پایگاه خبری راه پرداخت دارای مجوز به شماره ۷۴۵۷۲ از وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و بخشی از «شبکه عصر تراکنش» است. راه پرداخت فعالیت خود را از دوم اردیبهشت‌ماه ۱۳۹۰ شروع کرده و اکنون پرمخاطب‌ترین رسانه ایران در زمینه فناوری‌های مالی، بانکداری و پرداخت و استارت‌آپ‌های فین‌تک است.
امروز چشم‌انداز نئوبانک‌ها در ایران در هاله‌ای از ابهام فرو رفته است. راه پرداخت پیش‌تر در گزارشی به وضعیت نئوبانک‌ها در ایران، چالش‌ها و راه‌حل‌ها پرداخت و سرنوشت نئوبانک‌ها پس از آیین‌نامه بانک مرکزی را بررسی کرد. در گزارش پیش‌رو محسن زادمهر، مدیرعامل فوربیکس به وضعیت فعلی نئوبانک‌ها، چالش‌ها و امیدها پرداخته است. او معتقد است که تب‌وتاب اولیه نئوبانک‌ها فروکش کرده و در مرحله بعدی نئوبانک‌های خیلی خوبی به وجود می‌آیند که نیازهای زیادی را برطرف خواهند کرد.
محسن زادمهر، مدیرعامل فوربیکس؛ پلتفرم بانکداری دیجیتال شرکتی، بر این باور است به‌طور کلی مسیری که نئوبانک‌ها در ایران شروع کرده‌اند، مسیر خوبی بوده، اما نوآوری و امید به آینده‌ای که در آنها وجود داشت به دلایل مختلفی چون بخشنامه بانک مرکزی، رویکرد بانک‌ها و غیره متوقف شده است. به گفته زادمهر، مسیری که در آغاز این راه تدوین شده بود، اکنون خراب شده است.
زادمهر با اشاره به مسیر برهم‌خورده نئوبانک‌ها توضیح داد: «فعالان، این مسیر را به نحوی شروع کردند و امید داشتند فرصتی فراهم شود تا نئوبانک‌ها از بانک‌ها جدا شوند و استقلال پیدا کنند، اما این اتفاق نیفتاد و نئوبانک‌ها در سیستم بانکی کشیده شدند. در نهایت به‌مرور نوآوری کمتر و محافظه‌کاری بیشتر شد و فضای سیستم بانکی بر فضای نئوبانک غالب شد.»
به گفته مدیرعامل فوربیکس، اکنون تب نئوبانک فروکش کرده و مسیر به اشتباه کشیده شده است. او در این‌باره توضیح داد: «بنا نبود هر بانکی یک اپلیکیشن موبایل خلق کند و به آن نئوبانک بگوید. قرار بود بخش خصوصی پای کار بیاید و خدمات بانکداری و کسب‌وکار بانکداری را در دل کسب‌وکارهای دیگر به‌صورت منسجم ارائه دهد. اما اکنون شاهد آن نیستیم. اکنون هیچ سرویسی روی نئوبانک‌ها وجود ندارد که روی اپ‌های موبایل بانک نتوان ارائه داد.»
چه کسی نئوبانک‌ها را به رسمیت می‌شناسد؟
زادمهر ادامه داد: «در این ماجرا ۲۰ درصد بانک مرکزی مقصر است و 80 درصد بانک. بانک‌ها تمامیت‌خواه هستند و خودشان مانع می‌شوند. بانک‌ها مشارکت نمی‌کنند و تصمیم ندارند زیرساخت را به یک نئوبانک بدهند تا کار آغاز شود. بخشنامه بانک مرکزی فعالیت نئوبانک‌ها را کند کرد و ترس را در دل بانک و سرمایه‌گذار انداخت، اما صادقانه بانک‌ها مقصر اصلی این ماجرا هستند و به سوی نوآوری حرکت نمی‌کنند.»
او با اشاره به لزوم به رسمیت شناخته‌شدن مالکیت داده گفت: «بانک مرکزی باید نئوبانک‌ها را به رسمیت بشناسد و مالکیت داده و مالکیت کاربر باید متعلق به نئوبانک باشد تا بتوان نئوبانک را ارزش‌گذاری کرد. اکنون نئوبانک‌ها فقط یک اپ هستند که متعلق به یک بانک‌اند و کاربری و داده‌ای ندارند؛ زیرا رگولاتور معتقد است اطلاعات و داده متعلق به بانک است. پس با توجه به این موضوع نئوبانک نمی‌تواند هیچ هویتی داشته باشد. رگولاتور در گام اول باید مالکیت داده را به رسمیت بشناسد و در مرحله بعد باید دید بانک‌ها با توجه به این موضوع چقدر مشارکت و همراهی میکنند.»
سرنوشت نئوبانک‌ها در ادامه مسیر
مدیرعامل فوربیکس با اشاره به سرنوشت نئوبانک‌ها در ادامه مسیر، گفت: «برای نئوبانک‌های موجود اتفاقی نمی‌افتد و مسیر ادامه می‌باید. درست این بود که بانک مرکزی اجازه می‌داد شخص ثالث‌ها وارد کار شوند و نئوبانک‌ها شرکت‌های مستقلی بشوند تا سهام‌دار جدید وارد بازی شود و بانک‌ها هم می‌پذیرفتند مشارکت کنند. در آن صورت شاهد اتفاقات بزرگی می‌شدیم.»
اهمیت IT در پیشبرد اهداف
زادمهر با اشاره به بانک‌ها چند پیشنهاد اصلاحی داد و گفت: «معمولاً بانک‌ها را مالیاتی‌ها و حسابدارها مدیریت و کنترل میکنند و IT نفوذ آنچنانی ندارد. بانک‌ها باید به IT اهمیت ویژه‌ای بدهند و سطح نوآوری را بالا ببرند. در بانک‌ها حتماً باید معاونت دیجیتال تشکیل شود، زیرا وجودش ضروری شده است. معاون دیجیتال یا IT حتماً باید عضو هیئت‌مدیره باشد که بتواند در تصمیمات کلان بانک تأثیرگذار باشد. بانک‌ها برای IT باید شرکت‌های مستقل راه بیندازند. بانک‌ها IT و تیم آن را نمی‌توانند در دل بانک مدیریت کنند. اگر بانک‌ها نتوانند کارشناسان فناوری اطلاعات خوبی جذب کنند، هرگز به اهدافشان نمی‌رسند.»
او با اشاره به مهم‌ترین چالش نئوبانک‌ها گفت: «مهم‌ترین چالش فعلی نئوبانک‌ها، سردرگمی و بلاتکلیفی است که به آن دچار شده‌اند. بخشنامه بانک مرکزی از یک‌سو، مواضع بانک‌ها از سوی دیگر، اتفاقاتی که در چند سال اخیر در ایران رخ داد و موج مهاجرت در نیروهای IT همگی باعث شد اکنون هیچ نئوبانکی مسیر و استراتژی مشخصی نداشته باشد. اگرچه یکی دو تا از آنها خیلی خوب کار میکنند. به‌طور کلی چالش رگولاتوری را خیلی جدی نمی‌گیرم و فکر می‌کنم نئوبانک جایی مفهوم پیدا می‌کند که دو صنعت را به هم متصل کند. در ایران نئوبانک‌ها بازوی بانک مادر برای حل مشکلاتش شدند و بانک مشکلاتش را با نئوبانک حل می‌کند؛ در‌حالی‌که نئوبانک باید مشکلات مشتری را حل کند و برای او ارزش خلق کند.»
مدیرعامل فوربیکس در پایان گفت: «من فکر می‌کنم طی امسال یا سال آینده موج خوبی از نئوبانک‌ها را داشته باشیم. تب‌وتاب اولیه نئوبانک‌ها فروکش کرده و در مرحله بعدی نئوبانک‌های خیلی خوبی به وجود می‌آیند که نیازهای زیادی را برطرف خواهند کرد. سرمایه‌گذاری‌های دو سه سال اخیر نشان داد اگر افراد بی‌گدار وارد شوند و یک اپ با امکان افتتاح حساب وارد بازار کنند هیچ ارزشی ندارد، زیرا نئوبانک باید مشکلات اصناف، دانشجویان، پزشکان، صنعت و غیره را حل کند. اگر شاهد شکل‌گرفتن نئوبانک‌های تخصصی در ایران باشیم تحولات زیادی نیز رخ خواهد داد.»