پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
پروژه GNAF چگونه چهره خدمات شهری را تغییر خواهد داد؟
پروژه GNAF (پایگاه نشانی ملی ژئوکد) با هدف استانداردسازی آدرس‌ها و اختصاص مختصات جغرافیایی به هر مکان، از سال ۱۳۹۵ در ایران آغاز شده و تاکنون ۴۸ میلیون آدرس ثبت کرده است. این پروژه زیرساختی برای دولت الکترونیکی، سرشماری ۱۴۰۵ و شفافیت اقتصادی فراهم می‌کند. راه پرداخت در گزارشی به جنبه‌های گوناگون پروژه GNAF پرداخته است
پروژه Geo Coded National Address File (GNAF) یا «پایگاه نشانی ملی ژئوکد» یکی از طرح‌های زیرساختی در ایران است که با هدف استانداردسازی آدرس‌ها و تخصیص کد جغرافیایی یکتا به هر مکان، به‌عنوان پایه‌ای برای دولت الکترونیکی و اقتصاد دیجیتال در حال اجراست.
GNAF اواخر دهه ۱۹۹۰ توسط شرکت PSMA استرالیا و برخی دیگر از سازمان‌ها در این کشور مطرح شد و توسعه یافت. هر نشانی که در GNAF ایجاد شده، بین چند نشانی همسان در برابر مجموعه داده مکانی مربوطه مقایسه می‌شود تا به این ترتیب یک قطعه ملکی، معابر یا موقعیت مکانی آن نقطه و وجود یا عدم وجودش صحت‌سنجی و راستی‌آزمایی شود و همچنین کیفیت نشانی آن سنجیده می‌شود. پروژه ملی GNAF در ایران اواخر سال ۱۳۹۵ در کشور کلید خورد. این پروژه از پروژه GNAF استرالیا نمونه‌برداری شده است.
راه پرداخت در گزارشی به بررسی وضعیت پروژه GNAF، دستاوردها، چالش‌ها و چشم‌انداز آن می‌پردازد.
اهداف پروژه GNAF چیست؟
هدف اصلی GNAF، هویت‌بخشی به مکان‌ها از طریق ایجاد پایگاه داده‌ای جامع با آدرس‌های استاندارد و ژئوکدشده (دارای مختصات جغرافیایی) است. یکی از چشم‌اندازهای اصلی برای GNAF استفاده از آن در سرشماری سال ۱۴۰۵ است. این پروژه زیرساخت داده برای سرشماری را فراهم می‌کند.
از دیگر اهداف این پروژه می‌توان به موارد زیر اشاره کرد:
- استانداردسازی آدرس‌ها: ارائه نشانی‌های متنی یکپارچه با کد پستی ۱۰ رقمی و مختصات جغرافیایی
- تسهیل خدمات دیجیتال: پشتیبانی از خدمات دولت الکترونیکی، استعلامات بین‌دستگاهی و کاهش بروکراسی اداری
- شفافیت اقتصادی: رصد کالا برای جلوگیری از قاچاق و احتکار و شناسایی موجودی مسکن
- مدیریت بحران: مکان‌یابی سریع در شرایط اضطراری مانند زلزله، سیل یا بحران‌های بهداشتی
این پروژه، با مصوبه شورای عالی فناوری اطلاعات و امضای رئیس‌جمهور در سال ۱۳۹۳ به شرکت ملی پست واگذار شد. GNAF نقش محوری در توسعه زیرساخت‌های دیجیتال ایران ایفا می‌کند.
پروژه GNAF چقدر پیشرفت کرده است؟
پایگاه GNAF تا پایان سال ۱۴۰۳ اطلاعات حدود ۴۸ میلیون آدرس را ثبت کرده است که شامل ۱۱۳۰ شهر با آدرس‌های استاندارد و یکسان می‌شود. این داده‌ها برای بهبود خدمات پستی و لجستیک حیاتی هستند.
ژئوکدینگ (تخصیص مختصات جغرافیایی) برای ۷۵۰ شهر و ۱۰۰۰ روستا تکمیل شده و فرایند ژئوکدینگ ۲۰ شهر دیگر تا تابستان ۱۴۰۴ انجام می‌شود. همچنین، ۳۷ هزار روستای بالای ۲۰ خانوار در فاز اول هدف‌گذاری شده‌اند.
درگاه gnaf.post.ir با ارائه خدماتی مانند یافتن کد پستی، ثبت درخواست کد پستی جدید و احراز نشانی به‌صورت آنلاین، از طریق API به دستگاه‌های اجرایی و کسب‌وکارها خدمت‌رسانی می‌کند.
نرم‌افزاری برای اتصال پایگاه داده کد پستی و GNAF توسعه یافته که سرویس‌هایی مانند تبدیل کد پستی به نشانی و موتور جست‌وجوی کد پستی را یکپارچه کرده است. این سیستم از مهرماه ۱۴۰۳ بیش از ۵۰۰ هزار رکورد جدید ثبت کرده است.
نصب پلاک‌های هوشمند در شهرهای بزرگ آغاز شده و تا پایان سال ۱۴۰۴ برای پشتیبانی از سرشماری سال ۱۴۰۵ گسترش خواهد یافت. این پلاک‌ها به کد پستی و مختصات جغرافیایی متصل هستند.
به گفته محمد احمدی، معاون وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، GNAF امکان تعیین دقیق مکان‌ها را فراهم کرده و به شفاف‌سازی اقتصاد و اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا کمک می‌کند.
چالش‌های پروژه GNAF
با وجود پیشرفت‌ها، پروژه GNAF با موانع متعددی روبه‌رو بوده است. نام‌گذاری غیراستاندارد معابر و پلاک‌های ساختمانی همچنان چالشی بزرگ است. برخی مراکز استانی فاقد نام معبر یا پلاک مشخص هستند.
دسترسی به نقشه‌های پارسل (لایه‌های مکانی دقیق) به دلیل محدودیت‌های سازمان‌هایی مانند سازمان ثبت اسناد و سازمان جغرافیایی نیروهای مسلح با تأخیر مواجه شده است.
محدودیت‌های بودجه‌ای یکی دیگر از چالش‌های این پروژه است. تأمین اعتبار برای نام‌گذاری معابر، نصب پلاک‌های هوشمند و تکمیل زیرساخت‌ها ناکافی بوده است. پیشنهادهایی برای تخصیص بودجه به وزارت کشور یا شهرداری‌ها مطرح شده اما پیشرفت محدودی داشته است.
همکاری ۱۳ سازمان مانند سازمان نقشه‌برداری و وزارت کشور ضروری است، اما تداخل مدیریتی و عدم ارائه داده‌های کامل توسط برخی نهادها پروژه را کند کرده است.
یکی دیگر از چالش‌های پروژه GNAF فشار زمانی برای سرشماری سال ۱۴۰۵ است. تکمیل پایگاه داده مکانی و نصب پلاک‌های هوشمند تا پایان ۱۴۰۴ برای اجرای سرشماری ثبتی‌مبنا حیاتی است. تأخیر در این زمینه می‌تواند سرشماری را مختل کند.
کاربردهای پروژه GNAF
GNAF کاربردهای گسترده‌ای در بخش‌های مختلف دارد. کاهش مرسولات توزیع‌نشده و بهبود دقت تحویل با آدرس‌های ژئوکدشده، برنامه‌ریزی شهری، مدیریت ترافیک و توسعه زیرساخت‌ها با داده‌های مکانی دقیق، پشتیبانی از استارتاپ‌های مکان‌محور و تجارت الکترونیکی، رصد کالا از ورود تا توزیع برای جلوگیری از قاچاق و احتکار و شناسایی موجودی مسکن برای سیاست‌گذاری از کاربردهای این پروژه است.
همچنین مکان‌یابی سریع در بلایای طبیعی و بحران‌های بهداشتی و ارائه داده‌های مکانی برای سرشماری سال ۱۴۰۵ که جایگزین روش‌های سنتی خواهد شد از دیگر مزایای این پروژه به شمار می‌رود.
سید ستار هاشمی، وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات، پروژه GNAF را مشابه حدنگاری (کاداستر) در سازمان ثبت اسناد دانسته و بر نقش آن در هوشمندسازی اقتصاد تأکید کرده است.
چشم‌انداز پروژه GNAF
GNAF به‌عنوان یکی از اولویت‌های وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در دولت چهاردهم است. تکمیل این پروژه تا پایان سال ۱۴۰۴ و نصب پلاک‌های هوشمند برای سرشماری ۱۴۰۵ از اهداف کلیدی این پروژه ملی به شمار می‌رود.
با تکمیل این پروژه، انتظار می‌رود ایران به یکی از کشورهای پیشرو در منطقه در زمینه نشانی استاندارد مکان‌محور تبدیل شود و زیرساختی برای توسعه پایدار و اقتصاد دیجیتال فراهم کند.
پروژه GNAF با ثبت ۴۸ میلیون آدرس، ژئوکدینگ صدها شهر و روستا، و توسعه درگاه خدمات الکترونیکی، گام‌های بلندی به سوی استانداردسازی آدرس‌ها برداشته است. با این حال، چالش‌هایی مانند کمبود بودجه، نقشه‌های دقیق، و هماهنگی بین‌دستگاهی همچنان مانع پیشرفت سریع‌تر هستند. تکمیل این پروژه تا پایان ۱۴۰۴ نه‌تنها سرشماری ۱۴۰۵ را ممکن می‌سازد، بلکه خدمات شهری، لجستیک، و اقتصاد دیجیتال را متحول خواهد کرد. GNAF، به‌عنوان ستون فقرات دولت الکترونیکی، آینده‌ای شفاف‌تر و کارآمدتر برای ایران نوید می‌دهد.