پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
2. زمینه‌ها و موارد مطلوب کاربرد رایانش ابری در بانکداری
نویسنده: خدایار دوستار
2.1. بانکداری و IaaS
2.1.1. CDN
خدمات CDN (Content Delivery Network) یا شبکه تحویل محتوا غالبا برای وبگاه‌ها یا سرویس‌های تحت شبکه‌ای که در جغرافیای گسترده‌ای ارائه می‌شوند عرضه شده و اهمیت می‌یابد. در این گونه سرویس‌ها فاصله جغرافیایی کاربر نهائی با میزبانی که از آن اطلاعات دریافت می‌کند از لحاظ سرعت تبادل اطلاعات و همچنین محتوایی که قرار است به کاربر بومی در مکان‌ها (استان‌ها و ایالات مختلف) ارائه شود حائز اهمیت است. این سرویس روی بستری از خدمات IaaS رایانش ابری در مرکز داده‌های محلی در مکان‌های مختلف پیاده سازی می‌شود و با استفاده از الگوریتم‌های خاص به کاربر هر استان محتوای مناسب همان کاربر را با سرعت بالاتر ارائه می‌کند.
این امکان می‌تواند به خوبی مورد استفاده بانک‌هایی که خدمات اینترنتی ارائه می‌کنند قرار بگیرد. به عنوان مثال کاربران هر استان می‌توانند با اتصال به وبگاه بانک در همان استان محتوای وبگاه از جمله تصاویر، تبلیغات و … را از میزبان‌های مستقر در همان استان دریافت کنند و همچنین ورود کاربران به کنترل پنل اینترنت بانک از طریق همین میزبان مستقر در استان صورت بگیرد و مدیریت نشست‌های (Sessions) هر کاربر توسط میزبان‌های استانی صورت بگیرد و این میزبان باشد که با میزبان مرکزی در ارتباط است. با اجرای این روش امنیت بیشتری نیز تامین خواهد شد.
2.1.2. VDI
هرکدام از بانک‌های بزرگ حال حاضر کشور شعبه‌های بسیار زیادی در سرتاسر کشور دارند و در هرکدام از این شعب تعداد زیادی رایانه دارند که تمام این رایانه‌ها می‌بایست به سیستم Core Banking همان بانک متصل باشند. در حال حاضر عموما در شعب بانک‌ها از رایانه‌های رومیزی Desktop PC استفاده می‌شود و تمامی نرم افزارهای مورد نیاز برای کار متصدیان بانک می‌بایست به صورت جداگانه و منفرد روی هرکدام از این PC ها نصب و راه اندازی شود. هزینه تعمیرات و نگهداری این PC ها و همچنین زمانی که صرف این کار می‌شود یکی از نگرانی‌های عمده در بانکداری است. تصور کنید زمانی را که به دلیل ارتقا نسخه نرم افزار، تعویض نرم افزار و یا دستیابی به نرم افزار جدید نیاز به انجام عملیات نصب و یا به روزرسانی در تمام رایانه‌های تمامی شعب داشته باشیم. این فرآیند نیازمند صرف هزینه و زمان بسیار است و در بهترین حالت فاصله زمانی زیادی بین انجام عملیات روی اولین رایانه تا آخرین رایانه وجود خواهد داشت.
فن آوری VDI (Virtual Desktop Infrastructure) استقلال رایانه‌های موجود در یک سیستم را به یک Thin Client با حداقل امکانات سخت افزاری تقلیل داده و در عوض قسمت اعظم بار ذخیره سازی و پردازش را به عهده میزبان مرکزی می‌گذارد. با چنین فن آوری ای تنها یک نسخه حداقل شده از سامانه عامل در رایانه‌های متصدیان شعب بارگذاری شده و بقیه امور در میزبان مرکزی انجام می‌شود. با استفاده از این روش نصب محلی نرم افزار در رایانه‌های متصدیان دیگر موضوعت نداشته و به دلیل حداقلی بودن رایانه‌ها هزینه‌های تعمیر و نگهداری نیز کاهش می‌یابد.
پردازش داده‌ها همه در میزبان مرکزی صورت می‌گیرد که این میزبان نیز به نوبه خود می‌تواند عضوی از یک سیستم بزرگ‌تر باشد. به عنوان مثال کلیه رایانه‌های موجود در یک شهرستان با یک میزبان مرکزی در همان شهرستان کار می‌کنند و این میزبان نیز مستقیما با میزبان مرکزی موجود در مرکز استان و یا پایتخت مرتبط است.
در چنین راه حلی بانک به جای صرف هزینه برای خرید رایانه‌های با سخت افزار قوی برای متصدیان، درصد کوچکی از این هزینه را برای خرید میزبان‌های با سخت افزار قوی‌تر صرف می‌کند و علاوه بر این، مقدار زیادی زمان و هزینه نیز برای نگهداری و تعمیرات این رایانه‌ها نیز صرفه جویی می‌شود.
2.1.3. Computing
این بحث کلی‌ترین بحث در زمینه بانکداری و رایانش ابری است، اکثر سوالات، شک‌ها، مزیت‌ها و ایراد و اشکال‌هایی که در مورد کاربرد رایانش ابری در بانکداری مطرح می‌شود مربوط به این بحث است.
در خدمات IaaS منابع به سه گروه پردازشی، شبکه‌ای و ذخیره سازی تقسیم می‌شوند. منابع پردازشی در بانکداری بالاترین مصرف را دارند، پس از آن منابع شبکه‌ای و بعد از آن منابع ذخیره سازی هستند که نسبت به زمینه‌های دیگر کاربرد رایانش ابری در زمینه بانکداری مصرف کمتری دارند. پیچیده‌ترین و پرهزینه‌ترین بحث نیز در رایانش ابری مدیریت منابع ذخیره سازی است.
انتقال Core Banking به بستر رایانش ابری عمدتا به معنی انتقال منابع پردازشی بانکداری به ابر است. چراکه اکثر بانک‌ها درحال استفاده از منابع شبکه‌ای در مقیاس‌های جغرافیایی گسترده (شهری، استانی و یا کشوری) هستند و در صورتی که بتوان از زیرساخت شبکه‌ای قدرتمندتر و سریع‌تری مانند Fabric Ethernet استفاده کرد اتصال استان‌های دیگر به مرکز مشکل چندانی از لحاظ سرعت و تاخیر نخواهد داشت.
اما با انتقال به بستر رایانش ابری می‌توان از مزایای این فن آوری استفاده کرد، چنانکه در مقدمه گفته شد کاهش هزینه خرید سخت افزار، کاهش هزینه تعمیر و نگهداری و انعطاف پذیری بالای سیستم از مزایای این فن آوری است. به عنوان مثال بانک‌ها در دوره‌های زمانی مشخصی بار پردازشی بالائی را تحمل می‌کنند، روزهای اول ماه، روزهای آخر سال، برگزاری قرعه کشی‌ها و … از جمله این دوره‌هاست. با سیستم متداول هربانک می‌بایست پیش بینی این دوره‌ها را از قبل انجام داده و متناسب با بالاترین بار پردازشی سخت افزار و Server خریداری کرده، نرم افزارهای لازم را روی این سرورها نصب کرده و در مدار قرار دهد تا در دوره‌هایی که بار پردازشی بالا می‌رود قدرت تحمل این بار در بستر بانک وجود داشته باشد و کاربران متحمل کندی سرعت سرویس دهی و یا از کار افتادن سیستم نشوند. اما با انتقال به بستر رایانش ابری نیاز به در اختیار داشتن تمام امکانات در تمام دوره‌ها نیست. با مجازی سازی میزبان‌ها در ابر می‌توان قبل از شروع هر دوره‌ای که بار پردازشی بالا می‌رود منابع پردازشی میزبان‌ها را از مخزن ابر افزایش داد (به این معنی که از میزبان‌هایی که در اختیار داریم و یا میزبان‌هایی که در آن دوره بار کمتری را تحمل می‌کنند تعداد کافی CPU به میزبان‌هایی که قرار است زیر بار بروند اختصاص دهیم.)
درصورت استفاده از ابر اختصاصی (که به دلیل امنیت بالاتر ابر مورد ترجیح برای بانکداری است) می‌توانیم همیشه مخزنی از منابع را در ابر داشته باشیم و در موارد لزوم به میزبان‌های مختلفی که قرار است زیر بار بروند اختصاص دهیم. با این روش هزینه خرید سخت افزار چندین برابر کمتر می‌شود.
2.2. بانکداری و PaaS
کاربرد PaaS در بانکداری تاثیر به سزائی در میزان هزینه و اتلاف زمان در اعزام نیرو و آموزش نیرو در شعب دور از مرکز دارد. فرض کنید موقعیتی را که قرار است سیستم نرم افزاری جدیدی که در شعبه مرکزی گسترش داده و معرفی کرده‌اید در شعبه‌های شهرستان‌ها به کار گرفته شود. نیاز دارید که برای هرکدام از شهرستان‌ها نیرو اعزام کنید تا این سیستم جدید را نصب و راه اندازی کرده و همچنین به متصدیان شعبه نحوه کار با آن را آموزش دهند. ولی با استفاده از خدمات PaaS رایانش ابری می‌توانید این سیستم جدید را به صورت یک سکو (Platform) درآورده و برای هرکدام از شهرستان‌ها پیاده سازی نمایید. با برگزاری کلاس‌های آموزشی برای شعب دور از مرکز سیستم نرم افزاری جدید آماده به کارگیری در آن شعب خواهد بود.
2.3. بانکداری و SaaS
در هر بانک تعداد قابل توجهی نرم افزار به کار گرفته می‌شود که تمام این نرم افزارها با مقداری تغییر در کد و برنامه نویسی قابل انتقال به بستر ابر هستند. هر بانک برای استفاده از این خدمات به سه جزء ضروری نیازمند است:
- سخت افزار: میزبانی جهت نصب نرم افزار و همین طور سخت افزارهای شبکه‌ای برای ارائه خدمات بر روی شبکه
2. مجوز نرم افزار: خریداری جواز و یا License نرم افزار از شرکت ارائه دهنده آن.
3. پرسنل اجرای: نیاز به کارشناسان کامپیوتری جهت نصب نرم افزار بر روی میزبان، پیکربندی زیرساخت شبکه‌ای و در نهایت نگهداری آن‌ها.
بنابراین هزینه‌های هر مورد به این صورت خواهند بود:
1. خرید سخت افزار و نگهداری قطعات یدکی به منظور تعویض در زمان خرابی
2. خریداری مجوز نرم افزار، پرداخت هزینه‌های احتمالی برای خصوصی سازی و سازگاری آن با نرم افزارهای موجود در بانک، هزینه‌های مربوط به به روز رسانی نرم افزار و پشتیبانی از آن و …
3. استخدام پرسنل اجرائی برای نگهداری و مدیریت سخت افزار و نرم افزارهای موجود.
قابل توجه است که عمده هزینه‌ها (65 تا 75 درصد در طول زمان) متعلق به مورد سوم است. بنابراین بانکی که تنها نیاز به یک نرم افزار کاربردی دارد لازم است هزینه‌های جانبی بسیار گزافی پرداخت کند تا به هدف دلخواه برسد.
در مدل ارائه SaaS دیگر بانک هزینه‌ای بابت موارد بالا پرداخت نخواهد کرد و هیچ گونه نگرانی برای تهیه سخت افزار، پشتیبانی نرم افزاری و پرسنل نگهداری خدمات و … نخواهد داشت. چرا که همه این موارد و مشتقات آن به عهده شعبه مرکزی که مسئولیت نگهداری از ابر را دارد خواهد بود. تنها نیازمندی هر شعبه برای برقراری دسترسی به خدمات داشتن یک مرورگر وب برای کارمندان، یک نام کاربری و یک رمز عبور است. [9]
مراجع:
[2] http://www.readwriteweb.com/archives/banking_20_money_management_in_the_cloud.php
[3] http://www.accenture.com/us-en/Pages/insight-cloud-computing-banking-summary.aspx
[4] Riboe, Jens, “Cloud Computing for Banking”, Ribomation, 19 April 2010
[5] Sriram, Sudhir, “Cloud Computing in Banking”, Capgemini Financial Services, 2011
[6] Arns, Frédérik , Schild , Gabriel, “Are Europe’s Banks Ready for the Future of Work?” COGNIZANTi, 05 April 2011
[7] Kanakia, Pradip, et al, “Technology Paradigms for the Banking Industry”, The Economic Times Banking Technology Conclave, 07 September 2009
[8] http://www.mindcron.com/2010/07/cloud-computing-for-core-banking-system.html
[9] Davood Ghatre Samani“Tebyan Cloud Service 90-09-13”, Tebyan IDC, 4 December 2011