانند بخشی از ارز مورد نیاز خود را در ایران دریافت کرده و در صورت نیاز، مابقی آن را در نجف یا کربلا تحویل بگیرند.»
همچنین این امکان وجود دارد که کاربر به‌طور کامل ارز را در شهرهای نجف یا کربلا دریافت کند. این روش، ریسک حمل وجه نقد را به‌طور کامل از بین می‌برد.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار مانیزو و دینارز گفت: «روش سوم که با استقبال چشمگیر کاربران همراه بوده، تحویل درب منزل است. در این شیوه، کاربران بدون نیاز به مراجعه حضوری، تنها با صرف دو تا سه دقیقه برای خرید اینترنتی، دینار مورد نظر خود را در کمتر از ۲۴ ساعت درب منزل تحویل می‌گیرند.»
این سه راهکار متنوع اپلیکیشن دینارز برای تحویل ارز به کاربران متناسب با نیازهای مختلف زائران طراحی و اجرا شده‌اند.
کاهش تقاضای داخل، افزایش تحویل ارز در کشور مقصد
غمخواری با بیان این که هدف اصلی و بنیادین تشکیل دینارز صرفاً رفع یک نیاز مقطعی نبود، بلکه ایجاد یک ساختار پایدار برای استفاده از منابع ذخیره‌شده ارزی کشور در عراق به منظور تأمین ارز زیارتی زائران بود، عنوان کرد: «تیم دینارز به دنبال آن بود که ارز مورد نیاز زائران از منابع موجود در کشور مقصد تأمین شود و فشار مضاعفی بر منابع ارزی داخلی وارد نشود.»
به گفته او، دینارز نخستین و تنها سامانه‌ای بود که به‌صورت قانونی در این حوزه فعالیت می‌کرد؛ در ابتدا این رویکرد هنوز در میان مردم کشور، به‌ویژه قشر زائران و مسافران به عراق، نهادینه نشده بود.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز عنوان کرد: «اگرچه در همان ابتدا، دینارز اقدام به راه‌اندازی نمایندگی‌هایی در کشور عراق کرد، اما اغلب کاربران ترجیح می‌دادند ارز را در ایران تهیه و به همراه خود ببرند. نگرانی‌هایی از جنس «اعتماد» و «آرامش خاطر» موجب می‌شد بسیاری از زائران دینار را پیش از سفر دریافت کنند تا با اطمینان خاطر بیشتری راهی کشور مقصد شوند.»
غمخواری با بیان این که همین مسئله باعث شد تیم دینارز برای اعتمادسازی، یک گام به عقب بازگردد و اقدام به ایجاد شبکه‌ای از نمایندگی‌ها در داخل کشور کند، اظهار کرد: «در سال‌های ابتدایی فعالیت دینارز، تقریباً ۱۰۰ درصد کاربران، ارز مورد نیاز خود را صرفاً از نمایندگی‌های داخل ایران دریافت می‌کردند و مراجعه به نمایندگی‌های عراق به موارد خاصی همچون دریافت ارز تکمیلی محدود بود.»
او افزود: «اکنون پس از سه سال فعالیت پیوسته، این روند تغییر چشمگیری داشته است. امروز حدود ۳۰ درصد از کاربران اپلیکیشن، ارز خود را مستقیماً از نمایندگی‌های دینارز در کشور عراق دریافت می‌کنند. این تغییر قابل‌توجه، نتیجه فرآیند مستمر اعتمادسازی و فرهنگ‌سازی در میان کاربران است که در نهایت به کاهش جابجایی وجه نقد و افزایش بهره‌برداری از منابع ارزی خارج از کشور منجر شده است.»
گسترش خدمات دینارز در عراق؛ از صدور توریست‌کارت تا توسعه نمایندگی‌ها
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز درباره فعالیت این اپلیکیشن در کشور عراق اظهار کرد: «در حال حاضر در دو شهر زیارتی نجف و کربلا نمایندگی فعال داریم و برنامه توسعه‌ای گسترده‌ای نیز در دستور کار قرار داده‌ایم. در گام نخست، هدف‌گذاری ما افزایش نمایندگی‌ها در دیگر شهرهای زیارتی از جمله کاظمین و سامراست و در مراحل بعدی، شهرهای مهمی مانند بصره، بغداد و سایر مراکز پرتردد نیز به شبکه نمایندگی‌های ما اضافه خواهد شد.»
غمخواری با اشاره به سرویس «توریست‌کارت» دینارز برای گردشگران و زائران عراقی که به ایران سفر می‌کنند، گفت: «سالانه حدود ۸ میلیون نفر از اتباع کشور عراق با اهداف درمانی، زیارتی و گردشگری به ایران سفر می‌کنند و این جمعیت به‌طور تقریبی با تعداد ایرانیانی که به عراق سفر می‌کنند برابری دارد یا حتی از آن بیشتر است.»
او افزود: «در این سرویس، زائران و گردشگران عراقی می‌توانند با مراجعه به نمایندگی‌های دینارز در داخل عراق، دینار خود را به‌صورت نقدی تحویل دهند و در مقابل، یک کارت بانکی ریالی ایرانی (به نام خودشان) با اعتبار سه‌ساله دریافت کنند. این کارت بانکی قابلیت استفاده در تمامی دستگاه‌های پوز، خریدهای فروشگاهی، خرید اینترنتی و همچنین دریافت وجه نقد از خودپردازهای منتخب را دارد.»
این راهکار، ضمن تسهیل فرآیند پرداخت برای زائران عراقی، امکان مدیریت منابع مالی در سفر را برای آنها بسیار آسان‌تر کرده و با استقبال قابل‌توجهی نیز مواجه شده است.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز دو نقش کلیدی نمایندگی‌های دینارز در کشور عراق را ارائه دینار به زائران ایرانی در کشور مقصد و دریافت دینار از مسافران عراقی و صدور توریست‌کارت ریالی برای استفاده در ایران دانست و گفت: «تیم توسعه دینارز در حال بررسی و پیاده‌سازی راهکارهایی همچون «انتقال کیف به کیف» در نسخه‌های آتی اپلیکیشن است؛ امکانی که در صورت پیاده‌سازی، به کاربران عراقی اجازه خواهد داد باقیمانده اعتبار خود را به بستگان یا دوستان دیگرشان که قصد سفر به ایران دارند، انتقال دهند.»
به گفته او، این قابلیت به‌ویژه برای خانواده‌هایی که فرزندان دانشجو در ایران دارند، بسیار کاربردی خواهد بود.
دینار عرضه‌شده در اپلیکیشن دینارز نسبت به بازار آزاد پایین‌تر است که از دیگر مزایای این اپلیکیشن به شمار می‌رود.
چشم‌انداز بلندمدت تامین دینار و جریان تجاری بین ایران و عراق
ایران تجارت یک‌طرفه‌ای با عراق دارد؛ عمده کالاها از ایران به عراق صادر می‌شود و واردات قابل توجهی از عراق به ایران صورت نمی‌گیرد. از منظر تجاری، توانایی خرید محصولات ایرانی به دینار برای خریداران عراقی جذاب است. از سوی دیگر، دریافت مبلغ فروش به ریال برای تجار ایرانی مطلوب است. با این حال تاکنون زیرساخت رسمی و مناسبی برای تسویه این پرداخت‌ها وجود نداشته و تسویه‌ها از طریق کانال‌های غیررسمی و صرافی‌های بین‌المللی، مانند صرافی‌های مستقر در امارات، انجام می‌شده است.
غمخواری با بیان این که اپلیکیشن دینارز بستری قانونی و رسمی برای این جریان مالی ایجاد کرده است، گفت: « بدین ترتیب جریان تجارت یک‌طرفه بین ایران و عراق به جریان مالی مکملی تبدیل می‌شود که با کمک زائران و گردشگران شکل می‌گیرد.»
او در خصوص این فرایند توضیح داد: «وقتی تاجر ایرانی کالایی به عراق صادر می‌کند، مشتری عراقی مبلغ آن را به دینار پرداخت می‌کند. این دینارها در عراق جمع‌آوری می‌شوند، سپس از طریق دینارز میان زائران ایرانی که به عراق سفر می‌کنند، توزیع می‌شود. از طرف دیگر، زائران ایرانی که به عراق می‌روند، ریال مورد نیاز خود را از طریق دینارز تامین می‌کنند و این ریال در اختیار صادرکنندگان ایرانی قرار می‌گیرد. بدین ترتیب، چرخه‌ای مالی ایجاد می‌شود که هم منابع مالی داخل کشور و خارج از کشور را به هم مرتبط می‌کند و هم با استفاده از جریان زائران و گردشگران، یک تعادل مالی بین دو کشور برقرار می‌کند.»
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز عنوان کرد: «در مقیاس فعلی این جریان هنوز به صورت کامل و بزرگ اجرا نشده است؛ چرا که مقدار تجارت فعلی با حجم مورد نیاز زائران فاصله زیادی دارد. اپلیکیشن دینارز در حال حاضر بیش از ۴۰۰ هزار کاربر فعال دارد و پیش‌بینی می‌شود با افزایش کاربران به حدود ۴ میلیون نفر، این چرخه کامل‌تر و گسترده‌تر شود.»
غمخواری برنامه اصلی و بلندمدت دینارز را توسعه جریان تامین ارز از طریق زائران و گردشگران ایرانی به عراق و توسعه سرویس توریست‌کارت برای عراقی‌هایی که به ایران سفر می‌کنند خواند و عنوان کرد: «این روند باعث حذف واسطه‌ها و صرافی‌های غیررسمی می‌شود و در نتیجه قیمت دینار عرضه شده در اپلیکیشن دینارز ۲ تا ۳ درصد ارزان‌تر از بازار آزاد و صرافی‌ها می‌شود.»
چگونگی تعیین نرخ دینار در اپلیکیشن دینارز
نرخ دینار در دینارز معمولاً مناسب‌تر از نرخ بازار آزاد است که به دلیل دست اول بودن تامین ارز از منابع رسمی و بدون واسطه است. البته نرخ دینار در دینارز معمولاً نسبت به نرخ دولتی که در ایام اربعین اعلام می‌شود، کمی بالاتر است.
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز در خصوص تعیین نرخ دینار در دینارز توضیح داد: «برای تعیین نرخ، ما یک تیم بازارگردان تخصصی داریم که به صورت روزانه و لحظه‌ای نوسانات نرخ تبدیل ارز در بازارهای ایران و عراق را رصد می‌کند. این تیم با بررسی دقیق و تحلیل بازار، قیمت‌گذاری دینار را در اپلیکیشن به‌روزرسانی می‌کند.»
او ویژگی مهم نرخ گذاری در دینارز را حفظ ثبات نسبی در نرخ‌ها دانست و گفت: «نرخ ارزها می‌تواند در طول یک روز نوسانات شدیدی داشته باشد، در دینارز به دلیل وجود چرخه تامین منظم و بدون واسطه، نرخ‌ها در یک شیب منطقی و معقول تغییر داده می‌شود. به عبارتی، تغییرات نرخ در طول یک روز بسیار محدود و معمولاً در حد چند درصد خواهد بود و از نوسانات ناگهانی و شدید جلوگیری می‌شود.»
چرخه تامین دینارز؛ از توریست‌های عراقی تا صادرکنندگان ایرانی
غمخواری با بیان این که در گام اول نیاز توریست‌های عراقی در دینارز پوشش داده شده است، عنوان کرد: «در گام‌های بعدی، به تدریج صادرکنندگان کوچک تا بزرگ به عراق را نیز در تامین حجم ارز پشتیبانی می‌کنیم. تا کنون هیچ مشکلی در تامین حجم دینار نداشته‌ایم و این چرخه به طور کامل برقرار است. در دینارز هیچ‌گاه خالی‌فروشی رخ نداده و همواره آماده نقدکردن دارایی‌های مشتریان خود هستیم.»
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز اظهار کرد: «کارمزد در اپلیکیشن دینارز از ابتدا تاکنون ثابت و برابر با یک درصد بوده است. این کارمزد یک درصدی برای مخاطبانی که با نقل‌وانتقالات مالی و پرداخت‌های بین‌المللی آشنایی دارند، عددی بسیار منطقی محسوب می‌شود. مدل درآمدی دینارز نیز بر پایه همین کارمزد یک درصد تعریف شده است.»
موفقیت دینار در توزیع ارز غیر دولتی همزمان با بانک‌های دولتی در اربعین
غمخواری در مورد دینار دولتی در ایام اربعین گفت: «دینارز طی سه سال گذشته، ارز غیر دولتی توزیع کرده و برای دریافت ارز دولتی از بانک مرکزی درخواست‌هایی ارائه داده‌ایم اما تاکنون موفق به دریافت آن نشده‌ایم. با این حال، ارز را با نرخ آزاد اما منصفانه و مناسب بازار آزاد عرضه کرده‌ایم. به طوری که سال گذشته توانستیم هم‌پای بانک‌های دولتی خدمات ارائه دهیم.»
او دلیل موفقیت این امر را تسهیل فرآیند خرید دانست و بیان کرد: «کاربران می‌توانستند در عرض چند دقیقه خریدشان را انجام دهند و ارز را حتی درب منزل تحویل بگیرند، بدون نیاز به صف و معطلی در گرمای تابستان. همچنین امکان تحویل ارز در پایانه مهران و در کشور مقصد فراهم بود.»
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز عنوان کرد: «این استراتژی سهولت در ارائه خدمات باعث شد بتوانیم خدماتی در سطح بانک‌های دولتی ارائه کنیم و آمار قابل‌توجهی در سطح بانک مرکزی و بانک‌ها به دست آوریم.»
دینار آماده همکاری با بانک مرکزی برای توزیع ارز دولتی به زائران
غمخواری با بیان این که توزیع ارز دولتی در دستور کار دینارز قرار دارد، گفت: «امیدواریم با همکاری بانک مرکزی و نهادهای ذی‌ربط به نتیجه برسد. طبیعی است که ارز دولتی تنها باید به بانک‌ها اختصاص یابد، اما نکته مهم، بستری است که این بانک‌ها برای توزیع ارز از آن استفاده می‌کنند.»
او افزود: «پیام‌رسان‌ها یا پلتفرم‌هایی در حال حاضر اقدام به ثبت‌نام و توزیع ارز می‌کنند کخ ماموریت و کارایی آنها چیز دیگریست، بستری که معمولاً با مشکلات امنیتی و باگ‌های متعدد همراه است. با این حال اپلیکیشن دینارز به صورت تخصصی روی ارز و به طور ویژه روی ارز کشور عراق و دینار تمرکز دارد.»
مدیر ارشد توسعه کسب‌وکار دینارز بیان کرد: «دینارز به آمادگی کامل برای توزیع ارز دولتی رسیده است. تمام زیر ساخت ها و داشبوردهای مورد نیاز چه در سمت کاربر (زائران) و چه در سمت پنل مدیریتی و تامین کننده (بانک) ایجاد و تست شده است. در سال جاری تلاش کردیم با چند بانک که ارز دولتی توزیع می‌کنند جلسه برگزار کنیم اما متأسفانه به دلیل جنگ ۱۲ روزه، این روند با وقفه مواجه شد. امیدواریم در سال آینده بتوانیم این خدمت را به زائران عزیز و مسافران ارائه دهیم.»