در سال ۱۴۰۴ کدام دهک‌های درآمدی یارانه نخواهند گرفت؟

طرح هدفمندی یارانه‌ها از سال ۱۳۸۹ آغاز شد که در ابتدا ۶۴ میلیون نفر مشمول دریافت یارانه نقدی شدند. بر اساس قانون، شرط ادامه پرداخت یارانه تعدیل سالانه قیمت حامل‌های انرژی و سایر اقلام بود، اما این اقدام محقق نشد و تعداد یارانه‌بگیران همچنان افزایش یافت. در نهایت، از سال ۱۳۹۳ به بعد، دولت مکلف به حذف یارانه دهک‌های پردرآمد (دهک‌های ۸ تا ۱۰) شد. اما این اقدام تاکنون به‌طور کامل اجرایی نشده است. تعداد یارانه‌بگیران از ۶۴ میلیون نفر در سال ۱۳۸۹ به ۸۱ میلیون نفر در سال ۱۴۰۳ افزایش یافته است.

در قانون بودجه ۱۴۰۴، دولت تصمیم به حذف یارانه دهک‌های ۸، ۹ و ۱۰ گرفته است. بر اساس بند پ تبصره ۱۳ این قانون، دولت مکلف است یارانه نقدی این خانوارها را حذف کند. همچنین در ادامه این بند، تأکید شده است که آیین‌نامه اجرایی این قانون باید توسط سازمان برنامه‌وبودجه کشور و با همکاری دستگاه‌های اجرایی مربوطه حداکثر ظرف یک ماه از لازم‌الاجرا شدن قانون تدوین و به تصویب هیئت وزیران برسد.

همچنین، خانوارهای مشمول یارانه نقدی می‌توانند شیوه پرداخت خود را از نقدی به کالابرگ الکترونیکی تغییر دهند. سازمان هدفمندسازی یارانه‌ها موظف است زیرساخت‌های لازم را برای اجرای این طرح فراهم و دستورالعمل اجرایی آن را تدوین و ابلاغ کند.

دهک‌های اول تا سوم، که تحت پوشش نهادهای حمایتی مانند کمیته امداد و سازمان بهزیستی هستند، ماهانه مبلغ ۴۰۰ هزار تومان به ازای هر نفر دریافت می‌کنند. در حالی که دهک‌های چهارم تا نهم یارانه ۳۰۰ هزار تومانی دریافت می‌کنند. دولت قصد دارد برای کاهش بار مالی یارانه‌ها، تعداد دهک‌های مشمول یارانه نقدی را کاهش دهد. در همین زمینه در قانون بودجه سال ۱۴۰۴ پیشنهادهایی مطرح شده است مبنی بر این‌که یارانه نقدی تنها برای دهک‌های اول تا سوم، آن هم به‌صورت ترکیبی از پرداخت نقدی و کالابرگ الکترونیکی برای تهیه ۱۱ قلم کالای اساسی، در نظر گرفته شود.

در نشست فعالان اقتصادی شهرستان خدابنده، احمد ‌میدری، وزیر تعاون، کار و رفاه اجتماعی اعلام کرد که در ابتدا قرار بود ۲۴ میلیون نفر حذف شوند، اما پس از بررسی داده‌ها، تصمیم گرفته شد که ۱۷ میلیون نفر از فهرست یارانه‌بگیران حذف شوند.

این حذف یارانه‌ها بر اساس داده‌های مرکز آمار انجام خواهد شد و اگر فردی به قرارگیری در دهک‌های بالای درآمدی اعتراض داشته باشد، می‌تواند اظهارنامه ارائه کند. بااین‌حال، درصورتی‌که اطلاعات ارائه‌شده نادرست تشخیص داده شود، ممکن است فرد از برخی خدمات دولتی محروم شود. در همین رابطه، مالکانی که ماهانه ۳۰ میلیون تومان درآمد دارند، از جمله مصادیق دهک‌های بالای درآمدی محسوب می‌شوند.

در سال‌های گذشته، دولت معیارهایی مانند مالکیت املاک با ارزش بالا، خودروهای لوکس، درآمدهای بالا، تراکنش‌های مالی غیرمتعارف، اقامت دائم در خارج از کشور و سفرهای خارجی متعدد را به عنوان شاخص‌های حذف یارانه‌ها در نظر گرفته بود. هنوز مشخص نیست که آیا این شاخص‌ها در سال ۱۴۰۴ نیز اجرا خواهند شد یا خیر.