پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
افزایش تعداد تراکنش‌های شاپرکی و پایداری ۹۷.۸ درصدی نظام شتاب و شاپرک؛ روایت رئیس‌کل بانک مرکزی از تاب‌آوری شبکه بانکی در روزهای اخیر
محمدرضا فرزین، رئیس‌کل بانک مرکزی، در گفت‌وگویی با شبکه خبر، توضیحاتی درباره تمهیدات این بانک از تاریخ ۲۳ خرداد تا امروز ارائه داد. در ادامه، نگاهی داریم به مهم‌ترین محورهای این گفت‌وگو.
او در ابتدای سخنان خود گفت: «این پیروزی را به مردم، نیروهای مسلح و رهبر معظم انقلاب تبریک می‌گویم. همچنین از همکارانم در شبکه بانکی، اعم از شعب و حوزه فناوری اطلاعات، که پایداری لازم را در شبکه حفظ کردند، تشکر می‌کنم.»
فرزین افزود: «سال‌هاست که درگیر جنگ اقتصادی هستیم. حمله فیزیکی آمریکا و رژیم صهیونیستی، یک عامل جدید به این وضعیت اضافه کرد، ولی پیش از آن نیز سال‌ها در معرض عملیات روانی دشمن برای تضعیف اقتصاد کشور بودیم. در این سال‌ها، حملات سایبری و تشدید تحریم‌ها نیز بخشی از همان جنگ اقتصادی بوده‌اند.»
به گفته رئیس‌کل بانک مرکزی، عامل جدیدی که از صبح ۱۲ روز پیش اضافه شد، حمله فیزیکی بود که موجب تشدید عملیات روانی هم شد. او گفت: «این حمله تلاش داشت رفتار اقتصادی مردم را تغییر دهد، ترس و دلهره ایجاد کند و انتظارات منفی را تشدید کند؛ اما خوشبختانه این اهداف محقق نشدند.»
پایداری شبکه شتاب در این مدت ۹۷.۸ درصد بود
فرزین با بیان اینکه عملیات دشمن از ۲۳ خرداد آغاز شد، اظهار کرد: «تا پیش از این تاریخ، مجموع تراکنش‌های نظام شاپرکی حدود یک میلیارد و ۳۵۲ میلیون تراکنش بود که طی ۱۰ روز به یک میلیارد و ۴۲۹ میلیون تراکنش افزایش یافت. از لحاظ مبلغی نیز این عدد از ۴۳۵ همت به ۴۴۴ همت رسید. پایداری شبکه شتاب که پیش‌تر ۹۹.۲ درصد بود، در این مدت به ۹۷.۸ درصد کاهش یافت که همچنان نشان‌دهنده پایداری بالای شبکه است.»
او افزود: «حملات سایبری شدت بیشتری یافت و بانک‌های سپه و پاسارگاد هدف حمله قرار گرفتند. مهاجمان تلاش داشتند شبکه این دو بانک را از کار بیندازند، اما همکاران ما در بانک مرکزی با همکاری بدنه بانک‌ها به‌سرعت شبکه کارتی را راه‌اندازی کردند؛ به‌گونه‌ای که مانده‌گیری و انتقال وجه برقرار شد. البته ساتنا و پایا هنوز راه‌اندازی نشده‌اند که امیدواریم طی روزهای آینده آن‌ها نیز بازیابی و مجدداً به شبکه بانکی کشور متصل شوند.»
اقدامات حمایتی بانک مرکزی از عموم مردم
رئیس‌کل بانک مرکزی یکی از اقدامات مهم این بانک را حمایت مستقیم از مردم دانست و گفت: «در پی مسافرت‌های مردم، برخی مشاغل، به‌ویژه در حوزه حمل‌ونقل، دچار مشکل شده بودند. همچنین دولت هم در پرداخت حقوق‌ها با چالش روبه‌رو شده بود؛ به‌ویژه با آسیب دیدن سیستم بانک سپه در آستانه پایان ماه. اما با همکاری بانک مرکزی، تمام حقوق‌ها به موقع پرداخت شد و حتی یک روز هم تأخیر نداشتیم.»
فرزین ادامه داد: «یکی از کارهایی که در حوزه عموم مردم انجام دادیم درخصوص عقب‌افتادگی اقساط بود. بسیاری از مردم تهران نبودند و ممکن بود که اقساط‌شان عقب بیفتد؛ از این رو بازه‌ای زمانی تعریف کردیم و از طریق صداوسیما به اطلاع مردم رساندیم. همچنین، تمامی تسهیلات خرد تا ۷۰۰ میلیون تومان از جمله وام ازدواج، فرزندآوری و وام‌های مسکن را تا پایان تیرماه تمدید کردیم و جریمه‌های مربوطه را هم بخشیدیم.»
او در بخش دیگری از سخنانش گفت: «برای مشتریانی که در بانک‌های سپه و پاسارگاد چک داشتند و چک‌هایشان در این مدت برگشت می‌خورد، نیز اقداماتی انجام دادیم. البته اختیار این موضوع در دست بانک مرکزی یا دولت نیست و نیاز به مجوز مقام قضایی یا مجلس دارد. در همین راستا، نامه‌ای فوری به مقام قضایی ارسال کردیم و درخواست تمدید یک‌ماهه این چک‌ها را مطرح کردیم که با موافقت آن‌ها روبه‌رو شد.»
تخصیص ۲۰ میلیون دلار برای ذخایر استراتژیک
رئیس‌کل بانک مرکزی با اشاره به تسریع در روند پرونده‌های تأمین مالی گفت: «یکی از محورهای اصلی، موضوع ارز بود. در حال حاضر تمام نیازهای ارزی کشور از طریق مرکز مبادله ارز و طلا تأمین می‌شود. از ابتدای سال تاکنون، ۱۲ میلیارد دلار ارز تأمین کرده‌ایم.»
او ادامه داد: «طی ۱۱ روز گذشته، دو میلیارد دلار تخصیص جدید ارز انجام شد که یک میلیارد دلار آن مربوط به کالاهای اساسی بود. همچنین ۲۰ میلیون دلار نیز برای ذخایر استراتژیک اختصاص یافت. طبق دستورات قبلی، انک مرکزی باید این ذخایر را تقویت می‌کرد. در این مدت، در مجموع ۲۰۰ میلیون دلار برای این منظور اختصاص یافت. علاوه بر این، ۶۰۰ میلیون دلار به وزارت صمت برای صنایع پایه و ۲۰۰ میلیون دلار برای دارو اختصاص داده‌ایم.»
فرزین تأکید کرد: «در ۱۱ روز اخیر، خدمات ارزی در مرکز مبادله حتی برای یک ساعت نیز متوقف نشد و از ۷.۳۰ دقیقه صبح کار شروع و تا ساعت ۱۲ ظهر این خدمات ارائه می‌شد. همکاران ما در این مدت به‌سرعت خدمات ارزی را به تجار ارائه کردند.»
به گفته او، یکی از اقدامات وزارت اقتصاد و گمرک، تسهیل فرایند ترخیص کالاها بوده است. فرزین افزود: «بانک مرکزی نیز نسبت به نرخ حساس بود و تلاش کرد نرخ ارز در روزهای اخیر دچار نوسان نشود؛ به همین دلیل، نرخ ارز مرکز مبادله در محدوده ۷۰ هزار تومان باقی ماند و سایر نرخ‌ها نیز با ثبات همراه بودند.»
بانک مرکزی حافظ منابع مردم است
رئیس‌کل بانک مرکزی گفت: «جنگ اقتصادی امروز، سال‌هاست که وجود دارد و ما در همین فضا فعالیت می‌کنیم. پیش‌بینی ما این است که حتی با کاهش جنگ فیزیکی، عملیات روانی، جنگ سایبری، محدودیت در نقل‌وانتقال پول و تعامل با بانک‌های دنیا ادامه خواهد داشت. با این حال، در بانک مرکزی حافظ کلیه منابع مردم در نظام بانکی هستیم و جای نگرانی وجود ندارد. در بانک مرکزی از قبل ذخایر لازم برای حوزه‌های ارزی را طراحی کردیم.»
افزایش ۵۰ درصدی تزریق اسکناس به بانک‌ها
فرزین در خصوص اقدام‌هایی که در بانک مرکزی و در دولت انجام شد، بیان کرد: «تقریباً از همان صبح جمعه، جلسه‌هایی تشکیل شد و همه افراد به بانک دعوت شدند. دولت نیز چهار کمیته تشکیل داد؛ دو کمیته اقتصادی و زیربنایی و دو کمیته برای مسائل غیراقتصادی که با اختیارات کامل، تصمیم‌گیری و اطلاع‌رسانی را به‌صورت منظم انجام می‌دادند. این امر باعث شد بدنه دولت از انعطاف‌پذیری و از سرعت لازم برای اتخاذ تصمیم برخوردار شود.»
او افزود: «در بانک مرکزی نیز همان صبح جمعه، اتاق رصد تشکیل شد. پیش‌بینی می‌شد در این دوره تقاضای اسکناس افزایش یابد؛ بنابراین تصمیم‌گیری لازم صورت گرفت و حتی برای برخی مسائل با رئیس‌جمهور هماهنگ شد. در ۱۰ روز گذشته، حدود ۵۰ درصد بیشتر از حالت عادی، اسکناس به بانک‌ها و خودپردازها تزریق کردیم، به‌ویژه در استان‌های مسافرپذیر.»
شبکه کارتی کشور پایدار است
رئیس‌کل بانک مرکزی درباره پایداری شبکه کارتی گفت: «در این مدت، این اطمینان در مردم ایجاد شد که شبکه کارتی کشور پایدار است. تنها ۱.۵ درصد از فعالیت‌های اقتصادی ایران با پول نقد انجام می‌شود و مابقی مبتنی بر کارت است؛ آماری که در سطح جهانی نیز قابل توجه است. اگر شبکه کارتی آسیب می‌دید، زندگی روزمره مردم مختل می‌شد. از مدت‌ها قبل برای کل شبکه بانکی کشور، سیستم پشتیبان و شبکه اضطراری ایجاد کرده‌ایم. از روز نخست بحران، طراحی یک لایه پشتیبان دیگر نیز در دستور کار قرار گرفت تا در صورت حمله یا حذف شبکه، بتوان خدمات را ادامه داد.»
اقدامات حمایتی بانک مرکزی از تولیدکنندگان
فرزین در ادامه گفت: «استراتژی ما در بخش حمایتی این بود که از نظام بانکی حمایت کنیم تا بتواند از این شرایط عبور کند. در عین حال، باید از مردمی که وام یا چک دارند، و همچنین از تولیدکنندگان و فعالیت‌های تولیدی حمایت می‌کردیم؛ چراکه بخشی از آن‌ها هم دچار مشکل شدند.»
او با اشاره به بسته حمایتی دولت گفت: «از روز گذشته، بسته‌ای با همکاری وزارت اقتصاد، سازمان برنامه و بودجه، وزارت راه و شهرسازی و وزارت رفاه در دست تدوین است که امروز نهایی می‌شود. البته اجرای بخشی از آن آغاز شده؛ مثلاً اولین اقدام، افزایش دو برابری سرمایه در گردش شرکت‌های داروسازی بود که اهمیت بالایی دارد و این مورد به بانک‌ها ابلاغ شده است.»
رئیس‌کل بانک مرکزی تصریح کرد: «همچنین اعلام کردیم بانک‌ها سرمایه در گردش شرکت‌ها را که سررسید آن تیرماه است، تا پایان شهریور تمدید کنند. در مورد تسهیلات تا سقف ۵ میلیارد تومان نیز تسهیل در اخذ وثایق را خواستار شدیم تا تولیدکنندگان سریع‌تر به تسهیلات دسترسی پیدا کنند.»
به گفته فرزین، بانک مرکزی در حال حاضر برنامه‌های خود را متناسب با شرایط موجود ادامه می‌دهد تا زمانی که مقامات بالاتر تصمیم بگیرند فعالیت‌ها به روال عادی بازگردد.