راه پرداخت
رسانه فناوری‌های مالی ایران

چکاوک چرا مهم است؟

همزمان با معرفی اندرویدپی و اعلام ورود اپل‌پی به انگلستان، چکاوک در ایران رونمایی شد. به زبان غیرعلمی و غیردقیق چکاوک سامانه‌ای است برای انتقال تصویر چک، و نه اطلاعات دیجیتالی شده چک، از یک بانک به بانکی دیگر. چون بانک مرکزی این سامانه را ایجاد کرده طبیعی است که همه تصاویر از زیردست بانک مرکزی عبور کند و بانک مرکزی یک گام دیگر به کنترل بیشتر فضای بانکی ایران نزدیک شود. اگر تا دیروز بانک‌ها می‌توانستند دست ببرند به منابع بانک‌های دیگر و البته بانک مرکزی، اکنون کار سختی پیش رو دارند که بتوانند بانک مرکزی را سرکیسه کنند. تا اینجای کار هم که مدیران ارشد مملکتی حامی این طرح بوده‌اند و تمام‌قد از آن دفاع کرده‌اند.

در این میان برخی معتقدند شرکت خدمات انفورماتیک یک سرمایه ملی است و البته عده دیگری می‌گویند شرکت‌های خصوصی هم سرمایه ملی هستند. درهرحال بحث نظارت و حاکمیت و اختلاط این دو در بانک مرکزی و شرکت‌های زیرمجموعه و همکارش، مدت‌هاست که محل بحث است و هرچند وقت یک‌بار هم یک‌جایی سر باز می‌کند و بعد مدتی بحث‌ها می‌خوابد. موضوع یادداشت این نیست که بگوییم شرکت خدمات باید به دو بخش تقسیم شود و یک بخشش به دنبال اجرای طرح‌های حاکمیتی برود و بخش دیگرش دنبال کسب‌وکار و رقابت. نه! موضوع عدم ارتباط لایه‌های مختلف مدیریتی و کارشناسی در بانک مرکزی، شرکت‌های دولتی و شرکت‌های خصوصی و بانک‌ها با هم است. قبول کنیم که عالمان و فضلای بانکداری و پرداخت نه خیلی همدیگر را قبول دارند و نه خیلی به حرف هم گوش می‌دهند.

اگر چند حوزه باشد مثل فوتبال، مثل سینما، مثل خودروسازی، مثل بهداشت، مثل اپراتورهای تلفن همراه که همیشه پر از حرف‌وحدیث هستند، بانکداری هم با افتخار در این باشگاه حضور دارد! بانکداری هم مثل آن بخش‌ها پر است از حاشیه. آن‌هم وقتی‌که بانکداری باید در دریای طوفانی آرام باشد و نگهبان اقتصاد کشور، می‌بینیم که این‌طور نیست. بانک مرکزی تصور می‌کند که اگر مراقب بانک‌ها نباشد آن‌ها مردم را می‌خورند و مردم هم دوست دارند بانک‌ها پول‌هایشان را بگیرند و سود خوبی بدهند و در مقابل وام‌هایی با سود پایین بدهند. باور می‌کنید؟ مردم دوست دارند بانک‌ها سود کمتری بابت وام بگیرند و سود بیشتری بابت پول‌هایشان بدهند؟ چرا این‌طور فکر می‌کنند؟ چون تصور می‌کنند بانک‌ها دستشان در جیب دولت است و پول نفت. قبول کنیم که عملکرد بانک‌ها در برخی موارد هم قابل دفاع نیست و همین اتاق پایاپای سنتی که حالا با چکاوک کاسه کوزه‌اش جمع شده نمونه فضایی بود که بانک‌ها دست در جیب بانک مرکزی می‌کردند. چکاوک ممکن است منافع فراوانی داشته باشد مثل کوتاه شدن زمان نقد شدن چک‌ها. اما بیش و پیش از هر چیز منافع نظارتی فراوانی برای بانک مرکزی دارد. چرا بانک مرکزی این‌گونه فکر می‌کند؟ چون همه ما فکر می‌کنیم که باید دست و پای بانک‌ها را ببندیم وگرنه ما را می‌خورند. بانک‌ها اما چه می‌کنند؟ در فضایی که برای کسب‌وکار ایدئال نیست دست‌وپا می‌زنند و برج می‌سازند و حالا هم که برج‌ها مانده روی دستشان. در چنین فضایی چقدر می‌توان به آینده بانکداری امیدوار بود؟

رضا قربانی

منبع: هفته‌نامه عصر ارتباط، شماره 710

ارسال یک پاسخ

آدرس ایمیل شما منتشر نخواهد شد.