پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
نگاهی به 10 نوع حساب بانکی ويژه کودکان و نوجوانان
بهترین حساب بانکی برای سرمایه‌گذاری و آموزش سواد مالی به کودکان و نوجوانان کدام است؟
والدین اغلب زمانی به سرمایه‌گذاری یا افتتاح حساب برای فرزندانشان فکر می‌کنند که با سؤالاتی درباره زمان مناسب شروع این آموزش و مدت زمان ادامه فرایند سرمایه‌گذاری مواجه می‌شوند. مهم‌تر از همه، آنها به دنبال بهترین بانک برای انجام این کار هستند. اما شاید مهم‌ترین سرمایه‌گذاری، سرمایه‌گذاری روی سواد مالی کودکان و نوجوانان در سنین کم است. به همین منظور لازم است مفهوم سرمایه‌گذاری و صرفه‌جویی از کودکی در وجودشان نهادینه شود که در گزارش «پس‌انداز؛ نابودی مفهوم صرفه‌جویی و سرمایه‌گذاری» به بررسی این مفهوم و اهمیت آن پرداختیم.
یکی از روش‌های آموزش سواد مالی به کودکان، آشنایی آنها با مفهوم پول و مدیریت آن، ارزش پول و کارکردش است. به همین دلیل، داشتن یک کارت بانکی به نام کودک، زیر نظر والدین و آزمون‌وخطا در این مسیر ضروری است. گزینه‌های متنوعی برای سرمایه‌گذاری، گرفتن کارت عابربانک برای کودکان و همچنین افتتاح حساب بانکی به نام کودکان وجود دارد که انتخاب میان آنها می‌تواند چالش‌برانگیز بوده و آغاز چنین فرایندی ممکن است دشوار باشد. در این گزارش که با هدف فرهنگ‌سازی آموزش سواد مالی به کودکان و نوجوانان نوشته شده، به بررسی و مقایسه حساب‌های بانکی و گزینه‌های سرمایه‌گذاری برای آنها خواهیم پرداختیم. بر این باوریم که نتیجه آموزش مهارت‌های مالی به کودکان و نوجوانان، تربیت نسلی موفق در زمینه مالی و پیشرفت کشور را رقم خواهد زد.
چند نکته درباره افتتاح حساب کودکان
براساس آخرین دستورالعمل‌های بانک مرکزی، افتتاح حساب بانکی به نام کودکان زیر هجده سال با یکی از شرایط زیر در تمام بانک‌های کشور قابل اجراست و والدین می‌توانند در هر بانکی که علاقه دارند، با توجه به این روال، حساب کودک خود را افتتاح کنند:
اگر فرزند زیر دوازده سال باشد به‌تنهایی قادر به افتتاح حساب نیست. ولی قیم قانونی یا وصی می‌تواند افتتاح حساب بانکی به نام کودک را در هر نوع حسابی به‌استثنای حساب جاری با دسته‌چک انجام دهد؛ البته فقط والدین مجاز به برداشت از حساب‌اند.
مادر فقط مجاز است که به نام فرزند حساب قرض‌الحسنه افتتاح کند. فقط هم خودش می‌تواند از آن برداشت کند. در صورت فوت مادر، فرزند بعد از رسیدن به هجده‌سالگی مجاز به برداشت خواهد بود.
افراد دیگر، حتی اگر ولی و قیم و وصی و مادر نباشند، مجازند که به نفع کودک حساب سپرده سرمایه‌گذاری (کوتاه‌مدت و بلندمدت) افتتاح کنند که علاوه‌بر بازکننده حساب، کودک نیز پس از رشد و دریافت حکم رشد ۲ مجاز به برداشت خواهد بود.
قابلیت‌های کارت بانکی کودکان زیر هجده سال چیست؟
مثل همه کارت‌های بانکی، دارنده رمز اول می‌تواند تا سقف برداشت روزانه مجاز، از حسابش پول برداشت کند، خرید حضوری روزمره انجام دهد و تا سقف معین‌شده بانک مرکزی، خرید آنلاین با رمز دوم ثابت که از عابربانک گرفته می‌شود، انجام دهد؛ اما خریدهای بزرگ آنلاین، استفاده از اپلیکیشن‌های پرداخت و بقیه اموری که نیاز به رمز دوم پویا دارند، با این کارت‌های حساب‌های زیر هجده سال، امکان‌پذیر نیست. چرا؟
به یک دلیل ساده؛ چون دارنده این کارت، به دلیل همان محدودیت قانونی تا پایان هجده‌سالگی سیم‌کارت ندارد و احراز هویت بانکی برای او مقدور نیست؛ پس پیامک‌های برداشت و واریز بانکی هم به شماره ولی ارسال می‌شود و بدون نظر ولی قانونی نمی‌‌توان خرید انجام داد.
باید توجه داشت که گرفتن کارت عابربانک و برداشت از حساب به‌تنهایی باعث آموزش سواد مالی به کودکان نمی‌شود؛ به همین منظور برخی از بانک‌ها و نئوبانک‌ها در پاسخ به نیاز والدین، با توجه به امکانات و مزایای بیشتر، طرح‌های خاص حساب برای کودکان و نوجوانان ارائه می‌دهند که محدودیت‌های آن بسیار کمتر است و به فرزندان استقلال مالی بیشتری می‌دهد. در ادامه، به بررسی دقیق‌تر این طرح‌های سرمایه‌گذاری و کارت‌های بانکی می‌پردازیم.
حساب دیجیتال کودک و نوجوان کیدزی
حساب دیجیتال کودک و نوجوان کیدزی، یک حساب متصل به کیف پول و مختص کاربران زیر هجده سال است که تحت نظارت مستقیم بانک پاسارگاد و منطبق با قوانین بانک مرکزی طراحی شده است. این حساب به‌سادگی قابل افتتاح بوده و شامل خدمات مالی و بانکی متنوعی از قبیل کیف پول الکترونیکی، قلک، کارت شتابی و طرح‌های تسهیلاتی مختلف خواهد بود.
همچنین زی‌کارت یک کارت‌بانکی متصل به شبکه شتاب است که برای دارندگان حساب دیجیتال کودک و نوجوان صادر می‌شود. این کارت در طرح‌های جذاب و مورد پسند کودکان و نوجوانان ارائه شده و با نام فرزند چاپ می‌شود. از سوی دیگر والدین می‌توانند تراکنش‌های فرزندشان را از طریق زی‌کارت رصد و کنترل کنند.
پنج گام افتتاح حساب کودک و عضویت در زیپاد
مرحله اول، وارد کردن اطلاعات تکمیلی: پدر یا مادر در این قسمت باید با شماره تلفنی که به نام آنهاست، اطلاعات تکمیلی خود را وارد کنند. این اطلاعات شامل کد ملی، تاریخ تولد، شماره پشت کارت ملی و کد معرف (در صورت وجود) است.
مرحله دوم، احراز هویت تصویری والد: در مرحله احراز هویت پدر یا مادر باید مطابق الگویی که در اپلیکیشن وجود دارد، یک فیلم از چهره خود در اپلیکیشن ضبط و بارگذاری کنند.
مرحله سوم، ایجاد حساب دیجیتال کودک: در این مرحله پدر یا مادر با وارد کردن مشخصات اولیه فرزندشان می‌توانند وارد فرایند ایجاد حساب دیجیتال برای او شوند. پس از انتخاب طرح باید آدرس محل سکونت برای دریافت کارت وارد شود.
مرحله چهارم، بارگذاری تصویر شناسنامه فرزند: در گام بعدی پدر یا مادر باید از صفحه شناسنامه کودک خود عکس بگیرند و تصویر آن را در زیپاد بارگذاری کنند. در نهایت پس از تأیید نهایی آدرس و انتخاب طرح کارت، درخواست دریافت زی‌کارت با موفقیت ثبت می‌شود.
مرحله پنجم، فعال‌سازی زی‌کارت پس از دریافت کارت: پس از دریافت زی‌کارت، پدر یا مادر باید وارد بخش پروفایل فرزندشان در اپلیکیشن زیپاد شوند و از طریق گزینه «فعال‌سازی» برای فعال‌کردن و راه‌اندازی زی‌کارت اقدام کنند.
حساب بلوجونیور بلوبانک
بلوجونیور محصول بلوبانک برای کودکان و نوجوانان هفت تا چهارده‌ساله طراحی شده است. این سرویس جدید که در قالب یک اپلیکیشن بانکی ارائه شده، به والدین این فرصت را می‌دهد تا با شناسایی هویت کودکان خود، برای آنها حساب بانکی باز کرده و کارت بانکی بگیرند. اپلیکیشن بلوجونیور در دو بخش مجزا برای والدین و کودکان طراحی شده است.
کودکان در بخش مربوط به خود می‌توانند تراکنش مالی داشته باشند، پس‌انداز کنند، رمز دوم دریافت کرده و از خدمات بانکی استفاده کنند. در بخش مربوط به والدین این اپلیکیشن، والدین نظارت کاملی بر حساب بانکی فرزندان خود دارند و می‌توانند مبالغ وارد و خارج‌شده از حساب را بررسی کنند و در جریان روند مالی فرزندانشان باشند.
برای افتتاح حساب بلوجونیور لازم است مادر یا پدر حساب بلوبانک داشته باشند. والدین بعد از نصب بلوجونیور با ورود به قسمت والدین و وارد کردن اطلاعات حساب بلو خود، باید اطلاعات هویتی فرزندشان را وارد کنند. بلو بعد از دریافت اطلاعات فرزند، هویت او را تأیید کرده یا اگر مغایرتی وجود داشته باشد اطلاع می‌دهد تا یک بار دیگر اطلاعات وارد شود.
بلوجونیور به والدین این امکان را می‌دهد تا برای حداکثر چهار فرزند خود حساب بانکی باز کنند و به هر حساب دسترسی جداگانه داشته باشند. اما باید توجه داشت که فقط یکی از والدین می‌تواند به حساب بانکی فرزند دسترسی داشته باشد و نظارت هر دو والد بر یک حساب، ممکن نیست. همچنین والدین می‌توانند با استفاده از قابلیت پرداخت خودکار در بلوبانک، به شکل هفتگی یا غیره یک مبلغ مشخص به‌عنوان پاداش، پول‌توجیبی یا هدیه به‌صورت خودکار به حساب بلوجونیور کودک واریز کنند.
نوع این حساب قرض‌الحسنه است و پس از باز کردن حساب نیز کارت بانکی به‌صورت رایگان برای کاربر ارسال می‌شود. این کارت عضو شتاب بوده و امکان برداشت نقدی روزانه تا سقف دویست هزار تومان را دارد.
طرح آرزو بانک ملی
حساب آرزو یک حساب کوتاه و قرض‌الحسنه است و برای افراد زیر هجده سال مناسب است. برای افتتاح این حساب، والدین باید به یکی از شعب بانک ملی ایران مراجعه کنند. برای عضویت در سایت کانون جوانه‌های بانک ملی ایران و افتتاح حساب برای افراد زیر هجده سال بانک ملی، والدین باید به این آدرس مراجعه کنند و مراحل عضویت را انجام دهند.
طرح امید بانک آینده
برای افتتاح حساب بانکی به نام کودکان در بانک آینده، والدین باید به‌صورت حضوری با کارت ملی، شناسنامه یکی از والدین، شناسنامه فرزند و کد پستی به یکی از شعب این بانک مراجعه کنند. دانش‌آموزان بالای دوازده سال می‌توانند بدون نیاز به حضور والدین و با همراه داشتن شناسنامه و کارت دانش‌آموزی حساب خود را افتتاح کنند. همچنین، هیچ کارمزدی برای افتتاح حساب دریافت نمی‌شود و سی هزار تومان به‌عنوان هدیه افتتاح حساب به دانش‌آموزان اعطا می‌شود.
طرح تاک بانک کشاورزی
این طرح برای افتتاح حساب آرزو از بانک کشاورزی منتشر می‌شود. برای افتتاح این حساب، باید به‌صورت حضوری با داشتن کارت ملی و شناسنامه یکی از والدین و شناسنامه فرزند به یکی از شعب این بانک مراجعه کنند.
کارت بانکی برای کودکان بالای هفت سال صادر می‌شود. عضویت آنلاین در سرزمین آربانج نیز امکان‌پذیر است و امتیازات و جوایز متنوعی در اختیار کودکان قرار می‌دهد. در این طرح، حداکثر مبلغ قابل برداشت نقدی روزانه صد هزار تومان و حداکثر خرید روزانه دویست هزار تومان است.
طرح کارت نوجوان بانک اقتصاد نوین
کارت نوجوان بانک اقتصاد نوین کارتی است از نوع نقدی، به نام نوجوان که براساس درخواست والدین روی سپرده سرمایه‌گذاری کوتاه‌مدت عادی اشخاص حقیقی (خاص) صادر می‌شود تا امکان دسترسی نوجوان را به موجودی سپرده خود جهت انجام عملیات بانکی فراهم کند.
این کارت امکان برداشت نقدی، انتقال وجه، خرید کالا و خدمات، خرید اینترنتی، خرید شارژ، پرداخت قبوض، اعلام مانده موجودی، دریافت صورت‌حساب، مسدودی کارت، تغییر رمز کارت، دریافت رمز دوم کارت (رمز خرید اینترنتی) را دارد. همچنین کاربران با استفاده از خودپرداز، پایانه‌های فروشگاهی، اینترنت‌بانک، موبایل‌بانک، تلفن‌بانک یا درگاه خرید اینترنتی یا مراجعه به هر یک از شعب بانک اقتصاد نوین می‌توانند از خدمات کارت نوین بهره‌مند شوند.
طرح سپرده دانش‌آموزی بانک پاسارگاد
برای افتتاح حساب بانکی به نام کودکان در حساب بانک پاسارگاد، والدین باید به‌صورت حضوری با کارت ملی و شناسنامه و شناسنامه فرزند به یکی از شعب این بانک مراجعه کنند. این حساب فقط برای دانش‌آموزان (کودکان بالای هفت سال) قابل افتتاح است و هیچ کارمزدی برای افتتاح حساب دریافت نمی‌شود. هر دانش‌آموزی که حسابش را افتتاح کند، صد هزار تومان هدیه دریافت می‌کند. همچنین کارت بانکی دانش‌آموز برای دانش‌آموزان صادر می‌شود.
حساب پس‌انداز مسکن جوانان
این طرح که بانک مسکن برای افتتاح حساب بانکی به نام کودکان و جوانان طراحی کرده، نیاز به مراجعه حضوری به شعب این بانک دارد. برای افتتاح حساب، والدین باید کارت ملی و شناسنامه و شناسنامه فرزند را به همراه داشته باشند.
این طرح با مدت‌زمانی بین پنج تا پانزده سال اجرا می‌شود. افراد می‌توانند به‌صورت انعطاف‌پذیر تصمیم بگیرند که هر ماه یا هر سال چه مقدار پول از حساب والدین کسر و به این حساب اضافه شود. با این روش پرداخت، در پایان دوره، می‌توان مقدار دریافتی خود را مشخص کرد. در این طرح، امکان برداشت از حساب و صدور کارت وجود ندارد.
طرح رفاه فردا بانک رفاه کارگران
برای افتتاح حساب بانکی به نام کودکان در بانک رفاه کارگران، والدین باید حضوری با کارت ملی، شناسنامه یکی از والدین، شناسنامه فرزند و سند یا اجاره‌نامه خانه به یکی از شعب این بانک مراجعه کنند.
این طرح با مدت‌زمانی بین چهار تا بیست سال اجرا می‌شود. در طول این دوره، امکان برداشت از حساب وجود ندارد، مگر با فسخ قرارداد. همچنین کارت بانکی در این طرح صادر نمی‌شود. سود بلندمدت به مبلغ اولیه افتتاح حساب پرداخت می‌شود و سود کوتاه‌مدت به مبالغی که در طول دوره به حساب اضافه می‌شود، پرداخت خواهد شد.
طرح آتیه‌پلاس بانک سامان
برای افتتاح حساب بانکی به نام کودکان در بانک سامان، والدین باید حضوری با کارت ملی، شناسنامه خود و شناسنامه فرزند به یکی از شعب این بانک مراجعه کنند. این طرح با مدت‌زمانی بین پنج تا 25 سال اجرا می‌شود. والدین می‌توانند به‌صورت انعطاف‌پذیر تصمیم بگیرند که هر ماه چه مقدار پول به این حساب اضافه شود و الزامی برای واریز وجوه به‌صورت ماه‌های متوالی وجود ندارد. در این طرح، امکان برداشت از حساب و صدور کارت وجود ندارد، مگر در صورت فسخ قرارداد.
ما برای نگارش این گزارش قوانین افتتاح حساب بانکی به نام کودکان زیر هجده سال را در حدود ۲۸ بانک بررسی کردیم و یک مقایسه جامع از طرح‌های مختلف مخصوص کودکان و نوجوانان در شبکه بانکی انجام دادیم. از نظر سواد مالی، توانایی فرزند برای شرکت در فرایند افتتاح حساب، داشتن کارت بانکی به نام خود، امکان برداشت از حساب (با محدودیت‌هایی که والدین اعمال می‌کنند) و یادگیری سواد مالی در حین کار با این حساب اهمیت زیادی دارد.