پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
دومین اجلاس دایا در تاریخ ۱۸ بهمن با محوریت بررسی نقش فناوری‌های نوین در صنعت ساختمان و تأمین مالی دیجیتال در هتل استقلال تهران برگزار شد. این رویداد که در یکی از چالش‌برانگیزترین دوره‌های اقتصادی بازار مسکن ایران برگزار شد، به بررسی راهکارهای نوآورانه برای خروج از رکود مسکن پرداخت و بستری برای تبادل نظر میان متخصصان، سرمایه‌گذاران و سیاست‌گذاران فراهم آورد.
دومین اجلاس دایا با شعار ساختمان در مسیر زنجیره نوآوری به بررسی نقش فناوری‌های جدید مانند بلاکچین، توکن‌سازی، قراردادهای هوشمند و تأمین مالی جمعی در توسعه صنعت ساختمان پرداخت. در این اجلاس، راهکارهایی برای افزایش شفافیت مالی، کاهش هزینه‌های معاملات و جذب سرمایه‌گذاران خرد ارائه شد.
این اجلاس با حضور سازندگان و انبوه‌سازان، سرمایه‌گذاران، مدیران پروژه‌های ساختمانی، شرکت‌های فناوری مالی (فین‌تک‌ها)، توسعه‌دهندگان بلاکچین، سیاست‌گذاران دولتی، بانک‌ها، مؤسسات مالی و مشاوران مالی و حقوقی برگزار شد. هدف این گردهمایی، ایجاد تعامل میان این بخش‌ها و یافتن راهکارهای عملی برای خروج از رکود اقتصادی در بازار مسکن بود.
در این رویداد همچنین از اولین توکن ملک بخش خصوصی رونمایی شد. این توکن که بنیان نام دارد توسط دایاچین با همکاری گروه ساختمانی بنیان و کنسرسیوم ققنوس منتشر می‌شود.
ارائه مدیرعامل بنیاد دایا
علی صبری، مدیرعامل بنیاد دایا در ارائه خود در اجلاس دوم دایا از اتفاقاتی گفت که بلاکچین در صنعت ساختمان رقم می‌زند. صبری در ابتدا با اشاره به تعریف مبانی بلاکچین بیان کرد که بلاکچین در نقل‌وانتقالات جلوی تغییر و هر گونه تحریف را می‌گیرد.
صبری همچنین با مثال از بازی اسم و فامیل به معرفی ویژگی‌های بلاکچین از جمله توزیع‌شدگی و تغییرناپذیری پرداخت و نحوه کارکرد دفترکل توزیع‌شده را توضیح داد.
او در ادامه ارائه خود با تأکید بر اینکه “بلاکچین فقط بیت‌کوین نیست”، گفت: «بلاکچین یک فناوری بنیادی برای ایجاد اعتماد بدون نیاز به واسطه‌های مالی است. بلاکچین مجموعه‌ای از قراردادهای هوشمند است که قوانین برنامه‌نویسی شده را در شبکه‌ای غیرمتمرکز اجرا می‌کند. این فناوری امکان انتقال ارزش بدون واسطه مؤسسات مالی را فراهم می‌کند و در آینده نزدیک، سیستم‌های رأی‌گیری شفاف، پرونده‌های سلامت دیجیتال و مدیریت دارایی‌های دیجیتال بر بستر بلاکچین توسعه خواهند یافت.»
صبری با اشاره به اهمیت بلاکچین در تأمین مالی و جذب سرمایه در صنعت ساختمان بیان کرد: «مدل‌های تأمین مالی سنتی دیگر پاسخگوی نیازهای این صنعت نیستند. بلاکچین میتواند یک بستر کارآمد برای تأمین مالی پروژه‌های ساختمانی ایجاد کند و با توکنایز کردن دارایی‌ها، امکان جذب سرمایه‌های خرد را فراهم کند. بسیاری از سازندگان و سرمایه‌گذاران، حتی آن‌هایی که مشکل مالی ندارند، می‌توانند با استفاده از فناوری‌های نوین مانند قراردادهای هوشمند، مدیریت مؤثرتری بر پروژه‌های خود داشته باشند. او افزود که با رشد هوش مصنوعی و فناوری‌های مرتبط، بلاکچین نقش کلیدی در آینده صنعت ساختمان خواهد داشت.»
علی صبری با اشاره به مسیر تحول بلاکچین، آن را مشابه مسیر رشد اینترنت در دو دهه گذشته دانست و گفت: «اگر ۲۰ تا ۲۵ سال پیش کسی درباره تأثیر اینترنت در زندگی روزمره صحبت می‌کرد، شاید بسیاری باور نمی‌کردند، اما امروز می‌بینیم که اینترنت بخش جدایی‌ناپذیری از زندگی ما شده است. بلاکچین نیز همان مسیر را طی خواهد کرد و در آینده نزدیک، کسب‌وکارهایی که از این فناوری استفاده نکنند، محکوم به شکست خواهند بود.»
او در پایان سخنان خود تأکید کرد که بلاکچین، روش‌های سنتی اعتماد را تغییر خواهد داد و دیگر نیازی به نهادهای واسط برای ایجاد اعتماد در تراکنش‌ها نخواهد بود. به گفته وی، این فناوری نه‌تنها در صنعت ساختمان، بلکه در حوزه‌هایی مانند سلامت، مالی، مدیریت دارایی‌های دیجیتال و بازی‌های رایانه‌ای نیز تأثیر بسزایی خواهد داشت.
پنل تأمین مالی بدون مرز
در ادامه اجلاس پنل تخصصی «تأمین مالی بدون مرز» برگزار شد که در آن، ولی‌الله فاطمی، بنیان‌گذار توسن و بنیاد ققنوس، حبیب ابوقداره، کارآفرین و بنیان‌گذار گروه شرکت‌های دایا و فرشاد فاطمی اردستانی، دانشیار دانشگاه صنعتی شریف حضور داشتند. در این پنل، نقش بلاکچین در تأمین مالی و توسعه صنعت ساختمان مورد بررسی قرار گرفت و کارشناسان به این سؤال کلیدی پاسخ دادند که چگونه می‌توان از فناوری‌های نوین مالی برای خروج از رکود اقتصادی و افزایش شفافیت استفاده کرد؟
در ابتدای پنل ولی‌الله فاطمی در جواب سؤال علی صبری دررابطه‌با تخمینی از ارزش بازار جهانی بلاکچین در اقتصاد دیجیتال در جهان و ایران پاسخ داد: «در ارائه آقای صبری نکات بسیار ارزشمندی مطرح شد، اما من مایلم چند نکته تکمیلی را اضافه کنم و سپس به سؤالات آقای مهندس بپردازم. اگر بخواهیم یک نگاه کلی به روند رشد بازارها داشته باشیم، می‌توانیم بگوییم که در سال‌های گذشته، صنعت ساختمان در جایگاه بسیار بالاتری قرار داشت و رشد پایدارتری را تجربه می‌کرد. اما در حال حاضر، شاهد هستیم که برخی از بازارهای دیگر، مانند طلا و بعضی از دارایی‌های سرمایه‌ای، به میزان بیشتری سرمایه‌ها را به خود جذب کرده‌اند.»
او همچنین در ادامه بیان کرد: «سؤال اصلی اینجاست که چرا این اتفاق افتاده و چه راهکاری می‌توان برای بازگرداندن رونق به صنعت ساختمان ارائه داد؟ به نظر من، راهکار در پذیرش روش‌های نوین تأمین مالی، افزایش شفافیت و استفاده از فناوری‌های نوین مانند بلاکچین و قراردادهای هوشمند نهفته است. در ادامه، به بررسی این موضوعات خواهیم پرداخت تا ببینیم چگونه می‌توانیم از این فناوری‌ها برای بهبود وضعیت اقتصادی و سرمایه‌گذاری در صنعت ساختمان استفاده کنیم.»
در ادامه حبیب ابوقداره در این پنل بیان کرد: «یکی از مهم‌ترین مباحثی که باید به آن توجه کنیم، بحث تأمین منابع مالی است. اعتماد در این حوزه نقش کلیدی دارد و تأثیر زیادی بر تصمیم‌گیری سرمایه‌گذاران و سازندگان دارد. بسیاری از سازندگانی که همین حالا در این جمع حضور دارند، از فعالان جدی این صنعت هستند و حاضرند فرایندهای تهاتر را به‌راحتی انجام دهند، به‌شرط آنکه مطمئن باشند که واحدهای تهاتری‌شان بدون مشکل به دستشان می‌رسد و این فرایند قانونی و شفاف است.»
او همچنین ادامه داد: «نکته مهمی که دکتر فاطمی به آن اشاره کردند، مسئله وثیقه‌پذیری توکن‌ها است. اگر بتوانیم این مسئله را توسعه دهیم و آن را در سازوکارهای رسمی صنعت مالی بگنجانیم، می‌توانیم اعتماد بیشتری در این حوزه ایجاد کنیم. به همین دلیل، ما تلاش کرده‌ایم که بزرگان صنعت بانکی را در کنار صنعت ساختمان قرار دهیم تا بتوانیم به این صنعت مادر، صنعت پایه‌ای که وقتی فعال شود چرخ اقتصاد نیز بهتر می‌چرخد کمک کنیم.»
پس از ابوقداره، فاطمی اردستانی درباره الزامات طراحی بازار ثانویه بیان کرد: «بسیار متشکرم و خوشحالم که در جمع سازندگان و فعالان صنعت ساختمان حضور دارم. امروز می‌خواهم درباره مفهومی صحبت کنم که در اقتصاد به آن طراحی بازار گفته می‌شود. در واقع، وقتی اقتصاددانان مانند مهندسان عمل می‌کنند، هدفشان این است که چگونه می‌توان یک بازار یا پلتفرم (Market Place) طراحی کرد که خروجی‌های مطلوب را به دست آورد. برای اینکه یک بازار بتواند عملکرد درستی داشته باشد، سه خصوصیت اساسی باید در آن وجود داشته باشد که این اصول، در تمامی بازارها مشترک هستند.»
اردستانی در توضیح این اصول بیان کرد: «در هر بازاری، مهم‌ترین اصل، ایجاد عمق در دو طرف بازار است. یعنی باید به‌اندازه کافی خریدار و فروشنده در بازار حضور داشته باشند تا تقاضا و عرضه شکل بگیرد. وی با اشاره به بحث توکنایز کردن دارایی‌های مسکونی توضیح داد که اگر هر واحد مسکونی به‌عنوان یک توکن جداگانه طراحی شود، امکان ورود طیف گسترده‌ای از سرمایه‌گذاران کاهش پیدا می‌کند و بازار با مشکل کمبود تقاضا مواجه خواهد شد. به همین دلیل، او پیشنهاد کرد که توکن‌های مسکن باید در واحدهای کوچک‌تری تقسیم شوند تا تعداد بیشتری از افراد بتوانند در معاملات شرکت کنند و نقدشوندگی افزایش یابد.»
فاطمی اردستانی همچنین به اهمیت ایجاد یک بازار ثانویه کارآمد اشاره کرد و گفت که بسیاری از سرمایه‌گذاران ممکن است روز بعد از خرید توکن‌های مسکن به نقدینگی نیاز پیدا کنند و بخواهند دارایی خود را بفروشند. اما اگر این امکان در بازار پیش‌بینی نشده باشد، روند سرمایه‌گذاری دچار مشکل خواهد شد. از همین رو، او تأکید کرد که بازارهای مالی باید به‌گونه‌ای طراحی شوند که عرضه و تقاضا در هر لحظه متعادل باشد و امکان نقدشوندگی سریع دارایی‌ها فراهم شود.
اردستانی در ادامه سخنان خود مسئله تراکم در معاملات را به‌عنوان چالش دوم در طراحی بازارهای مالی مطرح کرد. او گفت که وقتی بازار عمق پیدا کند و تعداد خریداران و فروشندگان افزایش یابد، حجم تراکنش‌ها نیز بیشتر خواهد شد و در اینجا نیاز به یک مکانیزم سریع و کارآمد برای مدیریت این تراکنش‌ها احساس می‌شود. به گفته او، در بازارهای سنتی، افزایش حجم معاملات ممکن است باعث کاهش سرعت و دقت در انجام آنها شود، اما فناوری بلاکچین و قراردادهای هوشمند می‌توانند این مشکل را برطرف کنند. او توضیح داد: «قراردادهای هوشمند در بلاکچین، تراکنش‌ها را به طور خودکار و بدون واسطه پردازش می‌کنند، درحالی‌که در بازارهای سنتی، انتقال یک واحد مسکونی و واگذاری آن به خریدار جدید، فرایندی زمان‌بر و پیچیده است؛ بنابراین، تکنولوژی بلاکچین میتواند به حل مشکل تراکم در معاملات کمک کند و انجام تراکنش‌ها را بادقت و سرعت بیشتری ممکن سازد.
او در بخش پایانی سخنان خود به اهمیت ایجاد بستر امن برای معاملات مالی و دارایی‌ها اشاره کرد و گفت: «اعتماد، پایه و اساس هر بازار مالی موفق است. افراد باید از امنیت دارایی‌های خود اطمینان داشته باشند و بدانند که در هنگام معامله، اطلاعات و مالکیت دارایی‌شان محفوظ خواهد ماند. او وقتی یک فرد توکن مسکنی را خریداری می‌کند، باید مطمئن باشد که این دارایی به‌درستی ثبت شده، امکان انتقال آن وجود دارد و هیچ‌کس نمی‌تواند بدون اجازه او تغییری در مالکیت آن ایجاد کند.
پس ایجاد عمق در بازار، حل مشکل تراکم و تأمین امنیت معاملات پایه‌های طراحی یک بازار موفق هستند و این اصول را می‌توان نه‌تنها در بازار مسکن، بلکه در سایر بخش‌های اقتصادی نیز پیاده‌سازی کرد. او با اشاره به نمونه‌هایی از طراحی بازارهای اینترنتی مانند تاکسی‌های آنلاین گفت که در هر حوزه‌ای، طراحی بازار باید به نحوی باشد که این سه ویژگی رعایت شود.
در ادامه علی صبری، راهبر پنل، بیان کرد که طبق آمار، در سال ۲۰۲۳، هفتصد میلیارد دلار حجم سرمایه‌گذاری در مستثلات بوده و تخمین زده می‌شود که تا سال ۲۰۲۶ از مرز ۱ تیرلیون دلار نیز بگذرد. در کشور اما نیز کل سرمایه گذاری سالانه طبق آخرین آمار عددی که در حدود ۷۰۰ تا هزار همت است. او سپس از شرکت‌کنندگان پنل پرسید که طبق تخمین آنها چه سهمی از این حجم سرمایه گذاری میتواند از طریق پروژه های بلاک چین تامین شود.
ولی‌الله فاطمی در این باره بیان کرد: «در ایران، میزان استفاده از توکن مسکن از بسیاری از کشورها بیشتر یا حداقل مشابه آنهاست. دلیل این رشد، بازدهی بالاتر این مدل سرمایه‌گذاری نسبت به تورم و سایر بازارهای مالی است. سال‌های گذشته نشان داده که این حوزه توانسته است سوددهی مناسبی ایجاد کند. یکی از چالش‌های اساسی، ایجاد اعتماد بین سرمایه‌گذار و سازنده است. اعتماد یک موضوع یک‌طرفه نیست. ما می‌خواهیم سرمایه‌گذار به سازنده اطمینان داشته باشد و درعین‌حال، سازنده نیز از ورود سرمایه‌گذاران خرد نگران نباشد. در بسیاری از موارد، سازندگان به دلیل ترس از مواجهه با هزاران سرمایه‌گذار خرد، از این مدل‌های تأمین مالی استقبال نمی‌کنند.»
او با اشاره به تجربه‌های جهانی گفت: «تجربه جهانی راه‌حلی ارائه داده که مالکیت و منفعت سرمایه‌گذاری را از هم جدا می‌کند. در این مدل، توکن‌های مسکن در زمان ساخت پروژه به‌عنوان حق منفعت فروخته می‌شوند، نه مالکیت واقعی. سرمایه‌گذار در طول ۳ تا ۴ سال، به‌صورت تدریجی توکن خریداری می‌کند و از سود حاصل از افزایش ارزش ملک بهره می‌برد. در زمان تکمیل پروژه، او از حق‌تقدم برای خرید واحدهای تکمیل‌شده برخوردار می‌شود، مشابه مدل حق‌تقدم در بورس»
فاطمی در انتهای صحبت خود اعلام کرد که در ایران، بانک مرکزی حجم سرمایه‌گذاری در مسکن را هزار میلیارد تومان پیش‌بینی کرده است. در سطح جهانی، ۵ درصد از سرمایه‌گذاری‌ها به سمت بلاکچین حرکت کرده‌اند و انتظار می‌رود که این سهم در آینده به ۱۰ درصد افزایش یابد. اگر شرکت‌های داخلی این مدل را اجرا کنند، می‌توانند از این ظرفیت عظیم برای تأمین مالی پروژه‌های ساختمانی استفاده کنند.
رونمایی از توکن بنیان
پس از اتمام پنل، مراسم رونمایی از اولین توکن ملک بخش خصوصی انجام شد. حبیب ابوقداره مراسم رونمایی را با قرائت بیانیه شروع کرد و بیان کرد که رویداد امروز فصل جدیدی در صنعت ساختمان و شروع نگاهی نوین به ساختمان‌سازی سنتی است. در ادامه ولی‌الله فاطمی، مدیرعامل توسن و ققنوس و مدیرعامل هلدینگ بنیان رونمایی از توکن بنیان را امضا کردند.
توکن بنیان توسط دایاچین با همکاری گروه ساختمانی بنیان و کنسرسیوم ققنوس منتشر می‌شود. شرایط عرضه این توکن به‌زودی توسط دایا و باشگاه سازندگان و تولیدکنندگان ساختمان اعلام خواهد شد.
